Wieliczki (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(→‎Demografia)
 
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Gmina infobox
 
{{Gmina infobox
 
  |Gmina          = Wieliczki
 
  |Gmina          = Wieliczki
−
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Wieliczki.png | Herb gminy Wieliczki  
+
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Wieliczki.png |Herb gminy Wieliczki  
 
  |flaga_gminy    =  
 
  |flaga_gminy    =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_gminy      =  
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
−
  |wójt            = [[Jarosław  Kuczyński]]
+
  |wójt            = Marek Dobrzyń
 
  |adres_ug        = ul. Lipowa 53
 
  |adres_ug        = ul. Lipowa 53
 
  |kod_poczt_ug    = 19-404 Wieliczki
 
  |kod_poczt_ug    = 19-404 Wieliczki
Linia 28: Linia 28:
 
  |bip            = http://wieliczki.bipgmina.pl/
 
  |bip            = http://wieliczki.bipgmina.pl/
 
}}  
 
}}  
−
'''Gmina Wieliczki''' – gmina wiejska położona we wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowo-wschodniej części [[Powiat olecki| powiatu oleckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Wieliczki| Wieliczkach]].
+
'''Gmina Wieliczki''' – gmina wiejska położona we wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowo-wschodniej części [[Powiat olecki|powiatu oleckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Wieliczki|Wieliczkach]].
−
 
 
 
Gmina rolnicza o dużym udziale gruntów rolnym w ogólnej powierzchni gminy.
 
Gmina rolnicza o dużym udziale gruntów rolnym w ogólnej powierzchni gminy.
−
 
+
Władzę w gminie sprawuje wójt Marek Dobrzyń.
−
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Jarosław  Kuczyński]]<ref>Urząd Gminy Świętajno [http://wieliczki.pl/?page_id=52]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
−
Gmina wiejska Wieliczki zajmuje powierzchnię 140,8 km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3203]</ref>, w tym:
+
Gmina wiejska Wieliczki zajmuje powierzchnię 140,8 km<sup>2</sup><ref name="p2"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3203 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS]</ref>, w tym:
 
*użytki rolne: 71,5%  
 
*użytki rolne: 71,5%  
 
*lasy: 21,9%  
 
*lasy: 21,9%  
 
*wody: 0,4%  
 
*wody: 0,4%  
  
−
Gmina stanowi 16,1% powierzchni [[Powiat olecki| powiatu oleckiego]].
+
Gmina stanowi 16,1% powierzchni [[Powiat olecki|powiatu oleckiego]].
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
−
{{Galeria|Nazwa=Wieliczki (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
+
[[Plik:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach. Fot. Honza Groh. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wieliczki,_03.jpg Commons Wikimedia]]]
−
|Plik:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach.jpg|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach <br/>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wieliczki,_03.jpg?uselang=pl wikimedia.commons.org]
+
[[Plik:Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach.jpg|thumb|right|290px|Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach. Fot. Marek Kowalewski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ołtarz_w_Kościele_pw._NNMP_w_Wieliczkach.JPG Commons Wikimedia]]]
−
|Plik:Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach.jpg| Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach <br/> Źródło:[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:O%C5%82tarz_w_Ko%C5%9Bciele_pw._NNMP_w_Wieliczkach.JPG?uselang=pl wikimedia.commons.org]
+
[[Plik:Cmentarz w Markowskich.jpg|thumb|right|290px|Cmentarz w Markowskich. Fot. Honza Groh. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Markowskie,_01.jpg Commons Wikimedia]
−
|Plik:Cmentarz w Markowskich.jpg|Cmentarz w Markowskich <br/> Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Markowskie,_01.jpg?uselang=pl wikimedia.commons.org]
+
]]
−
}}
 
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
−
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
+
!Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni
 
|--
 
|--
−
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
+
|jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||%
 
|--
 
|--
−
|liczba || 3382 || 100 || 1647 || 48,7 || 1735 || 51,3
+
|liczba ||3382 ||100 ||1647 ||48,7 ||1735 ||51,3
 
|--
 
|--
−
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 24 || colspan=2| 12 || colspan=2| 12
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|24 ||colspan=2|12 ||colspan=2|12
 
|}
 
|}
−
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiło -16 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 12% migracji w [[Powiat olecki| powiecie oleckim]] oraz 0,4% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiło -16 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 12% migracji w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]] oraz 0,4% w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]].
  
