Biskupiec: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Religia) |
|||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Biskupca | |dopełniacz wsi = Biskupca | ||
| − | |zdjęcie = Biskupiec.Centrum miasta.jpg | + | |zdjęcie = Biskupiec. Centrum miasta.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Biskupiec. Centrum miasta.<br>Fot. | + | |opis zdjęcia = Biskupiec. Centrum miasta.<br>Fot. Mieczysław Kalski |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
Biskupiec należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow|Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]]. | Biskupiec należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow|Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]]. | ||
| − | [[File: | + | [[File:Biskupiec2.jpg|thumb|290px|right|Ratusz w Biskupcu. Fot. Mieczysław Kalski]] |
| − | [[File: | + | [[File:Biskupiec3.jpg|thumb|290px|right|Zabytkowa wieża ciśnień w Biskupcu. Fot. Mieczysław Kalski]] |
| + | [[File:Biskupiec3.jpg|thumb|290px|right|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu. Fot. Mieczysław Kalski]] | ||
==Gospodarka== | ==Gospodarka== | ||
*[["MARDI" Sp. z o.o.]] | *[["MARDI" Sp. z o.o.]] | ||
Wersja z 11:40, 15 kwi 2015
| Biskupiec | |||||
| | |||||
| |||||
 Biskupiec. Centrum miasta.
Fot. Mieczysław Kalski | |||||
| Państwo |  Polska
| ||||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||||
| Powiat | olsztyński | ||||
| Gmina | Biskupiec | ||||
| Liczba ludności (2012) | 10 700 | ||||
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Biskupiec | |||||
| Położenie na mapie Polski  Biskupiec | |||||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |||||
Biskupiec (niem. Bischofsburg) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 700 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Kamil Kozłowski[1].
Spis treści
Położenie
Biskupiec leży w południowo-wschodniej części Warmii, na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 38 km od Olsztyna. Miasto leży nad rzeką Dymer
Dzieje miejscowości
Początki Biskupca związane są z osadą, która wyrosła przy zamku-strażnicy obronnej wybudowanej przez biskupa warmińskiego Hneryka Sorboma. Miejski przywilej lokacyjny został wystawiony 17 października 1395 roku. Odbiorcą przywileju był zasadźca i pierwszy sołtys, niejaki Jan z Mokin. Pierwsi osadnicy pochodzili prawdopodobnie z okolic Barczewa i Reszla. Miasto otoczono murami miejskimi posiadającymi dwie bramy: Reszelską i Szczycieńską.
W XV i w drugiej ćwierci XVI wieku Biskupiec musiał się borykać ze skutkami wojen polsko-krzyżackich. Miasto zostało zniszczone, splądrowane i wyludnione. Runął zamek biskupi, którego już nie odbudowano. Od połowy XVI wieku prowadzono akcję ponownego zasiedlenia opuszczonych wsi i miasteczek. W tym okresie w Biskupcu osiedliła się polska ludność z Mazowsza, napływająca na te tereny do XVII wieku. W wieku XVII miejscowość padała ofiarą pożarów, które trawiły zabudowania miejskie, gospodarcze i budynki użytku publicznego. Na początku XVIII wieku do miasta dotarła epidemia dżumy, która zabiła 179 mieszkańców. W 1772 roku Biskupiec był zamieszkany przez 1064 osoby.
Na początku XIX wieku miasto ponownie znalazło się w centrum wojennych wydarzeń. Biskupiec znalazł się bowiem na trasie przemarszu wojsk francuskich, które stacjonowały w nim od 28 maja do 24 czerwca 1812 r. Kontrybucje, obowiązek wykarmienia wojska, przymusowy kwaterunek oficerów i żołnierzy, grabieże i samowola tych ostatnich wyczerpały siły i możliwości finansowe mieszkańców na bardzo długi czas. Kolejnym ciosem była epidemia cholery, która siała spustoszenie od grudnia 1831 do lutego następnego roku. W tym okresie zmarły 82 osoby. W połowie stulecia za sprawą pełnienia roli centrum administracyjnego Biskupiec zaczął się rozwijać.
W 1865 roku pracę rozpoczęła miejscowa stacja telegraficzna. W 1900 roku miasto liczyło 5250 mieszkańców. W roku 1909 Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe z Czerwonką, Mrągowem i Szczytnem. Rok później w mieście uruchomiona została elektrownia. W czasie I wojny światowej Biskupiec nie został dotknięty przez działania wojenne.
W lutym 1945 roku do miasta wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Pierwszym powojennym burmistrzem został Serwilian Rybacki. W lipcu uruchomiona została szkoła. W ciągu 1945 roku udało się otworzyć szpital, wznowić pracę młyna, tartaku i elektrowni. W tym samym okresie powstało Państwowe Przedsiębiorstwo Traktorów i Maszyn Rolniczych, przemianowane później na Państwowy Ośrodek Maszyn. W 1951 powstał Powiatowy Dom Kultury.
