Bartoszyce (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Sport) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
|Gmina = Bartoszyce | |Gmina = Bartoszyce | ||
| Linia 28: | Linia 27: | ||
|www = http://www.bartoszyce.ug.gov.pl/ | |www = http://www.bartoszyce.ug.gov.pl/ | ||
|bip = http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/ | |bip = http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/ | ||
| − | }} | + | }} |
'''Gmina Bartoszyce''' – gmina wiejska położona w północnej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w centralnej części [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Bartoszyce| Bartoszycach]]. | '''Gmina Bartoszyce''' – gmina wiejska położona w północnej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w centralnej części [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Bartoszyce| Bartoszycach]]. | ||
| Linia 45: | Linia 44: | ||
Gmina stanowi 32,7% powierzchni [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]]. | Gmina stanowi 32,7% powierzchni [[powiat bartoszycki| powiatu bartoszyckiego]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>: | ||
| Linia 61: | Linia 58: | ||
|} | |} | ||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie Bartoszyce wynosiło -80 osób<ref>Bank Danych lokalnych GUS, Dane roczne wg podgrup cech [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks] (data dostępu 17.01.2014)</ref>, co stanowi 20,15% migracji ludności w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]] oraz 3,09% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie Bartoszyce wynosiło -80 osób<ref>Bank Danych lokalnych GUS, Dane roczne wg podgrup cech [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks] (data dostępu 17.01.2014)</ref>, co stanowi 20,15% migracji ludności w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]] oraz 3,09% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na terenie ówczesnego powiatu bartoszyckiego utworzono 5 gmin. Gmina Bartoszyce z siedzibą w [[Bartoszyce| Bartoszycach]] została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Barciszewo]], [[Bąsze]], [[Burkarty]], [[Dąbrowa]], [[Falczewo]], [[Kiersity]], [[Kiertyny Wielkie]], [[Leginy]], [[Lejdy]], [[Nalikajmy]], [[Osieka]], [[Plęsy]], [[Połęcze]], [[Rodnowo]], [[Skitno]], [[Solno]], [[Spytajny]], [[Szylina]], [[Tuplikajmy]], [[Tromity]], [[Wajsnory]], [[Wawrzyny]], [[Wirwilty]], [[Wojciechy]], [[Żydowo]]. | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na terenie ówczesnego powiatu bartoszyckiego utworzono 5 gmin. Gmina Bartoszyce z siedzibą w [[Bartoszyce| Bartoszycach]] została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Barciszewo]], [[Bąsze]], [[Burkarty]], [[Dąbrowa]], [[Falczewo]], [[Kiersity]], [[Kiertyny Wielkie]], [[Leginy]], [[Lejdy]], [[Nalikajmy]], [[Osieka]], [[Plęsy]], [[Połęcze]], [[Rodnowo]], [[Skitno]], [[Solno]], [[Spytajny]], [[Szylina]], [[Tuplikajmy]], [[Tromity]], [[Wajsnory]], [[Wawrzyny]], [[Wirwilty]], [[Wojciechy]], [[Żydowo]]. | ||
| Linia 71: | Linia 66: | ||
Gmina wiejska Bartoszyce sąsiaduje z: [[gmina miejska Bartoszyce| gminą miejską Bartoszyce]], gminami [[Bisztynek]], [[Górowo Iławeckie]], [[Kiwity]], [[Lidzbark Warmiński]], [[Sępopol]] oraz z Rosją. | Gmina wiejska Bartoszyce sąsiaduje z: [[gmina miejska Bartoszyce| gminą miejską Bartoszyce]], gminami [[Bisztynek]], [[Górowo Iławeckie]], [[Kiwity]], [[Lidzbark Warmiński]], [[Sępopol]] oraz z Rosją. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
