Barczewo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Barczewa   
 
  |dopełniacz wsi        = Barczewa   
−
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe  
+
  |zdjęcie              = Kościół pw. św. Szczepana i św. Anny w Barczewie.jpg  
−
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          = Kościół pw. św. Szczepana i św. Anny w Barczewie, źródło:  [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Church_of_St._Anne_and_St._Stefan_in_Barczewo#mediaviewer/File:Barczewo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Anny_i_%C5%9Bw._Szczepana_-_ZJ001.jpg commons.wikimedia.org] [12.12.2014]
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
−
}}<br/>
+
}}
−
''' Barczewo ''' – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Gmina Barczewo |gminie Barczewo]]. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2012 roku miejscowość liczyła 7311 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje<br/><br/>
+
''' Barczewo ''' (niem. ''Wartenburg in Ostpreussen'') – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Barczewo (gmina miejsko-wiejska) |gminie Barczewo]].  
 +
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 7311 mieszkańców.  
  
 +
<br/><br/>
 +
[[File:Barczewo. Dom rodzinny Feliksa Nowowiejskiego.jpg|thumb|290 px|right|Barczewo. Dom rodzinny Feliksa Nowowiejskiego, źródło:  [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Feliks_Nowowiejski%27s_birthplace#mediaviewer/File:Barczewo_muzeum_Feliksa_Nowowiejskiego.jpg commons.wikimedia.org][12.12.2014]]]
 +
[[File:Synagoga w Barczewie.jpg|thumb|290 px|right| Synagoga w Barczewie, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Synagogue_in_Barczewo#mediaviewer/File:Barczewo_Synagoga.jpg commons.wikimedia.org][12.12.2014]]]
 +
[[image:barac.jpg|thumb|right|290px|]]
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
−
Barczewo jest położone na [[Warmia|Warmii]] na rzeką [[Rzeka Pisa Warmińska|Pisą Warmińską]], w odległości 17 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
+
Barczewo jest położone na [[Warmia|Warmii]], nad [[Rzeka Pisa Warmińska|Pisą Warmińską]], w odległości 17 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
−
W okresie międzywojennym w Barczewie powstało koło [[Towarzystwo Sportowe "Sokół"| Towarszystwa Sportowego "Sokół"]].
+
Barczewo otrzymało prawa miejskie 4 lipca 1364 roku z rąk biskupa warmińskiego [[Jan Stryprock|Jana Stryprocka]]. Przed lokacją miasta istniała nad jeziorem [[Jezioro Wadąg|Wadąg]] strażnica obronna ''Wartberg''. Po zniszczeniu przez Litwinów podjęto decyzję o jej przeniesieniu. Takie były początki osady, z której rozwinęła się miejscowość.
−
W latach 1972-1989 w Barczewie działał [[Komitet Miejsko-Gminny PZPR w Barczewie|Komitet Miejsko-Gminny PZPR]]. Miasto należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow|Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]]. W Barczewie funkcjonuje [[Zakład Karny w Barczewie|Zakład Karny]].
+
 
−
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
We wschodniej części miasta został wzniesiony zamek biskupi, kościół pw. św. Anny i św. Szczepana oraz klasztor franciszkanów wraz z kościołem pw. św. Andrzeja. Pod koniec XIV wieku Barczewo było już otoczone murem, w którym znajdowały się bramy wjazdowe: Jeziorańska, Olsztyńska i Młyńska. Przez kolejne dziesięciolecia miasto nękały skutki wojen, chorób i epidemii, a przede wszystkim pożarów. Miasto było znane z organizowanych co roku [[Kiermas|odpustów]], na które przybywały pielgrzymki z obszaru całej Warmii. W 1595 roku w Barczewie pojawili się bernardyni. W roku 1677 miasto stało się siedzibą studium teologicznego.
−
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
 
