Pozezdrze (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 43: | Linia 43: | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | ||
{{Galeria|Nazwa=Pozezdrze (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right | {{Galeria|Nazwa=Pozezdrze (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right | ||
| − | |Plik:Widok na Piłackie Wzgórza.jpg| Widok na Piłackie Wzgórza | + | |Plik:Widok na Piłackie Wzgórza.jpg|Widok na Piłackie Wzgórza. Fot. Eume. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pilaki_Wielkie.jpg Commons Wikimedia] |
| − | |Plik: Kościół pw. Stanisława Kostki.jpg| Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu | + | |Plik: Kościół pw. Stanisława Kostki.jpg|Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu. Fot. Semu. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pozezdrze1.jpg Commons Wikimedia] |
| − | |Plik: Kościół w Kutach.jpg| Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbego w Kutach | + | |Plik: Kościół w Kutach.jpg|Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbego w Kutach. Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kuty_Kościół_002.JPG Commons Wikimedia] |
}} | }} | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
Wersja z 11:26, 25 lut 2015
| Gmina Pozezdrze | |
| | |
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | węgorzewski |
| Rodzaj gminy | wiejska |
| Wójt | Bohdan Mohyła |
| Powierzchnia | 176,78 km² |
| Liczba sołectw | 14 |
| Liczba miejscowości | 17 |
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
3347 19 osób/km² |
| Strefa numeracyjna | 87 |
| Tablice rejestracyjne | NWE |
| TERYT | 2819022 |
| Urząd gminy ul. 1 Maja 1a 11-610 Pozezdrze
| |
| Strona internetowa gminy | |
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |
Gmina Pozezdrze – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie węgorzewskim. Siedziba gminy znajduje się w Pozezdrzu.
Gmina rolnicza, położona na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i pojezierza wschodnio-mazurskiego. Gmina, w której prawie połowę powierzchni zajmują lasy i jeziora.
Władzę w gminie sprawuje wójt Bohdan Mohyła[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Pozezdrze zajmuje powierzchnię 176,78 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 44,7% (7900 ha)
- lasy: 28,1% (4961,8 ha)
- wody: 17,5% (3100 ha)
Gmina stanowi 25,5% powierzchni powiatu węgorzewskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 3347 | 100 | 1661 | 49,6 | 1686 | 50,4 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
19 | 9,5 | 9,5 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Pozezdrze wynosiło -26 osób[2], co stanowi 23% migracji w powiecie węgorzewskim oraz 0,7% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Pozezdrze były częścią powiatu węgorzewskiego w województwie olsztyńskim[3].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Pozezdrze przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[5].
Gminę wiejską Pozezdrze powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6]. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Dziaduszyn, Gębałka, Harsz, Jakunówko, Kolonia Pozezdrze, Krzywińskie, Kuty, Pieczarki, Piłaki Wielkie, Pozezdrze, Przerwanki, Przytuły, Stręgielek, Wyłudy.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina Pozezdrze została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim.
1 stycznia 2002 gmina wiejska Pozezdrze na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[9] weszła w skład reaktywowanego powiatu węgorzewskiego.
Gmina wiejska Pozezdrze graniczy z gminami: Węgorzewo, Budry, Banie Mazurskie, Kruklanki, Giżycko.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Gębałka, Harsz, Jakunówko, Kolonia Pozezdrze, Krzywińskie, Kuty, Pieczarki, Piłaki Wielkie, Pozezdrze, Przerwanki, Przytuły, Radziszewo, Stręgielek, Wyłudy.