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
−
Po II wojnie światowej tereny gminy Wieliczki należały do powiatu oleckiego w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Wieliczki przetrwała do końca 1972 roku, do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>. W 1973 roku reaktywowano gminę Wieliczki.<br/>
+
Po II wojnie światowej tereny gminy Wieliczki należały do powiatu oleckiego w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Wieliczki przetrwała do końca 1972 roku, do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>. W 1973 roku reaktywowano gminę Wieliczki.
−
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat olecki]]. Gmina Wieliczki została bezpośrednio częścią [[województwo suwalskie| województwa suwalskiego]]<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092]</ref>.<br/>
 
−
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat gołdapsko-olecki| powiecie gołdapsko-oleckim]].<br/>
 
−
1 stycznia 2002 gmina wiejska Wieliczki na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku<ref>Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631]</ref> weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego.
 
  
−
Gmina Wieliczki graniczy z gminami: [[Olecko (gmina miejsko-wiejska)| Olecko]], [[Ełk (gmina wiejska)| Ełk]], [[Kalinowo (gmina wiejska)| Kalinowo]] oraz Bakałarzewo i Raczki w województwie podlaskim.
+
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć [[powiat olecki]]. Gmina Wieliczki została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]</ref>.
 +
 
 +
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w powiecie gołdapsko-oleckim. 1 stycznia 2002 gmina wiejska Wieliczki na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku<ref>Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl]</ref> weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego.
 +
 
 +
Gmina Wieliczki graniczy z gminami: [[Olecko (gmina miejsko-wiejska)|Olecko]], [[Ełk (gmina wiejska)|Ełk]], [[Kalinowo (gmina wiejska)|Kalinowo]] oraz Bakałarzewo i Raczki w województwie podlaskim.
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
−
Sołectwa: [[Cimochy]], [[Cimoszki]], [[Gąsiorówko]], [[Godziejewo]], [[Guty]], [[Jelitki]], [[Kleszczewo]], [[Krupin]], [[Małe Olecko]], [[Markowskie]], [[Niedźwiedzkie]], [[Nory]], [[Nowe Raczki]], [[Puchówka]], [[Rynie]], [[Sobole]], [[Szeszki]], [[Urbanki]],  
+
Sołectwa: [[Cimochy]], [[Cimoszki]], [[Gąsiorówko]], [[Godziejewo]], [[Guty]], [[Jelitki]], [[Kleszczewo (gmina Wieliczki)|Kleszczewo]], [[Krupin (gmina Wieliczki)|Krupin]], [[Małe Olecko]], [[Markowskie]], [[Niedźwiedzkie]], [[Nory]], [[Nowe Raczki]], [[Puchówka]], [[Rynie]], [[Sobole]], [[Szeszki (gmina Wieliczki)|Szeszki]], [[Urbanki]], [[Wieliczki]], [[Wilkasy (gmina Wieliczki)|Wilkasy]], [[Wojnasy]].
−
[[Wieliczki]], [[Wilkasy (gmina Wieliczki)| Wilkasy]], [[Wojnasy]].
 
  
−
Pozostałe miejscowości: [[Gąsiorowo]], [[Krzyżewko]], [[Bartkowski Dwór]], [[Norki]], [[Bartki]], [[Nowy Młyn]], [[Starosty]].
+
Pozostałe miejscowości: [[Gąsiorowo]], [[Krzyżewko]], [[Bartkowski Dwór]], [[Norki]], [[Bartki (gmina Wieliczki)|Bartki]], [[Nowy Młyn]], [[Starosty]].
  
