Mazurski Park Krajobrazowy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę "{{Rezerwat przyrody infobox | nazwa_rezerwatu= Mazurski Park Krajobrazowy | zdjęcie= Logo WPK.jpg | opis_zdjęcia= Logo Mazurskiego Parku Krajobraz...")
 
 
(Nie pokazano 40 wersji utworzonych przez 8 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Rezerwat przyrody infobox  
 
{{Rezerwat przyrody infobox  
 
|    nazwa_rezerwatu= Mazurski Park Krajobrazowy
 
|    nazwa_rezerwatu= Mazurski Park Krajobrazowy
|            zdjęcie= Logo WPK.jpg
+
|            zdjęcie= logo mpk.jpg
 
|      opis_zdjęcia= Logo Mazurskiego Parku Krajobrazowego
 
|      opis_zdjęcia= Logo Mazurskiego Parku Krajobrazowego
 
|  rodzaj_rezerwatu=  
 
|  rodzaj_rezerwatu=  
 
|charakter_rezerwatu=  
 
|charakter_rezerwatu=  
|          położenie= [[województwo warmińsko-mazurskie]], [[powiat mrągowski]], [[powiat iski]],[[powiat szczycieński]], [[gmina Piecki]],[[gmina Mrągowo]],[[gmina Świętajno]], [[gmina Ruciane-Nida]],[[gmina Mikołajki]][[gmina Orzysz]][[gmina Pisz]]
+
|          położenie= [[województwo warmińsko-mazurskie]], [[powiat mrągowski]], [[powiat piski]],[[powiat szczycieński]], [[Piecki (gmina wiejska)]], [[Mrągowo (gmina wiejska)]], [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)]], [[Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)]], [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)]], [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)]] i [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)]])
|              data= 1995
+
|              data= 1977
 
|          kod mapy= PL-WN
 
|          kod mapy= PL-WN
 
|      powierzchnia= 53 655  
 
|      powierzchnia= 53 655  
  |            stopniN=  
+
  |            stopniN= 53
  |            minutN=  
+
  |            minutN= 41
  |            sekundN=  
+
  |            sekundN= 14
  |            stopniE=  
+
  |            stopniE= 21
  |            minutE=  
+
  |            minutE= 25
  |            sekundE=  
+
  |            sekundE= 49
 
}}
 
}}
'''Mazurski Park Krajobrazowy'''
+
'''Mazurski Park Krajobrazowy''' – park krajobrazowy utworzony w 1977 roku, położony w województwie [[województwo warmińsko-mazurskie|warmińsko-mazurskim]] (na terenie gmin [[Piecki (gmina wiejska)|Piecki]], [[Mrągowo (gmina wiejska)|Mrągowo]], [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|Świętajno]], [[Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)|Ruciane-Nida]], [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)|Mikołajki]], [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]] i [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|Pisz]]) w powiatach [[Powiat mrągowski|mrągowskim]], [[Powiat piski|piskim]] i [[Powiat szczycieński|szczycieńskim]]. Powierzchnia Parku wynosi 53 655 ha, a jego strefy ochronnej 18 608 ha.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
 
=== O Parku ===
 
=== O Parku ===
 +
Jest to jeden z największych parków krajobrazowych
 +
w Polsce.
  
 +
Utworzony w grudniu 1977 roku na podstawie uchwały Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z 1970 roku celem zachowanie wartości malowniczego, jeziornego krajobrazu polodowcowego, bogatej fauny i flory, a także wartości kulturowych i historycznych Polski północno-wschodniej.
  