Pozostałe miejscowości: Dziaduszyn, Okowizna, Wilkus.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Pozezdrze jest rolnictwo. Użytki rolne zajmują prawie 45% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 60% stanowią grunty orne i sady, a 40% łąki i pastwiska. W powierzchni gminy dominują dobre gleby III i IV klasy bonitacyjnej. Występują one w południowej części jej obszaru, gdzie koncentrują się gospodarstwa rolne. Większość z nich prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, w hodowli zwierząt, dominuje chów trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz drobiu. W gminie większość gospodarstw, to gospodarstwa małe i średnie (od 1-15 ha), co powoduje duże rozdrobnienie i nie ma dobrego wpływu na rozwój tej dziedziny gospodarki. Szansą dla małych gospodarstw jest tworzenie grup producenckich oraz alternatywnych źródeł dochodów, co daje możliwość rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Pozezdrze wynosiła pod koniec 2013 roku 196. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 185 tworzy sektor prywatny. 33 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 8 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 21 firm w dziale budownictwo, 29 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm[2]. W gminie przeważają firmy przetwórstwa rolno-spożywczego, drzewnego, są to, m.in.: Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Rolnego Spir-Pol Sp. z o.o., P.H.U. TEL-DREW - przetwórstwo drewna.
Położenie oraz liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe (jeziora, lasy, urozmaicone ukształtowanie powierzchni, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu) stwarzają w gminie Pozezdrze warunki do rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. Bazę turystyczną stanowią w większości gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Harsz, Jakunówko, Kuty, Pieczarki, Pozezdrze, Przerwanki, Radziszewo, Stręgielek, Wyłudy[10].
Gmina Pozezdrze należy do Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskiego Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami, Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygraniczne, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Pozezdrze wynosiła 338 osób[2], co stanowi 14,2% bezrobotnych w powiecie węgorzewskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 12,4% ludności[11].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Dożynki Gminne
Ludzie związani z gminą
- Jadwiga Tressenberg (1924–2004) – nauczycielka, bibliotekarka w Kutach, badaczka lokalnych legend i opowieści, m.in. dotyczących Pozezdrza, autorka książki Mazurskie opowieści; patronka szkoły podstawowej w Pozezdrzu.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Pozezdrze należą[12]:
- kościół pw. św. Maksymiliana Kolbego w Kutach
- kościół pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu wraz z przykościelnym cmentarzem i plebanią
- pałac w Okowiźnie
- cmentarze ewangelickie w Krzywińskich, Stręgielku i Kutach
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Kolonii Pozezdrze
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak kajakowy rzeki Sapiny
- szlaki rowerowe:
- trasa "Leśny Szlak Sapiny": Węgorzewo - Stręgiel - Stręgielek - Ogonki - Węgorzewo
- szlak: Giżycko - Świdry - Pieczarki - Harsz - Pozezdrze - Spytkowo - Giżycko
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
- zabytkowy park dworski w Okowiźnie
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Pozezdrze można uzyskać na stronach internetowych: pozezdrze.warmia.mazury.pl, powiatwegorzewski.pl.
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Pozezdrze istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Zespół Szkół w Pozezdrzu - Szkoła Podstawowa im. Jadwigi Tressenberg w Pozezdrzu, Gimnazjum w Pozezdrzu
Sport
Na terenie gminy działa klub:
- LKS "Amators" Pozezdrze
- UKS przy Szkole Podstawowej w Pozezdrzu
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Kobiet Mazurskich "Dziewczyny Znad Sapiny"
- Stowarzyszenie "Mazurski Zakątek" w Pozezdrzu
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[13]:
Rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Piłackie Wzgórza (277,17 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (85 527 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22 860,9 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wysoczyzna Krzywińskich (640 ha)
Obszary Natura 2000:
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Północnomazurska (14 573,01 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka (25 340,14 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka (18 962,76 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Pozezdrze znajduje się 5 pomników przyrody, ochroną objęto głazy narzutowe, m.in.: w Jakunówku, Gębałce i Piłakach Wielkich[13].
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Gminy Pozezdrze
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl
- ↑ UG Pozezdrze UG Pozezdrze
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [1]
- ↑ 13,0 13,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju lokalnego gminy Pozezdrze, 2004 [20.12.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Pozezdrze [20.12.2014]
Urząd Gminy Pozezdrze [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Mazury na ludowo [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]
