Gietrzwałd (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 4 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
−
  |wójt            = Marcin Sieczkowski
+
  |wójt            = Jan Kasprowicz
 
  |adres_ug        = ul. Olsztyńska 2
 
  |adres_ug        = ul. Olsztyńska 2
 
  |kod_poczt_ug    = 11-036 Gietrzwałd
 
  |kod_poczt_ug    = 11-036 Gietrzwałd
Linia 30: Linia 30:
 
'''Gmina Gietrzwałd''' – gmina wiejska położona w centralnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w zachodniej części [[Powiat olsztyński|powiatu olsztyńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Gietrzwałd|Gietrzwałdzie]].
 
'''Gmina Gietrzwałd''' – gmina wiejska położona w centralnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w zachodniej części [[Powiat olsztyński|powiatu olsztyńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Gietrzwałd|Gietrzwałdzie]].
 
Gmina rolniczo-przemysłowa o dużej powierzchni zalesienia, położona w centralnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]].
 
Gmina rolniczo-przemysłowa o dużej powierzchni zalesienia, położona w centralnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]].
−
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Marcin Sieczkowski]]<ref>[http://gietrzwald.pl/content/index.php/urzad-gminy-menu-w/kierownictwo-urzedu-w.html Urząd Gminy Gietrzwałd]</ref>.
+
Władzę w gminie sprawował wójt [[Marcin Sieczkowski]]<ref>[http://gietrzwald.pl/content/index.php/urzad-gminy-menu-w/kierownictwo-urzedu-w.html Urząd Gminy Gietrzwałd]</ref>.
−
<br/><br/>
+
23 kwietnia 2017 r. został odwołany w referendum.<ref>http://olsztyn.wyborcza.pl/olsztyn/7,48726,21680070,referendum-mieszkancy-pozegnali-wojta-z-zarzutami.html</ref>
 +
Od 2017 r. nowym wójtem jest [[Jan Kasprowicz]].<ref>http://www.debata.olsztyn.pl/wiadomoci/polska/5784-jan-kasprowicz-nowym-wojtem-gietrzwaldu-najnowsze-slajd-kafelek.html</ref>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
 
Gmina wiejska Gietrzwałd zajmuje powierzchnię 172,33 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3214  Bank Danych Lokalnych GUS ]</ref>, w tym:
 
Gmina wiejska Gietrzwałd zajmuje powierzchnię 172,33 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3214  Bank Danych Lokalnych GUS ]</ref>, w tym:
Linia 198: Linia 199:
 
*[[Kiermas]]
 
*[[Kiermas]]
 
*[[Polski ruch teatralny na Warmii]]
 
*[[Polski ruch teatralny na Warmii]]
 +
 +
==Multimedia==
 +
{{#ev:youtube|MogWaPO8Tt8|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}}
 +
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 +
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
Dz.U. 1946, nr 28, poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>
 
Dz.U. 1946, nr 28, poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>

Aktualna wersja na dzień 09:06, 23 kwi 2024

Gmina Gietrzwałd
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Jan Kasprowicz
Powierzchnia 172,33 km²
Liczba sołectw 20
Liczba miejscowości 33
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		6348
37 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NOL
TERYT 2814052
Urząd gminy
ul. Olsztyńska 2 11-036 Gietrzwałd
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Gietrzwałd – gmina wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w zachodniej części powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Gietrzwałdzie. Gmina rolniczo-przemysłowa o dużej powierzchni zalesienia, położona w centralnej części Pojezierza Olsztyńskiego. Władzę w gminie sprawował wójt Marcin Sieczkowski[1]. 23 kwietnia 2017 r. został odwołany w referendum.[2] Od 2017 r. nowym wójtem jest Jan Kasprowicz.[3]

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Gietrzwałd zajmuje powierzchnię 172,33 km2[4], w tym:

  • użytki rolne: 37%
  • lasy: 49%
  • wody: 4%

Gmina stanowi 6,1% powierzchni powiatu olsztyńskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[4]:

Sanktuarium Maryjne w Gietrzwałdzie
Fot. Bogitor. Źródło: Commons Wikimedia
Kaplica wotywna pw. św. Józefa w Gietrzwałdzie
Fot Stokrotka 11. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół ewangelicki w Łęgutach
Fot. Filiplip123. Źródło: Commons Wikimedia
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 6348 100 3163 49,8 3185 50,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		37 18,5 18,5

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Gietrzwałd było dodatnie i wynosiło 125 osób[4].