Sołectwa:[[Barciszewo]], [[Bąsze]], [[Bezledy]], [[Dąbrowa]], [[Galiny]], [[Gromki]], [[Kiersity]], [[Kiertyny Wielkie]], [[Kinkajmy]], [[Krawczyki]], [[Łabędnik]], [[Łojdy]], [[Maszewy]], [[Minty]], [[Nalikajmy]], [[Osieka]], [[Połęcze]], [[Rodnowo]], [[Skitno]], [[Sokolica]], [[Spytajny]], [[Szylina Wielka]], [[Tolko]], [[Taplikajmy]], [[Trutnowo]], [[Wajsnory]], [[Węgoryty]], [[Witki]], [[Wirwilty]], [[Wojciechy]], [[Żydowo]]. | Sołectwa:[[Barciszewo]], [[Bąsze]], [[Bezledy]], [[Dąbrowa]], [[Galiny]], [[Gromki]], [[Kiersity]], [[Kiertyny Wielkie]], [[Kinkajmy]], [[Krawczyki]], [[Łabędnik]], [[Łojdy]], [[Maszewy]], [[Minty]], [[Nalikajmy]], [[Osieka]], [[Połęcze]], [[Rodnowo]], [[Skitno]], [[Sokolica]], [[Spytajny]], [[Szylina Wielka]], [[Tolko]], [[Taplikajmy]], [[Trutnowo]], [[Wajsnory]], [[Węgoryty]], [[Witki]], [[Wirwilty]], [[Wojciechy]], [[Żydowo]]. | ||
| Linia 79: | Linia 72: | ||
Pozostałe miejscowości:[[ Ardapy]], [[Bajdyty]], [[Bieliny]], [[Borki]], [[Borki Sędrowskie]], [[Brzostkowo]], [[Bukowo]], [[Burkarty]], [[Ceglarki]], [[Ciemna Wola]], [[Czerwona Górka]], [[Dębiany]], [[Dębówko]], [[Drawa]], [[Falczewo]], [[Galinki]], | Pozostałe miejscowości:[[ Ardapy]], [[Bajdyty]], [[Bieliny]], [[Borki]], [[Borki Sędrowskie]], [[Brzostkowo]], [[Bukowo]], [[Burkarty]], [[Ceglarki]], [[Ciemna Wola]], [[Czerwona Górka]], [[Dębiany]], [[Dębówko]], [[Drawa]], [[Falczewo]], [[Galinki]], | ||
[[Ganitajny]], [[Gierczyn]], [[Gile]], [[Glitajny]], [[Głomno]], [[Gromki]], [[Gruda]], [[Gruszynki]], [[Jarkowo]], [[Karolewko]], [[Kicina]], [[Kiertyny Małe]], [[Kisity]], [[Kosy]], [[Króle]], [[Kromarki]], [[Leginy]], [[Lejdy]], [[Lipina]], [[Lisówka]], [[Lusiny]], [[Łabędnik Mały]], [[Łapkiejmy]], [[Łęg]], [[Łoskajmy]], [[Markiny]], [[Matyjaszki]], [[Merguny]], [[Molwity]], [[Nowe Witki]], [[Nuny]], [[Okopa]], [[Parkoszewo]], [[Pasaria]], [[Perkujki]], [[Piergozy]], [[Piersele]], [[Pilwa]], [[Plęsy]] , [[Posłusze]], [[Sędławki]], [[Solno]], [[Sortławki]], [[Sporwiny]], [[Spurgle]], [[Styligi]], [[Szczeciny]], [[Szwarunki]], [[Szwaruny]], [[Szylina Mała]], [[Tromity]], [[Tynga]], [[Wardomy]], [[Wargielity]], [[Wawrzyny]], [[Wiatrak]], [[Wipławki]], [[Witki]], [[Wojtkowo]], [[Wola]], [[Wólka]], [[Wyręba]], [[Wysieka]], [[Żardyny]], [[Zawiersze]]. | [[Ganitajny]], [[Gierczyn]], [[Gile]], [[Glitajny]], [[Głomno]], [[Gromki]], [[Gruda]], [[Gruszynki]], [[Jarkowo]], [[Karolewko]], [[Kicina]], [[Kiertyny Małe]], [[Kisity]], [[Kosy]], [[Króle]], [[Kromarki]], [[Leginy]], [[Lejdy]], [[Lipina]], [[Lisówka]], [[Lusiny]], [[Łabędnik Mały]], [[Łapkiejmy]], [[Łęg]], [[Łoskajmy]], [[Markiny]], [[Matyjaszki]], [[Merguny]], [[Molwity]], [[Nowe Witki]], [[Nuny]], [[Okopa]], [[Parkoszewo]], [[Pasaria]], [[Perkujki]], [[Piergozy]], [[Piersele]], [[Pilwa]], [[Plęsy]] , [[Posłusze]], [[Sędławki]], [[Solno]], [[Sortławki]], [[Sporwiny]], [[Spurgle]], [[Styligi]], [[Szczeciny]], [[Szwarunki]], [[Szwaruny]], [[Szylina Mała]], [[Tromity]], [[Tynga]], [[Wardomy]], [[Wargielity]], [[Wawrzyny]], [[Wiatrak]], [[Wipławki]], [[Witki]], [[Wojtkowo]], [[Wola]], [[Wólka]], [[Wyręba]], [[Wysieka]], [[Żardyny]], [[Zawiersze]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy jest rolnictwo i jego obsługa. Sprzyjające warunki klimatyczne i stosunkowo dobre gleby mają pozytywny wpływ na rozwój rolnictwa. Liczne grunty orne, które zajmują 76,24% powierzchni wszystkich użytków rolnych, wykorzystywane są głównie pod uprawy zbóż. W gminie podejmowane są działania (np. procesy odkwaszania gleby), które mają na celu rozwój rolnictwa ekologicznego. | Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy jest rolnictwo i jego obsługa. Sprzyjające warunki klimatyczne i stosunkowo dobre gleby mają pozytywny wpływ na rozwój rolnictwa. Liczne grunty orne, które zajmują 76,24% powierzchni wszystkich użytków rolnych, wykorzystywane są głównie pod uprawy zbóż. W gminie podejmowane są działania (np. procesy odkwaszania gleby), które mają na celu rozwój rolnictwa ekologicznego. | ||
| Linia 92: | Linia 83: | ||
