Pozezdrze (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Pozezdrze |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...") |
|||
| (Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
| − | |Gmina = Pozezdrze | + | |Gmina = Pozezdrze |
|herb_gminy = | |herb_gminy = | ||
| − | |flaga_gminy = | + | |flaga_gminy = |
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
|mapa_powiatu = | |mapa_powiatu = | ||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|mapka = | |mapka = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = węgorzewski |
| − | |rodzaj_gminy = | + | |rodzaj_gminy = wiejska |
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Bohdan Mohyła |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = ul. 1 Maja 1a |
| − | |kod_poczt_ug = 11- | + | |kod_poczt_ug = 11-610 Pozezdrze |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 176,78 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 14 |
| − | |miejscowości = | + | |miejscowości = 17 |
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 3347 |
| − | |gęstość = | + | |gęstość = 19 |
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
| − | |nr_kier = | + | |nr_kier = 87 |
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NWE |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2819022 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = http:// | + | |www = http://pozezdrze.warmia.mazury.pl/pl/ |
| − | |bip = http://bip. | + | |bip = http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina | + | '''Gmina Pozezdrze''' – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] w [[Powiat węgorzewski|powiecie węgorzewskim]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Pozezdrze|Pozezdrzu]]. |
| − | + | Gmina rolnicza, położona na pograniczu [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]] i pojezierza wschodnio-mazurskiego. Gmina, w której prawie połowę powierzchni zajmują lasy i jeziora. | |
| − | się w [[ | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Bohdan Mohyła]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/22/Wojt_Gminy/ BIP Urzędu Gminy Pozezdrze ]</ref>. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska | + | Gmina wiejska Pozezdrze zajmuje powierzchnię 176,78 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4127 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS ]</ref>, w tym: |
| − | *użytki rolne: | + | *użytki rolne: 44,7% (7900 ha) |
| − | *lasy: | + | *lasy: 28,1% (4961,8 ha) |
| − | *wody: | + | *wody: 17,5% (3100 ha) |
| − | + | Gmina stanowi 25,5% powierzchni [[Powiat węgorzewski|powiatu węgorzewskiego]]. | |
| − | Gmina stanowi | + | [[Plik:Widok na Piłackie Wzgórza.jpg|thumb|right|290px|Widok na Piłackie Wzgórza. Fot. Eume. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pilaki_Wielkie.jpg Commons Wikimedia]]] |
| − | + | [[Plik: Kościół pw. Stanisława Kostki.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu. Fot. Semu. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pozezdrze1.jpg Commons Wikimedia]]] | |
| + | [[Plik: Kościół w Kutach.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbego w Kutach. Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kuty_Kościół_002.JPG Commons Wikimedia] | ||
| + | ]] | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name=" | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: |
| + | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
| − | |||
| − | |||
|-- | |-- | ||
| − | | | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |liczba ||3347 ||100 ||1661 ||49,6 ||1686 ||50,4 |
| + | |-- | ||
| + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|19 ||colspan=2|9,5 ||colspan=2|9,5 | ||
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Pozezdrze wynosiło -26 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 23% migracji w [[Powiat węgorzewski|powiecie węgorzewskim]] oraz 0,7% w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]]. |
| − | [[ | + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == |
| + | Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Pozezdrze były częścią powiatu węgorzewskiego w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]</ref>.<br/> | ||
| + | W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>. Gromada Pozezdrze przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | ||
