Działdowo (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|bip = http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/ | |bip = http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/ | ||
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Działdowo''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] we wschodniej części [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Działdowo| Działdowie]]. | + | '''Gmina Działdowo''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Działdowo| Działdowie]]. |
Gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej. | Gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej. | ||
| Linia 44: | Linia 44: | ||
Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/w.dzialdowo.pdf UStat w Olsztynie] [06.04.2014]</ref>. | Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/w.dzialdowo.pdf UStat w Olsztynie] [06.04.2014]</ref>. | ||
W tym: | W tym: | ||
| − | * | + | *lasy: 18,4% (5003 ha) |
| − | * | + | *wody: 0,4% (119 ha) |
| − | * | + | *użytki rolne: 74,7% (20318 ha) |
| − | |||
Gmina stanowi 28,22% powierzchni [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. | Gmina stanowi 28,22% powierzchni [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 64: | Linia 63: | ||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo było dodatnie i wynosiło 5 osób<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>, co stanowi 3,31% przyrostu ludności w [[powiat działdowski| powiecie działdowskim]] oraz 0,19% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo było dodatnie i wynosiło 5 osób<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>, co stanowi 3,31% przyrostu ludności w [[powiat działdowski| powiecie działdowskim]] oraz 0,19% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego, w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. Od 6 lipca 1950 roku, na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku<ref>Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl]</ref>, został włączony do [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastapiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś [[Komorniki]] oraz gromadę [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]]. | Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego, w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. Od 6 lipca 1950 roku, na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku<ref>Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl]</ref>, został włączony do [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastapiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś [[Komorniki]] oraz gromadę [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]]. | ||
| Linia 75: | Linia 73: | ||
Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: [[Dąbrówno]], [[Rybno]], [[Płośnica]], [[Iłowo – Osada]], [[Kozłowo]], gminą miejską [[Działdowo]], oraz Kuczbork-Osada i Lipowiec w województwie mazowieckim. | Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: [[Dąbrówno]], [[Rybno]], [[Płośnica]], [[Iłowo – Osada]], [[Kozłowo]], gminą miejską [[Działdowo]], oraz Kuczbork-Osada i Lipowiec w województwie mazowieckim. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
Sołectwa: [[Burkat]], [[Filice]], [[Gąsiorowo (gmina Działdowo)|Gąsiorowo]], [[Gnojenko]], [[Gnojno]], [[Grzybiny]], [[Jankowice]], [[Kisiny]], [[Klęczkowo]], [[Komorniki]], [[Kramarzewo]], [[Krasnołąka]], [[Księży Dwór]], [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]], [[Lipówka]], [[Malinowo]], [[Mosznica]], [[Myślęta]], [[Niestoja]], [[Petrykozy]], [[Pierławki]], [[Pożary]], [[Rudolfowo]], [[Ruszkowo]], [[Rywociny]], [[Sękowo]], [[Sławkowo]], [[Turza Wielka]], [[Uzdowo]], [[Wysoka]], [[Zakrzewo (gmina Działdowo) |Zakrzewo]]. | Sołectwa: [[Burkat]], [[Filice]], [[Gąsiorowo (gmina Działdowo)|Gąsiorowo]], [[Gnojenko]], [[Gnojno]], [[Grzybiny]], [[Jankowice]], [[Kisiny]], [[Klęczkowo]], [[Komorniki]], [[Kramarzewo]], [[Krasnołąka]], [[Księży Dwór]], [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]], [[Lipówka]], [[Malinowo]], [[Mosznica]], [[Myślęta]], [[Niestoja]], [[Petrykozy]], [[Pierławki]], [[Pożary]], [[Rudolfowo]], [[Ruszkowo]], [[Rywociny]], [[Sękowo]], [[Sławkowo]], [[Turza Wielka]], [[Uzdowo]], [[Wysoka]], [[Zakrzewo (gmina Działdowo) |Zakrzewo]]. | ||
| Linia 98: | Linia 95: | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
| − | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | + | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''': |