Welski Park Krajobrazowy  położony jest w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] w dolinie [[rzeka Wel|rzeki Wel]]. Park utworzono w 1995 r. na mocy rozporządzenia nr 24/95 wojewody ciechanowskiego z dnia 18 grudnia 1995 r. i rozporządzenia nr 24/95 wojewody toruńskiego z 8 sierpnia 1996 r. Powierzchnia Welskiego Parku Krajobrazowego wynosi 20 300 ha. Wokół Parku wyznaczono otulinę o powierzchni 3 953 ha. Pierwsza siedziba dyrekcji Parku znajdowała się w [[Lidzbark|Lidzbarku]]. Obecnie siedziba dyrekcji mieści się w [[Jeleń|Jeleniu]] koło Lidzbarka. Park powstał w celu ochrony walorów przyrodniczych, historycznych oraz kulturowych regionu, a przede wszystkim doliny rzeki Wel. Charakterystyczną cecha Parku jest różnorodność środowiska przyrodniczego, a mianowicie bogactwo flory i fauny oraz zróżnicowanie krajobrazu.
+
W granicach Parku znajduje się największe w Polsce [[Jezioro Śniardwy|jezioro Śniardwy]] oraz północna część [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]] z rzeką [[rzeka Krutynia|Krutynią]].
<br/>
 
 
 
  
 +
W Mazurskim Parku Krajobrazowym znajduje się 55 jednostek osadniczych, a liczba stałych mieszkańców Parku wynosi ok. 11 tys. Siedziba Parku mieści się w miejscowości [[Krutyń]].
 
=== Fizjogeografia terenu i szata roślinna ===
 
=== Fizjogeografia terenu i szata roślinna ===
 +
Mazurski Park Krajobrazowy charakteryzuje się dość chłodnym klimatem w porównaniu z innymi częściami kraju. Szczególnie długa jest tu zima ze śred­nią temperaturą stycznia około -4° C. Lata też nie są tu ciepłe (średnia temp. lipca wynosi 17-18°C) i odznaczają się dużymi opadami związanymi z napływającymi w tym czasie wilgotnymi masami powietrza z zachodu. Średnia temperatura rocz­na na terenie Parku wynosi około 6-7° C, a średnia roczna suma opadów około 600 mm.
  
 +
Interesująca jest hydrografia Parku. Przez jego zachodnią część przepływa rzeka Krutynia (20-30 m szer.) wypływająca z [[Jezioro Krutyńskie|Jeziora Krutyńskiego]] i wpadająca do [[Jezioro Gardyński|Jeziora Ogrodowego]] (Gardyńskiego). W górnym biegu rzeka ma wartki prąd, jest płytka (0,5-1,5 m głęb.), natomiast w dolnym biegu płynie wolno, silnie meandrując i jest głęboka (2-7 m).
  
Dominującym elementem rzeźby terenu są piaszczyste równiny sandrowe, zajmujące ponad połowę powierzchni Parku, występuje również wysoczyzna morenowa oraz rynny subglacjalne. Ważnym elementem przyrodniczym Parku są jeziora polodowcowe, można wyróżnić 13 większych jezior. Dużym urozmaiceniem krajobrazu Parku liczne, zwykle niewielkie wytopiska, powstałe wskutek wytopienia się pogrzebanych brył martwego lodu, pozostałych po okresie glacjalnym. Największe ich skupienia występują w okolicy Jelenia, Murawek i Koszelew. Na dnie wytopisk zalegają głównie torfy.  
+
Charakterystyczne dla Parku są liczne jeziora z największym w Polsce jeziorem Śniardwy (powierzchnia 11416 ha wraz z jeziorami [[Jezioro Kaczerajno|Kaczerejny]] i [[Jezioro Seksty|Seksty). Dużymi jeziorami : [[Jezioro Bełdany|Bełdany]] (941 ha), [[Jezioro Mokre|Mokre]] (815 ha), [[Jezioro Łuknajno|Łuknajno]] (692 ha), [[Jezioro Mikołajskie|Mikołajskie]] (498 ha), [[Jezioro Warnołty|Warnołty]] (465 ha), [[Jezioro Zdrużno|Zdrużno]] (252 ha).  
  
