Nowe Miasto Lubawskie

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 13:31, 19 sie 2014 autorstwa Arom (dyskusja | edycje) (→‎Turystyka)
Skocz do: nawigacja, szukaj


Nowe Miasto Lubawskie
Now Miasto na starej widokówce,, źródło: http://www.nowemiasto.com.pl/historia.htm, 12.09.2013.
Now Miasto na starej widokówce,, źródło: http://www.nowemiasto.com.pl/historia.htm, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości miasto powiatowe
Państwo  Polska
Województwo warmińsko - mazurskie
Powiat nowomiejski
Gmina Nowe Miasto Lubawskie
Liczba ludności (2012, źródło: http://gminanml.pl.) 11.145
Strefa numeracyjna (+48) 56
Kod pocztowy 13 - 300
Tablice rejestracyjne NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Nowe Miasto Lubawskie
Nowe Miasto Lubawskie
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Nowe Miasto Lubawskie
Nowe Miasto Lubawskie
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Nowe Miasto Lubawskie (niem. Neumark in Westpreussen) – miasto gminne w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego.


Charakterystyka fizjograficzna

Nowe Miasto Lubawskie położone jest między Garbem Lubawskim a Pojezierzem Iławskim, nad rzeką Drwęcą. Miejscowość położona jest na terenie gminy Nowe Miasto Lubawskie, która posiada niezwykle urozmaiconą rzeźbę. Obszar gminy obejmuje Pojezierze Brodnickie, Garb Lubawski i głęboko wciętą dolinę Drwęcy. Na terenie gminy występują takie formy jak ozy i kemy, powstałe podczas zlodowacenia w zagłębieniach i szczelinach martwego lodu. Na południe od Nowego Dworu Bratiańskiego znajduje się oz (eksploatowany jako żwirownia), natomiast na północ od wsi Chrośle i na południe od Jamielnika występują kemy. Oś hydrograficzną gminy stanowi rzeka Drwęca. Znaczną powierzchnię zaś zajmują mokradła i bagna, występujące głównie w dnach rynien i innych obniżeniach terenu. Stosunkowo niewielką powierzchnię zajmują lasy (14% powierzchni gminy). Ponadto 65% powierzchni gminy stanowi obszar chronionego krajobrazu.


Dzieje miejscowości

We wczesnym średniowieczu ziemie dzisiejszego miasta zamieszkiwało bałtyjskie plemię Sasinów. Pierwsza wzmianka o Nowym Mieście pochodzi z 1325 r. i znajdują się w kronice Piotra z Duisburga. Nowe Miasto zostało założone przez komtura ziemskiego Ottona von Lutterberga otrzymując w tym też roku przywilej lokacyjny. Nowe Miasto prawa miejskie otrzymało w 1353 r. na prawie chełmińskim. W XIV w. powstał tutaj pierwszy kościół i mury obronne.Po bitwie pod Grunwaldem przejściowo miasto znalazło się w rękach Władysława Jagieły. I pokój toruński przyznał jednak te ziemie Krzyżakom. W 1440 r. przedstawiciele miasta przystąpili do Związku Pruskiego. Nowe Miasto w 1468 r. trafiło w ręce Polski. Po sekularyzacji Zakonu w 1525 roku król Zygmunt I Stary wydał przywilej na mocy którego Nowe Miasto zostało przekazane w dożywocie kasztelanowi płockiemu - Janowi Wiećwińskiemu. Najazdy szwedzkie w XVII wieku doprowadziły miasto do ruiny. W 1629 roku spalone zostały przedmieścia oraz klasztor franciszkański. Dodatkowo miasto zostało zniszczone przez epidemię dżumy i wojnę północną (1700-1721). Od 1818 r. Nowe Miasto stało się stolicą nowo utworzonego powiatu lubawskiego. W 1865 r. powołano tu Towarzystwo Rolnicze przekształcone następnie w 1893 r. w Bank Ludowy. W granicach Polski Nowe Miasto znalazło się ponownie w 1920 r. Weszło w skład województwa pomorskiego ze stolicą w Toruniu. Do 1937 roku Nazwę urzędową miasto miało "Nowemiasto-Pomorze" , a od 1 IV 1937 - "Nowe Miasto Lubawskie". W 1945 roku Nowe Miasto należało do województwa bydgoskiego, a od 1950 do województwa olsztyńskiego. Po kolejnej reformie administracyjnej Nowe Miasto i część powiatu nowomiejskiego znalazło się w granicach województwa toruńskiego.

