Bartoszyce (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 194 wersji utworzonych przez 12 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
|Gmina = Bartoszyce | |Gmina = Bartoszyce | ||
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Bartoszyce.jpeg |Herb gminy Bartoszyce |
|flaga_gminy = | |flaga_gminy = | ||
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
| Linia 11: | Linia 10: | ||
|powiat = bartoszycki | |powiat = bartoszycki | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
| − | |zarządzający = | + | |zarządzający = wójt |
| − | |wójt = | + | |wójt = Andrzej Dycha |
|adres_ug = Pl. Zwycięstwa 2 | |adres_ug = Pl. Zwycięstwa 2 | ||
|kod_poczt_ug = 11-200 Bartoszyce | |kod_poczt_ug = 11-200 Bartoszyce | ||
| Linia 26: | Linia 25: | ||
|TERYT = 2801032 | |TERYT = 2801032 | ||
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = | + | |www = https://www.bip.gov.pl/subjects/5289,Urz%C4%85d+Gminy+Bartoszyce.html |
| − | |bip = | + | |bip = https://bip.gmina-bartoszyce.pl/ |
| − | }} | + | }} |
| − | '''Gmina | + | '''Gmina Bartoszyce''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w centralnej części [[Powiat bartoszycki|powiatu bartoszyckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Bartoszyce|Bartoszycach]]. |
| − | + | Gmina rolnicza z licznymi atrakcjami turystyczno-krajoznawczymi, jedna z największych<ref>[http://www.stat.gov.pl/gus/5840_6339_PLK_HTML.htm Bank Danych Lokalnych GUS] [17.01.2014]</ref> pod względem powierzchni gmin w Polsce, druga co do wielkości powierzchni gmina w województwie warmińsko-mazurskim i największa gmina w powiecie bartoszyckim.<br/> | |
| − | + | W Wyborach Samorządowych 2018 i 2024 mandat wójta uzyskał [[Andrzej Dycha]].<ref>https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/280103#results_vote_elect_mayor_round_2</ref> | |
| − | |||
| − | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina Bartoszyce zajmuje powierzchnię 427,2 km<sup>2</sup><ref> | + | Gmina Bartoszyce zajmuje powierzchnię 427,2 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/bartoszycki/w.bartoszyce.pdf stat.gov.pl] porównaj z: [http://dokumenty.rcl.gov.pl/D2013001086901.pdf rcl.gov.pl] [17.01.2014)</ref>, w tym: |
| − | + | *lasy – 18,9% (8059,2 ha) | |
| − | + | *wody – 0,58% (247 ha) | |
| − | * | + | *użytki rolne – 73,2% (31276 ha) |
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | Gmina stanowi 32,7% powierzchni | + | Gmina stanowi 32,7% powierzchni powiatu bartoszyckiego. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 r. wynosi<ref>''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca 2013 r.'', GUS, Warszawa 2013.</ref>: |
| − | + | [[Plik:Kościół pw. św. Wojciecha w Wojciechach.jpg|right|290px|thumb|Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Wojciechach.<br>Fot. Alfista33. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wojciechy,_kościół_01.jpg?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | |
| + | [[Plik:Kościół pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku.jpg|right |290px |thumb|Kościół pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku. Fot. Cezary Bazydlo. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Łabędnik,_kościół_Matki_Boskiej_Zwycięskiej.jpg?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | ||
| + | [[Plik:Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie.jpg|right |290px |thumb|Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie. Źródło: [http://www.bartoszyce.ug.gov.pl/zabytki/zabytki.htm www.bartoszyce.ug.gov.pl] ]] | ||
| + | [[Plik:Kościół pw. św. Anny w Sokolicy.jpg|right |290px |thumb|Kościół pw. św. Anny w Sokolicy.<br>Fot. KubaaJ. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kościół_w_Sokolicy.jpg?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|- | |- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || 11030 || 100 || 5432 || 49,2 || 5598 || 50,8 | + | |liczba ||11030 ||100 ||5432 ||49,2 ||5598 ||50,8 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 26 || colspan=2| 12 || colspan=2| 13 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|26 ||colspan=2|12 ||colspan=2|13 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 r. w gminie Bartoszyce wynosiło -80 osób<ref>Bank Danych lokalnych GUS, dane roczne wg podgrup cech, [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks stat.gov.pl] [17.01.2014]</ref>, co stanowi 20,15% migracji ludności w powiecie bartoszyckim oraz 3,09% w województwie warmińsko-mazurskim. |