Największe znaczenie w krajobrazach Parku mają zbiorowiska leśne. Na terenie gminy Lidzbark stwierdzono występowanie 17 zespołów leśnych i zaroślowych, zaś na terenie gminy Rybno zanotowano ich 12. Lasy na terenie Parku (bez otuliny) zajmują powierzchnię 7133 ha (34,9% powierzchni).
+
Ciekawostką przyrodniczą w dorzeczu Krutyni jest obecność ponad 20 małych, śródleśnych jeziorek dystroficznych. Zajmują one bezodpływowe zagłębienia, najczęściej w terenach piaszczystych. Oprócz rzeki Krutyni i jezior występują tu liczne strumienie o czystej wodzie, które niejednokrotnie mają charakter małych rzeczek.  
<br/>
 
  
 +
Charakterystycznym zbiorowiskiem roślinnym na terenach morenowych Parku jest grąd – wielogatunkowy las liściasty, w którym drzewostan tworzą przede wszystkim: [[dąb szypułkowy]], [[lipa drobnolistna]], [[grab pospolity]] i [[klon zwyczajny]].
 +
Dla terenów sandrowych Parku charakterystyczny jest bór sosnowy, w którym dominuje [[sosna zwyczajna]], często z domieszką [[świerk pospolity|świerka]] i brzozy, a w runie występują licznie borówka czarna, borówka brusznica, [[mącznica lekarska]], [[pomocnik baldaszkowy]], [[widłak goździsty]] i [[widłak spłaszczony|spłaszczony]]. W zbiorowisku tym występuje [[jałowiec pospolity]], a także rzadki grzyb – [[buławka pałeczkowata]].
  
 +
Przez Park przebiega wschodnia granica zasięgu [[buk zwyczajny|buka zwyczajnego]].
 
=== Zwierzęta ===
 
=== Zwierzęta ===
 +
Fauna Mazurskiego Parku Krajobrazowego należy do najbogatszych w Polsce. Dobrze poznane są tu kręgowce, natomiast zwierzęta bezkręgowe wymagają opracowania. Do często spotykanych ssaków należą tu: jeleń, sarna, dzik, zając, wiewiórka, lis, jenot, kuna, łasica, tchórz, [[jeż]], [[kret]] oraz ryjówki i nietoperze. Spotyka się też [[łoś|łosie]], [[wilk|wilki]], [[wydra|wydry]], [[gronostaj|gronostaje]], [[borsuk|borsuki]], [[bóbr|bobry]], a z drobnych ssaków [[rzęsorek|rzęsorka]].
 +
Bardzo rzadkie są [[ryś|rysie]]. W ostatnich latach rozprzestrzeniła się tu [[norka amerykańska]], czyniąc spustoszenie wśród gniazd ptaków środowisk podmokłych.
  