Między 1972 a 1977 rokiem w mieście funkcjonował Komitet Gminny PZPR. W latach 1977–1989 działał natomiast Komitet Miejsko-Gminny.
Biskupiec należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow.
Gospodarka
- "MARDI" Sp. z o.o.
- PPHU "POMAROL" S.A.
- PPHU "STYROPOL" Sp. z o.o.
- Zakład Doświadczalny Przemysłowego Instytutu Maszyn Budowlanych "BUMAR"
Kultura
- Biskupiecki Dom Kultury
- kino "Millenium"
- Miejska Biblioteka Publiczna
- pracownia rzeźbiarska Jacka Idźkowskiego
- Biblioteka Pedagogiczna w Biskupcu (filia Warmińsko-Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej w Olsztynie.
- Międzynarodowy Festiwal Muzyki Rozrywkowej
- Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny "Miasto i Gmina Biskupiec w kadrze"
- Teatr Dźwięku z Biskupca
- Wojewódzki Przegląd Kapel, Chórów i Śpiewaków Ludowych
- Wojewódzki Przegląd Rzeźby Ludowej i Nieprofesjonalnej
- Wojewódzki Przegląd zespołów Pieśni i Tańca oraz Tańca Ludowego
- Przegląd Filmów Niezależnych, Niekomercyjnych i Nieprofesjonalnych 3xNIE
- Przegląd Alternatywnych Form Teatralnych
Organizacje i stowarzyszenia
- Biskupieckie Stowarzyszenie Partnerstwa Miast
- Stowarzyszenie "Pro Cultura"
- Stowarzyszenie Kobiet "Barwy Warmii"
- Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Biskupieckiej
- Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich
- Związek Gmin "Czyste Mazury"
- Lokalna Grupa Rybacka "Pojezierze Olsztyńskie"
- Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"
- Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło
- Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Mniejszości Niemieckiej na Warmii i Mazurach
Religia
Ludzie związani z miejscowością
- Cyryla Gwiazda
- Henryk III Sorbom
- Julius Dinder
- Walenty Barczewski
- Robert Bilitewski
- Piotr Kula
- Ignacy Pietraszewski
- Jerzy Kowalski
- Józef Szotowski
- Urszula Pasławska
Sport
- Biskupiecki Młodzieżowy Klub Sportowy "Korki"
- Klub Motocyklowy "Dark order"
- Ludowy Klub Kolarski "Warmia" Biskupiec
- Biskupiecka Federacja Sportu
- Uczniowski Klub Sportowy "Dymer"
- Biskupiecki Klub Sportowy "Tęcza"
Edukacja
- Niepubliczne Przedszkole "Jacek i Agatka"
- Przedszkole samorządowe nr 5
- Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. mjr. Henryka Dobrzańskiego pseud. "Hubal"
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Orła Białego
- Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika
- Katolickie Gimnazjum Społeczne
- Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej przy Zespole Szkół
- Technikum przy Zespole Szkół
- Warmińsko-Mazurski Zakład Doskonalenia Zawodowego w Olsztynie Ośrodek Kształcenia Zawodowego w Biskupcu
Turystyka
- Rezerwat Jezioro Karaś
- Rezerwat Dębowo
- Szlak rowerowy o długości 65 km – przebieg trasy: Biskupiec – Stanclewo – Stary Gieląd – Zyndaki – Burszewo – Widryny – Leginy – Samławki – Kabiny – Kolno – Górowo – Kruzy – Labuchy – Biskupiec
Zabytki
- układ urbanistyczny miasta (1325)
- kościół pw. św. Jana Chrzciciela
- cmentarz przykościelny
- kościół ewangelicki (przełom XIX i XX wieku), obecnie kościół pw. bł. Karoliny Kózkówny
- kapliczki przydrożne
- browar
- pozostałości murów obronnych (XIV w.)
- ratusz z 1927 r.
- budynek liceum przy ul. Bolesława Chrobrego 13 (1938)
- internat przy ul. Bolesława Chrobrego 13 (1902)
- budynek szkoły podstawowej przy ul. Bolesława Chrobrego 15 (1902)
Przypisy
- ↑ biskupiec.pl [13.12.2104]
Zobacz też
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Biskupiec, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Biskupiec, oprac. Kazimierz Ryszard Piotrowski, Olsztyn 1995.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [13.12.2014]
Baza Informacji Lokalnej [13.12.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński [13.12.2014]
biskupiec.pl [13.12.2014]
krajobrazpelenmozliwosci.pl [13.12.2014]