| − | + | Gminę wiejską Pozezdrze powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Dziaduszyn, Gębałka, Harsz, Jakunówko, Kolonia Pozezdrze, Krzywińskie, Kuty, Pieczarki, Piłaki Wielkie, Pozezdrze, Przerwanki, Przytuły, Stręgielek, Wyłudy. | |
| − | + | ||
| + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref> przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina Pozezdrze została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego. | ||
| − | [ | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]]. |
| − | + | 1 stycznia 2002 gmina wiejska Pozezdrze na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku<ref>Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl]</ref> weszła w skład reaktywowanego powiatu węgorzewskiego. | |
| − | + | Gmina wiejska Pozezdrze graniczy z gminami: [[Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska)|Węgorzewo]], [[Budry (gmina wiejska)|Budry]], [[Banie Mazurskie (gmina wiejska)|Banie Mazurskie]], [[Kruklanki (gmina wiejska)|Kruklanki]], [[Giżycko (gmina wiejska)|Giżycko]]. | |
| − | |||
| − | + | == Miejscowości na terenie gminy == | |
| + | Sołectwa: [[Gębałka]], [[Harsz]], [[Jakunówko]], [[Kolonia Pozezdrze]], [[Krzywińskie (gmina Pozezdrze)|Krzywińskie]], [[Kuty]], [[Pieczarki]], [[Piłaki Wielkie]], [[Pozezdrze]], [[Przerwanki]], [[Przytuły (gmina Pozezdrze)|Przytuły]], [[Radziszewo]], [[Stręgielek]], [[Wyłudy]]. | ||
| − | + | Pozostałe miejscowości: [[Dziaduszyn]], [[Okowizna]], [[Wilkus]]. | |
| − | stanowią | + | == Gospodarka == |
| + | Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Pozezdrze jest rolnictwo. Użytki rolne zajmują prawie 45% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 60% stanowią grunty orne i sady, a 40% łąki i pastwiska. W powierzchni gminy dominują dobre gleby III i IV klasy bonitacyjnej. Występują one w południowej części jej obszaru, gdzie koncentrują się gospodarstwa rolne. Większość z nich prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, w hodowli zwierząt, dominuje chów trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz drobiu. W gminie większość gospodarstw, to gospodarstwa małe i średnie (od 1-15 ha), co powoduje duże rozdrobnienie i nie ma dobrego wpływu na rozwój tej dziedziny gospodarki. Szansą dla małych gospodarstw jest tworzenie grup producenckich oraz alternatywnych źródeł dochodów, co daje możliwość rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki. | ||
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Pozezdrze wynosiła pod koniec 2013 roku 196. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 185 tworzyło sektor prywatny. 33 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 8 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 21 firm w dziale budownictwo, 29 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm<ref name="p1"/>. W gminie przeważają firmy przetwórstwa rolno-spożywczego, drzewnego, są to, m.in.: Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Rolnego Spir-Pol Sp. z o.o., P.H.U. TEL-DREW - przetwórstwo drewna.<br/> |
| − | + | Położenie oraz liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe (jeziora, lasy, urozmaicone ukształtowanie powierzchni, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu) stwarzają w gminie Pozezdrze warunki do rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. Bazę turystyczną stanowią w większości gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Harsz, Jakunówko, Kuty, Pieczarki, Pozezdrze, Przerwanki, Radziszewo, Stręgielek, Wyłudy<ref>UG Pozezdrze [http://pozezdrze.warmia.mazury.pl/pl/turystyka/noclegi UG Pozezdrze]</ref>. | |
| − | + | Gmina Pozezdrze należy do [[Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich|Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich]], [[Mazurski Związek Międzygminny – Gospodarka Odpadami|Mazurskiego Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami]], [[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"|Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"]]. | |
| − | + | ||
| + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne|obszarów przygraniczne]], [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej|obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]]. | ||
| − | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Pozezdrze wynosiła 338 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 14,2% bezrobotnych w powiecie węgorzewskim. | |
| − | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 12,4% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Pozezdrzu|Gminny Ośrodek Kultury w Pozezdrzu]] |
| − | + | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Pozezdrzu]] | |
| − | *[[Biblioteka Publiczna | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | * | + | *Dożynki Gminne |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | * | + | *[[lkwim: Jadwiga Tressenberg|Jadwiga Tressenberg]] (1924–2004) – nauczycielka, bibliotekarka w Kutach, badaczka lokalnych legend i opowieści, m.in. dotyczących Pozezdrza, autorka książki ''Mazurskie opowieści''; patronka szkoły podstawowej w Pozezdrzu. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Pozezdrze należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: |
| − | * | + | *kościół pw. św. Maksymiliana Kolbego w Kutach |
| − | + | *kościół pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu wraz z przykościelnym cmentarzem i plebanią | |
| − | + | *[[lkwim: Pałac w Okowiźnie|pałac w Okowiźnie]] | |
| − | + | *cmentarze ewangelickie w Krzywińskich, Stręgielku i Kutach | |
| − | + | *cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Kolonii Pozezdrze | |
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[lkwim: | ||
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | * | + | *Szlak kajakowy [[Rzeka Sapina|rzeki Sapiny]] |
| − | * | + | *szlaki rowerowe: |
| − | * | + | **trasa "Leśny Szlak Sapiny": Węgorzewo – Stręgiel – Stręgielek – Ogonki – Węgorzewo |
| − | * | + | **szlak: Giżycko – Świdry – Pieczarki – Harsz – Pozezdrze – Spytkowo – Giżycko |
| − | * | ||
| − | * | ||
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody | *obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody | ||
| + | *zabytkowy park dworski w Okowiźnie | ||
| + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Pozezdrze można uzyskać na stronach internetowych: [http://pozezdrze.warmia.mazury.pl/pl/turystyka pozezdrze.warmia.mazury.pl], [http://www.powiatwegorzewski.pl/ powiatwegorzewski.pl]. | ||
| − | + | == Religia == | |
| + | *[[Parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Kutach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie | + | W gminie wiejskiej Pozezdrze istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | + | *[[Zespół Szkół w Pozezdrzu]] – [[Szkoła Podstawowa im. Jadwigi Tressenberg w Pozezdrzu]], [[Gimnazjum w Pozezdrzu]] | |
| − | |||
| − | *[[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | + | Na terenie gminy działa klub: | |
| − | + | *LKS "Amators" Pozezdrze | |
| − | Na terenie gminy | + | *UKS przy Szkole Podstawowej w Pozezdrzu |
| − | * | ||
| − | |||
| − | *UKS | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Kobiet Mazurskich "Dziewczyny Znad Sapiny"]] |
| − | + | *[[Stowarzyszenie "Mazurski Zakątek" w Pozezdrzu]] | |
| − | |||
| − | *[[Stowarzyszenie | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie]</ref>: |
Rezerwaty przyrody: | Rezerwaty przyrody: | ||
| − | *[[Rezerwat | + | *[[Rezerwat Piłackie Wzgórza]] (277,17 ha) |
| − | |||
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | * | + | *Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (85 527 ha) |
| − | * | + | *Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22 860,9 ha) |
| − | + | *Obszar Chronionego Krajobrazu Wysoczyzna Krzywińskich (640 ha) | |
| − | Obszary Natura 2000: | + | Obszary [[Natura 2000]]: |
| − | *[[Natura 2000 | + | *[[Natura 2000 Ostoja Północnomazurska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Północnomazurska]] (14 573,01 ha) |
| − | *[[Obszar specjalnej ochrony ptaków | + | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25 340,14 ha) |
| − | + | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18 962,76 ha) | |
| − | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Pozezdrze znajduje się 5 pomników przyrody, ochroną objęto głazy narzutowe, m.in.: w [[Głaz narzutowy "Diabelski Głaz" w Jakunówku|Jakunówku]], [[Głaz narzutowy w Gębałce|Gębałce]] i [[Głaz narzutowy w Piłakach Wielkich|Piłakach Wielkich]]<ref name="p3"/>. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
| − | == Bibliografia== | + | Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/> |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> | |