| − | *Gminny Ośrodek Kultury i Sportu | + | *Gminny Ośrodek Kultury i Sportu – obejmuje on również 23 świetlice, w 17 zatrudnieni są pracownicy, którzy prowadzą stałe zajęcia z dziećmi i młodzieżą oraz organizują cykliczne imprezy dla mieszkańców wsi. |
| − | *[[lkwim: Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie|Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie]] | + | *[[lkwim: Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie|Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie]] – filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: [[Kisiny]], [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]], [[Petrykozy]], [[Ruszkowo]], [[Turza Wielka]], [[Uzdowo]], [[Gnojno]]. |
| − | + | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''': | |
| − | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | + | *Gminny Konkurs Poezji i Prozy – [[Księży Dwór]] |
| − | *Gminny Konkurs Poezji i Prozy | + | *Dożynki gminne |
| − | *Dożynki gminne | ||
| − | |||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | *[[Joanna Kolk]] | + | *[[Joanna Kolk]] – insruktor tańca, choeograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły taneczne działające przy świelicy w [[Księży Dwór| Księżym Dworze]] |
| − | *[[Paweł Piórek]] | + | *[[Paweł Piórek]] – insruktor tańca, choeograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły tańca ludowego działające przy świelicy w [[Ruszkowo| Ruszkowie]]. |
| − | + | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''': | |
| − | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | |||
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: | ||
| − | *park dworski w [[Gnojno| Gnojnie]] | + | *park dworski w [[Gnojno| Gnojnie]] |
| − | *zespół dworski w [[Grzybiny| Grzybinach]] | + | *zespół dworski w [[Grzybiny| Grzybinach]] – pozostałości pałacu, rządcówka, obora, gorzelnia, park |
| − | *[[lkwim:Pałac w Księżym Dworze|Pałac w Księżym Dworze]] | + | *[[lkwim:Pałac w Księżym Dworze|Pałac w Księżym Dworze]] – zespół pałacowy i folwarczny, wraz z cmentarzem ewangelickim (rodzinnym) w parku |
| − | *zespół dworski w [[Myślęta| Myślętach]] | + | *zespół dworski w [[Myślęta| Myślętach]] |
| − | *zespół dworski i folwarczny w [[Ruszkowo| Ruszkowie]] | + | *zespół dworski i folwarczny w [[Ruszkowo| Ruszkowie]] |
| − | *[[ | + | *[[kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie]] |
| − | *[[ | + | *[[kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie]] – (dawny kościół ewangelicki) wraz z przykościelnym cmentarzem |
| − | *[[ | + | *[[kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie]] – dawny kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Trójcy Świętej w Burkaci |
| − | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | + | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''': |
| − | *[[Szlak Grunwaldzki]] | + | *[[Szlak Grunwaldzki]] |
| − | *cmentarz i pomnik ofiar nazizmu w [[Komorniki| Komornikach]] | + | *cmentarz i pomnik ofiar nazizmu w [[Komorniki| Komornikach]] |
| − | *[[lkwim: Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie|Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] | + | *[[lkwim: Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie|Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Izba Pamięci znajduje się w [[Zespół Szkół w Malinowie|Zespole Szkół w Malinowie]] |
| − | *aleja jesionowa dojazdowa do dworu w [[Rudolfowo| Rudolfowie]] | + | *aleja jesionowa dojazdowa do dworu w [[Rudolfowo| Rudolfowie]] |
| − | *[[Jezioro Straszewo]] w [[Jankowice|Jankowicach]] i [[Jezioro Grzybiny]] w [[Grzybiny| Grzybinach]] | + | *[[Jezioro Straszewo]] w [[Jankowice|Jankowicach]] i [[Jezioro Grzybiny]] w [[Grzybiny| Grzybinach]] |
| − | *rzeki [[Działdowka]], [[Pierławka]], [[Lipówka]], obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody. | + | *rzeki [[Rzeka Działdowka|Działdówka]], [[Rzeka Pierławka|Pierławka]], [[Rzeka Lipówka|Lipówka]], obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody. |
| − | |||
Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo. | Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie wiejskiej Działdowo istnieją | + | W gminie wiejskiej Działdowo istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | *Punkt Przedszkolny w Burkacie przy [[Szkoła Podstawowa | + | *Punkt Przedszkolny w Burkacie przy [[Szkoła Podstawowa w Turzy Wielkiej| Szkole Podstawowej im. księdza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa im. Przyjaciół Przyrody Polskiej w Klęczkowie]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Klęczkowie| Szkoła Podstawowa im. Przyjaciół Przyrody Polskiej w Klęczkowie]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa w Petrykozach]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Petrykozach]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa w Ruszkowie]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Ruszkowie]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa im. ksiądza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Turzy Wielkiej| Szkoła Podstawowa im. ksiądza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Uzdowie|Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie]] |