−
<br/>
+
Na początku XVIII wieku Barczewo zostało spustoszone przez [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemię dżumy]]. Po 1772 roku pojawiły się prześladowania skierowane wobec zakonu bernardynów, który uległ w mieście rozwiązaniu z chwilą śmierci ostatniego zakonnika. W 1808 roku na dawnym terenie klasztornym wzniesiono więzienie, a w 1871 roku również kościół ewangelicki. W 1798 roku w ogromnym pożarze spłonął zamek oraz kościół pw. św. Anny i św. Szczepana. Zamek nie został już odbudowany. Na przełomie XIX i XX wieku Barczewo zaczęło się rozwijać. Miasto uzyskało połączenie kolejowe oraz bitą drogę do Olsztyna. Anton Herman zaczął wydawać lokalną gazetę "Wartenburger Zeitung". W drugiej połowie XIX wieku wzniesiona została miejscowa synagoga. Wybudowano dwa domy dziecka, uruchomiono młyn, tartak i elektrownię. W 1880 roku miejscowość liczyła 4 999 mieszkańców.
 +
 
 +
W okresie międzywojennym wzniesiono budynek gimnazjum i szkoły powszechnej oraz halę miejską. W mieście działała w tym okresie fabryka cygar, wódek i likierów, dwa browary i zakład produkujący bryczki. W okresie międzywojennym w Barczewie powstało także koło [[Towarzystwo Sportowe "Sokół"| Towarzystwa Sportowego "Sokół"]]. W roku 1939 Barczewo było zamieszkane przez 5 841 osób.
 +
 
 +
Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do miasta 30 stycznia 1945 roku. Po zakończeniu II wojny światowej w Barczewie osiedlali się przybysze z Kurpiowszczyny, Pomorza i Mazowsza, a następnie z Wołynia i Wileńszczyzny. Do miasta wróciła też część miejscowych przedstawicieli polskiej ludności. Barczewo zostało zniszczone w 60%. Pierwszym powojennym burmistrzem został [[Marceli Wiśniewski]]. W 1946 roku miasto liczyło 1 795 mieszkańców. Rok później do powszechnego użycia weszła jego nowa nazwa – Barczewo. Pierwotnie nadano miastu nazwę Nowowiejsk, jednak po czterech miesiącach, w grudniu 1946 r. ostatecznie zdecydowano na nadanie obecnej nazwy ku czci księdza [[Walenty Barczewski|Walentego Barczewskiego]]. W latach 1972-1989 w Barczewie działał [[Komitet Miejsko-Gminny PZPR w Barczewie|Komitet Miejsko-Gminny PZPR]].
 +
 
 +
W 1983 roku do Barczewa powrócił zakon bernardynów. Miasto należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow|Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]].
 +
 
 +
W mieście znajduje się zakład karny, w którym przetrzymywany był niemiecki zbrodniarz wojenny, były gauleiter i nadprezydent [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]], Erich Koch. Zmarł on w więzieniu 12 listopada 1986 r. Natomiast w latach 80. XX wieku przetrzymywano w tym miejscu działaczy antykomunistycznych (m.in. Władysława Frasyniuka, Adama Michnika, Leszka Moczulskiego i Józefa Szaniawskiego).
 +
 
 +
Funkcję burmistrza w latach 2006-2018 sprawował [[Lech Nitkowski]]<ref>[http://barczewo.bip.net.pl/?c=85 barczewo.bip.net.pl] [12.12.2014]</ref>. W Wyborach Samorządowych 2018 r. mandat burmistrza uzyskał Andrzej Maciejewski.<ref>https://www.portalsamorzadowy.pl/wybory-2018/miasto/barczewo,813.html</ref>. Od 2024 r. burmistrzem jest [[Grzegorz Matłoka]].
  