 
+
Na terenie Parku występuje wiele rzadkich i ginących ptaków. Do takich możemy zaliczyć największego naszego ptaka drapieżnego, tj. [[bielik|bielika]], [[rybołów|rybołowa]], [[orlik krzykliwy|orlika krzykliwego]], [[bocian czarny|bociana czarnego]], [[puchacz|puchacza]], [[cietrzew|cietrzewia]]. Oprócz nich godnymi wymienienia są: kanie: [[kania czarna|czarna]] i [[kania ruda|ruda]], [[trzmielojad]], [[sokół kobuz]], [[błotniak zbożowy]], [[sowa uralska]], [[żuraw]], [[kormoran]], [[łabędź niemy]], [[tracz nurogęś]], [[czapla siwa]], [[rybitwa czarna]], [[bąk]], [[czajka]], [[dzięcioł czarny]] i [[dzięcioł zielony|zielony]], [[jarząbek]], [[orzechówka]], [[krzyżodziób świerkowy]], [[wilga]], [[gołąb siniak]], [[dudek]], [[zimorodek]], sporadycznie spotykana [[kraska]]. Nad górną Krutynią i na strumieniu Pierwos w okresie jesienno-zimowym nierzadko obserwować można [[pluszcz|pluszcze]]. Licznym ptakiem na omawianym terenie jest [[bocian biały]], który został uznany za symbol Mazurskiego Parku Krajobrazowego.
Fauna Welskiego Parku Krajobrazowego, który pod względem zoogeograficznym należy do krainy południowobałtyckiej, ma charakter typowy dla obszarów pojeziernych. Ilość kręgowców rozmnażających się lub prawdopodobnie rozmnażających się na terenie Parku liczy 269 gatunków, w tym: 46 gatunków ssaków, 165 gatunków ptaków (wśród nich m.in.: [[bielik]], [[rybołów]], [[Orlik krzykliwy (Clanga pomarina)|orlik krzykliwy]], [[kania ruda]], [[bocian czarny]], [[bocian biały]] oraz [[puchacz]]), 6 gatunków gadów, 13 gatunków płazów oraz 39 gatunków ryb i kręgoustych. Badania i obserwacje prowadzone na terenie WPK w ostatnich latach ujawniły występowanie na terenie Parku 282 gatunków bezkręgowców. Zdecydowaną większość wśród rozpoznanych gatunków bezkręgowców, bo aż 221 gatunków, stanowiły owady. Było wśród nich 75 gatunków motyli, 41 gatunków chrząszczy, 38 gatunków chruścików, 25 gatunki pluskwiaków wodnych, 25 gatunków ważek, 12 gatunków jętek, 5 gatunków muchówek i 1 gatunek wielkoskrzydłych. Wśród innych grup bezkręgowców stwierdzono: 19 gatunków pajęczaków, w tym 13 gatunków pająków i 6 gatunków wodopójek, 3 gatunki skorupiaków, 16 gatunków pierścienic, w tym: 14 gatunków pijawek i 2 gatunki skąposzczetów oraz 23 gatunki mięczaków, w tym 12 gatunków ślimaków wodnych i 11 gatunków małży.
 
<br/>
 
 
 
 
 
 
 
 
=== Rośliny ===
 
=== Rośliny ===
O bogactwie flory Parku świadczy zarejestrowanie tu ponad 800 gatunków roślin naczyniowych i ok. 200 gatunków mchów. Wiele z występujących tu roślin to gatunki rzadkie: 80 gatunków roślin naczyniowych i 47 gatunków mchów objęto ochroną prawną (ścisłą lub częściową). Sześć gatunków roślin naczyniowych wymaga ochrony czynnej. Spośród gatunków o znaczeniu europejskim, tzw. „Naturowych”, w Parku stwierdzono występowanie 6 gatunków, w tym: [[leniec bezpodkwiatkowy|leńca bezpodkwiatkowego]] (''Thesium ebracteatum''), [[lipiennik Loesela|lipiennika Loesela]] (''Liparis loeselii''), [[sasanka otwarta|sasanki otwartej]] (''Pulsatilla patens''), mchu [[haczykowiec błyszczący|haczykowca błyszczącego]] ''Hamatocaulis vernicosus'' (''Drepanocladus vernicosus'' (Lindb.) Warnst.) oraz [[skalnica torfowiskowa|skalnicy torfowiskowej]]. Największą ostoją różnorodności gatunkowej Parku są torfowiska i wilgotne łąki zagospodarowane ekstensywnie.
+
Flora Mazurskiego Parku Krajobrazowego jest stosunkowo dobrze poznana (dotyczy to głównie roślin naczyniowych), bogata jak na warunki Polski północno-wschodniej i dobrze zachowana. Szczególnie interesujące gatunki stwierdzone na terenie Parku to: cis, 15 gatunków storczyków, m.in. z [[listera sercowata|listera sercowata]], [[obuwik pospolity]], [[kruszczyk błotny]], [[tajęża jednostronna]] czy [[żłobik koralowy]] i rośliny owadożerne: [[rosiczka okrągłolistna]], [[pływacz zwyczajny]] i [[pływacz średni|średni]], rośliny związane z wilgotnymi łąkami: [[pełnik europejski]], [[kosaciec syberyjski]], [[mieczyk dachówkowaty]], [[goździk pyszny]]. Do reliktów glacjalnych i borealnych na terenie Parku należy m.in. [[chamedafne północna]] (największe stanowisko w Polsce), [[zimoziół północny]], [[wielosił błękitny]], [[turzyca strunowa]], [[turzyca luźnokwiatowa]] i [[wierzba borówkolistna]].
<br/>
 
