Miłki (gmina wiejska)

Gmina Miłki
Herb gminy
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Rodzaj gminy	wiejska
Wójt	Stanisław Wąsiakowski
Powierzchnia	169,63 km²
Liczba sołectw	17
Liczba miejscowości	25
Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia	3842 23 osób/km²
Strefa numeracyjna	87
Tablice rejestracyjne	NGI
TERYT	2806062
Urząd gminy ul. Mazurska 2 11-513 Miłki
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Miłki – gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i w południowej części powiatu giżyckiego. Siedziba gminy znajduje się w Miłkach.

Gmina rolnicza, usytuowana w atrakcyjnym turystycznie rejonie. Gmina leży w obrębie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich; od strony północno-zachodniej jej granice wytyczają jeziora Niegocin, Boczne i Jagodne, południowa część gminy to przede wszystkim lasy. Obszar gminy charakteryzuje się przepięknym pagórkowatym terenem z wąskimi, rynnowymi jeziorami tworzącymi szlak: Wojnowo-Buwełno-Ublik Mały.

Władzę w gminie sprawuje wójt Stanisław Wąsiakowski.

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Miłki zajmuje powierzchnię 169,63 km², w tym:

• użytki rolne: 65% (10990 ha)
• lasy: 17% (2937 ha)
• wody: 11% (1790 ha)

Gmina stanowi 15,1% powierzchni powiatu giżyckiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi:

Gmina Miłki

Miłki z lotu ptaka.
Źródło: www.gminyturystyczne.pl

 

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
liczba	3842	100	1868	48,6	1974	51,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	23		11		12

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Miłki wynosiło -24 osoby, co stanowi 25,3% migracji w powiecie giżyckim oraz 0,6% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

W 1973 roku, na mocy ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, przeprowadzono w Polsce reformę podziału administracyjnego państwa. Zlikwidowano dotychczasowy podział na gromady i przywrócono podział państwa na gminy. Na podstawie uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie powołano gminę Miłki. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: Bielskie, Czyprki, Danowo, Jagodne Wielkie, Kleszczewo, Konopki Wielkie, Konopki Małe, Lipińskie, Marcinowa Wola, Miechy, Miłki, Paprotki, Rydzewo, Staświny, Wyszowate. Gmina weszła w skład powiatu giżyckiego w województwie olsztyńskim.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa, przestał istnieć powiat giżycki. Gmina Miłki została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły gminę Miłki w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim.

Gmina wiejska Miłki graniczy z gminami: Orzysz, Wydminy, Giżycko oraz Ryn.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Bielskie, Czyprki, Danowo, Jagodne Wielkie, Jagodne Małe, Kleszczewo, Konopki Wielkie, Konopki Małe, Konopki Nowe, Lipińskie, Marcinowa Wola, Miechy, Paprotki, Rydzewo, Ruda, Staświny, Wyszowate.

Pozostałe miejscowości: Borki, Wierciejki, Jedamki, Wyłudki, Lipowy Dwór, Miechy, Kleszczewo-Osada.

Gospodarka

Wiodącymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Miłki są rolnictwo i turystyka. Na obszarze gminy dominuje rolnictwo indywidualne. Struktura gospodarstw charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Większość z nich to gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 10 ha). Grunty orne zajmują 44,5% powierzchni gminy, łąki i pastwiska stanowią 18,8%, a sady 0,09%. Na glebach III i IV klasy bonitacyjnej uprawiane są głównie zboża: pszenica, żyto, pszenżyto, owies oraz ziemniaki i w niewielkich ilościach rzepak. Hodowane są również trzoda chlewna i bydło.

Ważną rolę w gminie odgrywa turystyka. Na terenie gminy Miłki znajdują się malownicze jeziora rynnowe oraz bardziej rozległe-morenowe. Przez sam środek gminy przebiega unikalny szlak jezior rynnowych: Wojnowo i Buwełno, który można pokonać kajakiem. Odnogami tego szlaku są niezwykle urokliwe jeziora Ublik Wielki i Mały. Pozostałością dawnych jezior są Bagna Nietlickie. Na tych dziewiczych terenach można spotkać żurawie. Podczas zlotów pojawia się tu jednorazowo nawet kilka tysięcy sztuk tych rzadkich w Europie ptaków. Charakterystyczne dla terenu gminy są również, wyrzeźbione przez lodowiec, wzgórza o różnej wielkości i kształcie, m.in. Góry Paproteckie, które osiągają wysokość 165 m n.p.m. oraz podobnej wielkości góra Pietraszka położona koło Staświn. Tereny gminy stwarzają doskonałe warunki do uprawiania sportów wodnych, wędkarstwa i wypoczynku z dala od wielkomiejskiego zgiełku. Dodatkowymi atrakcjami są zabytki, szczególnie zabytki archeologiczne związane z obecnością na tych terenach staropruskiego plemienia Galindów i Jaćwingów. Na terenie gminy istnieją: ośrodki wypoczynkowe, pola namiotowe i biwakowe, gospodarstwa agroturystyczne.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Miłki, Jagodne Wielkie, Kleszczewo, Marcinowa Wola, Paprotki, Rydzewo, Wyszowate.

