Wydminy (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
|Gmina = Wydminy | |Gmina = Wydminy | ||
| − | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Wydminy.png | Herb gminy Wydminy | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Wydminy.png |Herb gminy Wydminy |
|flaga_gminy = | |flaga_gminy = | ||
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Anna Binik |
|adres_ug = ul. Grunwaldzka 74 | |adres_ug = ul. Grunwaldzka 74 | ||
|kod_poczt_ug = 11-510 Wydminy | |kod_poczt_ug = 11-510 Wydminy | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|bip = http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/ | |bip = http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/ | ||
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Wydminy''' – gmina wiejska położona we wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i [[Powiat giżycki| powiatu giżyckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Wydminy| Wydminach]]. | + | '''Gmina Wydminy''' – gmina wiejska położona we wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] i [[Powiat giżycki|powiatu giżyckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Wydminy|Wydminach]]. |
| − | Gmina rolnicza, usytuowana w rejonie [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich| Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Atrakcyjna turystycznie, charakteryzuje się malowniczymi krajobrazami, dużą powierzchnią lasów, licznymi jeziorami (wśród nich [[Jezioro Wydmińskie|Jezioro Wydmińskie]], [[jezioro Gawlik|Gawlik]], [[Jezioro Białe|Białe]], [[Jezioro Czarne|Czarne]], [[jezioro Łękuk|Łękuk]]) oraz urozmaiconą rzeźbą terenu. | + | Gmina rolnicza, usytuowana w rejonie [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Atrakcyjna turystycznie, charakteryzuje się malowniczymi krajobrazami, dużą powierzchnią lasów, licznymi jeziorami (wśród nich [[Jezioro Wydmińskie|Jezioro Wydmińskie]], [[jezioro Gawlik|Gawlik]], [[Jezioro Białe|Białe]], [[Jezioro Czarne|Czarne]], [[jezioro Łękuk|Łękuk]]) oraz urozmaiconą rzeźbą terenu. |
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt | + | Władzę w gminie sprawuje wójt Anna Binik. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
*wody: 5,2% (1210 ha) | *wody: 5,2% (1210 ha) | ||
| − | Gmina stanowi 20,8% powierzchni [[Powiat giżycki| powiatu giżyckiego]]. | + | Gmina stanowi 20,8% powierzchni [[Powiat giżycki|powiatu giżyckiego]]. |
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | ||
| − | + | [[Plik: Kościół pw. Chrystusa Zbawiciela w Wydminach.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Chrystusa Zbawiciela w Wydminach<br/> autor: Mieczysław Kalski]] | |
| − | + | [[Plik: Cerkiew prawosławna w Orłowie.jpg|thumb|right|290px|Cerkiew prawosławna w Orłowie<br/> autor: Mieczysław Kalski ]] | |
| − | + | [[Plik: Kościół pw. Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Zelkach.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Zelkach<br/> autor: Mieczysław Kalski]] | |
| − | + | [[Plik: Wnętrze kościoła pw. Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Zelkach.jpg|thumb|right|290px|Wnętrze kościoła pw. Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Zelkach<br/> autor: Mieczysław Kalski | |
| − | + | ]] | |
| − | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|- | |- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || 6544 || 100 || 3224 || 49,3 || 3320 || 50,7 | + | |liczba ||6544 ||100 ||3224 ||49,3 ||3320 ||50,7 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 28 || colspan=2| 14 || colspan=2| 14 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|28 ||colspan=2|14 ||colspan=2|14 |
|} | |} | ||
| − | + | [[Plik: Jezioro Wydmińskie.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Wydmińskie. <br/>Źródło: [http://wrota.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/Turystyka/Aktualnosci/Nasze-jeziora.html wrota.warmia.mazury.pl]]] | |
| − | + | [[Plik: Jezioro Gawlik.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Gawlik. <br/>Źródło: [http://wrota.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/Turystyka/Aktualnosci/Nasze-jeziora.html wrota.warmia.mazury.pl]]] | |
| − | + | [[Plik: Jezioro Białe.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Białe. <br/>Źródło: [http://wrota.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/Turystyka/Aktualnosci/Nasze-jeziora.html wrota.warmia.mazury.pl]]] | |