| − | < | + | |
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | W 1972 | + | W 1972 r. na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [17.01.2014]</ref> zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 r. istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na terenie ówczesnego powiatu bartoszyckiego utworzono 5 gmin. Gmina Bartoszyce z siedzibą w Bartoszycach została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z d. 6 grudnia 1972 r.<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Barciszewo]], [[Bąsze]], [[Burkarty]], [[Dąbrowa]], [[Falczewo]], [[Kiersity (gmina Bartoszyce)|Kiersity]], [[Kiertyny Wielkie]], [[Leginy]], [[Lejdy]], [[Nalikajmy]], [[Osieka]], [[Plęsy]], [[Połęcze]], [[Rodnowo]], [[Skitno]], [[Solno]], [[Spytajny]], [[Szylina Wielka|Szylina]], [[Tapilkajmy]], [[Tromity]], [[Wajsnory]], [[Wawrzyny]], [[Wirwilty]], [[Wojciechy (gmina Bartoszyce)|Wojciechy]], [[Żydowo]]. |
| − | + | 1 czerwca 1975 r. na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [17.01.2014]</ref> przestał istnieć powiat bartoszycki. Gmina Bartoszyce stała się bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. | |
| − | + | W 1977 r. na podstawie Rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z d. 29 grudnia 1976 r.<ref>Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19770020011 isap.sejm.gov.pl] [17.01.2014]</ref> w obszar gminy Bartoszyce została włączona istniejąca od 1973 r. gmina Galiny obejmująca sołectwa: [[Galiny]], [[Gromki]], [[Krawczyki]], [[Łabędnik]], [[Maszewy]], [[Minty]], [[Sokolica]], [[Trutnowo]], [[Węgoryty]]. | |
| − | |||
| − | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [17.01.2014]</ref> umiejscowiły gminę Bartoszyce w powołanym 1 stycznia 1999 r. województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim. | |
| − | [[ | + | Gmina wiejska Bartoszyce sąsiaduje z: [[Bartoszyce|gminą miejską Bartoszyce]], gminami [[Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)|Bisztynek]], [[Górowo Iławeckie (gmina wiejska)|Górowo Iławeckie]], [[Kiwity (gmina wiejska)|Kiwity]], [[Lidzbark Warmiński (gmina wiejska)|Lidzbark Warmiński]], [[Sępopol (gmina miejsko-wiejska)|Sępopol]] oraz z Rosją. |
| − | + | <br/> | |
| − | + | == Miejscowości na terenie gminy == | |
| − | + | Sołectwa: [[Barciszewo]], [[Bąsze]], [[Bezledy]], [[Dąbrowa (gmina Bartoszyce)|Dąbrowa]], [[Galiny]], [[Gromki (gmina Bartoszyce)|Gromki]], [[Kiersity (gmina Bartoszyce)|Kiersity]], [[Kiertyny Wielkie]], [[Kinkajmy]], [[Krawczyki]], [[Łabędnik]], [[Łojdy]], [[Maszewy]], [[Minty]], [[Nalikajmy]], [[Osieka]], [[Połęcze]], [[Rodnowo]], [[Skitno]], [[Sokolica]], [[Spytajny]], [[Szylina Wielka]], [[Tolko]], [[Tapilkajmy]], [[Trutnowo]], [[Wajsnory]], [[Węgoryty]], [[Witki]], [[Wirwilty]], [[Wojciechy (gmina Bartoszyce)|Wojciechy]], [[Żydowo]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Pozostałe miejscowości: [[ Ardapy]], [[Bajdyty]], [[Bieliny]], [[Borki (gmina Bartoszyce)|Borki]], [[Borki Sędrowskie]], [[Brzostkowo]], [[Bukowo]], [[Burkarty]], [[Ceglarki]], [[Ciemna Wola]], [[Czerwona Górka]], [[Dębiany]], [[Dębówko (gmina Bartoszyce)|Dębówko]], [[Drawa]], [[Falczewo]], [[Galinki]], [[Ganitajny]], [[Gierczyn]], [[Gile]], [[Glitajny]], [[Głomno]], [[Gromki]], [[Gruda]], [[Gruszynki]], [[Jarkowo]], [[Karolewko]], [[Kicina]], [[Kiertyny Małe]], [[Kisity]], [[Kosy]], [[Króle]], [[Kromarki]], [[Leginy (gmina Bartoszyce)|Leginy]], [[Lejdy]], [[Lipina]], [[Lisówka]], [[Lusiny]], [[Łabędnik Mały]], [[Łapkiejmy]], [[Łęg]], [[Łoskajmy]], [[Markiny]], [[Matyjaszki]], [[Merguny]], [[Molwity]], [[Nowe Witki]], [[Nuny]], [[Okopa]], [[Parkoszewo]], [[Pasaria]], [[Perkujki]], [[Piergozy]], [[Piersele]], [[Pilwa (gmina Bartoszyce) |Pilwa]], [[Plęsy]] , [[Posłusze]], [[Sędławki]], [[Solno]], [[Sortławki]], [[Sporwiny]], [[Spurgle]], [[Styligi]], [[Szczeciny]], [[Szwarunki]], [[Szwaruny]], [[Szylina Mała]], [[Tromity]], [[Tynga]], [[Wardomy]], [[Wargielity]], [[Wawrzyny]], [[Wiatrak]], [[Wipławki]], [[Wojtkowo]], [[Wola (gmina Bartoszyce)|Wola]], [[Wólka (gmina Bartoszyce)|Wólka]], [[Wyręba]], [[Wysieka]], [[Żardyny]], [[Zawiersze]]. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Gospodarka == |
| − | + | Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy jest rolnictwo i jego obsługa. Sprzyjające warunki klimatyczne i stosunkowo dobre gleby mają pozytywny wpływ na rozwój rolnictwa. Liczne grunty orne, które zajmują 76,24% powierzchni wszystkich użytków rolnych, wykorzystywane są głównie pod uprawy zbóż. W gminie podejmowane są działania (np. procesy odkwaszania gleby), które mają na celu rozwój rolnictwa ekologicznego. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Ze względu na położenie i liczne atrakcje turystyczno-krajoznawcze dużą rolę w rozwoju gminy odgrywa turystyka, w tym agroturystyka. Gmina poleca bogatą ofertę usług związanych z wypoczynkiem na łonie natury. Ilość obiektów turystycznych zbiorowego zakwaterowania lokuje gminę Bartoszyce na 2 miejscu w powiecie bartoszyckim oraz na 55 miejscu w województwie<ref>UStat w Olsztynie</ref>. | |
| − | [[ | + | Przez teren gminy przebiega międzynarodowa trasa Warszawa – Olsztyn – Kaliningrad z nowoczesnym towarowo-osobowym przejściem granicznym w [[Bezledy|Bezledach]]. Połączenia kolejowe tradycyjne i szerokotorowe Bartoszyce – Głomno (stacja przeładunkowa) – granica państwa – Kaliningrad dają możliwość rozwoju współpracy gospodarczej z Rosją, Liwą, Łotwą i Estonią. |
| − | [ | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 r. w gminie wiejskiej Bartoszyce wyniosła 1380 osób <ref>Bank Danych Lokalnych GUS [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS] [17.01.2014]</ref>, co stanowi 20.94% bezrobotnych w powiecie bartoszyckim. |
| − | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,8% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | |
| − | [[ | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne|obszarów przygranicznych]], wymagających strategicznej interwencji. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Kultura i turystyka == |
| − | + | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | |
| − | + | *[[lkwim: Dom Kultury w Bezledach|Dom Kultury w Bezledach]] | |
| − | + | *[[Gminny Ośrodek Kultury w Tolku]] | |
| − | + | *[[Wiejski Dom Kultury w Wojciechach]] | |
| − | + | *[[Wiejski Dom Kultury w Rodnowie]] | |
| − | [[ | + | *Gminna Biblioteka Publiczna w Galinach |
| − | |||
| − | + | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | |
| + | *[[lkwim: Plener Plastyki Nieprofesjonalnej "Bezledy"|Plenery Plastyki Nieprofesjonalnej "Bezledy"]] organizowane przez Dom Kultury w Bezledach od 1979 do 2013 r. Kolejne edycje imprezy odbywały się w Bezledach, Jastarni, [[Galiny|Galinach]], [[Wipławki|Wipławkach]], [[Dąbrowa|Dąbrowie]],[[Dębówko|Dębówku]] | ||
| + | *dożynki organizowane corocznie przez poszczególne miejscowości w gminie | ||
| − | + | '''Ludzie związani z gminą''' | |
| + | *[[lkwim: Jan Bachar|Jan Bachar]] – animator kultury, organizator Plenerów Plastyki Nieprofesjonalnej "Bezledy", malarz amator, rzeźbiarz, poeta | ||
| + | *[[lkwim: Janusz Petryszyn|Janusz Petryszyn]] – rzeźbiarz-amator, instruktor Pracowni Rzeźby przy Domu Kultury w Bezledach | ||
| + | *[[lkwim: Jerzy Wojciech Makowski|Jerzy Wojciech Makowski]] – muzyk, instruktor muzyki, dyrektor Domu Kultury w Bezledach | ||
| + | *[[lkwim: Maria Kwaśniewska|Maria Kwaśniewska]] – hafciarka z [[Dąbrowa|Dąbrowy]] | ||
| + | *[[lkwim: Stanisław Łapka|Stanisław Łapka]] – rzeźbiarz-amator, mieszka, pracuje i tworzy w [[Bezledy|Bezledach]] | ||
| + | *[[lkwim: Stefan Dąbkowski|Stefan Dąbkowski]] – rzeźbiarz-amator, mieszka i tworzy w miejscowości [[Tolko]] | ||
| + | *[[Piotr Gołębiowski]] – rzeźbiarz-amator, mieszka w miejscowości [[Wirwilty]]. | ||
| − | + | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy Bartoszyce''' | |
| − | + | *[[lkwim: Kościół pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku|kościół pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku]] | |
| + | *[[lkwim:Pałac w Łabędniku|pałac w Łabędniku]] | ||
| + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Antoniego Opata w Wozławkach|kościół pw. św. Antoniego Opata w Wozławkach]] | ||
| + | *[[lkwim:Pałac w Osiece|pałac w Osiece]] | ||
| + | *[[lkwim:Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Galinach|kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Galinach]] | ||
| + | *[[zespół pałacowo-dworski w Galinach]] | ||
| + | *[[pałac w Łojdach]] | ||
| + | *[[kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie]] | ||
| + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Anny w Sokolicy|kościół pw. św. Anny w Sokolicy]] | ||
| + | *[[lkwim:Pałac w Tolko|pałac w Tolko]] | ||
| + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Wojciechach|kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Wojciechach]] | ||
| − | 17.01. | + | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' |
| + | *[[Szlak Bocianich Gniazd]] | ||
| + | Przez teren gminy Bartoszyce przebiega Europejski Szlak Bociana Białego, a miejscowość [[Lejdy]] to jedna z większych kolonii tego ptaka | ||
| + | *Torfowiska Źródliskowe | ||
| + | Jedno z nich położone jest między [[Sokolica|Sokolicą]] a [[Sprugle|Spurglami]], zaś drugie na południowy wschód od [[Sprugle|Spurgl]] | ||
| + | *liczne pomniki przyrody – głównie okazy [[dąb szypułkowy|dębu]], [[lipa drobnolistna|lipy]], modrzewia, jesionu i wiązu | ||
| + | *ścieżka dydaktyczna w okolicach Galin, przy drodze nr 57. Na długości 1200 m rozciągają się urokliwe i niepowtarzalne krajobrazy; wzdłuż trasy rozstawione są tablice informacyjne | ||
| + | *spływy kajakowe [[rzeka Łyna|rzeką Łyną]] | ||
| + | Charakterystyczną cechą Łyny jest na tym terenie zjawisko meandrowania, które powstaje w wyniku erozji bocznej, dzięki czemu tworzą się w krajobrazie stromo opadające brzegi, tzw. "skałki", np. w okolicach [[Perkujki|Perkujek]] | ||
| + | *bogata oferta gospodarstw agroturystycznych zrzeszonych w [[Bartoszyckie Stowarzyszenie Agroturystyki "Warmiacy"|Bartoszyckim Stowarzyszeniu Agroturystyki "Warmiacy"]], które prezentują gospodarstwa w miejscowościach: Bezledy, Dąbrowa, Galiny, [[Kiersity (gmina Bartoszyce)|Kiersity]], [[Krawczyki]], Perkujki, [[Skitno]], [[Spytajny]], [[Wajsnory]], [[Wojciechy (gmina Bartoszyce) |Wojciechy]], [[Wola (gmina Bartoszyce)|Wola]], [[Worgielity]]<ref>UG Bartoszyce [http://www.bartoszyce.ug.gov.pl/ bartoszyce.ug.gov.pl] [17.01.2014]</ref>. | ||
| + | Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej, ul. Boh. Warszawy 96, 11-200 Bartoszyce oraz na stronie internetowej [http://gci.bartoszyce.pl gci.bartoszyce.pl]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==Religia== | |
| − | * | + | *[[Parafia pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie]] |
| + | *[[Parafia pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Żydowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Andrzeja Boboli w Wojciechach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Anny w Sokolicy]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Brata Alberta w Bartoszycach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Bartoszycach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Maksymiliana Kolbe w Bezledach]] | ||
| − | [ | + | == Szkolnictwo == |
| + | *[[Szkoła Podstawowa im. 20 Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej w Bezledach|Szkoła Podstawowa im. 20 Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej w Bezledach]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa im. Leśników Polskich w Galinach|Szkoła Podstawowa im. Leśników Polskich w Galinach]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa w Krawczykach|Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Krawczykach]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa w Rodnowie|Szkoła Podstawowa im. ks. Jerzego Popiełuszki w Rodnowie]] z oddziałem przedszkolnym | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Sokolicy|Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Sokolicy]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa w Wojciechach|Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Wojciechach]] | ||
| + | *[[Szkoła Podstawowa w Żydowie|Szkoła Podstawowa im. Jana Henryka Dąbrowskiego w Żydowie]] | ||