| − | *Filialna Szkoła Podstawowa w Wysokiej | + | *Filialna Szkoła Podstawowa w Wysokiej |
| − | *[[Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie]] | + | *[[Publiczne Gimnazjum w Sławkowie|Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie]] |
| − | *[[Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie]] | + | *[[Publiczne Gimnazjum w Burkacie| Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie]] |
| − | *[[Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej - Biedrawiny w Malinowie]] | + | *[[Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Technikum, Technikum Uzupełniające, Zasadnicza Szkoła Zawodowa |
| − | *[[Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze]] | + | *[[Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze]] – Gimnazjum w Zespole Szkół w Księżym Dworze, Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Księżym Dworze. |
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno- | + | W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Nożnej, Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Siatkowej, Turniej Orlik Cup, Gminny Turniej Piłki Nożnej. Istnieją również kluby sportowe: |
| − | *[[UKS "Orlik" Burkat]] | + | *[[UKS "Orlik" Burkat]] |
| − | *[[GKS | + | *[[GKS "Kormoran" w Ruszkowie]] |
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[Zespół | + | *[[Zespół "Pokolenie"]] – tworzą go mieszkańcy wsi [[Uzdowo]] |
| − | *[[Zepół | + | *[[Zepół "Wesoła ferajna"]] – tworzą go mieszkańcy wsi [[Pożary]] |
| − | *[[Zespół Regionalny | + | *[[Zespół Regionalny "Ruszkowianki"]] |
| − | *[[Zespół | + | *[[Zespół "Małe Mazury"]] – zespół dziecięcy powstały w Ruszkowie |
| − | *[[Młodzieżowy Ludowy Zespół Pieśni i Tańca | + | *[[Młodzieżowy Ludowy Zespół Pieśni i Tańca "Mazury"]] |
| − | *[[Zespół „Lock step"]] | + | *[[Zespół „Lock step"]] powstał w świetlicy w Księżym Dworze; |
*[[Zespół „Maffinki"]] - powstał w świetlicy w Księżym Dworze ; | *[[Zespół „Maffinki"]] - powstał w świetlicy w Księżym Dworze ; | ||
*[[Zespół tańca nowoczesnego „Zyg zag"]]. | *[[Zespół tańca nowoczesnego „Zyg zag"]]. | ||
Wersja z 11:34, 25 lis 2014
| Gmina Działdowo | |
| | |
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | działdowski |
| Rodzaj gminy | wiejska |
| Wójt | Paweł Cieśliński |
| Powierzchnia | 272,17 km² |
| Liczba sołectw | 31 |
| Liczba miejscowości | 36 |
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
9845 36 osób/km² |
| Strefa numeracyjna | 23 |
| Tablice rejestracyjne | NDZ |
| TERYT | 2803022 |
| Urząd gminy ul. Księżodworska 10, 13-200 Działdowo
| |
| Strona internetowa gminy | |
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |
Gmina Działdowo – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu działdowskiego. Siedziba gminy znajduje się w Działdowie.
Gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej. Gmina o dodatnim saldzie ogólnej migracji na pobyt stały.
Władzę w gminie sprawuje wójt Paweł Cieśliński[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Pałac w Księżym Dworze
Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km2[2]. W tym:
- lasy: 18,4% (5003 ha)
- wody: 0,4% (119 ha)
- użytki rolne: 74,7% (20318 ha)
Gmina stanowi 28,22% powierzchni powiatu działdowskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 9845 | 100 | 4871 | 49,48 | 4974 | 50,52 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
36 | 18 | 18 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo było dodatnie i wynosiło 5 osób[4], co stanowi 3,31% przyrostu ludności w powiecie działdowskim oraz 0,19% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego, w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. Od 6 lipca 1950 roku, na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku[5], został włączony do województwa olsztyńskiego. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[6], zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastapiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś Komorniki oraz gromadę Kurki.