| − | + | [[Plik: Jezioro Czarne.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Czarne. <br/>Źródło: [http://wrota.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/Turystyka/Aktualnosci/Nasze-jeziora.html wrota.warmia.mazury.pl]]] | |
| − | + | [[Plik: Jezioro Pamerek.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Pamerek. <br/>Źródło: [http://wrota.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/Turystyka/Aktualnosci/Nasze-jeziora.html wrota.warmia.mazury.pl] | |
| − | + | ]] | |
| − | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiło -11 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 11,6% migracji w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]] oraz 0,3% w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]]. | |
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiło -11 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 11,6% migracji w [[Powiat giżycki| powiecie giżyckim]] oraz 0,3% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po II wojnie światowej gmina Wydminy była częścią [[Powiat giżycki| powiatu giżyckiego]] w województwie olsztyńskim. W 1954 roku dokonano reformy administracyjnej państwa i na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przywrócono w Polsce podział państwa na gminy, a wraz z nim reaktywowano gminę Wydminy. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: [[Cybulki]], [[Czarnówka]], [[Gawliki Wielkie]], [[Grądzkie]], [[Hejbuty]], [[Malinka (gmina Wydminy)| Malinka]], [[Mazuchówka]], [[Okrągłe]], [[Orłowo (gmina Wydminy)| Orłowo]], [[Pańska Wola]], [[Radzie]], [[Siedliska]], [[Siemionki]], [[Sucholaski]], [[Szczepanki]], [[Szczybały Orłowskie]], [[Talki]], [[Wężówka]], [[Wydminy]], [[Zelki]].<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. | + | Po II wojnie światowej gmina Wydminy była częścią [[Powiat giżycki|powiatu giżyckiego]] w województwie olsztyńskim. W 1954 roku dokonano reformy administracyjnej państwa i na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przywrócono w Polsce podział państwa na gminy, a wraz z nim reaktywowano gminę Wydminy. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: [[Cybulki]], [[Czarnówka]], [[Gawliki Wielkie]], [[Grądzkie]], [[Hejbuty]], [[Malinka (gmina Wydminy)|Malinka]], [[Mazuchówka]], [[Okrągłe]], [[Orłowo (gmina Wydminy)|Orłowo]], [[Pańska Wola]], [[Radzie]], [[Siedliska]], [[Siemionki]], [[Sucholaski]], [[Szczepanki]], [[Szczybały Orłowskie]], [[Talki]], [[Wężówka]], [[Wydminy]], [[Zelki]].<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. |
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć [[powiat giżycki]]. Gmina Wydminy została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć [[powiat giżycki]]. Gmina Wydminy została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | ||
| − | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę Wydminy w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat giżycki| powiecie giżyckim]]. | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę Wydminy w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]]. |
| − | Gmina wiejska Wydminy graniczy z gminami: [[Giżycko (gmina wiejska)| Giżycko]] , [[Kruklanki (gmina wiejska)| Kruklanki]], [[Miłki (gmina wiejska)| Miłki]], [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)| Orzysz]], [[Stare Juchy (gmina wiejska)| Stare Juchy]], [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|Świętajno]]. | + | Gmina wiejska Wydminy graniczy z gminami: [[Giżycko (gmina wiejska)|Giżycko]] , [[Kruklanki (gmina wiejska)|Kruklanki]], [[Miłki (gmina wiejska)|Miłki]], [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]], [[Stare Juchy (gmina wiejska)|Stare Juchy]], [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|Świętajno]]. |
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Berkowo]], [[Biała Giżycka]], [[Cybulki (gmina Wydminy)|Cybulki]], [[Czarnówka]], [[Dudka]], [[Gajrowskie]], [[Gawliki Małe]], [[Gawliki Wielkie]], [[Grądzkie]], [[Hejbuty]], [[Malinka]], [[Mazuchówka]], [[Okrągłe]], [[Orłowo (gmina Wydminy)| Orłowo]], [[Pamry]], [[Pańska Wola]], [[Pietrasze (gmina Wydminy)|Pietrasze]], [[Radzie]], [[Ranty]], [[Siedliska]], [[Siemionki]], [[Sucholaski]], [[Szczepanki]], [[Szczybały Orłowskie]], [[Talki]], [[Wężówka]], [[Wydminy]], [[Zelki]]. | + | Sołectwa: [[Berkowo]], [[Biała Giżycka]], [[Cybulki (gmina Wydminy)|Cybulki]], [[Czarnówka]], [[Dudka]], [[Gajrowskie]], [[Gawliki Małe]], [[Gawliki Wielkie]], [[Grądzkie]], [[Hejbuty]], [[Malinka]], [[Mazuchówka]], [[Okrągłe]], [[Orłowo (gmina Wydminy)|Orłowo]], [[Pamry]], [[Pańska Wola]], [[Pietrasze (gmina Wydminy)|Pietrasze]], [[Radzie]], [[Ranty]], [[Siedliska]], [[Siemionki]], [[Sucholaski]], [[Szczepanki]], [[Szczybały Orłowskie]], [[Talki]], [[Wężówka]], [[Wydminy]], [[Zelki]]. |