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,8% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS (data dostępu 17.01.2014)</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,8% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS (data dostępu 17.01.2014)</ref>. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| Linia 143: | Linia 132: | ||
Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej, ul. Boh. Warszawy 96, 11-200 Bartoszyce oraz na stronie internetowej http://gci.bartoszyce.pl/ | Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej, ul. Boh. Warszawy 96, 11-200 Bartoszyce oraz na stronie internetowej http://gci.bartoszyce.pl/ | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| Linia 154: | Linia 142: | ||
*[[Szkoła Podstawowa im. Jana Henryka Dąbrowskiego w Żydowie]] | *[[Szkoła Podstawowa im. Jana Henryka Dąbrowskiego w Żydowie]] | ||
*[[Gimnazjum im. Straży Granicznej w Bezledach]] | *[[Gimnazjum im. Straży Granicznej w Bezledach]] | ||
| − | *[[Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Kinkajmach]] | + | *[[Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Kinkajmach]] <br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
*[[Gminny Klub Sportowy "Granica" w Bezledach]] | *[[Gminny Klub Sportowy "Granica" w Bezledach]] | ||
| − | *drużyny piłkarskie: Maszewy, Parkoszewo, Spytajny, FC Nalikajmy, Galiny, Kinkajmy, Łojdy, Borki, Leginy, Sporwiny, Osieka | + | *drużyny piłkarskie: Maszewy, Parkoszewo, Spytajny, FC Nalikajmy, Galiny, Kinkajmy, Łojdy, Borki, Leginy, Sporwiny, Osieka <br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na obszarze gminy Bartoszyce tereny chronione zajmują 4571,1 ha<ref> Program ochrony środowiska dla gminy Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012.[[http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/152/Programy_i_Plany/]]</ref>, w tym: | Na obszarze gminy Bartoszyce tereny chronione zajmują 4571,1 ha<ref> Program ochrony środowiska dla gminy Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012.[[http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/152/Programy_i_Plany/]]</ref>, w tym: | ||
| Linia 182: | Linia 164: | ||
Ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej na terenach zurbanizowanych pełnią tereny zielone. Zajmują one powierzchnię 4,5 ha. | Ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej na terenach zurbanizowanych pełnią tereny zielone. Zajmują one powierzchnię 4,5 ha. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]] | #Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]] | ||
| Linia 198: | Linia 178: | ||
#Leksykon kultury Warmii i Mazur. [[http://leksykonkultury.ceik.eu/]] | #Leksykon kultury Warmii i Mazur. [[http://leksykonkultury.ceik.eu/]] | ||
#Urząd Gminy Bartoszyce. [[http://www.bartoszyce.ug.gov.pl/]] | #Urząd Gminy Bartoszyce. [[http://www.bartoszyce.ug.gov.pl/]] | ||
| − | #UStat w Olsztynie. [[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/]] | + | #UStat w Olsztynie. [[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/]] <br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat bartoszycki]][[Kategoria:Gmina Bartoszyce]][[Kategoria: gmina wiejska]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat bartoszycki]][[Kategoria:Gmina Bartoszyce]][[Kategoria: gmina wiejska]] | ||
Wersja z 16:43, 1 mar 2014
| Gmina Bartoszyce | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | bartoszycki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Jadwiga Gut | ||
| Powierzchnia | 427,2 km² | ||
| Liczba sołectw | 31 | ||
| Liczba miejscowości | 112 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
11 030 26 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NBA | ||
| TERYT | 2801032 | ||
| Urząd gminy Pl. Zwycięstwa 2 11-200 Bartoszyce
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Bartoszyce – gmina wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w centralnej części powiatu bartoszyckiego. Siedziba gminy znajduje się w Bartoszycach.