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Gietrzwałd były częścią powiatu olsztyńskiego w województwie olsztyńskim[5].

W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[6]. Gromada Gietrzwałd przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała podział państwa na gminy[7].

Nowo utworzona gmina Gietrzwałd została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[8]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Biesal, Dłużki, Gietrzwałd, Gronity, Guzowy Piec, Jadaminy, Łupstych, Naglady, Naterki, Parwółki, Pęglity, Rapaty, Sząbruk, Śródka, Tomaryny, Unieszewo, Woryty.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[9], przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Gietrzwałd została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] umiejscowiły gminę Gietrzwałd w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.

Gmina wiejska Gietrzwałd graniczy z gminami: Stawiguda, Olsztynek, Ostróda, Łukta, Jonkowo oraz z miastem Olsztyn.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Biesal, Cegłowo, Dłużki, Gietrzwałd, Gronity, Guzowy Piec, Jadaminy, Łajsy, Łęguty, Łupstych, Naglady, Naterki, Parwółki, Pęglity, Rapaty, Śródka, Sząbruk, Tomaryny, Unieszewo, Woryty.

Pozostałe miejscowości: Grazymy, Kudypy, Guzowy Młyn, Salminek, Łęgucki Młyn, Łopkajny, Barduń, Smoleń, Podlejki, Siła, Barwiny, Rentyny, Nowy Młyn.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Gietrzwałd jest rolnictwo uzupełniane przez produkcję, usługi i turystykę.

W gminie panują korzystne warunki przyrodniczo-glebowe dla rozwoju rolnictwa. Użytki rolne zajmują nieco ponad 37% (6453 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: grunty orne 70%, łąki i pastwiska pozostałe 30%. Do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, w produkcji zwierzęcej hodowla drobiu.

W gminie rozwinięty jest przemysł drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Gietrzwałd wynosiła pod koniec 2013 roku 611. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 592 tworzy sektor prywatny. 126 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 60 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 70 firm w dziale budownictwo, 50 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 20 firm[4]. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: Przedsiębiorstwo Rolno Handlowe Bynowo S.A. Oddział w Tamarynach, "Agro-Mateusz" Sp. z o. o. w Sząbruku, Zakład Wylęgu Drobiu "Grelavi" Naglady, SALMO Sp. z o.o. w Gietrzwałdzie, Cegielnia w Uniszewie, Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe WARBIT Sp. z o.o. w Gietrzwałdzie, "Dravan" Sp. z o.o. Gietrzwałd.

Gmina Gietrzwałd charakteryzuje się licznymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi (urozmaicona rzeźba terenu, duża ilość lasów, jezior, rzeki, czyste środowisko i obszary chronionego krajobrazu), które czynią ją atrakcyjną turystycznie. Duże znaczenie dla rozwoju turystyki w gminie ma Zespół Pielgrzymkowy Sanktuarium Matki Bożej Gietrzwałdzkiej. Ruch pielgrzymkowy i atrakcyjne położenie Gietrzwałdu sprawiają, że rozwija się turystyka wiejska i powstają obiekty agroturystyczne. Wiele gospodarstw z powodzeniem odnalazło się w nowych warunkach związanych z przemianami w rolnictwie i dochody z agroturystyki znacznie wspomagają ich budżet, często nawet stają się głównym źródłem utrzymania.

Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Biesal, Dłużki, Gietrzwałd, Guzowy Piec, Guzowy Młyn, Kudypy, Łęgucki Młyn, Łopkajny, Naterki, Pęglity, Rapaty, Rentyny, Siła, Sząbruk, Tomaryny, Unieszewo, Woryty[11].