 
==Kultura==
 
==Kultura==
Linia 46: Linia 61:
 
*[[Centrum Kultury i Promocji Gminy Barczewo|Centrum Kultury i Promocji Gminy Barczewo]]
 
*[[Centrum Kultury i Promocji Gminy Barczewo|Centrum Kultury i Promocji Gminy Barczewo]]
 
*[[lkwim:Salon Muzyczny im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Salon Muzyczny im. F. Nowowiejskiego]]
 
*[[lkwim:Salon Muzyczny im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Salon Muzyczny im. F. Nowowiejskiego]]
−
*[[Wiadomości Barczewskie|Gazeta "Wiadomości Barczewskie"]]
+
*[[Wiadomości Barczewskie|gazeta "Wiadomości Barczewskie"]]
 
*[[Macrosat PPHU Telewizja Kablowa K. Kacprowicz]]
 
*[[Macrosat PPHU Telewizja Kablowa K. Kacprowicz]]
 
*[[lkwim:Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego]]
 
*[[lkwim:Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego]]
Linia 59: Linia 74:
 
*[[lkwim:Rok Feliksa Nowowiejskiego|Rok Feliksa Nowowiejskiego]]
 
*[[lkwim:Rok Feliksa Nowowiejskiego|Rok Feliksa Nowowiejskiego]]
 
*[[lkwim:Chór przy Więzieniu w Barczewie|Chór przy Więzieniu w Barczewie]] 1953-1956
 
*[[lkwim:Chór przy Więzieniu w Barczewie|Chór przy Więzieniu w Barczewie]] 1953-1956
−
<br/>
 
−
 
 
==Organizacje i stowarzyszenia==
 
==Organizacje i stowarzyszenia==
 
*[[Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w Barczewie]]
 
*[[Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w Barczewie]]
Linia 69: Linia 82:
 
*[[LGD Stowarzyszenie „Południowa Warmia”]]
 
*[[LGD Stowarzyszenie „Południowa Warmia”]]
 
*[[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich]]
 
*[[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich]]
−
<br/>
 
−
 
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
−
*[[lkwim:Feliks Nowowiejski|Feliks Nowowiejski]]
+
*[[lkwim:Feliks Nowowiejski|Feliks Nowowiejski]]
 +
*[[Baltazar Stockfisch]]
 
*[[Jan Stryprock]]
 
*[[Jan Stryprock]]
 
*[[Eugeniusz Buchholz]]
 
*[[Eugeniusz Buchholz]]
Linia 87: Linia 99:
 
*[[lkwim:Edward Cyfus|Edward Cyfus]]
 
*[[lkwim:Edward Cyfus|Edward Cyfus]]
 
*[[lkiwm: Barbara Hulanicka|Barbara Hulanicka]]
 
*[[lkiwm: Barbara Hulanicka|Barbara Hulanicka]]
−
<br/>
 
−
 
 
==Religia==
 
==Religia==
 
*[[Parafia pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|Parafia pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie]]
 
*[[Parafia pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|Parafia pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie]]
Linia 96: Linia 106:
 
*[[Przedszkole Miejskie w Barczewie|Przedszkole Miejskie]]
 
*[[Przedszkole Miejskie w Barczewie|Przedszkole Miejskie]]
 
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Szkoła Podstawowa nr 1 im. Feliksa Nowowiejskiego]]
 
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Szkoła Podstawowa nr 1 im. Feliksa Nowowiejskiego]]
−
<br/>
 
−
 
 
==Turystyka==
 
==Turystyka==
 
*[[Szlak św. Jakuba: Kętrzyn - Olsztyn]]
 
*[[Szlak św. Jakuba: Kętrzyn - Olsztyn]]
 
*Szlak samochodowy ''Grody i stanowiska obronne'' – przebieg trasy: [[Barczewko]] – Barczewo – [[Dadaj]] – [[Kierzbuń]] – [[Tumiany]] – [[Jeziorany]] – [[Kabikiejmy]] – [[Sętal]] – [[Barkweda]]
 
*Szlak samochodowy ''Grody i stanowiska obronne'' – przebieg trasy: [[Barczewko]] – Barczewo – [[Dadaj]] – [[Kierzbuń]] – [[Tumiany]] – [[Jeziorany]] – [[Kabikiejmy]] – [[Sętal]] – [[Barkweda]]
 
*Szlak rowerowy o długości 38 km – przebieg trasy: [[Klebark Wielki]] – [[Silice]] – [[Skajboty]] – [[Mokiny ]]– Barczewo – [[Biedowo]] – Barczewko – [[Słupy]] – [[Wadąg]]
 