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
−
Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Wieliczki jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: około 65% zajmują grunty orne i ponad 32% użytki zielone. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Wśród upraw polowych zdecydowanie dominują zboża. Niewielkie powierzchnie zajmują zasiewy roślin: pastewnych, przemysłowych i ziemniaków. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej<ref>Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki [http://wieliczki.bipgmina.pl/files/sites/3130/wiadomosci/165076/files/program_ochrony_srodowiska_dla_gminy_wieliczki.pdf]</ref>.
+
Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Wieliczki jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: około 65% zajmują grunty orne i ponad 32% użytki zielone. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Wśród upraw polowych zdecydowanie dominują zboża. Niewielkie powierzchnie zajmują zasiewy roślin: pastewnych, przemysłowych i ziemniaków. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej<ref>[http://wieliczki.bipgmina.pl/files/sites/3130/wiadomosci/165076/files/program_ochrony_srodowiska_dla_gminy_wieliczki.pdf Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki ]</ref>.
  
 
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
 
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
−
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Wieliczki wynosiła w 2013 roku 164. W tym 14 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 150 tworzy sektor prywatny. 37 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 17 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 30 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 3 firmy<ref name="p2"/>. <br/> 
+
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Wieliczki wynosiła w 2013 roku 164. W tym 14 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 150 tworzy sektor prywatny. 37 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 17 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 30 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 3 firmy<ref name="p2"/>.
  
 
Gmina Wieliczki stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i  krajobrazowe. Niestety w gminie nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej, słabo rozwinięta jest baza noclegowa, którą stanowi pole biwakowe w Wieliczkach.
 
Gmina Wieliczki stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i  krajobrazowe. Niestety w gminie nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej, słabo rozwinięta jest baza noclegowa, którą stanowi pole biwakowe w Wieliczkach.
  
−
Gmina Wieliczki należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Międzygminny "Gospodarka Komunalna"| Międzygminnego Związku "Gospodarka Komunalna"]] oraz [[LGD "Lider w EGO"]].
+
Gmina Wieliczki należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Międzygminny "Gospodarka Komunalna"|Międzygminnego Związku "Gospodarka Komunalna"]] oraz [[LGD "Lider w EGO"]].
  
−
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]], [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej| obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]], [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej| obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski| "Tygrysów warmińsko-mazurskich"]] - obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.
+
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne|obszarów przygranicznych]], [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej|obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]], [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej|obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski|"Tygrysów warmińsko-mazurskich"]] - obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.
  
−
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiła 332 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 10,1%  bezrobotnych w [[Powiat olecki| powiecie oleckim]].  
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiła 332 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 10,1%  bezrobotnych w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]].  
  
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
Linia 106: Linia 103:
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
  
−
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Wieliczki należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Wieliczki należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>:
−
*[[lkwim: Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach| kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach]]
+
*[[lkwim: Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach|kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach]]
 
*zespół dworsko-parkowy z przełomu XIX i XX w. w Gąsiorówku
 
*zespół dworsko-parkowy z przełomu XIX i XX w. w Gąsiorówku
 
*cmentarze ewangelickie w Cimoszkach, Kleszczewie (2)
 
*cmentarze ewangelickie w Cimoszkach, Kleszczewie (2)
Linia 115: Linia 112:
 
*młyny wodne z przełomu XIX i XX w. znajdujące się w Starostach, Gąsiorówku i Nowym Młynie
 
*młyny wodne z przełomu XIX i XX w. znajdujące się w Starostach, Gąsiorówku i Nowym Młynie
 
*obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody  
 
*obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody  
−
*rzeka Lega, [[Jezioro Olecko Małe| jezioro Olecko Małe]], lasy (tzw. Bór Kleszczewski)  
+
*rzeka Lega, [[Jezioro Olecko Małe|jezioro Olecko Małe]], lasy (tzw. Bór Kleszczewski)  
  
−
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wieliczki można uzyskać w Stowarzyszeniu agroturystycznym "Mazurska Kraina" w Giżach oraz na stronie internetowej [http://www.agroturystyka.mazury.info/ mazury.info].
+
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wieliczki można uzyskać w Stowarzyszeniu agroturystycznym "Mazurska Kraina" w Giżach oraz na stronie internetowej [http://www.agroturystyka.mazury.info/ agroturystyka.mazury.info].
  