| + | *[[Gimnazjum im. Straży Granicznej w Bezledach|Gimnazjum im. Straży Granicznej w Bezledach]] | ||
| + | *[[Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Kinkajmach|Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Kinkajmach]] <br/> | ||
| − | + | == Sport == | |
| − | * | + | *[[Gminny Klub Sportowy "Granica" w Bezledach]] |
| − | * | + | *drużyny piłkarskie: Maszewy, Parkoszewo, Spytajny, FC Nalikajmy, Galiny, Kinkajmy, Łojdy, Borki, Leginy, Sporwiny, Osieka <br/> |
| − | + | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | |
| − | + | Na obszarze gminy Bartoszyce tereny chronione zajmują 4571,1 ha<ref>Program ochrony środowiska dla gminy Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016–2019, Olsztyn 2012, [http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/152/Programy_i_Plany/ bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]</ref>, w tym: | |
| − | * | + | *obszary chronionego krajobrazu (4562,8 ha); |
| + | *użytki ekologiczne (8,3 ha). | ||
| + | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Elmy]] (8 923,2 ha) | ||
| + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Łyny]] (16 429,9 ha) | ||
| − | + | Obszary chronione [[Natura 2000]]: | |
| − | * | + | *[[Ostoja Warmińska]] – obszar specjalnej ochrony ptaków (145 342 ha) |
| − | + | *[[Torfowiska źródliskowe koło Łabędnika]] – obszar specjalny ochrony siedlisk (27 ha) | |
| − | |||
| − | |||
| − | * | ||
| + | Na terenie gminy Bartoszyce występują 4 użytki ekologiczne typu torfowiskowego: Rosiczka koło [[Węgoryty|Węgoryt]] (0,38 ha), Rosiczka koło [[Żydowo|Żydowa]] (0,95 ha), [[Torfowisko źródliskowe Sokolica]] (3,33 ha), [[Torfowisko źródliskowe Spurgle]] (3,63 ha). | ||
| + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Bartoszyce znajdują się 62 pomniki przyrody (ożywionej i nieożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim wiekowe okazy dębów i lip. Są tutaj także głazy narzutowe np. [[Głaz narzutowy w Ciemnej Woli|w Ciemnej Woli]]. | ||
| − | + | Ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej na terenach zurbanizowanych pełnią tereny zielone. Zajmują one powierzchnię 4,5 ha. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[Bartoszyce|Miasto Bartoszyce]] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19770020011 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2014]<br/> | ||
| + | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [27.01.2014]<br/> | ||
| + | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| + | ''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r.'', GUS, Warszawa 2013.<br/> | ||
| + | Program ochrony środowiska dla gminy Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012.<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/152/Programy_i_Plany/ bip.warmia.mazury.pl] [27.01.2014]<br/> | ||
| + | [http://download.bartoszyce.pl/prasa_lokalna_14.pdf ''Przewodnik po ziemi bartoszyckiej''] [27.01.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS] [27.01.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/rbipg/ bip.warmia.mazury.pl] [27.01.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.bartoszyce.ug.gov.pl/ Urząd Gminy Bartoszyce] [27.01.2014]<br/> | ||
| − | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat bartoszycki]][[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria:Powiat bartoszycki]][[Kategoria: Bartoszyce (gmina wiejska)]] [[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] |
Aktualna wersja na dzień 11:03, 4 cze 2024
| Gmina Bartoszyce | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | bartoszycki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Andrzej Dycha | ||
| Powierzchnia | 427,2 km² | ||
| Liczba sołectw | 31 | ||
| Liczba miejscowości | 112 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
11 030 26 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NBA | ||
| TERYT | 2801032 | ||
| Urząd gminy Pl. Zwycięstwa 2 11-200 Bartoszyce
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Bartoszyce – gmina wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w centralnej części powiatu bartoszyckiego. Siedziba gminy znajduje się w Bartoszycach.