*Szlak rowerowy o długości 38 km – przebieg trasy: [[Klebark Wielki]] – [[Silice]] – [[Skajboty]] – [[Mokiny ]]– Barczewo – [[Biedowo]] – Barczewko – [[Słupy]] – [[Wadąg]]
−
<br/>
 
−
 
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
−
*[[Ratusz w Barczewie|Ratusz]] (2. poł. XIV, 2. poł. XIX w.)
+
*[[Zamek w Barczewie|zamek biskupi]]
−
*[[lkwim:Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła]]
+
*[[Ratusz w Barczewie|ratusz]] (2. poł. XIV, 2. poł. XIX w.)
−
*[[lkwim:Ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|Ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła]]
+
*[[lkwim:Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|kościół pw. św. Andrzeja Apostoła]]
−
*[[lkwim:Ołtarz św. Franciszka w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|Ołtarz św. Franciszka w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła]]
+
*[[lkwim:Ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła]]
−
*[[lkwim:Kościół pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|Kościół pw. św. Anny i św. Szczepana]]
+
*[[lkwim:Ołtarz św. Franciszka w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|ołtarz św. Franciszka w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła]]
−
*[[lkwim:Organy w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|Organy w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana]]
+
*[[lkwim:Kościół pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|kościół pw. św. Anny i św. Szczepana]]
−
*[[lkwim:Ołtarz św. Szczepana w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|Ołtarz św. Szczepana w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana]]
+
*[[lkwim:Organy w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|organy w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana]]
−
*[[Kapliczki w Barczewie|Kapliczki przydrożne]]
+
*[[lkwim:Ołtarz św. Szczepana w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|ołtarz św. Szczepana w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana]]
−
*[[lkwim:Kielich z kościoła pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|Kielich z kościoła pw. św. Anny i św. Szczepana]]
+
*[[Kapliczki w Barczewie|kapliczki przydrożne]]
−
*Zespół dworca kolejowego (po 1880 r.)
+
*[[lkwim:Kielich z kościoła pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|kielich z kościoła pw. św. Anny i św. Szczepana]]
−
*Dom parafialny (XIX w.)
+
*zespół dworca kolejowego (po 1880 r.)
−
*Domy przy ul Mickiewicza (przełom XVIII i XIX w., XIX w.)
+
*dom parafialny (XIX w.)
−
*Domy przy ul. Kościuszki,Klasztornej, Kopernika, Grunwaldzkiej
+
*domy przy ul. Mickiewicza (przełom XVIII i XIX w., XIX w.)
−
*Domy przy ul. Traugutta (XIX w.)
+
*domy przy ul. Kościuszki,Klasztornej, Kopernika, Grunwaldzkiej
−
*Domy przy ul. Wojska Polskiego (początek XX w.)
+
*domy przy ul. Traugutta (XIX w.)
−
*Mury obronne
+
*domy przy ul. Wojska Polskiego (początek XX w.)
−
*[[Synagoga w Barczewie|Synagoga]] (2. połowa XIX w.)
+
*mury obronne
−
*Kościół ewangelicki (1871)
+
*[[Synagoga w Barczewie|synagoga]] (2. połowa XIX w.)
 +
*kościół ewangelicki (1871)
 +
==Ciekawostki==
 +
W ostatnim czasie ukazała się praca zbiorowa ''Szkice z dziejów Barczewa'' pod red. Grzegorza Białuńskiego, Roberta Klimka i Aliny Kuzborskiej (Barczewo 2014).
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
 +
== Bibliografia ==
 +
Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.<br/>
 +
Koziełło-Poklewski, ''600 lat Barczewa'', Barczewo 1964.<br/>
 +
Laskowska Urszula, ''Barczewo. Z dziejów parafii św. Anny'', Olsztyn 1999.<br/>
 +
Rynkiewicz Tadeusz, ''Barczewo'', Olsztyn 1992.<br/>
 +
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
 +
Zenderowski Wojciech, ''Osobowości Ziemi Barczewskiej'', Barczewo 2013.<br/>
 +
[http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_ludnosc_stan_struktura_30062012.pdf  Ludność. Stan i struktura, stat.gov.pl] [24.11.2014]<br/>
 +
[http://www.barczewo.bil-wm.pl/ barczewo.bil-wm.pl] [24.11.2014]<br/>
 +
[http://portal.barczewo.pl/ portal.barczewo.pl]] [24.11.2014]<br/>
 +
[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/barczewo/5,historia/ Wirtualny Sztetl][24.11.2014]<br/>
 
<br/>
 
<br/>
  
−
== Bibliografia ==
 
−
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
 
−
#Koziełło-Poklewski, ''600 lat Barczewa'', Barczewo 1964.
 
