Bukwałd: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
Linia 6: | Linia 6: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Bukwałdu | |dopełniacz wsi = Bukwałdu | ||
− | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = bukwald.jpg |
− | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bukwa%C5%82d1.JPG Commons Wikimedia] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
Linia 86: | Linia 86: | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
− | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
[http://www.strusiolandia.pl/ Strusiolandia] | [http://www.strusiolandia.pl/ Strusiolandia] | ||
− | |||
− | |||
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Powiat olsztyński]] | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] |
Aktualna wersja na dzień 10:29, 31 mar 2015
Bukwałd | |
| |
Źródło: Commons Wikimedia
| |
Państwo | Polska |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | olsztyński |
Gmina | Dywity |
Liczba ludności (2010) | 532 |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Bukwałd (niem. Gross Buchwalde) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 532 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bogumiła Brewka[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży na Pojezierzu Olsztyńskim, nad brzegiem Jeziora Bukwaldzkiego, w odległości 16 km na północny zachód od Olsztyna oraz 3 km od osady leśnej Bukowina. 2 km na wschód od miejscowości przepływa rzeka Łyna.
Dzieje miejscowości
Na przestrzeni wieków nazwa miejscowości ulegała pewnym przekształceniom: Buchwalt (1338 r.), Buchwald (1615 r.), Buchwalde (1656 r.). W drugiej połowie XIX wieku używano polskiej i niemieckiej nazwy: Bukwałd i Buchwalde.
W czasach przedkrzyżackich na obszarze dzisiejszej wsi istniała osada staropruska. Lokacja Bukwałdu miała miejsce w 1344 roku. Obszar wsi wyznaczono w kolejnym przywileju – wystawionym w 1352 roku – na 40 włók. W 1789 roku Buchwałd był wsią królewską.
Szkoła elementarna została założona przed 1820 rokiem. Pięć lat później do placówki uczęszczało 31 uczniów.
W 1910 roku Bukwałd jako gmina wiejska obejmował w swych granicach zarówno wieś, jak i stację kolejową. Miejscowość zajmowała łącznie powierzchnię 864 ha, składała się z 94 domów (141 gospodarstw domowych), zamieszkanych przez 64. mieszkańców (223 Polaków, 421 Niemców, 1 Żyd). 15 lat później Bukwałd obejmował obszar 1741 ha, we wsi mieszkało 695 osób (632 katolików, 63 ewangelików). Miejscowość składała się ze 101 budynków mieszkalnych i 156 gospodarstw domowych. W 1920 roku w czasie plebiscytu za przyłączeniem do Polski głosowało 50 mieszkańców. W tym okresie w miejscowości działało Towarzystwo Młodzieży oraz koło Związku Polaków w Niemczech.
W 1993 roku Bukwałd był zamieszkany przez 290 osób. Od 2004 roku we wsi istnieje Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Dzikich.
Szkolnictwo
W miejscowości działa szkoła podstawowa i przedszkole.
Kultura
W Bukwałdzie działa Fundacja Albatros, Fundacja "Prymus" oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Wsi Bukwałd. W miejscowości funkcjonuje świetlica wiejska. Co roku we wsi odbywa się Sobótka Bukwałdzka.
Ludzie związani z miejscowością
- Franciszek Kellmann (1898-1945) – działacz warmiński, uczestnik akcji plebiscytowej w 1920 roku, w okresie międzywojennym pracownik polskich konsulatów w Olsztynie i Ełku. Kellmann współtworzył Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich, a także Hufiec Wschodniopruski Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech. Więzień obozu Hohenbruch, zginął tragicznie pod koniec II wojny światowej.
- Otylia Hohmann-Markwitan (1910-?) – nauczycielka i bibliotekarka.
Turystyka
- Gospodarstwo agroturystyczne Strusiolandia.
- Szlak rowerowy o długości 17 km – przebieg trasy: Cerkiewnik – Barkweda – Bukwałd – Różynka – Cerkiewnik.
- Szlak rowerowy o długości 26,5 km – przebieg trasy: Dywity – Bukwałd – Spręcowo – Różnowo – Dywity.
- Szlak pieszy o długości 42 km – przebieg trasy: Olsztyn – Brąswałd – most nad sztucznym korytem Łyny – Barkweda – Bukwałd – Cerkiewnik – Głotowo – Dobre Miasto – Smolajny.
Przyroda
W pobliżu wsi znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.
Zabytki
- zabytkowa kaplica; kilkakrotnie rozbudowywana na przestrzeni XIX wieku (wedle tradycji kaplica została wystawiona jako wotum dziękczynne za uratowanie życia córki leśniczego, która została ugryziona przez żmiję; wybudował ją narzeczony dziewczyny, a jej ojciec, w miejscu gdzie natknęła się na żmiję, wystawił krzyż, poświęcony przez proboszcza z Brąswałdu – Alojzego Moritza; w roku 1858 we wsi zbudowano większą kaplicę, która przetrwała do 1930 roku, kiedy to została rozbudowana); we wnętrzu budowli ołtarz z obrazem pochodzącym z połowy XVIII wieku.
- 8 chat warmińskich z XIX wieku
- kapliczka przydrożna z 1920 roku
Bibliografia
Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
Warmia i Mazury, red. Jarosław Tałacha, Adam Zakrzewski, Warszawa 2012.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.12.2013]
Fundacja Albatros [10.12.2013]
Strusiolandia [10.12.2013]
Wikipedia: Bukwałd [10.12.2013]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [04.12.2013]