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[7], ponownie wprowadzono podział terytorium państwa polskiego na gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę Działdowo i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[8] powołano gminę Działdowo z siedzibą w Działdowie. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Brodowo, Burkat, Filice, Gajówki, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kraszewo, Krasnołąka, Księżydwór, Kurki, Malinowo, Narzym, Niestoja, Pierławki, Rywociny, Wierzbowo, Wysoka, Zakrzewo. 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[9], przestał istnieć powiat działdowski. Miasto i gmina Działdowo stały się jedną jednostką adminisracyjną, gmina została bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego[10]. W 1992 roku na podstwie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku [11] dokonano podziału gminy Działdowo na miasto i gminę Działdowo - odrębne jednostki adminisracyjne. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[12] umiejscowiły gminę Działdowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim.
Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: Dąbrówno, Rybno, Płośnica, Iłowo – Osada, Kozłowo, gminą miejską Działdowo, oraz Kuczbork-Osada i Lipowiec w województwie mazowieckim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Burkat, Filice, Gąsiorowo, Gnojenko, Gnojno, Grzybiny, Jankowice, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kramarzewo, Krasnołąka, Księży Dwór, Kurki, Lipówka, Malinowo, Mosznica, Myślęta, Niestoja, Petrykozy, Pierławki, Pożary, Rudolfowo, Ruszkowo, Rywociny, Sękowo, Sławkowo, Turza Wielka, Uzdowo, Wysoka, Zakrzewo.
Pozostałe miejscowości: Bursz, Grzybiny Małe, Wilamowo, Prusinowo, Góry, Drzazgi.
Gospodarka
Wiodącą funkcją gospodarki gminy wiejskiej Działdowo jest rolnictwo rozwijające się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Powierzchnia gruntów rolnych wynosi około 17160 ha. Przeważającą część areału stanowią gleby klasy IV i V, gleby klasy III stanowią zaledwie 14,7% powierzchni gruntów rolnych. Ponad połowę gospodarstw stanowią gospodarstwa rodzinne o powierzchni do 10 ha.Większość z nich prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności uprawa żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m. in. jakością gleb. W zakresie hodowli zwierząt, w gminie dominują hodowla trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego. Obok rolnictwa rozwijają się inne gałęzie gospodarki, związane ze znajdującymi się w gminie wiejskiej Działdowo bogactwami naturalnymi, do których zaliczane są: kruszywa, złoża kredy, torfu oraz woda oligoceńska. Kruszywa, których zasoby ocenia się na wiele milionów ton, wydobywane są w Gnojnie, Myślętach, Grzybinach i Jankowicach. Na ich bazie działają zakłady produkujące prefabrykaty betonowe (KOMBET Działdowo Sp. z o.o. w Komornikach). Złoża torfu występują w rejonie rzeki Wkry, a kredy jeziornej w rejonie Grzybin.
Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła w 2012 roku 361. W tym 22 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 339 tworzy sektor prywatny[13]. W 2012 roku w sektorze tym 41 firm było zarejestrowanych w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 95 firmy w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 52 firm w dziale: budownictwo, w dziale przetwórstwo przemysłowe - 39 firm. Większość stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Przeważają przedsiębiorstwa małe, zatrudniające od 1 do 5 pracowników.
Dzięki istnieniu licznych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, takich jak: obszary chronionego krajobrazu, obszary sieci Naura 2000, występowanie jezior i rzek oraz słabe uprzemysłowienie terenu, sprawiające, że odznacza sie on czystą i niezniszczoną przyrodą, duży potencjał rozwojowy w gminie ma turystyka, a szczególnie agroturystyka. Gospodarstwo agroturystyczne znajduje się w miejscowości Drzazgi.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła 1173 osób [14], co stanowi 18,33% bezrobotnych w powiecie działdowskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,4% ludności[15].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy:
- Gminny Ośrodek Kultury i Sportu – obejmuje on również 23 świetlice, w 17 zatrudnieni są pracownicy, którzy prowadzą stałe zajęcia z dziećmi i młodzieżą oraz organizują cykliczne imprezy dla mieszkańców wsi.
- Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie – filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: Kisiny, Kurki, Petrykozy, Ruszkowo, Turza Wielka, Uzdowo, Gnojno.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą:
- Gminny Konkurs Poezji i Prozy – Księży Dwór
- Dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Joanna Kolk – insruktor tańca, choeograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły taneczne działające przy świelicy w Księżym Dworze
- Paweł Piórek – insruktor tańca, choeograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły tańca ludowego działające przy świelicy w Ruszkowie.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy: Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo należą[16]:
- park dworski w Gnojnie
- zespół dworski w Grzybinach – pozostałości pałacu, rządcówka, obora, gorzelnia, park
- Pałac w Księżym Dworze – zespół pałacowy i folwarczny, wraz z cmentarzem ewangelickim (rodzinnym) w parku
- zespół dworski w Myślętach
- zespół dworski i folwarczny w Ruszkowie
- kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie
- kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie – (dawny kościół ewangelicki) wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie – dawny kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Trójcy Świętej w Burkaci
Szlaki i atrakcje turystyczne:
- Szlak Grunwaldzki
- cmentarz i pomnik ofiar nazizmu w Komornikach
- Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie – Izba Pamięci znajduje się w Zespole Szkół w Malinowie
- aleja jesionowa dojazdowa do dworu w Rudolfowie
- Jezioro Straszewo w Jankowicach i Jezioro Grzybiny w Grzybinach
- rzeki Działdówka, Pierławka, Lipówka, obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody.
Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo.
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Działdowo istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Punkt Przedszkolny w Burkacie przy Szkole Podstawowej im. księdza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej
- Szkoła Podstawowa im. Przyjaciół Przyrody Polskiej w Klęczkowie
- Szkoła Podstawowa w Petrykozach
- Szkoła Podstawowa w Ruszkowie
- Szkoła Podstawowa im. ksiądza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej
- Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie
- Filialna Szkoła Podstawowa w Wysokiej
- Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie
- Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie
- Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie – Technikum, Technikum Uzupełniające, Zasadnicza Szkoła Zawodowa
- Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze – Gimnazjum w Zespole Szkół w Księżym Dworze, Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Księżym Dworze.
Sport
W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Nożnej, Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Siatkowej, Turniej Orlik Cup, Gminny Turniej Piłki Nożnej. Istnieją również kluby sportowe:
Inne organizacje i instytucje
- Zespół "Pokolenie" – tworzą go mieszkańcy wsi Uzdowo
- Zepół "Wesoła ferajna" – tworzą go mieszkańcy wsi Pożary
- Zespół Regionalny "Ruszkowianki"
- Zespół "Małe Mazury" – zespół dziecięcy powstały w Ruszkowie
- Młodzieżowy Ludowy Zespół Pieśni i Tańca "Mazury"
- Zespół „Lock step" powstał w świetlicy w Księżym Dworze;
- Zespół „Maffinki" - powstał w świetlicy w Księżym Dworze ;
- Zespół tańca nowoczesnego „Zyg zag".
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody[17]. Należą do nich:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Dąbrówieński Obszar Chronionego Krajobrazu (powierzchnia całkowita 5565 ha);
- Obszar Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i Szkotówki (powierzchnia całkowita 8391,9 ha);
- Obszar Chronionego Krajobrazu - Grzybiny (powierzchnia całkowita 2084,8 ha).
Obszary chronione Natura 2000:
- Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Doliny Wkry i Mławki” (28751,5 ha);
- Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Ostoja Welska” (3384,3 ha).
Użytki ekologiczne:
- Śródleśne pastwisko (10,47 ha);
- Torfianki Działdowskie (267 ha).
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Działdowo znajduje się 12 pomników przyrody (ożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim aleje lipowe, klonowe, jesionowe oraz dęby.
Bibliografia
Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1966.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013--2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.
Bank Danych Lokalnych GUS stat.gov.pl [06.04.2014]
BIP Urzędu Gminy Działdowo [06.04.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.04.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.04.2014]
Urząd Gminy Działdowo [06.04.2014]
UStat w Olsztynie [06.04.2014]
Przypisy
- ↑ Urząd Gminy Działdowo gminadzialdowo.pl [06.04.2014]
- ↑ UStat w Olsztynie [06.04.2014]
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[1]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, |Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [2] (data dostępu 06.04.2014)
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013--2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.
