Wieliczki (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Wieliczki |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...") |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
| − | |Gmina = | + | |Gmina = Wieliczki |
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Wieliczki.png | Herb gminy Wieliczki |
| − | |flaga_gminy = | + | |flaga_gminy = |
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
|mapa_powiatu = | |mapa_powiatu = | ||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olecki | |powiat = olecki | ||
| − | |rodzaj_gminy = | + | |rodzaj_gminy = wiejska |
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = [[ | + | |wójt = [[Jarosław Kuczyński]] |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = ul. Lipowa 53 |
| − | |kod_poczt_ug = | + | |kod_poczt_ug = 19-404 Wieliczki |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 140,8 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 21 |
| − | |miejscowości = | + | |miejscowości = 28 |
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 3382 |
|gęstość = 24 | |gęstość = 24 | ||
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
| − | |nr_kier = | + | |nr_kier = 87 |
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NOE |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2813062 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = http:// | + | |www = http://wieliczki.pl/ |
| − | |bip = http:// | + | |bip = http://wieliczki.bipgmina.pl/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina | + | '''Gmina Wieliczki''' – gmina wiejska położona we wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowo-wschodniej części [[Powiat olecki| powiatu oleckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Wieliczki| Wieliczkach]]. |
| − | + | Gmina rolnicza o dużym udziale gruntów rolnym w ogólnej powierzchni gminy. | |
| − | + | � | |
| − | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Jarosław Kuczyński]]<ref>Urząd Gminy Świętajno [http://wieliczki.pl/?page_id=52]</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska | + | Gmina wiejska Wieliczki zajmuje powierzchnię 140,8 km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3203]</ref>, w tym: |
| − | *użytki rolne: | + | *użytki rolne: 71,5% |
| − | *lasy: | + | *lasy: 21,9% |
| − | *wody: | + | *wody: 0,4% |
| − | Gmina stanowi | + | Gmina stanowi 16,1% powierzchni [[Powiat olecki| powiatu oleckiego]]. |
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | ||
| + | {{Galeria|Nazwa=Wieliczki (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right | ||
| + | |Plik:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach.jpg|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach <br/>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wieliczki,_03.jpg?uselang=pl wikimedia.commons.org] | ||
| + | |Plik:Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach.jpg| Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach <br/> Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:O%C5%82tarz_w_Ko%C5%9Bciele_pw._NNMP_w_Wieliczkach.JPG?uselang=pl wikimedia.commons.org] | ||
| + | |Plik:Cmentarz w Markowskich.jpg|Cmentarz w Markowskich<br/>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Markowskie,_01.jpg?uselang=pl wikimedia.commons.org] | ||
| + | }} | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | ||
| − | |- | + | |-- |
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | ||
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || | + | |liczba || 3382 || 100 || 1647 || 48,7 || 1735 || 51,3 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 24 || colspan=2| 12 || colspan=2| 12 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiło -16 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 12% migracji w [[Powiat olecki| powiecie oleckim]] oraz 0,4% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. |
| − | [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == |
| + | Po II wojnie światowej tereny gminy Wieliczki należały do powiatu oleckiego w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Wieliczki przetrwała do końca 1972 roku, do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>. W 1973 roku reaktywowano gminę Wieliczki.<br/> | ||
| + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat olecki]]. Gmina Wieliczki została bezpośrednio częścią [[województwo suwalskie| województwa suwalskiego]]<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092]</ref>.<br/> | ||
| + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat gołdapsko-olecki| powiecie gołdapsko-oleckim]].<br/> | ||
| + | 1 stycznia 2002 gmina wiejska Wieliczki na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku<ref>Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631]</ref> weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego. | ||
| + | |||
