Biskupiec: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Zabytki)
(Dzieje miejscowości)
Linia 36: Linia 36:
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Między 1972 a 1977 rokim w mieście funkcjonował [[Komitet Gminny PZPR w Biskupcu|Komitet Gminny PZPR]]. W latach 1977-1989 działał natomiast [[Komitet Miejsko-Gminny PZPR w Biskupcu|Komitet Miejsko-Gminny]]. Biskupiec należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow|Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]]
+
Początki Biskupca związane są z osadą, która wyrosła przy zamku-strażnicy obronnej, wybudowanego przez biskupa warmińskiego [[Henryk Sorbom|Hneryka Sorboma]]. Miejski przywilej lokacyjny został wystawiony 17 października 1395 roku. Odbiorcą przywileju był zasadźca i pierwszy sołtys, niejaki Jan z [[Mokiny|Mokin]]. Pierwsi osadnicy pochodzili prawdopodobnie z okolic [[Barczewo|Barczewa]] i [[Reszel|Reszla]]. Miasto otoczono murami miejskimi, posiadającymi dwie bramy: Reszelską i Szczycieńską. W XV i w drugiej ćwierci XVI wieku Biskupiec musiał się borykać ze skutkami [[Wojny polsko-krzyżackie|wojen polsko-krzyżackich]]. Miasto zostało zniszczone, splądrowane i wyludnione. Runął w gruzach zamek biskupi, którego już nie odbudowano. Od połowy XVI wieku prowadzono akcję ponownego zasiedlenia opuszczonych wsi i miasteczek. W tym okresie w Biskupcu osiedliła się polska ludność z terenu Mazowsza, napływając na te tereny do XVII wieku. W wieku XVII miejscowość padała ofiarą pożarów, które trawiły zabudowania  miejskie, gospodarcze i budynki użytku publicznego.Na początku XVIII wieku do miasta dotarła [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]], która  zabiła 179 mieszkańców. W 1772 roku Biskupiec był zamieszkany przez 1064 osoby.
 +
 
 +
Na początku XIX wieku miasto ponownie znalazło się w centrum wojennych wydarzeń. Biskupiec znalazł się bowiem na trasie przemarszu wojsk francuskich, które stacjonowały w nim od 28 maja do 24 czerwca 1812. Kontrybucje, obowiązek wykarmienia wojska, przymusowy kwaterunek oficerów i żołnierzy, grabieże i samowola tych ostatnich wyczerpały siły i możliwości finansowe mieszkańców na bardzo długi czas. Kolejnym ciosem była [[Epidemia cholery w XIX wieku| epidemia cholery]], która siała spustoszenie od grudnia 1831 do lutego następnego roku. W tym okresie zmarły 82 osoby. W połowie stulecie, za sprawą pełnienia roli centrum administracyjnego, Biskupiec zaczął się rozwijać.
 +
 
 +
W 1865 roku pracę rozpoczęła miejscowa stacja telegraficzna. W 1900 roku miasto liczyło 5250 mieszkańców.
 +
W roku 1909 Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe z [[Czerwonka|Czerwonką]], [[Mrągowo|Mrągowem]] i [[Szczytno|Szczytnem]]. Rok później w mieście uruchomiona została elektrownia. W czasie [[I Wojna Światowa|I wojny światowej]] Biskupiec nie został dotknięty przez działania wojenne.
 +
W lutym 1945 roku do miasta wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Pierwszym powojennym burmistrzem został [[Serwilian Rybacki]]. W lipcu uruchomiona została szkoła. W ciągu 1945 roku udało się otworzyć szpital, wznowić pracę młyna, tartaku i elektrowni. W tym samym okresie powstało Państwowe Przedsiębiorstwo Traktorów i Maszyn Rolniczych, przemianowane później na Państwowy Ośrodek Maszyn. W 1951 powstał Powiatowy Dom Kultury.
 +
Między 1972 a 1977 rokim w mieście funkcjonował [[Komitet Gminny PZPR w Biskupcu|Komitet Gminny PZPR]]. W latach 1977-1989 działał natomiast [[Komitet Miejsko-Gminny PZPR w Biskupcu|Komitet Miejsko-Gminny]]. Biskupiec należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow|Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]].
 
[[File:Ratusz w Biskupcu.jpg|thumb|242 px|left|Ratusz w Biskupcu [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Biskupiec_town_hall#mediaviewer/File:Biskupiec,_ul._Pionier%C3%B3w_6_%28ratusz%29.jpg][dostęp: 13.12.2104]]]
 
[[File:Ratusz w Biskupcu.jpg|thumb|242 px|left|Ratusz w Biskupcu [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Biskupiec_town_hall#mediaviewer/File:Biskupiec,_ul._Pionier%C3%B3w_6_%28ratusz%29.jpg][dostęp: 13.12.2104]]]
 
[[File:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu.jpg|thumb|242 px|left|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Saint_John_the_Baptist_church_in_Biskupiec#mediaviewer/File:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Jana_Chrzciciela,_ul._1_Maja.JPG][dostęp: 13.12.2014]]]
 