| − | Pozostałe miejscowości: [[Skomack Mały (gmina Wydminy)| Skomack Mały]], [[Łękuk Mały]], [[Róg Orłowski]], [[Pańska Wola - osada]], [[Gajlówka]], [[Grodkowo]], [[Rostki (gmina Wydminy)|Rostki]], [[Gębałki]], [[Krzywe (gmina Wydminy)|Krzywe]]. | + | Pozostałe miejscowości: [[Skomack Mały (gmina Wydminy)|Skomack Mały]], [[Łękuk Mały]], [[Róg Orłowski]], [[Pańska Wola - osada]], [[Gajlówka]], [[Grodkowo]], [[Rostki (gmina Wydminy)|Rostki]], [[Gębałki]], [[Krzywe (gmina Wydminy)|Krzywe]]. |
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| Linia 93: | Linia 91: | ||
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Wydminy wynosiła w 2013 roku 420. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 401 tworzy sektor prywatny. 83 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 36 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 51 firm w dziale budownictwo, 43 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 17<ref name="p2"/>. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób. | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Wydminy wynosiła w 2013 roku 420. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 401 tworzy sektor prywatny. 83 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 36 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 51 firm w dziale budownictwo, 43 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 17<ref name="p2"/>. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób. | ||
| − | Gmina wiejska Wydminy należy do [[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"| Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"]], [[Mazurski Związek Międzygminny – Gospodarka Odpadami| Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami]] oraz [[Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich| Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich]]. | + | Gmina wiejska Wydminy należy do [[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"|Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"]], [[Mazurski Związek Międzygminny – Gospodarka Odpadami|Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami]] oraz [[Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich|Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich]]. |
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej| obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia. | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej|obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz [[Obszary przygraniczne|obszarów przygranicznych]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiła 406 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 10,9% bezrobotnych w [[Powiat giżycki| powiecie giżyckim]]. | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiła 406 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 10,9% bezrobotnych w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]]. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
| Linia 103: | Linia 101: | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach| Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach]] | + | *[[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach|Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach]] |
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Wydminach]] - filie biblioteki znajdują się w: Zelkach, Gawlikach Wielkich, Talkach | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Wydminach]] - filie biblioteki znajdują się w: Zelkach, Gawlikach Wielkich, Talkach | ||
| Linia 133: | Linia 131: | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
*szlaki rowerowe: | *szlaki rowerowe: | ||
| − | **trasa: [[Wydminy]] – [[Szczepanki]] – [[Lipińskie]] – [[Drochowo]] – [[Miłki]] – [[Miechy]] – [[Czyprki]] – [[Malinka (gmina Wydminy)| Malinka]] – [[Pamry]] – [[Ranty]] – Wydminy | + | **trasa: [[Wydminy]] – [[Szczepanki]] – [[Lipińskie]] – [[Drochowo]] – [[Miłki]] – [[Miechy]] – [[Czyprki]] – [[Malinka (gmina Wydminy)|Malinka]] – [[Pamry]] – [[Ranty]] – Wydminy |