| + | Gmina Wieliczki graniczy z gminami: [[Olecko (gmina miejsko-wiejska)| Olecko]], [[Ełk (gmina wiejska)| Ełk]], [[Kalinowo (gmina wiejska)| Kalinowo]] oraz Bakałarzewo i Raczki w województwie podlaskim. | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[ | + | Sołectwa: [[Cimochy]], [[Cimoszki]], [[Gąsiorówko]], [[Godziejewo]], [[Guty]], [[Jelitki]], [[Kleszczewo]], [[Krupin]], [[Małe Olecko]], [[Markowskie]], [[Niedźwiedzkie]], [[Nory]], [[Nowe Raczki]], [[Puchówka]], [[Rynie]], [[Sobole]], [[Szeszki]], [[Urbanki]], |
| + | [[Wieliczki]], [[Wilkasy (gmina Wieliczki)| Wilkasy]], [[Wojnasy]]. | ||
| − | + | Pozostałe miejscowości: [[Gąsiorowo]], [[Krzyżewko]], [[Bartkowski Dwór]], [[Norki]], [[Bartki]], [[Nowy Młyn]], [[Starosty]]. | |
| − | |||
| − | Pozostałe miejscowości: [[ | ||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | + | Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Wieliczki jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: około 65% zajmują grunty orne i ponad 32% użytki zielone. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Wśród upraw polowych zdecydowanie dominują zboża. Niewielkie powierzchnie zajmują zasiewy roślin: pastewnych, przemysłowych i ziemniaków. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej<ref>Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki [http://wieliczki.bipgmina.pl/files/sites/3130/wiadomosci/165076/files/program_ochrony_srodowiska_dla_gminy_wieliczki.pdf]</ref>. | |
| − | + | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | |
| + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Wieliczki wynosiła w 2013 roku 164. W tym 14 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 150 tworzy sektor prywatny. 37 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 17 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 30 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 3 firmy<ref name="p2"/>. <br/> | ||
| − | + | Gmina Wieliczki stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe. Niestety w gminie nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej, słabo rozwinięta jest baza noclegowa, którą stanowi pole biwakowe w Wieliczkach. | |
| − | + | Gmina Wieliczki należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Międzygminny "Gospodarka Komunalna"| Międzygminnego Związku "Gospodarka Komunalna"]] oraz [[LGD "Lider w EGO"]]. | |
| − | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]], [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej| obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]], [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej| obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski| "Tygrysów warmińsko-mazurskich"]] - obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe. | |
| − | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiła 332 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 10,1% bezrobotnych w [[Powiat olecki| powiecie oleckim]]. | |
| − | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Gminny Ośrodek Kultury w Wieliczkach]] |
| − | + | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Wieliczkach]] - filia biblioteki znajduje się w Cimochach. | |
| − | *[[Biblioteka Publiczna | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
*dożynki gminne | *dożynki gminne | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Janina Maciukiewicz|Janina Maciukiewicz]] (1923- ) – nauczycielka, autorka pamiętników, działaczka społeczna. |
| − | * | + | *[[lkwim: Zofia Nowikowska|Zofia Nowikowska]] (1960- ) – artystka ludowa, hafciarka i koronkarka, pisankarka; mieszka w Wieliczkach. |
| − | + | *[[Teresa Bartoszewicz]] - hafciarka, mieszka we wsi Nory. | |
| − | + | *[[Krzysztof Kulbacki]] - artysta rzeźbiarz, zajmuje się kowalstwem artystycznym, malarstwem i rzeźbą w kamieniu; mieszka w Wieliczkach. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[ | ||
| − | *[[ | ||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Wieliczki należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[lkwim: Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach| kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach]] |
| − | + | *cmentarze ewangelickie w Cimoszkach, Kleszczewie (2) | |
| − | * | + | *cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w Gutach, Markowskich, Norkach, Nowym Młynie, Sobolach, Wieliczkach |
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | * | + | *młyny wodne z przełomu XIX i XX w. znajdujące się w Starostach i Nowym Młynie |
| − | + | *obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody | |
| − | * | + | *rzeka Lega, [[Jezioro Olecko Małe| jezioro Olecko Małe]], lasy (tzw. Bór Kleszczewski) |
| − | |||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wieliczki można uzyskać w Stowarzyszeniu agroturystycznym "Mazurska Kraina" w Giżach oraz na stronie internetowej [http://www.agroturystyka.mazury.info/ mazury.info]. |
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie | + | W gminie wiejskiej Wieliczki istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | + | *[[Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wieliczkach]] | |