 
 
 
 
 
=== Ochrona przyrody ===
 
=== Ochrona przyrody ===
 +
Na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego do końca 2010 r. uznano za pomniki przyrody 95 obiektów, w tym 4 głazy narzutowe i 91 drzew lub ich grup. Są to najczęściej stare dęby, występujące pojedynczo lub w grupach, sosny o ciekawych kształtach, malownicze aleje lipowe, a wśród głazów – granity i gnejsy. Największy z nich  to [[Głaz narzutowy na półwyspie Kusnort|głaz narzutowy]] na [[Półwysep Kusnort|półwyspie Kusnort]].
  
Na obszarze Welskiego Parku Krajobrazowego zlokalizowane są cztery rezerwaty przyrody: [[Rezerewat Bagno Koziana|"Bagno Koziana"]], [[Rezerwat Piekiełko|"Piekiełko"]], [[Rezerwat Ostrów Tarczyński|"Ostrów Tarczyński"]] i [[Rezerwat Jezioro Neliwa|"Jezioro Neliwa"]], planuje się także utworzyć osiem kolejnych rezerwatów chroniących przyrodę i piękno krajobrazu Parku: "Ostoje Koszelewskie", "Las Nadwelski", "Dolina Rzeki Rumian", "Kopaniarze", "Bagna Jeleńskie" i "Torfowisko Kopaniarze". Ponadto znajduje się tu 5 użytków ekologicznych, 28 pomników przyrody w tym dwie aleje pomnikowe (w Lidzbarku i w Prętkach). Ponadto w najbliższej okolicy Parku znajduje się 7 obszarów chronionego krajobrazu. Ostoje Natura 2000 świadczą o europejskiej randze tego terenu.
+
W granicach Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajduje się 11 rezerwatów przyrody. Są to: [[rezerwat Krutynia|"Krutynia"]], [[rezerwat Zakręt|"Zakręt"]], [[rezerwat Królewska Sosna|"Królewska Sosna"]], [[rezerwat Strzałowo|"Strzałowo"]], [[rezerwat Pierwos|"Pierwos"]], [[rezerwat Czaplisko - Ławny Lasek|"Czaplisko - Ławny Lasek"]], [[rezerwat Czapliniec|"Czapliniec"]], [[rezerwat Jezioro Łuknajno|"Jezioro Łuknajno"]], [[rezerwat Jezioro Warnołty|"Jezioro Warnołty"]], [[rezerwat Jezioro Lisiny|"Jezioro Lisiny"]], [[rezerwat Krutynia Dolna|"Krutynia Dolna"]].
<br/>
 
 
 
  
 +
Teren Parku pokrywa się z siecią [[Natura 2000]] jako:
 +
*obszary specjalnej ochrony [[Puszcza Piska]] (kod obszaru: PLB280008) i [[Jezioro Łuknajno]] (kod obszaru: PLB 280003) utworzone na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313, z późn. zmianami), w związku z Dyrektywą Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (zastąpiona przez Dyrektywę Rady 2009/147/WE);
 +
*obszar [[Natura 2000 Ostoja Piska]] (kod obszaru: PLH280048); decyzja Komisji Europejskiej z dnia 10 01.2011 w związku z Dyrektywą Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zwanej Dyrektywą Siedliskową.
 
=== Ciekawostki ===
 
=== Ciekawostki ===
 +
Park posiada Muzeum Przyrodnicze zlokalizowane w zabytkowej, drewnianej mazurskiej stodole. Kolekcja przyrodnicza liczy ponad 250 eksponatów zwierząt.
  
 +
Przy Parku działa również ośrodek rehabilitacji bocianów.
  