**szlak zielony: [[Wilkasy]] – [[Bogaczewo]] – [[Kanał Kula]] – [[Rydzewo]] – [[Wierciejki]] – [[Miłki]] – [[Lipińskie]] –[[Wydminy]] | **szlak zielony: [[Wilkasy]] – [[Bogaczewo]] – [[Kanał Kula]] – [[Rydzewo]] – [[Wierciejki]] – [[Miłki]] – [[Lipińskie]] –[[Wydminy]] | ||
*trasa spacerowa brzegiem jeziora Wydmińskiego przez ponad 100-letni most "garbaty" łączący Wydminy z wyspą jeziora Wydmińskiego | *trasa spacerowa brzegiem jeziora Wydmińskiego przez ponad 100-letni most "garbaty" łączący Wydminy z wyspą jeziora Wydmińskiego | ||
*trasa piesza wokół jeziora Wydmińskiego | *trasa piesza wokół jeziora Wydmińskiego | ||
| − | *szlak kajakowy [[Rzeka Gawlik| rzeką Gawlik]] | + | *szlak kajakowy [[Rzeka Gawlik|rzeką Gawlik]] |
*jeziora i lasy - raj dla miłośników wędkowania i wypoczynku na łonie natury | *jeziora i lasy - raj dla miłośników wędkowania i wypoczynku na łonie natury | ||
*pola golfowe w miejscowości Talki | *pola golfowe w miejscowości Talki | ||
| Linia 144: | Linia 142: | ||
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wydminy można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej [http://www.gizycko.turystyka.pl/ gizycko.turystyka.pl] | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wydminy można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej [http://www.gizycko.turystyka.pl/ gizycko.turystyka.pl] | ||
| + | |||
| + | == Religia == | ||
| + | *[[Parafia pw. Chrystusa Zbawiciela w Wydminach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| Linia 162: | Linia 164: | ||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[lkwim: Zespół Wokalny „Kalina” z Miłek| Zespół Wokalny "Kalina" z Miłek]] | + | *[[lkwim: Zespół Wokalny „Kalina” z Miłek|Zespół Wokalny "Kalina" z Miłek]] |
| − | *[[lkwim: Zespół Wokalny „Marcinianki” z Marcinowej Woli| Zespół Wokalny "Marcinianki" z Marcinowej Woli]] | + | *[[lkwim: Zespół Wokalny „Marcinianki” z Marcinowej Woli|Zespół Wokalny "Marcinianki" z Marcinowej Woli]] |
*[[Fundacja DYSTANS w Wydminach]] | *[[Fundacja DYSTANS w Wydminach]] | ||
*[[Stowarzyszenie "Otwarte Serce" w Wydminach]] | *[[Stowarzyszenie "Otwarte Serce" w Wydminach]] | ||
| Linia 187: | Linia 189: | ||
Obszary Natura 2000: | Obszary Natura 2000: | ||
| − | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25340,14 ha) | + | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25340,14 ha) |
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18962,76 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18962,76 ha) |
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Wydminy znajduje się 12 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej<ref name="p3"/>. | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Wydminy znajduje się 12 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej<ref name="p3"/>. | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | W [[Giżycku]] znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej wykonany z [[Głaz narzutowy w Giżycku| głazu narzutowego z okolic Wydmin]]. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik. | + | W [[Giżycko|Giżycku]] znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej wykonany z [[Głaz narzutowy w Giżycku|głazu narzutowego z okolic Wydmin]]. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik. |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | |||
== Bibliografia== | == Bibliografia== | ||
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:03, 23 kwi 2024
| Gmina Wydminy | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | giżycki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Anna Binik | ||
| Powierzchnia | 232,99 km² | ||
| Liczba sołectw | 28 | ||
| Liczba miejscowości | 37 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
6544 28 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 87 | ||
| Tablice rejestracyjne | NGI | ||
| TERYT | 2806102 | ||
| Urząd gminy ul. Grunwaldzka 74 11-510 Wydminy
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Wydminy – gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i powiatu giżyckiego. Siedziba gminy znajduje się w Wydminach.
Gmina rolnicza, usytuowana w rejonie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Atrakcyjna turystycznie, charakteryzuje się malowniczymi krajobrazami, dużą powierzchnią lasów, licznymi jeziorami (wśród nich Jezioro Wydmińskie, Gawlik, Białe, Czarne, Łękuk) oraz urozmaiconą rzeźbą terenu.
Władzę w gminie sprawuje wójt Anna Binik.