Jedna z największych[1] pod względem powierzchni gmin w Polsce, druga co do wielkości powierzchni gmina w województwie warmińsko-mazurskim i największa gmina w powiecie bartoszyckim. Gmina rolnicza z licznymi atrakcjami turystyczno-krajoznawczymi.
Władzę w gminie od 2006 roku sprawuje wójt Jadwiga Gut[2].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina Bartoszyce zajmuje powierzchnię 427,2 km2[3]. W tym:
- Lasy: 18,9% (8059,2 ha)
- Wody: 0,58% (247 ha)
- Użytki rolne: 73,2% (31276 ha)
Gmina stanowi 32,7% powierzchni powiatu bartoszyckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[4]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 11030 | 100 | 5432 | 49,2 | 5598 | 50,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
26 | 12 | 13 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie Bartoszyce wynosiło -80 osób[5], co stanowi 20,15% migracji ludności w powiecie bartoszyckim oraz 3,09% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[6], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na terenie ówczesnego powiatu bartoszyckiego utworzono 5 gmin. Gmina Bartoszyce z siedzibą w Bartoszycach została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[7]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Barciszewo, Bąsze, Burkarty, Dąbrowa, Falczewo, Kiersity, Kiertyny Wielkie, Leginy, Lejdy, Nalikajmy, Osieka, Plęsy, Połęcze, Rodnowo, Skitno, Solno, Spytajny, Szylina, Tuplikajmy, Tromity, Wajsnory, Wawrzyny, Wirwilty, Wojciechy, Żydowo. 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat bartoszycki. Gmina Bartoszyce została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. W 1977 roku, na podstawie Rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 roku[9], w obszar gminy Bartoszyce została włączona istniejąca od 1973 roku gmina Galiny obejmująca sołectwa: Galiny, Gromki, Krawczyki, Łabędnik, Maszewy, Minty, Sokolica, Trutnowo, Węgoryty. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] umiejscowiły gminę Bartoszyce w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim.
Gmina wiejska Bartoszyce sąsiaduje z: gminą miejską Bartoszyce, gminami Bisztynek, Górowo Iławeckie, Kiwity, Lidzbark Warmiński, Sępopol oraz z Rosją.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa:Barciszewo, Bąsze, Bezledy, Dąbrowa, Galiny, Gromki, Kiersity, Kiertyny Wielkie, Kinkajmy, Krawczyki, Łabędnik, Łojdy, Maszewy, Minty, Nalikajmy, Osieka, Połęcze, Rodnowo, Skitno, Sokolica, Spytajny, Szylina Wielka, Tolko, Taplikajmy, Trutnowo, Wajsnory, Węgoryty, Witki, Wirwilty, Wojciechy, Żydowo.