| − | + | *[[Zespół Szkolno- Przedszkolny w Wieliczkach]] - [[Przedszkole Samorządowe w Wieliczkach]], [[Szkoła Powszechna w Wieliczkach|Szkoła Podstawowa w Wieliczkach]] | |
| − | *[[ | + | *[[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Cimochach]] - [[Przedszkole Samorządowe w Cimochach]], [[Szkoła Podstawowa w Cimochach]] |
| − | *[[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[Zespół | ||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | + | Na terenie gminy działa [[Stowarzyszenie Kultury Fizycznej "Ciamciaramciam"]], które organizuje różnego rodzaju imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in. prowadzi zajęcia [[Akademia Piłkarska Wieliczki| Akademii Piłkarskiej Wieliczki]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie "Wspólny Cel – Gmina Wieliczki"]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Legi]] (8579,8 ha) |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Oleckich]] (10 521,3 ha) |
| − | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Wieliczki znajduje się 5 pomników przyrody<ref name="p3"/>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==Zobacz też:== | |
| + | *[[lkwim: Gimbozeta|Gimbozeta]] | ||
| + | *[[lkwim: Ołtarz główny z kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach|Ołtarz główny z kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | == Bibliografia== | + | ==Bibliografia== |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] | + | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] | + | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | [20.10.2014]<br/> | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] | ||
| − | |||
| − | [20.10.2014]<br/> | ||
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | + | Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | [http:// | + | [http://wieliczki.bipgmina.pl/files/sites/3130/wiadomosci/165076/files/program_ochrony_srodowiska_dla_gminy_wieliczki.pdf Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki.]<br/> |
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3203 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http:// | + | [http://wieliczki.bipgmina.pl/ BIP Urzędu Gminy Wieliczki] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20. | + | [http://wieliczki.pl/ Urząd Gminy Wieliczki] [20.12.2014]<br/> |
| + | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.12.2014]<br/> | ||
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olecki]][[Kategoria: Wieliczki (gmina wiejska) | + | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olecki]][[Kategoria: Wieliczki (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] |
Wersja z 12:17, 12 sty 2015
| Gmina Wieliczki | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | olecki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Jarosław Kuczyński | ||
| Powierzchnia | 140,8 km² | ||
| Liczba sołectw | 21 | ||
| Liczba miejscowości | 28 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
3382 24 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 87 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOE | ||
| TERYT | 2813062 | ||
| Urząd gminy ul. Lipowa 53 19-404 Wieliczki
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Wieliczki – gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-wschodniej części powiatu oleckiego. Siedziba gminy znajduje się w Wieliczkach.
Gmina rolnicza o dużym udziale gruntów rolnym w ogólnej powierzchni gminy.
�
Władzę w gminie sprawuje wójt Jarosław Kuczyński[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Wieliczki zajmuje powierzchnię 140,8 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 71,5%
- lasy: 21,9%
- wody: 0,4%
Gmina stanowi 16,1% powierzchni powiatu oleckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
Wieliczki (gmina wiejska)
Plik:Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach.jpg
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 3382 | 100 | 1647 | 48,7 | 1735 | 51,3 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
24 | 12 | 12 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiło -16 osób[2], co stanowi 12% migracji w powiecie oleckim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny gminy Wieliczki należały do powiatu oleckiego w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[3], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Wieliczki przetrwała do końca 1972 roku, do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[4]. W 1973 roku reaktywowano gminę Wieliczki.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[5], przestał istnieć powiat olecki. Gmina Wieliczki została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[6].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapsko-oleckim.
1 stycznia 2002 gmina wiejska Wieliczki na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[8] weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego.