 +
== Religia ==
 +
*[[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Świata w Cimochach]]
 +
*[[Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny w Wieliczkach]]
 +
*[[Parafia pw. św. Stanisława w Szczecinkach]]
 +
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
 
W gminie wiejskiej Wieliczki istnieją następujące placówki edukacyjne:  
 
W gminie wiejskiej Wieliczki istnieją następujące placówki edukacyjne:  
Linia 124: Linia 126:
 
*[[Zespół Szkolno- Przedszkolny w Wieliczkach]] - [[Przedszkole Samorządowe w Wieliczkach]], [[Szkoła Powszechna w Wieliczkach|Szkoła Podstawowa w Wieliczkach]]   
 
*[[Zespół Szkolno- Przedszkolny w Wieliczkach]] - [[Przedszkole Samorządowe w Wieliczkach]], [[Szkoła Powszechna w Wieliczkach|Szkoła Podstawowa w Wieliczkach]]   
 
*[[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Cimochach]] - [[Przedszkole Samorządowe w Cimochach]], [[Szkoła Podstawowa w Cimochach]]
 
*[[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Cimochach]] - [[Przedszkole Samorządowe w Cimochach]], [[Szkoła Podstawowa w Cimochach]]
−
 
 
== Sport ==
 
== Sport ==
−
Na terenie gminy działa [[Stowarzyszenie Kultury Fizycznej "Ciamciaramciam"]], które organizuje różnego rodzaju imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in. prowadzi zajęcia [[Akademia Piłkarska Wieliczki| Akademii Piłkarskiej Wieliczki]].  
+
Na terenie gminy działa [[Stowarzyszenie Kultury Fizycznej "Ciamciaramciam"]], które organizuje różnego rodzaju imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in. prowadzi zajęcia [[Akademia Piłkarska Wieliczki|Akademii Piłkarskiej Wieliczki]].  
  
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
Linia 132: Linia 133:
  
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
−
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
+
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ]</ref>:  
  
 
Obszary chronionego krajobrazu:
 
Obszary chronionego krajobrazu:
Linia 143: Linia 144:
 
*[[lkwim: Gimbozeta|Gimbozeta]]
 
*[[lkwim: Gimbozeta|Gimbozeta]]
 
*[[lkwim: Ołtarz główny z kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach|Ołtarz główny z kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach]]
 
*[[lkwim: Ołtarz główny z kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach|Ołtarz główny z kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach]]
−
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
−
 
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
−
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
−
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>

Aktualna wersja na dzień 08:57, 23 kwi 2024

Gmina Wieliczki
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olecki
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Marek Dobrzyń
Powierzchnia 140,8 km²
Liczba sołectw 21
Liczba miejscowości 28
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		3382
24 osób/km²
Strefa numeracyjna 87
Tablice rejestracyjne NOE
TERYT 2813062
Urząd gminy
ul. Lipowa 53 19-404 Wieliczki
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Wieliczki – gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-wschodniej części powiatu oleckiego. Siedziba gminy znajduje się w Wieliczkach. Gmina rolnicza o dużym udziale gruntów rolnym w ogólnej powierzchni gminy. Władzę w gminie sprawuje wójt Marek Dobrzyń.

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Wieliczki zajmuje powierzchnię 140,8 km2[1], w tym:

  • użytki rolne: 71,5%
  • lasy: 21,9%
  • wody: 0,4%

Gmina stanowi 16,1% powierzchni powiatu oleckiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach. Fot. Marek Kowalewski. Źródło: Commons Wikimedia
Cmentarz w Markowskich. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 3382 100 1647 48,7 1735 51,3
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		24 12 12

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiło -16 osób[1], co stanowi 12% migracji w powiecie oleckim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny gminy Wieliczki należały do powiatu oleckiego w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[2], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Wieliczki przetrwała do końca 1972 roku, do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[3]. W 1973 roku reaktywowano gminę Wieliczki.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[4], przestał istnieć powiat olecki. Gmina Wieliczki została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[5].