W kolejnych latach liczba mieszkańców przedstawiała się następująco: 1812 r.- 719, 1825 r. - 1.067, 1910 r. - 4.144, 1945 r.- 4.672, 1955 r. - 5.046, 1965 r. - 6.450, 1998 r. - 10.800.


Gospodarka

W Nowym Mieście Lubawskim mieszczą się zakłady przemysłu: meblarskiego (Szynaka-Meble), materiałów budowlanych (Finishparkiet, Jawor). Funkcjonuje także firma F.H.U. Krystal, Hotel MOSiR, Zajazd "Nad Drwęcą", Hotel "Finisz", Hotelik Il’Cavaliere oraz kwatery prywatne (zob. Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej, Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.). W mieście znajduje się siedziba Powiatowego Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.


Kultura

Na terenie miejscowości działa Gminna Biblioteka Publiczna, Miejska Biblioteka Publiczna, filia Warmińsko–Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej, Gminne Centrum Kultury, Muzeum Ziemi Lubawskiej, Nowomiejskie Towarzystwo Kultury, Stowarzyszenie Pro Artis Bono, Towarzystwo Śpiewacze Harmonia.

Ponadto funkcjonuje tutaj: Gazeta Nowomiejska – tygodnik, Tygodnik Internetowy NML, Portal Ziemi Nowomiejskiej, Gazeta Pomorska- wydanie toruńskie – codziennie jedna strona poświęcona informacjom z Brodnicy i Nowego Miasta Lubawskiego, "Nowości Dziennik Toruński", Polskie Radio Olsztyn, Telewizja Eltronik – lokalna brodnicka telewizja, program dla Nowego Miasta. W mieście istnieje także ,.

W Nowym Mieście Lubawskim organizowanych jest szereg imprez zarówno jednorazowych, jak i cyklicznych, jak np.:

Z miastem związane są różne zespoły muzyczne i grupy artystyczne, w tym m.in.:


Edukacja

Są tutaj dwie szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Pawła II i Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Nr 2, przedszkole, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, Liceum Ogólnokształcące im. C.K. Norwida, Zespół Szkół Zawodowych, a także Uniwersytet Trzeciego Wieku. W mieście działa również Gminny Zespół Oświaty i Stowarzyszenie Edukacja Pod Żaglami.


Bezpieczeństwo

Miasto jest siedzibą Komendy Powiatowej Policji i Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej.


Sport

W mieście działają:


Zabytki:

Na terenie miasta znajdują się następujące zabytki:

Plik:Nowe Miasto1.jpg
Pozostałości murów miejskich, źródło: www.fotopolska.eu, 12.09.2013.


Turystyka

W mieście funkcjonuje Centrum Informacji Turystycznej. Przebiegają tędy:


Ludzie związani z miejscowością

Na kartach historii Nowego Miasta Lubawskiego zapisali się:


Inne

W mieście funkcjonuje również: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, oddział Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Olsztynie.


Bibliografia:

Nowe Miasto. Z dziejów miasta i powiatu, pod red. Zbigniewa Witkowskiego, Olsztyn 1963, 240 ss.

http://www.nowemiasto.com.pl/historia.htm, 12.09.2013.


Zobacz też

http://gminanml.pl


Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Nowe_Miasto_Lubawskie&oldid=26979”