Przy Parku działają dwa muzea: Muzeum Przyrody i Muzeum Etnograficzne.
+
==Galeria zdjęć==
 
+
<gallery mode=packed widths=250px heights=250px class="left">
Park posiada również malowniczą ścieżkę krajobrazową. Jest to pieszo-rowerowa ścieżka biegnąca wokół jeziora. Przejście jej zajmuje około 3-5 godzin. Ścieżka zaczyna się w parku miejskim przy ul. Sądowej. Trasa wiedzie również przez las, w którym można obserwować ptaki, a zwłaszcza dzięcioły. Przyrodnicza ścieżka nad [[Jezioro LIdzbarskie|Jeziorem Lidzbarskim]] kończy się w pobliżu mleczarni przy ul. Chopina.
+
File: mazurski_pk_w.png|<center>Mazurski Park Krajobrazowy
<br/>
+
File: mazurski_pk_pa.png|<center>Mazurski Park Krajobrazowy
 
+
Plik:bor bagienny mpk.jpg|<center>Sosnowy bór bagienny w rezerwacie "Zakręt".<br>Fot. Dariusz Kubiak.
 +
Plik:zakochana para_1.jpg|<center>"Zakochana Para" – pomnik przyrody we wsi Krutyń. Fot. Robert Wróbel. Źródło: [http://www.it.mragowo.pl/sciezka-przyrodnicza-krutyn-zgon,8,729,pl.html www.it.mragowo.pl]
 +
</gallery>
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
+
Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan: ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego''. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999. <br/>
 
+
''Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur''. Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskie Centrum Edukacji Ekologicznej, Giżycko 2011.<br/> [http://www.wfosigw.olsztyn.pl/pliki/poznajemy.pdf Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie] [30.12.2014]<br/>
Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan: ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego''. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999.  
+
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Mazurski_Park_Krajobrazowy Mazurski Park Krajobrazowy] [23.06.2014]<br/>
 
+
[http://parkikrajobrazowewarmiimazur.pl/mazurski.html Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur] [23.06.2014]<br/>
''Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur''. Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskie Centrum Edukacji Ekologicznej: Giżycko, 2011 [http://www.wfosigw.olsztyn.pl/pliki/poznajemy.pdf]
+
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Natura 2000]] [[Kategoria:Ochrona przyrody]] [[Kategoria: Ochrona przyrody]][[Kategoria: Parki krajobrazowe]] [[Kategoria: Powiat mrągowski]] [[Kategoria: Powiat piski]] [[Kategoria: Powiat szczycieński]]
<br/>
 
 
 
 
 
== Linki zewnętrzne ==
 
 
 
http://pl.wikipedia.org/wiki/Welski_Park_Krajobrazowy
 
 
 
http://parkikrajobrazowewarmiimazur.pl/welski.html
 
<br/>
 
 
 
 
 
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Natura 2000]] [[Kategoria: Ochrona przyrody]][[Kategoria: Parki Krajobrazowe]] [[Kategoria: gmina Mikołajki]][[Kategoria: gmina Pisz]][[Kategoria: gmina Ruciane-Nida]][[Kategoria: gmina Piecki]][[Kategoria: gmina Mrągowo]][[Kategoria: gmina Orzysz]][[Kategoria: gmina Świętajno]]
 

Aktualna wersja na dzień 13:03, 8 sty 2016

Mazurski Park Krajobrazowy

{{{Opis_zdjęcia}}}
Logo Mazurskiego Parku Krajobrazowego
Państwo  Polska
Data utworzenia 1977
Powierzchnia 53 655 ha
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Mazurski Park Krajobrazowy
Mazurski Park Krajobrazowy
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Mazurski Park Krajobrazowy
Mazurski Park Krajobrazowy
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Mazurski Park Krajobrazowy – park krajobrazowy utworzony w 1977 roku, położony w województwie warmińsko-mazurskim (na terenie gmin Piecki, Mrągowo, Świętajno, Ruciane-Nida, Mikołajki, Orzysz i Pisz) w powiatach mrągowskim, piskim i szczycieńskim. Powierzchnia Parku wynosi 53 655 ha, a jego strefy ochronnej 18 608 ha.