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[6] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapsko-oleckim. 1 stycznia 2002 gmina wiejska Wieliczki na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[7] weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego.

Gmina Wieliczki graniczy z gminami: Olecko, Ełk, Kalinowo oraz Bakałarzewo i Raczki w województwie podlaskim.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Cimochy, Cimoszki, Gąsiorówko, Godziejewo, Guty, Jelitki, Kleszczewo, Krupin, Małe Olecko, Markowskie, Niedźwiedzkie, Nory, Nowe Raczki, Puchówka, Rynie, Sobole, Szeszki, Urbanki, Wieliczki, Wilkasy, Wojnasy.

Pozostałe miejscowości: Gąsiorowo, Krzyżewko, Bartkowski Dwór, Norki, Bartki, Nowy Młyn, Starosty.

Gospodarka

Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Wieliczki jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: około 65% zajmują grunty orne i ponad 32% użytki zielone. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Wśród upraw polowych zdecydowanie dominują zboża. Niewielkie powierzchnie zajmują zasiewy roślin: pastewnych, przemysłowych i ziemniaków. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej[8].

W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Wieliczki wynosiła w 2013 roku 164. W tym 14 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 150 tworzy sektor prywatny. 37 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 17 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 30 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 3 firmy[1].

Gmina Wieliczki stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe. Niestety w gminie nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej, słabo rozwinięta jest baza noclegowa, którą stanowi pole biwakowe w Wieliczkach.

Gmina Wieliczki należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Międzygminnego Związku "Gospodarka Komunalna" oraz LGD "Lider w EGO".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej oraz do tzw. "Tygrysów warmińsko-mazurskich" - obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiła 332 osoby[1], co stanowi 10,1% bezrobotnych w powiecie oleckim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,9% ludności[9].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • dożynki gminne

Ludzie związani z gminą

  • Janina Maciukiewicz (1923- ) – nauczycielka, autorka pamiętników, działaczka społeczna.
  • Zofia Nowikowska (1960- ) – artystka ludowa, hafciarka i koronkarka, pisankarka; mieszka w Wieliczkach.
  • Teresa Bartoszewicz - hafciarka, mieszka we wsi Nory.
  • Krzysztof Kulbacki - artysta rzeźbiarz, zajmuje się kowalstwem artystycznym, malarstwem i rzeźbą w kamieniu; mieszka w Wieliczkach.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Wieliczki należą[10]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • młyny wodne z przełomu XIX i XX w. znajdujące się w Starostach, Gąsiorówku i Nowym Młynie
  • obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
  • rzeka Lega, jezioro Olecko Małe, lasy (tzw. Bór Kleszczewski)

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wieliczki można uzyskać w Stowarzyszeniu agroturystycznym "Mazurska Kraina" w Giżach oraz na stronie internetowej agroturystyka.mazury.info.

Religia

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Wieliczki istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

Na terenie gminy działa Stowarzyszenie Kultury Fizycznej "Ciamciaramciam", które organizuje różnego rodzaju imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in. prowadzi zajęcia Akademii Piłkarskiej Wieliczki.

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[11]:

Obszary chronionego krajobrazu:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Wieliczki znajduje się 5 pomników przyrody[11].

Zobacz też:

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
  2. ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl
  3. ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
  4. ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
  5. ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl
  6. ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[1]
  7. ↑ Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl
  8. ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki
  9. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  10. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
  11. ↑ 11,0 11,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

Bibliografia

Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Wieliczki [20.12.2014]
Urząd Gminy Wieliczki [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Wieliczki_(gmina_wiejska)&oldid=158063”