Gmina Wieliczki graniczy z gminami: Olecko, Ełk, Kalinowo oraz Bakałarzewo i Raczki w województwie podlaskim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Cimochy, Cimoszki, Gąsiorówko, Godziejewo, Guty, Jelitki, Kleszczewo, Krupin, Małe Olecko, Markowskie, Niedźwiedzkie, Nory, Nowe Raczki, Puchówka, Rynie, Sobole, Szeszki, Urbanki, Wieliczki, Wilkasy, Wojnasy.
Pozostałe miejscowości: Gąsiorowo, Krzyżewko, Bartkowski Dwór, Norki, Bartki, Nowy Młyn, Starosty.
Gospodarka
Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Wieliczki jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: około 65% zajmują grunty orne i ponad 32% użytki zielone. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Wśród upraw polowych zdecydowanie dominują zboża. Niewielkie powierzchnie zajmują zasiewy roślin: pastewnych, przemysłowych i ziemniaków. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej[9].
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Wieliczki wynosiła w 2013 roku 164. W tym 14 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 150 tworzy sektor prywatny. 37 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 17 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 30 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 3 firmy[2].
Gmina Wieliczki stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe. Niestety w gminie nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej, słabo rozwinięta jest baza noclegowa, którą stanowi pole biwakowe w Wieliczkach.
Gmina Wieliczki należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Międzygminnego Związku "Gospodarka Komunalna" oraz LGD "Lider w EGO".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej oraz do tzw. "Tygrysów warmińsko-mazurskich" - obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiła 332 osoby[2], co stanowi 10,1% bezrobotnych w powiecie oleckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,9% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminny Ośrodek Kultury w Wieliczkach
- Gminna Biblioteka Publiczna w Wieliczkach - filia biblioteki znajduje się w Cimochach.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Janina Maciukiewicz (1923- ) – nauczycielka, autorka pamiętników, działaczka społeczna.
- Zofia Nowikowska (1960- ) – artystka ludowa, hafciarka i koronkarka, pisankarka; mieszka w Wieliczkach.
- Teresa Bartoszewicz - hafciarka, mieszka we wsi Nory.
- Krzysztof Kulbacki - artysta rzeźbiarz, zajmuje się kowalstwem artystycznym, malarstwem i rzeźbą w kamieniu; mieszka w Wieliczkach.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Wieliczki należą[11]:
- kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach
- cmentarze ewangelickie w Cimoszkach, Kleszczewie (2)
- cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w Gutach, Markowskich, Norkach, Nowym Młynie, Sobolach, Wieliczkach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- młyny wodne z przełomu XIX i XX w. znajdujące się w Starostach i Nowym Młynie
- obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
- rzeka Lega, jezioro Olecko Małe, lasy (tzw. Bór Kleszczewski)
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wieliczki można uzyskać w Stowarzyszeniu agroturystycznym "Mazurska Kraina" w Giżach oraz na stronie internetowej mazury.info.
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Wieliczki istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wieliczkach
- Zespół Szkolno- Przedszkolny w Wieliczkach - Przedszkole Samorządowe w Wieliczkach, Szkoła Podstawowa w Wieliczkach
- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Cimochach - Przedszkole Samorządowe w Cimochach, Szkoła Podstawowa w Cimochach
Sport
Na terenie gminy działa Stowarzyszenie Kultury Fizycznej "Ciamciaramciam", które organizuje różnego rodzaju imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in. prowadzi zajęcia Akademii Piłkarskiej Wieliczki.
Inne organizacje i instytucje
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Legi (8579,8 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Oleckich (10 521,3 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Wieliczki znajduje się 5 pomników przyrody[12].
Zobacz też:
Przypisy
- ↑ Urząd Gminy Świętajno [1]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[3]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[4]
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [5]
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[6]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[7]
- ↑ Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [8]
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki [9]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [10]
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [11]
Bibliografia
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Wieliczki [20.12.2014]
Urząd Gminy Wieliczki [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