Pozostałe miejscowości:Ardapy, Bajdyty, Bieliny, Borki, Borki Sędrowskie, Brzostkowo, Bukowo, Burkarty, Ceglarki, Ciemna Wola, Czerwona Górka, Dębiany, Dębówko, Drawa, Falczewo, Galinki,
Ganitajny, Gierczyn, Gile, Glitajny, Głomno, Gromki, Gruda, Gruszynki, Jarkowo, Karolewko, Kicina, Kiertyny Małe, Kisity, Kosy, Króle, Kromarki, Leginy, Lejdy, Lipina, Lisówka, Lusiny, Łabędnik Mały, Łapkiejmy, Łęg, Łoskajmy, Markiny, Matyjaszki, Merguny, Molwity, Nowe Witki, Nuny, Okopa, Parkoszewo, Pasaria, Perkujki, Piergozy, Piersele, Pilwa, Plęsy , Posłusze, Sędławki, Solno, Sortławki, Sporwiny, Spurgle, Styligi, Szczeciny, Szwarunki, Szwaruny, Szylina Mała, Tromity, Tynga, Wardomy, Wargielity, Wawrzyny, Wiatrak, Wipławki, Witki, Wojtkowo, Wola, Wólka, Wyręba, Wysieka, Żardyny, Zawiersze.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy jest rolnictwo i jego obsługa. Sprzyjające warunki klimatyczne i stosunkowo dobre gleby mają pozytywny wpływ na rozwój rolnictwa. Liczne grunty orne, które zajmują 76,24% powierzchni wszystkich użytków rolnych, wykorzystywane są głównie pod uprawy zbóż. W gminie podejmowane są działania (np. procesy odkwaszania gleby), które mają na celu rozwój rolnictwa ekologicznego.
Ze względu na położenie i liczne atrakcje turystyczno-krajoznawcze dużą rolę w rozwoju gminy odgrywa turystyka, w tym agroturystyka. Gmina poleca bogatą ofertę usług związany z wypoczynkiem na łonie natury. Ilość obiektów turystycznych zbiorowego zakwaterowania lokuje gminę Bartoszyce na 2 miejscu w powiecie bartoszyckim oraz na 55 miejscu w województwie[11].
Przez teren gminy przebiega międzynarodowa trasa Warszawa - Olsztyn - Kaliningrad z nowoczesnym towarowo-osobowym przejściem granicznym w Bezledach. Połączenia kolejowe tradycyjne i szerokotorowe Bartoszyce - Głomno (stacja przeładunkowa) - granica państwa - Kaliningrad dają możliwość rozwoju współpracy gospodarczej z Rosją, Liwą, Łotwą i Estonią.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Bartoszyce wyniosła 1380 osób [12], co stanowi 20.94% bezrobotnych w powiecie bartoszyckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,8% ludności[13].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Dom Kultury w Bezledach
- Gminny Ośrodek kultury w Tolko
- Wiejski Dom Kultury w Wojciechach
- Wiejski Dom Kultury w Rodnowie
- Gminna Biblioteka Publiczna w Galinach
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- plenery plastyki nieprofesjonalnej - organizowane przez Dom Kultury w Bezledach od 1979 do 2013. Kolejne edycje imprezy odbywały się w Bezledach, Jastarni, Galinach, Wipławkach, Dąbrowie, Dębówku.
- święto plonów - dożynki - organizowane corocznie przez poszczególne miejscowości w gminie
Ludzie związani z gminą
- Jan Bachar - animator kultury, organizator Plenerów Plastyki Nieprofesjonalnej „Bezledy”, malarz amator, rzeźbiarz, poeta.