Gmina rolnicza z licznymi atrakcjami turystyczno-krajoznawczymi, jedna z największych[1] pod względem powierzchni gmin w Polsce, druga co do wielkości powierzchni gmina w województwie warmińsko-mazurskim i największa gmina w powiecie bartoszyckim.
W Wyborach Samorządowych 2018 i 2024 mandat wójta uzyskał Andrzej Dycha.[2]
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina Bartoszyce zajmuje powierzchnię 427,2 km2[3], w tym:
- lasy – 18,9% (8059,2 ha)
- wody – 0,58% (247 ha)
- użytki rolne – 73,2% (31276 ha)
Gmina stanowi 32,7% powierzchni powiatu bartoszyckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 r. wynosi[4]:
Kościół pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku. Fot. Cezary Bazydlo. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie. Źródło: www.bartoszyce.ug.gov.pl
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 11030 | 100 | 5432 | 49,2 | 5598 | 50,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
26 | 12 | 13 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 r. w gminie Bartoszyce wynosiło -80 osób[5], co stanowi 20,15% migracji ludności w powiecie bartoszyckim oraz 3,09% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
W 1972 r. na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[6] zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 r. istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Na terenie ówczesnego powiatu bartoszyckiego utworzono 5 gmin. Gmina Bartoszyce z siedzibą w Bartoszycach została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z d. 6 grudnia 1972 r.[7]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Barciszewo, Bąsze, Burkarty, Dąbrowa, Falczewo, Kiersity, Kiertyny Wielkie, Leginy, Lejdy, Nalikajmy, Osieka, Plęsy, Połęcze, Rodnowo, Skitno, Solno, Spytajny, Szylina, Tapilkajmy, Tromity, Wajsnory, Wawrzyny, Wirwilty, Wojciechy, Żydowo.
1 czerwca 1975 r. na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8] przestał istnieć powiat bartoszycki. Gmina Bartoszyce stała się bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
W 1977 r. na podstawie Rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z d. 29 grudnia 1976 r.[9] w obszar gminy Bartoszyce została włączona istniejąca od 1973 r. gmina Galiny obejmująca sołectwa: Galiny, Gromki, Krawczyki, Łabędnik, Maszewy, Minty, Sokolica, Trutnowo, Węgoryty.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] umiejscowiły gminę Bartoszyce w powołanym 1 stycznia 1999 r. województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim.
Gmina wiejska Bartoszyce sąsiaduje z: gminą miejską Bartoszyce, gminami Bisztynek, Górowo Iławeckie, Kiwity, Lidzbark Warmiński, Sępopol oraz z Rosją.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Barciszewo, Bąsze, Bezledy, Dąbrowa, Galiny, Gromki, Kiersity, Kiertyny Wielkie, Kinkajmy, Krawczyki, Łabędnik, Łojdy, Maszewy, Minty, Nalikajmy, Osieka, Połęcze, Rodnowo, Skitno, Sokolica, Spytajny, Szylina Wielka, Tolko, Tapilkajmy, Trutnowo, Wajsnory, Węgoryty, Witki, Wirwilty, Wojciechy, Żydowo.
Pozostałe miejscowości: Ardapy, Bajdyty, Bieliny, Borki, Borki Sędrowskie, Brzostkowo, Bukowo, Burkarty, Ceglarki, Ciemna Wola, Czerwona Górka, Dębiany, Dębówko, Drawa, Falczewo, Galinki, Ganitajny, Gierczyn, Gile, Glitajny, Głomno, Gromki, Gruda, Gruszynki, Jarkowo, Karolewko, Kicina, Kiertyny Małe, Kisity, Kosy, Króle, Kromarki, Leginy, Lejdy, Lipina, Lisówka, Lusiny, Łabędnik Mały, Łapkiejmy, Łęg, Łoskajmy, Markiny, Matyjaszki, Merguny, Molwity, Nowe Witki, Nuny, Okopa, Parkoszewo, Pasaria, Perkujki, Piergozy, Piersele, Pilwa, Plęsy , Posłusze, Sędławki, Solno, Sortławki, Sporwiny, Spurgle, Styligi, Szczeciny, Szwarunki, Szwaruny, Szylina Mała, Tromity, Tynga, Wardomy, Wargielity, Wawrzyny, Wiatrak, Wipławki, Wojtkowo, Wola, Wólka, Wyręba, Wysieka, Żardyny, Zawiersze.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy jest rolnictwo i jego obsługa. Sprzyjające warunki klimatyczne i stosunkowo dobre gleby mają pozytywny wpływ na rozwój rolnictwa. Liczne grunty orne, które zajmują 76,24% powierzchni wszystkich użytków rolnych, wykorzystywane są głównie pod uprawy zbóż. W gminie podejmowane są działania (np. procesy odkwaszania gleby), które mają na celu rozwój rolnictwa ekologicznego.