−
#Laskowska Urszula, ''Barczewo. Z dziejów parafii św. Anny'', Olsztyn 1999.
 
−
#Rynkiewicz Tadeusz, ''Barczewo'', Olsztyn 1992.
 
−
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
 
−
#Zenderowski Wojciech, ''Osobowości Ziemi Barczewskiej'', Barczewo 2013.
 
−
#[http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_ludnosc_stan_struktura_30062012.pdf| Ludność. Stan i struktura] [dostęp: 24.11.2014].
 
−
#[http://www.barczewo.bil-wm.pl/| Baza Informacji Lokalnej] [dostęp: 24.11.2014].
 
−
#[http://portal.barczewo.pl/| Strona poświęcona miastu]] [dostęp: 24.11.2014].
 
−
#[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/barczewo/5,historia/| Wirtualny Sztetl][dostęp: 24.11.2014].
 
−
<br/>
 
  
−
{{Przypisy}}
 
−
<references>
 
−
<br/>
 
  
−
== Zobacz też ==
 
−
<br/>
 
  
−
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Barczewo (miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Miasta]] [[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Kościoły]] [[Kategoria: Kapliczki]] [[Kategoria: Inne obiekty i przedmioty zabytkowe]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria:Miasta]][[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Barczewo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 11:45, 5 cze 2024

Barczewo
Herb
Herb Barczewa
Kościół pw. św. Szczepana i św. Anny w Barczewie, źródło: commons.wikimedia.org [12.12.2014]
Kościół pw. św. Szczepana i św. Anny w Barczewie, źródło: commons.wikimedia.org [12.12.2014]
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Barczewo
Liczba ludności (2012) 7311
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Barczewo
Barczewo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Barczewo
Barczewo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Barczewo (niem. Wartenburg in Ostpreussen) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 7311 mieszkańców.



Barczewo. Dom rodzinny Feliksa Nowowiejskiego, źródło: commons.wikimedia.org[12.12.2014]
Synagoga w Barczewie, źródło: commons.wikimedia.org[12.12.2014]
Barac.jpg

Położenie

Barczewo jest położone na Warmii, nad Pisą Warmińską, w odległości 17 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Barczewo otrzymało prawa miejskie 4 lipca 1364 roku z rąk biskupa warmińskiego Jana Stryprocka. Przed lokacją miasta istniała nad jeziorem Wadąg strażnica obronna Wartberg. Po zniszczeniu przez Litwinów podjęto decyzję o jej przeniesieniu. Takie były początki osady, z której rozwinęła się miejscowość.

We wschodniej części miasta został wzniesiony zamek biskupi, kościół pw. św. Anny i św. Szczepana oraz klasztor franciszkanów wraz z kościołem pw. św. Andrzeja. Pod koniec XIV wieku Barczewo było już otoczone murem, w którym znajdowały się bramy wjazdowe: Jeziorańska, Olsztyńska i Młyńska. Przez kolejne dziesięciolecia miasto nękały skutki wojen, chorób i epidemii, a przede wszystkim pożarów. Miasto było znane z organizowanych co roku odpustów, na które przybywały pielgrzymki z obszaru całej Warmii. W 1595 roku w Barczewie pojawili się bernardyni. W roku 1677 miasto stało się siedzibą studium teologicznego.