Na obszarze gminy brak jest znaczących zakładów przetwórczych i produkcyjnych. Dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Kruklanki wynosiła w 2013 roku 239. W tym 13 podmiotów należały do sektora publicznego, pozostałe 226 tworzy sektor prywatny. 52 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 27 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 37 firm w dziale budownictwo, 13 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 25. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób.

Gmina wiejska Miłki należy do Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie", Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami oraz Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich.

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej oraz obszarów przygranicznych wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Miłki wynosiła 285 osób, co stanowi 7,7% bezrobotnych w powiecie giżyckim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,8% ludności.

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

• Ośrodek Kultury w Miłkach
• Gminna Biblioteka Publiczna w Miłkach

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

• Art Ex Libris w Miłkach
• Rydzewska Majówka z Mistrzostwami Świata w Rżeniu Konia
• dożynki gminne
• "Wielki piknik historyczny w Miłkach"

Ludzie związani z gminą

• Fryderyk Mortzfeld (1643 – 1691) – polski duchowny luterański, pisarz religijny, autor i tłumacz wielu pieśni religijnych zamieszczonych w kancjonale z 1684 roku; był pastorem w Miłkach.
• Ryszard Herman Abramowski (1862 – 1932) – duchowny ewangelicki, tłumacz, wydawca oraz redaktor.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gmin wiejskiej Miłki należą:

• zabytki archeologiczne: zespół osadniczy w Marcinowej Woli i w Paprotkach, osada i cmentarzysko ciałopalne kultury bogaczewskiej w Paprotkach (początek n.e.), grodzisko półwyspowe w Staświnach
• Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Rydzewie
• Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Miłkach
• zespół dworski w Jagodnie Małym
• cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Wierciejki, Wyszowate
• cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w miejscowościach: Marcinowa Wola, Miłki (Przykop - dawny PGR), Paprotki

Szlaki i atrakcje turystyczne

• szlaki rowerowe:
  • szlak niebieski - trasa wokół jeziora Niegocin: Giżycko – Bystry – Ruda – Rydzewo – Bogaczewo – Strzelce – Wilkasy – Giżycko (32 km)
  • szlak zielony: Wilkasy – Bogaczewo – Kanał Kula – Rydzewo – Wierciejki – Miłki – Lipińskie –Wydminy
• szlaki kajakowe:
  • Jezioro Niegocin – Wojnowo – Buwełno – Ublik Wielki – Ublik Mały
  • "szlak Galindów": Okartowo – jezioro Tyrkło – jezioro Buwełno – jezioro Wojnowo – jezioro Niegocin – Giżycko
• szlak żeglugowy z Giżycka do Mikołajek
• liczne zabytki archeologiczne
• jeziora i lasy - raj dla miłośników wędkowania i wypoczynku na łonie natury

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Miłki można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej [11]

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Miłki istnieją następujące placówki edukacyjne:

• Szkoła Podstawowa w Rydzewie
• Szkoła Podstawowa w Staświnach
• Zespół Placówek Oświatowych w Miłkach - Przedszkole Samorządowe w Miłkach, Szkoła Podstawowa im. Michała Kajki w Miłkach, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Miłkach

Sport

W gminie wiejskiej Miłki organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Bojerowe Mistrzostwa Polski, Europy oraz Bojerowe Mistrzostwa Świata w klasie Monotyp XV, Rajd Polski Rajdowych Samochodowych Mistrzostw Świata oraz regaty, wyścigi kolarskie, turnieje tenisa stołowego, zawody w narciarstwie alpejskim i snowbordzie.

Na terenie gminy działa:

• KS Olimpia Miłki

Inne organizacje i instytucje

• Zespół Wokalny „Kalina” z Miłek
• Zespół Wokalny „Marcinianki” z Marcinowej Woli

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:

Rezerwat przyrody:

• Rezerwat Nietlickie Bagno (1132,91 ha)

Obszary chronionego krajobrazu:

• Obszar Chronionego Krajobrazu Kraina Wielkich Jezior Mazurskich (85527 ha)
• Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Orzyskich (21153 ha)

Obszary Natura 2000:

• Specjalny obszar ochrony siedlisk Mazurskie Bagna (1569,3 ha)
• Obszar specjalnej ochrony ptaków Bagna Nietlickie (4080,8 ha)

Na terenie gminy nie występują pomniki przyrody..

Ciekawostki

Z kościoła pw. św. Andrzeja Boboli w Rydzewie pochodzi słynne epitafium upamiętniające ofiary epidemii dżumy, która nawiedziła Warmię i Mazury w latach 1708-1711.

Bibliografia

Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miłki [12] [20.10.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
UStat Olsztyn [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Miłki [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Gminy Miłki [20.10.2014]