| − | <br/> | + | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.12.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> | |
| − | [20. | + | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/76/Strategie__raporty__opracowania/ Plan rozwoju lokalnego gminy Pozezdrze, 2004] [20.12.2014]<br/> |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4127 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/> | |
| − | [20. | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Pozezdrze] [20.12.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id= | + | [http://pozezdrze.warmia.mazury.pl/pl/ Urząd Gminy Pozezdrze] [20.12.2014]<br/> |
| − | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim | + | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http:// | + | [http://www.mazurynaludowo.pl/ Mazury na ludowo] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | + | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://bip.warmia.mazury.pl/ | + | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20. | + | [http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20. | ||
| − | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20. | ||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat węgorzewski]][[Kategoria: Pozezdrze (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat węgorzewski]][[Kategoria: Pozezdrze (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:26, 13 kwi 2015
| Gmina Pozezdrze | |
| | |
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | węgorzewski |
| Rodzaj gminy | wiejska |
| Wójt | Bohdan Mohyła |
| Powierzchnia | 176,78 km² |
| Liczba sołectw | 14 |
| Liczba miejscowości | 17 |
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
3347 19 osób/km² |
| Strefa numeracyjna | 87 |
| Tablice rejestracyjne | NWE |
| TERYT | 2819022 |
| Urząd gminy ul. 1 Maja 1a 11-610 Pozezdrze
| |
| Strona internetowa gminy | |
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |
Gmina Pozezdrze – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie węgorzewskim. Siedziba gminy znajduje się w Pozezdrzu.
Gmina rolnicza, położona na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i pojezierza wschodnio-mazurskiego. Gmina, w której prawie połowę powierzchni zajmują lasy i jeziora.
Władzę w gminie sprawuje wójt Bohdan Mohyła[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Pozezdrze zajmuje powierzchnię 176,78 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 44,7% (7900 ha)
- lasy: 28,1% (4961,8 ha)
- wody: 17,5% (3100 ha)
Gmina stanowi 25,5% powierzchni powiatu węgorzewskiego.
Widok na Piłackie Wzgórza. Fot. Eume. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu. Fot. Semu. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbego w Kutach. Fot. Janericloebe. Źródło: Commons Wikimedia
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 3347 | 100 | 1661 | 49,6 | 1686 | 50,4 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
19 | 9,5 | 9,5 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Pozezdrze wynosiło -26 osób[2], co stanowi 23% migracji w powiecie węgorzewskim oraz 0,7% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Pozezdrze były częścią powiatu węgorzewskiego w województwie olsztyńskim[3].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Pozezdrze przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[5].
Gminę wiejską Pozezdrze powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6]. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Dziaduszyn, Gębałka, Harsz, Jakunówko, Kolonia Pozezdrze, Krzywińskie, Kuty, Pieczarki, Piłaki Wielkie, Pozezdrze, Przerwanki, Przytuły, Stręgielek, Wyłudy.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7] przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina Pozezdrze została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim.
1 stycznia 2002 gmina wiejska Pozezdrze na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[9] weszła w skład reaktywowanego powiatu węgorzewskiego.
Gmina wiejska Pozezdrze graniczy z gminami: Węgorzewo, Budry, Banie Mazurskie, Kruklanki, Giżycko.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Gębałka, Harsz, Jakunówko, Kolonia Pozezdrze, Krzywińskie, Kuty, Pieczarki, Piłaki Wielkie, Pozezdrze, Przerwanki, Przytuły, Radziszewo, Stręgielek, Wyłudy.