O Parku

Jest to jeden z największych parków krajobrazowych w Polsce.

Utworzony w grudniu 1977 roku na podstawie uchwały Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z 1970 roku celem zachowanie wartości malowniczego, jeziornego krajobrazu polodowcowego, bogatej fauny i flory, a także wartości kulturowych i historycznych Polski północno-wschodniej.

W granicach Parku znajduje się największe w Polsce jezioro Śniardwy oraz północna część Puszczy Piskiej z rzeką Krutynią.

W Mazurskim Parku Krajobrazowym znajduje się 55 jednostek osadniczych, a liczba stałych mieszkańców Parku wynosi ok. 11 tys. Siedziba Parku mieści się w miejscowości Krutyń.

Fizjogeografia terenu i szata roślinna

Mazurski Park Krajobrazowy charakteryzuje się dość chłodnym klimatem w porównaniu z innymi częściami kraju. Szczególnie długa jest tu zima ze śred­nią temperaturą stycznia około -4° C. Lata też nie są tu ciepłe (średnia temp. lipca wynosi 17-18°C) i odznaczają się dużymi opadami związanymi z napływającymi w tym czasie wilgotnymi masami powietrza z zachodu. Średnia temperatura rocz­na na terenie Parku wynosi około 6-7° C, a średnia roczna suma opadów około 600 mm.

Interesująca jest hydrografia Parku. Przez jego zachodnią część przepływa rzeka Krutynia (20-30 m szer.) wypływająca z Jeziora Krutyńskiego i wpadająca do Jeziora Ogrodowego (Gardyńskiego). W górnym biegu rzeka ma wartki prąd, jest płytka (0,5-1,5 m głęb.), natomiast w dolnym biegu płynie wolno, silnie meandrując i jest głęboka (2-7 m).

Charakterystyczne dla Parku są liczne jeziora z największym w Polsce jeziorem Śniardwy (powierzchnia 11416 ha wraz z jeziorami Kaczerejny i [[Jezioro Seksty|Seksty). Dużymi jeziorami są: Bełdany (941 ha), Mokre (815 ha), Łuknajno (692 ha), Mikołajskie (498 ha), Warnołty (465 ha), Zdrużno (252 ha).

Ciekawostką przyrodniczą w dorzeczu Krutyni jest obecność ponad 20 małych, śródleśnych jeziorek dystroficznych. Zajmują one bezodpływowe zagłębienia, najczęściej w terenach piaszczystych. Oprócz rzeki Krutyni i jezior występują tu liczne strumienie o czystej wodzie, które niejednokrotnie mają charakter małych rzeczek.

Charakterystycznym zbiorowiskiem roślinnym na terenach morenowych Parku jest grąd – wielogatunkowy las liściasty, w którym drzewostan tworzą przede wszystkim: dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, grab pospolity i klon zwyczajny. Dla terenów sandrowych Parku charakterystyczny jest bór sosnowy, w którym dominuje sosna zwyczajna, często z domieszką świerka i brzozy, a w runie występują licznie borówka czarna, borówka brusznica, mącznica lekarska, pomocnik baldaszkowy, widłak goździsty i spłaszczony. W zbiorowisku tym występuje jałowiec pospolity, a także rzadki grzyb – buławka pałeczkowata.

Przez Park przebiega wschodnia granica zasięgu buka zwyczajnego.

Zwierzęta

Fauna Mazurskiego Parku Krajobrazowego należy do najbogatszych w Polsce. Dobrze poznane są tu kręgowce, natomiast zwierzęta bezkręgowe wymagają opracowania. Do często spotykanych ssaków należą tu: jeleń, sarna, dzik, zając, wiewiórka, lis, jenot, kuna, łasica, tchórz, jeż, kret oraz ryjówki i nietoperze. Spotyka się też łosie, wilki, wydry, gronostaje, borsuki, bobry, a z drobnych ssaków rzęsorka. Bardzo rzadkie są rysie. W ostatnich latach rozprzestrzeniła się tu norka amerykańska, czyniąc spustoszenie wśród gniazd ptaków środowisk podmokłych.

