Biskupiec: Różnice pomiędzy wersjami

	Biskupiec
Herb Biskupca	Flaga Biskupca
	; Biskupiec. Centrum miasta.; Fot. Mieczysław Kalski
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Biskupiec
Liczba ludności (2012)	10 700
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego ; Biskupiec
	Położenie na mapie Polski ; Biskupiec
	{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}

[wersja zweryfikowana]

Wersja z 18:04, 19 kwi 2015

Biskupiec (niem. Bischofsburg) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 700 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Kamil Kozłowski^[1].

Położenie

Biskupiec leży w południowo-wschodniej części Warmii, na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 38 km od Olsztyna. Miasto leży nad rzeką Dymer

Dzieje miejscowości

Początki Biskupca związane są z osadą, która wyrosła przy zamku-strażnicy obronnej wybudowanej przez biskupa warmińskiego Henryka Sorboma. Miejski przywilej lokacyjny został wystawiony 17 października 1395 roku. Odbiorcą przywileju był zasadźca i pierwszy sołtys, niejaki Jan z Mokin. Pierwsi osadnicy pochodzili prawdopodobnie z okolic Barczewa i Reszla. Miasto otoczono murami miejskimi posiadającymi dwie bramy: Reszelską i Szczycieńską.

W XV i w drugiej ćwierci XVI wieku Biskupiec musiał się borykać ze skutkami wojen polsko-krzyżackich. Miasto zostało zniszczone, splądrowane i wyludnione. Runął zamek biskupi, którego już nie odbudowano. Od połowy XVI wieku prowadzono akcję ponownego zasiedlenia opuszczonych wsi i miasteczek. W tym okresie w Biskupcu osiedliła się polska ludność z Mazowsza, napływająca na te tereny do XVII wieku. W wieku XVII miejscowość padała ofiarą pożarów, które trawiły zabudowania miejskie, gospodarcze i budynki użytku publicznego. Na początku XVIII wieku do miasta dotarła epidemia dżumy, która zabiła 179 mieszkańców. W 1772 roku Biskupiec był zamieszkany przez 1064 osoby.

Na początku XIX wieku miasto ponownie znalazło się w centrum wojennych wydarzeń. Biskupiec znalazł się bowiem na trasie przemarszu wojsk francuskich, które stacjonowały w nim od 28 maja do 24 czerwca 1812 r. Kontrybucje, obowiązek wykarmienia wojska, przymusowy kwaterunek oficerów i żołnierzy, grabieże i samowola tych ostatnich wyczerpały siły i możliwości finansowe mieszkańców na bardzo długi czas. Kolejnym ciosem była epidemia cholery, która siała spustoszenie od grudnia 1831 roku do lutego następnego roku. W tym okresie zmarły 82 osoby. W połowie stulecia za sprawą pełnienia roli centrum administracyjnego Biskupiec zaczął się rozwijać.

W 1865 roku pracę rozpoczęła miejscowa stacja telegraficzna. W 1900 roku miasto liczyło 5250 mieszkańców. W roku 1909 Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe z Czerwonką, Mrągowem i Szczytnem. Rok później w mieście uruchomiona została elektrownia. W czasie I wojny światowej Biskupiec nie został dotknięty przez działania wojenne.

W lutym 1945 roku do miasta wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Pierwszym powojennym burmistrzem został Serwilian Rybacki. W lipcu uruchomiona została szkoła. W ciągu 1945 roku udało się otworzyć szpital, wznowić pracę młyna, tartaku i elektrowni. W tym samym okresie powstało Państwowe Przedsiębiorstwo Traktorów i Maszyn Rolniczych, przemianowane później na Państwowy Ośrodek Maszyn. W 1951 powstał Powiatowy Dom Kultury.

Między 1972 a 1977 rokiem w mieście funkcjonował Komitet Gminny PZPR. W latach 1977–1989 działał natomiast Komitet Miejsko-Gminny.

Biskupiec należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow.