Na początku XVIII wieku Barczewo zostało spustoszone przez epidemię dżumy. Po 1772 roku pojawiły się prześladowania skierowane wobec zakonu bernardynów, który uległ w mieście rozwiązaniu z chwilą śmierci ostatniego zakonnika. W 1808 roku na dawnym terenie klasztornym wzniesiono więzienie, a w 1871 roku również kościół ewangelicki. W 1798 roku w ogromnym pożarze spłonął zamek oraz kościół pw. św. Anny i św. Szczepana. Zamek nie został już odbudowany. Na przełomie XIX i XX wieku Barczewo zaczęło się rozwijać. Miasto uzyskało połączenie kolejowe oraz bitą drogę do Olsztyna. Anton Herman zaczął wydawać lokalną gazetę "Wartenburger Zeitung". W drugiej połowie XIX wieku wzniesiona została miejscowa synagoga. Wybudowano dwa domy dziecka, uruchomiono młyn, tartak i elektrownię. W 1880 roku miejscowość liczyła 4 999 mieszkańców.

W okresie międzywojennym wzniesiono budynek gimnazjum i szkoły powszechnej oraz halę miejską. W mieście działała w tym okresie fabryka cygar, wódek i likierów, dwa browary i zakład produkujący bryczki. W okresie międzywojennym w Barczewie powstało także koło Towarzystwa Sportowego "Sokół". W roku 1939 Barczewo było zamieszkane przez 5 841 osób.

Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do miasta 30 stycznia 1945 roku. Po zakończeniu II wojny światowej w Barczewie osiedlali się przybysze z Kurpiowszczyny, Pomorza i Mazowsza, a następnie z Wołynia i Wileńszczyzny. Do miasta wróciła też część miejscowych przedstawicieli polskiej ludności. Barczewo zostało zniszczone w 60%. Pierwszym powojennym burmistrzem został Marceli Wiśniewski. W 1946 roku miasto liczyło 1 795 mieszkańców. Rok później do powszechnego użycia weszła jego nowa nazwa – Barczewo. Pierwotnie nadano miastu nazwę Nowowiejsk, jednak po czterech miesiącach, w grudniu 1946 r. ostatecznie zdecydowano na nadanie obecnej nazwy ku czci księdza Walentego Barczewskiego. W latach 1972-1989 w Barczewie działał Komitet Miejsko-Gminny PZPR.

W 1983 roku do Barczewa powrócił zakon bernardynów. Miasto należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow.

W mieście znajduje się zakład karny, w którym przetrzymywany był niemiecki zbrodniarz wojenny, były gauleiter i nadprezydent Prus Wschodnich, Erich Koch. Zmarł on w więzieniu 12 listopada 1986 r. Natomiast w latach 80. XX wieku przetrzymywano w tym miejscu działaczy antykomunistycznych (m.in. Władysława Frasyniuka, Adama Michnika, Leszka Moczulskiego i Józefa Szaniawskiego).

Funkcję burmistrza w latach 2006-2018 sprawował Lech Nitkowski[1]. W Wyborach Samorządowych 2018 r. mandat burmistrza uzyskał Andrzej Maciejewski.[2]. Od 2024 r. burmistrzem jest Grzegorz Matłoka.

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Ludzie związani z miejscowością

Religia

Edukacja

Turystyka

Zabytki

Ciekawostki

W ostatnim czasie ukazała się praca zbiorowa Szkice z dziejów Barczewa pod red. Grzegorza Białuńskiego, Roberta Klimka i Aliny Kuzborskiej (Barczewo 2014).

Przypisy

  1. ↑ barczewo.bip.net.pl [12.12.2014]
  2. ↑ https://www.portalsamorzadowy.pl/wybory-2018/miasto/barczewo,813.html

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Koziełło-Poklewski, 600 lat Barczewa, Barczewo 1964.
Laskowska Urszula, Barczewo. Z dziejów parafii św. Anny, Olsztyn 1999.
Rynkiewicz Tadeusz, Barczewo, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Zenderowski Wojciech, Osobowości Ziemi Barczewskiej, Barczewo 2013.
Ludność. Stan i struktura, stat.gov.pl [24.11.2014]
barczewo.bil-wm.pl [24.11.2014]
portal.barczewo.pl] [24.11.2014]
Wirtualny Sztetl[24.11.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Barczewo&oldid=158196”