- Janusz Petryszyn - rzeźbiarz amator, instruktor Pracowni Rzeźby przy Domu Kultury w Bezledach
- Jerzy Wojciech Makowski - muzyk, instruktor muzyki, dyrektor Domu Kultury w Bezledach
- Maria Kwaśniewska - hafciarka z Dąbrowy
- Stanisław Łapka - rzeźbiarz amator, mieszka, pracuje i tworzy w Bezledach
- Stefan Dąbkowski - rzeźbiarz amator, mieszka i tworzy w miejscowości Tolko
- Piotr Gołębiowski - rzeźbiarz amator, mieszka w miejscowości Wirwilty
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Bartoszyce
- Pałac w Łabędniku
- Kościół pw. św. Antoniego Opata w Wozławkach
- Pałac w Osiece
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Galinach
- Zespół pałacowo-dworski w Galinach
- Pałac w Łojdach
- Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie
- Kościół pw. św. Anny w Sokolicy
- Pałac w Tolko
- Kościół pw. św. Wojciecha w Wojciechach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak Bocianich Gniazd - przez teren gminy Bartoszyce przebiega Europejski Szlak Bociana Białego, a miejscowość Lejdy to jedna z większych kolonii tego ptaka
- Torfowiska Źródliskowe - jedno z nich położone jest między Sokolicą, a Spurglami, drugie zaś na południowy wschód od Spurgl
- liczne pomniki przyrody - głównie okazy dębu, lipy, modrzewia, jesionu i wiązu
- ścieżka dydaktyczna - przebiega w okolicach Galin, przy drodze nr 57; na długości 1200 metrów rozciągają się urokliwe i niepowtarzalne krajobrazy; wzdłuż trasy rozstawione są tablice informacyjne
- spływy kajakowe rzeką Łyną - charakterystyczną cechą rzeki Łyny jest na tym terenie zjawisko meandrowania, które powstaje w wyniku erozji bocznej, dzięki czemu tworzą się w krajobrazie stromo opadające brzegi tzw. "skałki", np. w okolicach Perkujek
- bogata oferta gospodarstw agroturystycznych zrzeszonych w Bartoszyckim Stowarzyszeniu Agroturystyki "WARMIACY", którą prezentują gospodarstwa w miejscowościach: Bezledy, Dąbrowa, Galiny, Kiersity, Krawczyki, Perkujki, Skitno, Spytajny, Wajsnory, Wojciechy, Wola, Worgielity[14]
Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej, ul. Boh. Warszawy 96, 11-200 Bartoszyce oraz na stronie internetowej http://gci.bartoszyce.pl/
Szkolnictwo
- Szkoła Podstawowa im. 20 Bartoszyckiej Brygady Zmechnizowanej w Bezledach
- Szkoła Podstawowa im. Leśników Polskich w Galinach
- Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Krawczykach
- Szkoła Podstawowa im. ks. Jerzego Popiełuszki w Rodnowie z oddziałem przedszkolnym
- Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Sokolicy
- Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Wojciechach
- Szkoła Podstawowa im. Jana Henryka Dąbrowskiego w Żydowie
- Gimnazjum im. Straży Granicznej w Bezledach
- Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Kinkajmach
Sport
- Gminny Klub Sportowy "Granica" w Bezledach
- drużyny piłkarskie: Maszewy, Parkoszewo, Spytajny, FC Nalikajmy, Galiny, Kinkajmy, Łojdy, Borki, Leginy, Sporwiny, Osieka
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na obszarze gminy Bartoszyce tereny chronione zajmują 4571,1 ha[15], w tym:
- obszary chronionego krajobrazu (4562,8 ha)
- użytki ekologiczne (8,3 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Elmy (8 923,2 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Łyny (16 429,9 ha)
Obszary chronione Natura 2000:
- Ostoja Warmińska - obszar specjalnej ochrony ptaków (145 342 ha)
- Torfowiska źródliskowe koło Łabędnika - specjalny obszar ochrony siedlisk (27 ha)
Na terenie gminy Bartoszyce występują 4 użytki ekologiczne typu torfowiskowego: Rosiczka koło Węgoryt (0,38 ha), Rosiczka koło Żydowa (0,95 ha), Torfowisko źródliskowe Sokolica (3,33 ha), Torfowisko źródliskowe Spurgle (3,63 ha).
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Bartoszyce znajdują się 62 pomniki przyrody (ożywionej i nieożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim wiekowe okazy dębów i lip.
Ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej na terenach zurbanizowanych pełnią tereny zielone. Zajmują one powierzchnię 4,5 ha.
Bibliografia
- Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[[13]]
- Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [[14]]
- Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim.[[15]]
- Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[[16]]
- Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
- Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- Program ochrony środowiska dla gminy Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012.[[17]]
- Przewodnik po ziemi bartoszyckiej, Goniec Bartoszycki.[[18]]
- Bank Danych Lokalnych GUS.[[19]]
- BIP Wrota Warmii i Mazur.[[20]]
- Leksykon kultury Warmii i Mazur. [[21]]
- Urząd Gminy Bartoszyce. [[22]]
- UStat w Olsztynie. [[23]]
Przypisy
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [1] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ BIP Wrota Warmii i Mazur [2] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ UStat w Olsztynie[3] porównaj z[4] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS, Dane roczne wg podgrup cech [5] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[6]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [7]
- ↑ Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim.[8]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[9]
- ↑ UStat w Olsztynie
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [10] (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS (data dostępu 17.01.2014)
- ↑ UG Bartoszyce[[11]]
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012.[[12]]