Ratusz w Biskupcu. Fot. Mieczysław Kalski

Zabytkowa wieża ciśnień w Biskupcu. Fot. Mieczysław Kalski

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu. Fot. Mieczysław Kalski

Gospodarka

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Ludzie związani z miejscowością

Sport

Edukacja

Turystyka

Rezerwat Jezioro Karaś
Rezerwat Dębowo
Szlak rowerowy o długości 65 km – przebieg trasy: Biskupiec – Stanclewo – Stary Gieląd – Zyndaki – Burszewo – Widryny – Leginy – Samławki – Kabiny – Kolno – Górowo – Kruzy – Labuchy – Biskupiec

Zabytki

układ urbanistyczny miasta (1325)
kościół pw. św. Jana Chrzciciela
cmentarz przykościelny
kościół ewangelicki (przełom XIX i XX wieku), obecnie kościół pw. bł. Karoliny Kózkówny
kapliczki przydrożne
browar
pozostałości murów obronnych (XIV w.)
ratusz z 1927 r.
budynek liceum przy ul. Bolesława Chrobrego 13 (1938)
internat przy ul. Bolesława Chrobrego 13 (1902)
budynek szkoły podstawowej przy ul. Bolesława Chrobrego 15 (1902)

Multimedia

Przypisy

↑ biskupiec.pl [13.12.2104]

Zobacz też

strajk okupacyjny w przedszkolu w Biskupcu

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Biskupiec, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Biskupiec, oprac. Kazimierz Ryszard Piotrowski, Olsztyn 1995.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [13.12.2014]
Baza Informacji Lokalnej [13.12.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński [13.12.2014]
biskupiec.pl [13.12.2014]
krajobrazpelenmozliwosci.pl [13.12.2014]

[1] skupiec.pl [13.12.2104]

[1]

@@ Linia 41: / Linia 41: @@
 W XV i w drugiej ćwierci XVI wieku Biskupiec musiał się borykać ze skutkami [[Wojny polsko-krzyżackie|wojen polsko-krzyżackich]]. Miasto zostało zniszczone, splądrowane i wyludnione. Runął zamek biskupi, którego już nie odbudowano. Od połowy XVI wieku prowadzono akcję ponownego zasiedlenia opuszczonych wsi i miasteczek. W tym okresie w Biskupcu osiedliła się polska ludność z Mazowsza, napływająca na te tereny do XVII wieku. W wieku XVII miejscowość padała ofiarą pożarów, które trawiły zabudowania  miejskie, gospodarcze i budynki użytku publicznego. Na początku XVIII wieku do miasta dotarła [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]], która  zabiła 179 mieszkańców. W 1772 roku Biskupiec był zamieszkany przez 1064 osoby.
-Na początku XIX wieku miasto ponownie znalazło się w centrum wojennych wydarzeń. Biskupiec znalazł się bowiem na trasie przemarszu wojsk francuskich, które stacjonowały w nim od 28 maja do 24 czerwca 1812 r. Kontrybucje, obowiązek wykarmienia wojska, przymusowy kwaterunek oficerów i żołnierzy, grabieże i samowola tych ostatnich wyczerpały siły i możliwości finansowe mieszkańców na bardzo długi czas. Kolejnym ciosem była [[Epidemia cholery w XIX wieku| epidemia cholery]], która siała spustoszenie od grudnia 1831 do lutego następnego roku. W tym okresie zmarły 82 osoby. W połowie stulecia za sprawą pełnienia roli centrum administracyjnego Biskupiec zaczął się rozwijać.
+Na początku XIX wieku miasto ponownie znalazło się w centrum wojennych wydarzeń. Biskupiec znalazł się bowiem na trasie przemarszu wojsk francuskich, które stacjonowały w nim od 28 maja do 24 czerwca 1812 r. Kontrybucje, obowiązek wykarmienia wojska, przymusowy kwaterunek oficerów i żołnierzy, grabieże i samowola tych ostatnich wyczerpały siły i możliwości finansowe mieszkańców na bardzo długi czas. Kolejnym ciosem była [[Epidemia cholery w XIX wieku| epidemia cholery]], która siała spustoszenie od grudnia 1831 roku do lutego następnego roku. W tym okresie zmarły 82 osoby. W połowie stulecia za sprawą pełnienia roli centrum administracyjnego Biskupiec zaczął się rozwijać.
 W 1865 roku pracę rozpoczęła miejscowa stacja telegraficzna. W 1900 roku miasto liczyło 5250 mieszkańców. W roku 1909 Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe z [[Czerwonka|Czerwonką]], [[Mrągowo|Mrągowem]] i [[Szczytno|Szczytnem]]. Rok później w mieście uruchomiona została elektrownia. W czasie I wojny światowej Biskupiec nie został dotknięty przez działania wojenne.