Pozostałe miejscowości: Dziaduszyn, Okowizna, Wilkus.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Pozezdrze jest rolnictwo. Użytki rolne zajmują prawie 45% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 60% stanowią grunty orne i sady, a 40% łąki i pastwiska. W powierzchni gminy dominują dobre gleby III i IV klasy bonitacyjnej. Występują one w południowej części jej obszaru, gdzie koncentrują się gospodarstwa rolne. Większość z nich prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, w hodowli zwierząt, dominuje chów trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz drobiu. W gminie większość gospodarstw, to gospodarstwa małe i średnie (od 1-15 ha), co powoduje duże rozdrobnienie i nie ma dobrego wpływu na rozwój tej dziedziny gospodarki. Szansą dla małych gospodarstw jest tworzenie grup producenckich oraz alternatywnych źródeł dochodów, co daje możliwość rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Pozezdrze wynosiła pod koniec 2013 roku 196. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 185 tworzyło sektor prywatny. 33 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 8 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 21 firm w dziale budownictwo, 29 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm[2]. W gminie przeważają firmy przetwórstwa rolno-spożywczego, drzewnego, są to, m.in.: Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Rolnego Spir-Pol Sp. z o.o., P.H.U. TEL-DREW - przetwórstwo drewna.
Położenie oraz liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe (jeziora, lasy, urozmaicone ukształtowanie powierzchni, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu) stwarzają w gminie Pozezdrze warunki do rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. Bazę turystyczną stanowią w większości gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Harsz, Jakunówko, Kuty, Pieczarki, Pozezdrze, Przerwanki, Radziszewo, Stręgielek, Wyłudy[10].
Gmina Pozezdrze należy do Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskiego Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami, Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygraniczne, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Pozezdrze wynosiła 338 osób[2], co stanowi 14,2% bezrobotnych w powiecie węgorzewskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 12,4% ludności[11].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Dożynki Gminne
Ludzie związani z gminą
- Jadwiga Tressenberg (1924–2004) – nauczycielka, bibliotekarka w Kutach, badaczka lokalnych legend i opowieści, m.in. dotyczących Pozezdrza, autorka książki Mazurskie opowieści; patronka szkoły podstawowej w Pozezdrzu.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Pozezdrze należą[12]:
- kościół pw. św. Maksymiliana Kolbego w Kutach
- kościół pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu wraz z przykościelnym cmentarzem i plebanią
- pałac w Okowiźnie
- cmentarze ewangelickie w Krzywińskich, Stręgielku i Kutach
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Kolonii Pozezdrze
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak kajakowy rzeki Sapiny
- szlaki rowerowe:
- trasa "Leśny Szlak Sapiny": Węgorzewo – Stręgiel – Stręgielek – Ogonki – Węgorzewo
- szlak: Giżycko – Świdry – Pieczarki – Harsz – Pozezdrze – Spytkowo – Giżycko
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
- zabytkowy park dworski w Okowiźnie
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Pozezdrze można uzyskać na stronach internetowych: pozezdrze.warmia.mazury.pl, powiatwegorzewski.pl.
Religia
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Pozezdrze istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Zespół Szkół w Pozezdrzu – Szkoła Podstawowa im. Jadwigi Tressenberg w Pozezdrzu, Gimnazjum w Pozezdrzu
Sport
Na terenie gminy działa klub:
- LKS "Amators" Pozezdrze
- UKS przy Szkole Podstawowej w Pozezdrzu
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Kobiet Mazurskich "Dziewczyny Znad Sapiny"
- Stowarzyszenie "Mazurski Zakątek" w Pozezdrzu
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[13]:
Rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Piłackie Wzgórza (277,17 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (85 527 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22 860,9 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wysoczyzna Krzywińskich (640 ha)
Obszary Natura 2000:
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Północnomazurska (14 573,01 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka (25 340,14 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka (18 962,76 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Pozezdrze znajduje się 5 pomników przyrody, ochroną objęto głazy narzutowe, m.in.: w Jakunówku, Gębałce i Piłakach Wielkich[13].
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Gminy Pozezdrze
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl
- ↑ UG Pozezdrze UG Pozezdrze
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ 13,0 13,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju lokalnego gminy Pozezdrze, 2004 [20.12.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Pozezdrze [20.12.2014]
Urząd Gminy Pozezdrze [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Mazury na ludowo [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]