Na terenie Parku występuje wiele rzadkich i ginących ptaków. Do takich możemy zaliczyć największego naszego ptaka drapieżnego, tj. bielika, rybołowa, orlika krzykliwego, bociana czarnego, puchacza, cietrzewia. Oprócz nich godnymi wymienienia są: kanie: czarna i ruda, trzmielojad, sokół kobuz, błotniak zbożowy, sowa uralska, żuraw, kormoran, łabędź niemy, tracz nurogęś, czapla siwa, rybitwa czarna, bąk, czajka, dzięcioł czarny i zielony, jarząbek, orzechówka, krzyżodziób świerkowy, wilga, gołąb siniak, dudek, zimorodek, sporadycznie spotykana kraska. Nad górną Krutynią i na strumieniu Pierwos w okresie jesienno-zimowym nierzadko obserwować można pluszcze. Licznym ptakiem na omawianym terenie jest bocian biały, który został uznany za symbol Mazurskiego Parku Krajobrazowego.

Rośliny

Flora Mazurskiego Parku Krajobrazowego jest stosunkowo dobrze poznana (dotyczy to głównie roślin naczyniowych), bogata jak na warunki Polski północno-wschodniej i dobrze zachowana. Szczególnie interesujące gatunki stwierdzone na terenie Parku to: cis, 15 gatunków storczyków, m.in. z listera sercowata, obuwik pospolity, kruszczyk błotny, tajęża jednostronna czy żłobik koralowy i rośliny owadożerne: rosiczka okrągłolistna, pływacz zwyczajny i średni, rośliny związane z wilgotnymi łąkami: pełnik europejski, kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goździk pyszny. Do reliktów glacjalnych i borealnych na terenie Parku należy m.in. chamedafne północna (największe stanowisko w Polsce), zimoziół północny, wielosił błękitny, turzyca strunowa, turzyca luźnokwiatowa i wierzba borówkolistna.

Ochrona przyrody

Na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego do końca 2010 r. uznano za pomniki przyrody 95 obiektów, w tym 4 głazy narzutowe i 91 drzew lub ich grup. Są to najczęściej stare dęby, występujące pojedynczo lub w grupach, sosny o ciekawych kształtach, malownicze aleje lipowe, a wśród głazów – granity i gnejsy. Największy z nich to głaz narzutowy na półwyspie Kusnort.

W granicach Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajduje się 11 rezerwatów przyrody. Są to: "Krutynia", "Zakręt", "Królewska Sosna", "Strzałowo", "Pierwos", "Czaplisko - Ławny Lasek", "Czapliniec", "Jezioro Łuknajno", "Jezioro Warnołty", "Jezioro Lisiny", "Krutynia Dolna".

Teren Parku pokrywa się z siecią Natura 2000 jako:

  • obszary specjalnej ochrony Puszcza Piska (kod obszaru: PLB280008) i Jezioro Łuknajno (kod obszaru: PLB 280003) utworzone na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313, z późn. zmianami), w związku z Dyrektywą Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (zastąpiona przez Dyrektywę Rady 2009/147/WE);
  • obszar Natura 2000 Ostoja Piska (kod obszaru: PLH280048); decyzja Komisji Europejskiej z dnia 10 01.2011 w związku z Dyrektywą Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zwanej Dyrektywą Siedliskową.

Ciekawostki

Park posiada Muzeum Przyrodnicze zlokalizowane w zabytkowej, drewnianej mazurskiej stodole. Kolekcja przyrodnicza liczy ponad 250 eksponatów zwierząt.

Przy Parku działa również ośrodek rehabilitacji bocianów.

Galeria zdjęć

Bibliografia

Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan: Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999.
Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur. Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskie Centrum Edukacji Ekologicznej, Giżycko 2011.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie [30.12.2014]
Mazurski Park Krajobrazowy [23.06.2014]
Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur [23.06.2014]