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Wydminy zajmuje powierzchnię 232,99 km2[1], w tym:
- użytki rolne: 62,7% (14608,5 ha)
- lasy: 22,6% (5266,6 ha)
- wody: 5,2% (1210 ha)
Gmina stanowi 20,8% powierzchni powiatu giżyckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 6544 | 100 | 3224 | 49,3 | 3320 | 50,7 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
28 | 14 | 14 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiło -11 osoby[1], co stanowi 11,6% migracji w powiecie giżyckim oraz 0,3% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej gmina Wydminy była częścią powiatu giżyckiego w województwie olsztyńskim. W 1954 roku dokonano reformy administracyjnej państwa i na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[2], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[3], przywrócono w Polsce podział państwa na gminy, a wraz z nim reaktywowano gminę Wydminy. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: Cybulki, Czarnówka, Gawliki Wielkie, Grądzkie, Hejbuty, Malinka, Mazuchówka, Okrągłe, Orłowo, Pańska Wola, Radzie, Siedliska, Siemionki, Sucholaski, Szczepanki, Szczybały Orłowskie, Talki, Wężówka, Wydminy, Zelki.[4].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[5], przestał istnieć powiat giżycki. Gmina Wydminy została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[6].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły gminę Wydminy w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim.
Gmina wiejska Wydminy graniczy z gminami: Giżycko , Kruklanki, Miłki, Orzysz, Stare Juchy, Świętajno.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Berkowo, Biała Giżycka, Cybulki, Czarnówka, Dudka, Gajrowskie, Gawliki Małe, Gawliki Wielkie, Grądzkie, Hejbuty, Malinka, Mazuchówka, Okrągłe, Orłowo, Pamry, Pańska Wola, Pietrasze, Radzie, Ranty, Siedliska, Siemionki, Sucholaski, Szczepanki, Szczybały Orłowskie, Talki, Wężówka, Wydminy, Zelki.
Pozostałe miejscowości: Skomack Mały, Łękuk Mały, Róg Orłowski, Pańska Wola - osada, Gajlówka, Grodkowo, Rostki, Gębałki, Krzywe.
Gospodarka
Wiodącymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Wydminy jest rolnictwo. Na obszarze gminy dominuje rolnictwo indywidualne. Struktura gospodarstw charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Większość z nich to gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 10 ha). Na glebach III i IV klasy bonitacyjnej uprawiane są głównie zboża, ziemniaki i w niewielkich ilościach rzepak. Duże powierzchnie użytków zielonych (26,8% powierzchni gminy) sprzyjają hodowli bydła; hodowana jest też trzoda chlewna.
Położenie znacznej części obszaru gminy w rejonie Wielkich Jezior Mazurskich, na terenach chronionego krajobrazu oraz występowanie dużych powierzchni leśnych ogranicza intensyfikację rolnictwa, ale stwarza konieczność i warunki dla rozwoju ekologicznej produkcji rolnej.
Ważną rolę w gminie wiejskiej Wydminy odgrywa turystyka. Lasy, liczne jeziora i urozmaicona rzeźba terenu zachęcają do uprawiania wielu rodzajów turystyki, zwłaszcza wodnej (kajakarstwo, żeglarstwo), pieszej, krajoznawczej,hobbystycznej (wędkarstwo). Malownicze tereny umożliwiają wędrówki piesze i wycieczki rowerowe po istniejących szlakach turystycznych. Dodatkowym atutem gminy jest bliskość takich miejscowości wypoczynkowych, jak Giżycko i Węgorzewo.
Na terenie gminy funkcjonują: pensjonaty, pola namiotowe i biwakowe, gospodarstwa agroturystyczne. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Biała Giżycka, Gawliki Małe, Grądzkie, Malinka, Wężówka, Wydminy[8].
Na obszarze gminy brak jest znaczących zakładów przetwórczych i produkcyjnych. Dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Wydminy wynosiła w 2013 roku 420. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 401 tworzy sektor prywatny. 83 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 36 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 51 firm w dziale budownictwo, 43 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 17[1]. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób.
Gmina wiejska Wydminy należy do Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie", Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami oraz Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej oraz obszarów przygranicznych wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiła 406 osób[1], co stanowi 10,9% bezrobotnych w powiecie giżyckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,9% ludności[9].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach
- Gminna Biblioteka Publiczna w Wydminach - filie biblioteki znajdują się w: Zelkach, Gawlikach Wielkich, Talkach
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Wydmiński Jarmark Twórców Ludowych
- Festiwal Chórów Klubów Seniora w Wydminach
- Noc świętojańska na wyspie w Wydminach
- "Widłunnia" oraz "Ukraina w pieśni, mowie i tańcu" w Wydminach
- Dni Wydmin
- Wietrzne spotkanie z poezją w Grądzkich
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Jolanta Piotrowska - urodzona w Wydminach; samorządowiec, burmistrz Giżycka.