[[File:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu.jpg|thumb|242 px|left|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Saint_John_the_Baptist_church_in_Biskupiec#mediaviewer/File:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Jana_Chrzciciela,_ul._1_Maja.JPG][dostęp: 13.12.2014]]]

Wersja z 16:55, 18 gru 2014

Biskupiec

Herb Flaga
Herb Biskupca Flaga Biskupca
Biskupiec. Centrum miasta [1] [dostęp: 13.12.2014]
Biskupiec. Centrum miasta [4] [dostęp: 13.12.2014]
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Biskupiec
Liczba ludności (2012) 10 700
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Biskupiec
Biskupiec
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Biskupiec
Biskupiec
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Biskupiec (niem. Bischofsburg) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 700 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Kamil Kozłowski [1].

Położenie

Biskupiec jest położony w południowo-wschodniej części Warmii na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 38 km od Olsztyna. Miasto leży nad rzeką Dymer.

Dzieje miejscowości

Początki Biskupca związane są z osadą, która wyrosła przy zamku-strażnicy obronnej, wybudowanego przez biskupa warmińskiego Hneryka Sorboma. Miejski przywilej lokacyjny został wystawiony 17 października 1395 roku. Odbiorcą przywileju był zasadźca i pierwszy sołtys, niejaki Jan z Mokin. Pierwsi osadnicy pochodzili prawdopodobnie z okolic Barczewa i Reszla. Miasto otoczono murami miejskimi, posiadającymi dwie bramy: Reszelską i Szczycieńską. W XV i w drugiej ćwierci XVI wieku Biskupiec musiał się borykać ze skutkami wojen polsko-krzyżackich. Miasto zostało zniszczone, splądrowane i wyludnione. Runął w gruzach zamek biskupi, którego już nie odbudowano. Od połowy XVI wieku prowadzono akcję ponownego zasiedlenia opuszczonych wsi i miasteczek. W tym okresie w Biskupcu osiedliła się polska ludność z terenu Mazowsza, napływając na te tereny do XVII wieku. W wieku XVII miejscowość padała ofiarą pożarów, które trawiły zabudowania miejskie, gospodarcze i budynki użytku publicznego.Na początku XVIII wieku do miasta dotarła epidemia dżumy, która zabiła 179 mieszkańców. W 1772 roku Biskupiec był zamieszkany przez 1064 osoby.

Na początku XIX wieku miasto ponownie znalazło się w centrum wojennych wydarzeń. Biskupiec znalazł się bowiem na trasie przemarszu wojsk francuskich, które stacjonowały w nim od 28 maja do 24 czerwca 1812. Kontrybucje, obowiązek wykarmienia wojska, przymusowy kwaterunek oficerów i żołnierzy, grabieże i samowola tych ostatnich wyczerpały siły i możliwości finansowe mieszkańców na bardzo długi czas. Kolejnym ciosem była epidemia cholery, która siała spustoszenie od grudnia 1831 do lutego następnego roku. W tym okresie zmarły 82 osoby. W połowie stulecie, za sprawą pełnienia roli centrum administracyjnego, Biskupiec zaczął się rozwijać.

W 1865 roku pracę rozpoczęła miejscowa stacja telegraficzna. W 1900 roku miasto liczyło 5250 mieszkańców. W roku 1909 Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe z Czerwonką, Mrągowem i Szczytnem. Rok później w mieście uruchomiona została elektrownia. W czasie I wojny światowej Biskupiec nie został dotknięty przez działania wojenne. W lutym 1945 roku do miasta wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Pierwszym powojennym burmistrzem został Serwilian Rybacki. W lipcu uruchomiona została szkoła. W ciągu 1945 roku udało się otworzyć szpital, wznowić pracę młyna, tartaku i elektrowni. W tym samym okresie powstało Państwowe Przedsiębiorstwo Traktorów i Maszyn Rolniczych, przemianowane później na Państwowy Ośrodek Maszyn. W 1951 powstał Powiatowy Dom Kultury. Między 1972 a 1977 rokim w mieście funkcjonował Komitet Gminny PZPR. W latach 1977-1989 działał natomiast Komitet Miejsko-Gminny. Biskupiec należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow.

Ratusz w Biskupcu [2][dostęp: 13.12.2104]
Plik:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu.jpg
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu [3][dostęp: 13.12.2014]


Gospodarka


Kultura


Organizacje i stowarzyszenia


Religia


Ludzie związani z miejscowością


Sport


Edukacja


Turystyka


Zabytki


Bibliografia

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
  2. Biskupiec, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
  3. Biskupiec, oprac. Kazimierz Ryszard Piotrowski, Olsztyn 1995.
  4. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  5. Danych Lokalnych GUS [dostęp: 13.12.2014].
  6. Baza Informacji Lokalnej [dostęp: 13.12.2014].
  7. Dom Warmiński [dostęp: 13.12.2014].
  8. Serwis Urzędu Miejskiego w Biskupcu [dostęp: 13.12.2014].
  9. Trasy rowerowe [dostęp: 13.12.2014].


Przypisy

<references>

Zobacz też