Ze względu na położenie i liczne atrakcje turystyczno-krajoznawcze dużą rolę w rozwoju gminy odgrywa turystyka, w tym agroturystyka. Gmina poleca bogatą ofertę usług związanych z wypoczynkiem na łonie natury. Ilość obiektów turystycznych zbiorowego zakwaterowania lokuje gminę Bartoszyce na 2 miejscu w powiecie bartoszyckim oraz na 55 miejscu w województwie[11].
Przez teren gminy przebiega międzynarodowa trasa Warszawa – Olsztyn – Kaliningrad z nowoczesnym towarowo-osobowym przejściem granicznym w Bezledach. Połączenia kolejowe tradycyjne i szerokotorowe Bartoszyce – Głomno (stacja przeładunkowa) – granica państwa – Kaliningrad dają możliwość rozwoju współpracy gospodarczej z Rosją, Liwą, Łotwą i Estonią.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 r. w gminie wiejskiej Bartoszyce wyniosła 1380 osób [12], co stanowi 20.94% bezrobotnych w powiecie bartoszyckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,8% ludności[13].
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, wymagających strategicznej interwencji.
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Dom Kultury w Bezledach
- Gminny Ośrodek Kultury w Tolku
- Wiejski Dom Kultury w Wojciechach
- Wiejski Dom Kultury w Rodnowie
- Gminna Biblioteka Publiczna w Galinach
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Plenery Plastyki Nieprofesjonalnej "Bezledy" organizowane przez Dom Kultury w Bezledach od 1979 do 2013 r. Kolejne edycje imprezy odbywały się w Bezledach, Jastarni, Galinach, Wipławkach, Dąbrowie,Dębówku
- dożynki organizowane corocznie przez poszczególne miejscowości w gminie
Ludzie związani z gminą
- Jan Bachar – animator kultury, organizator Plenerów Plastyki Nieprofesjonalnej "Bezledy", malarz amator, rzeźbiarz, poeta
- Janusz Petryszyn – rzeźbiarz-amator, instruktor Pracowni Rzeźby przy Domu Kultury w Bezledach
- Jerzy Wojciech Makowski – muzyk, instruktor muzyki, dyrektor Domu Kultury w Bezledach
- Maria Kwaśniewska – hafciarka z Dąbrowy
- Stanisław Łapka – rzeźbiarz-amator, mieszka, pracuje i tworzy w Bezledach
- Stefan Dąbkowski – rzeźbiarz-amator, mieszka i tworzy w miejscowości Tolko
- Piotr Gołębiowski – rzeźbiarz-amator, mieszka w miejscowości Wirwilty.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Bartoszyce
- kościół pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku
- pałac w Łabędniku
- kościół pw. św. Antoniego Opata w Wozławkach
- pałac w Osiece
- kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Galinach
- zespół pałacowo-dworski w Galinach
- pałac w Łojdach
- kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie
- kościół pw. św. Anny w Sokolicy
- pałac w Tolko
- kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Wojciechach
Szlaki i atrakcje turystyczne
Przez teren gminy Bartoszyce przebiega Europejski Szlak Bociana Białego, a miejscowość Lejdy to jedna z większych kolonii tego ptaka
- Torfowiska Źródliskowe
Jedno z nich położone jest między Sokolicą a Spurglami, zaś drugie na południowy wschód od Spurgl
- liczne pomniki przyrody – głównie okazy dębu, lipy, modrzewia, jesionu i wiązu
- ścieżka dydaktyczna w okolicach Galin, przy drodze nr 57. Na długości 1200 m rozciągają się urokliwe i niepowtarzalne krajobrazy; wzdłuż trasy rozstawione są tablice informacyjne
- spływy kajakowe rzeką Łyną
Charakterystyczną cechą Łyny jest na tym terenie zjawisko meandrowania, które powstaje w wyniku erozji bocznej, dzięki czemu tworzą się w krajobrazie stromo opadające brzegi, tzw. "skałki", np. w okolicach Perkujek
- bogata oferta gospodarstw agroturystycznych zrzeszonych w Bartoszyckim Stowarzyszeniu Agroturystyki "Warmiacy", które prezentują gospodarstwa w miejscowościach: Bezledy, Dąbrowa, Galiny, Kiersity, Krawczyki, Perkujki, Skitno, Spytajny, Wajsnory, Wojciechy, Wola, Worgielity[14].
Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej, ul. Boh. Warszawy 96, 11-200 Bartoszyce oraz na stronie internetowej gci.bartoszyce.pl.
Religia
- Parafia pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Rodnowie
- Parafia pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w Łabędniku
- Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Żydowie
- Parafia pw. św. Andrzeja Boboli w Wojciechach
- Parafia pw. św. Anny w Sokolicy
- Parafia pw. św. Brata Alberta w Bartoszycach
- Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Bartoszycach
- Parafia pw. św. Maksymiliana Kolbe w Bezledach
Szkolnictwo
- Szkoła Podstawowa im. 20 Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej w Bezledach
- Szkoła Podstawowa im. Leśników Polskich w Galinach
- Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Krawczykach
- Szkoła Podstawowa im. ks. Jerzego Popiełuszki w Rodnowie z oddziałem przedszkolnym
- Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Sokolicy
- Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Wojciechach
- Szkoła Podstawowa im. Jana Henryka Dąbrowskiego w Żydowie
- Gimnazjum im. Straży Granicznej w Bezledach
- Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Kinkajmach
Sport
- Gminny Klub Sportowy "Granica" w Bezledach
- drużyny piłkarskie: Maszewy, Parkoszewo, Spytajny, FC Nalikajmy, Galiny, Kinkajmy, Łojdy, Borki, Leginy, Sporwiny, Osieka
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na obszarze gminy Bartoszyce tereny chronione zajmują 4571,1 ha[15], w tym:
- obszary chronionego krajobrazu (4562,8 ha);
- użytki ekologiczne (8,3 ha).
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Elmy (8 923,2 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Łyny (16 429,9 ha)
Obszary chronione Natura 2000:
- Ostoja Warmińska – obszar specjalnej ochrony ptaków (145 342 ha)
- Torfowiska źródliskowe koło Łabędnika – obszar specjalny ochrony siedlisk (27 ha)
Na terenie gminy Bartoszyce występują 4 użytki ekologiczne typu torfowiskowego: Rosiczka koło Węgoryt (0,38 ha), Rosiczka koło Żydowa (0,95 ha), Torfowisko źródliskowe Sokolica (3,33 ha), Torfowisko źródliskowe Spurgle (3,63 ha).
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Bartoszyce znajdują się 62 pomniki przyrody (ożywionej i nieożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim wiekowe okazy dębów i lip. Są tutaj także głazy narzutowe np. w Ciemnej Woli.
Ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej na terenach zurbanizowanych pełnią tereny zielone. Zajmują one powierzchnię 4,5 ha.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [17.01.2014]
- ↑ https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/280103#results_vote_elect_mayor_round_2
- ↑ stat.gov.pl porównaj z: rcl.gov.pl [17.01.2014)
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS, dane roczne wg podgrup cech, stat.gov.pl [17.01.2014]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych,isap.sejm.gov.pl [17.01.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [17.01.2014]
- ↑ Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim, isap.sejm.gov.pl [17.01.2014]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [17.01.2014]
- ↑ UStat w Olsztynie
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS Bank Danych Lokalnych GUS [17.01.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ UG Bartoszyce bartoszyce.ug.gov.pl [17.01.2014]
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016–2019, Olsztyn 2012, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [27.01.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [27.01.2014]
Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11, Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia i zmiany granic gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach krośnieńskim, nowosądeckim, olsztyńskim i piotrkowskim.isap.sejm.gov.pl [27.01.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [27.01.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska dla gminy Bartoszyce na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012.
bip.warmia.mazury.pl [27.01.2014]
Przewodnik po ziemi bartoszyckiej [27.01.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [27.01.2014]
bip.warmia.mazury.pl [27.01.2014]
Urząd Gminy Bartoszyce [27.01.2014]