- Beata Pokrzywińska-Osior i Bartek Osior - pochodzący z Wydmin sportowcy; utytułowani biegacze, maratończycy, trenerzy akcji "Biegam Bo Lubię", inicjatorzy półmaratonu w Wydminach.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gmin wiejskiej Wydminy należą[10]:
- Kościół pw. Chrystusa Zbawiciela w Wydminach
- Kościół pw. Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Zelkach
- cerkiew prawosławna w Orłowie
- zespół dworski w Gawlikach Małych i w Pamrach
- cmentarz rodziny Willutzkich w Berkowie
- cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Mazuchówka, Siedliska, Wydminy
- zbiorowa mogiła żołnierzy rosyjskich z okresu I wojny światowej w miejscowości Rostki
- zabytkowe domy przy ul. Grunwaldzkiej w Wydminach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlaki rowerowe:
- trasa spacerowa brzegiem jeziora Wydmińskiego przez ponad 100-letni most "garbaty" łączący Wydminy z wyspą jeziora Wydmińskiego
- trasa piesza wokół jeziora Wydmińskiego
- szlak kajakowy rzeką Gawlik
- jeziora i lasy - raj dla miłośników wędkowania i wypoczynku na łonie natury
- pola golfowe w miejscowości Talki
- oferta turystyki konnej w gospodarstwach agroturystycznych
- ruiny wiatraka holenderskiego w Grądzkich
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wydminy można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej gizycko.turystyka.pl
Religia
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Wydminy istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Punkt Wychowania Przedszkolnego "Mały Artysta" w Wydminach
- Zespół Szkół Ogólnokształcących w Wydminach - Szkoła Podstawowa im. Feliksa Nowowiejskiego w Wydminach, Gimnazjum w Wydminach, Samorządowe Liceum Ogólnokształcące w Wydminach
- Zespół Szkół w Gawlikach Wielkich - Szkoła Podstawowa w Gawlikach Wielkich, Gimnazjum w Gawlikach Wielkich
- Szkoła Podstawowa w Talkach
- Szkoła Podstawowa w Zelkach
Sport
W gminie wiejskiej Wydminy organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziewcząt i chłopców, turnieje siatkówki, piłki plażowej, Półmaraton Wydminy.
Na terenie gminy działa:
- Ludowy Uczniowski KS "Sport z Kulturą" przy ZSO Wydminy
- UKS "Orły" Wydminy
- Ludowy Klub Sportowy "Mazur" - Wydminy
- UKS "Promień" Wydminy
Inne organizacje i instytucje
- Zespół Wokalny "Kalina" z Miłek
- Zespół Wokalny "Marcinianki" z Marcinowej Woli
- Fundacja DYSTANS w Wydminach
- Stowarzyszenie "Otwarte Serce" w Wydminach
- Stowarzyszenie "Echo Wydmin"
- Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Gminy Wydminy
- Stowarzyszenie "Orłowo - Razem w Przyszłość"
- Stowarzyszenie Prospołecznych Inicjatyw Gminy Wydminy
- Stowarzyszenie "Nasze Talki"
- Stowarzyszenie Przyjaciół Sucholasek "Teraz Sucholaski"
- Stowarzyszenie Przyjaciół Zelek "Zelnika"
- Fundacja "Dziedzictwo Nasze" w Węgorzewie – Pracownia Tkactwa i Plastyki Obrzędowej w Mazuchówce
- Stowarzyszenie "Przyjazna Wieś Gawliki Wielkie"
- Fundacja "Teatr IOTA"
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[11]:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Gawlik (871 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Orzyskich (21153 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (85527 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego (49297,2 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22860,9 ha)
Obszary Natura 2000:
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka (25340,14 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka (18962,76 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Wydminy znajduje się 12 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej[11].
Ciekawostki
W Giżycku znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej wykonany z głazu narzutowego z okolic Wydmin. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Portret terytorium, Bank Danych lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ 11,0 11,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program rozwoju gminy Wydminy na lata 2002-2015. Strategia. Wydminy, 2002. [1] [20.10.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
UStat Olsztyn [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Wydminy [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Gminy Wydminy [20.10.2014]