Gmina Gietrzwałd należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Warmińskiego Związku Gmin, Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do aglomeracji Olsztyna oraz tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Gietrzwałd wynosiła 401 osób[4], co stanowi 4,5% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 9,7% ludności[12].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Filie biblioteki znajdują się w Biesalu, Sząbruku.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Antoni Sikorski (1854-1939) – działacz społeczny, poeta, korespondent
  • Wojciech Turowski (1894-1959) – ksiądz katolicki, generał Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego czyli Księży Pallotynów, biskup nominat diecezji częstochowskiej
  • Jan Hanowski (1873-1968) – kanonik warmiński, prałat, działacz społeczno-religijny
  • Jerzy Hajduga (1952- ) – kapłan, okresowo pracujący w Gietrzwałdzie oraz w Ełku, poeta, dramaturg i publicysta
  • Tadeusz Lenkowski – nauczyciel, rzeźbiarz z Rapat
  • Janusz Połom (1950- ) – fotografik, operator filmowy, reżyser, poeta, wykładowca na polskich i zagranicznych uczelniach; mieszka w Uniszewie
  • Andrzej Samulowski (1840 -1928 ) – poeta ludowy, działacz oświatowy i społeczny, księgarz warmiński
  • Władysław Umbras (1937- ) – nauczyciel, publicysta, redaktor, animator kultury, popularyzator wiedzy o regionie Warmii i Mazur

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Gietrzwałd należą[13]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • Szlak św. Jakuba
  • szlaki rowerowe:
    • niebieski: Gietrzwałd – Woryty – Nowy Młyn – Stękiny – Porbady – Wrzesina – Gietrzwałd
    • żółty: Gietrzwałd – Rentyny – Gietrzwałd
    • czarny: Biesal – Tomaryny – Śródka – Guzowy Piec – Salminek – Jadaminy – Biesal
    • trasa "Śladami leśnych osad": Jezioro Helgut – Jadaminy – Salminek – Guzowy Piec – Biesal
    • trasa "Ścieżkami mazurskiej puszczy": Biesal – Tamaryny (most kolejowy) – Śródka – leśniczówki Mitelki – Unieszewo – (most na Pasłęce) – Makruty – Guzowy Młyn
    • trasa "W okolicy dóbr szlacheckich": Rapaty – Gietrzwałd – Podlejki – Zdrojek – Rapaty
    • Mazury Golf & Country Club w Naterkach
  • Leśne Arboretum Warmii i Mazur w Kudypach
  • Ognisko Kultury Rodzinnej Hubertówka w Kudypach
  • zabytkowe parki dworskie w Barwinach, Grażymach, Łajsach
  • obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
  • jeziora, lasy, rzeki
  • liczne zabytki architektury sakralnej oraz kapliczki

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Gietrzwałd można uzyskać na stronie internetowej: it.gokgietrzwald.pl.

Religia

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Gietrzwałd istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie działa Gminna Rada Sportu, która organizuje różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Gminny Turniej Tenisa Stołowego o Puchar TVP Olsztyn, Gminny Turniej Piłki Siatkowej Kobiet i Mężczyzn, Halowe Grand Prix Gminy Gietrzwałd, Sołtysiada o Puchar Wójta Gminy Gietrzwałd, Otwarty Turniej w Tenisie Ziemnym o Puchar Gazety Gietrzwałdzkiej, Gminne Igrzyska Najmłodszych, wyścigi kapsli, turnieje szachowe, rajdy rowerowe, zawody wędkarskie, turnieje piłki nożnej.
Na terenie gminy działa klub:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[14]:

Rezewaty:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Gietrzwałd znajduje się 32 pomniki przyrody, ochroną objeto, m.in: głaz narzutowy w leśnictwie Laski [14].

Zobacz też:

Multimedia

Film udostępniony w ramach projektu Regionalna Kronika Filmowa

Przypisy

  1. ↑ Urząd Gminy Gietrzwałd
  2. ↑ http://olsztyn.wyborcza.pl/olsztyn/7,48726,21680070,referendum-mieszkancy-pozegnali-wojta-z-zarzutami.html
  3. ↑ http://www.debata.olsztyn.pl/wiadomoci/polska/5784-jan-kasprowicz-nowym-wojtem-gietrzwaldu-najnowsze-slajd-kafelek.html
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Bank Danych Lokalnych GUS
  5. ↑ Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
  6. ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
  7. ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
  8. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
  9. ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [201.2.2014]
  10. ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
  11. ↑ Informacja Turystyczna w Goetrzwałdzie [20.12.2014]
  12. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  13. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
  14. ↑ 14,0 14,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie


Bibliografia

Dz.U. 1946, nr 28, poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju lokalnego gminy Dywity, Olsztyn 2004.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński] [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Gietrzwałd [20.10.2014]
Urząd Gminy Gietrzwałd [20.10.2014]
Informacja Turystyczna w Gietrzwałdzie [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.10.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Gietrzwałd_(gmina_wiejska)&oldid=158071”