Bisztynek (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

	Gmina Bisztynek
	Herb gminy
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Rodzaj gminy	miejsko-wiejska
Burmistrz	Zbigniew Filipczyk
Powierzchnia	202,88 km²
Liczba sołectw	18
Liczba miejscowości	31
Liczba ludności (2013); Gęstość zaludnienia	6715; 33 osób/km²
Strefa numeracyjna	89
Tablice rejestracyjne	NBA
TERYT	2801043
	Urząd gminyul. Kościuszki 2 11-230 Bisztynek
	Strona internetowa gminy
	Biuletyn Informacji Publicznej gminy

[wersja nieprzejrzana]

[wersja zweryfikowana]

Aktualna wersja na dzień 11:20, 4 cze 2024

Gmina Bisztynek – gmina miejsko-wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w powiecie bartoszyckim. Siedziba gminy znajduje się w Bisztynku. Pod względem fizjograficznym wschodnia część gminy leży w Pasie Pobrzeży Bałtyckich, w regionie Niziny Staropruskiej, mezoregionie Niziny Sępopolskiej. Zachodnia część gminy Bisztynek leży w Pasie Pojezierzy Bałtyckich, w regionie Pojezierza Mazurskiego, mezoregionie Pojezierza Olsztyńskiego. Natomiast krańce południowe i wschodnie leżą w mezoregionie Pojezierza Mrągowskiego. Gmina rolnicza, posiadająca wiele walorów przyrodniczych i krajobrazowych. Jest członkiem sieci miast Cittaslow ^[1].

Kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Pana Jezusa w Bisztynku.
Źródło: www.wrota.warmia.mazury.pl

Głaz narzutowy "Diabelski Kamień" w Bisztynku.
Fot. Ludwig Schneider.
Źródło: www.commons.wikimedia.org

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach. Fot. S.Czachorowski.
Źródło: www.pl.wikipedia.org

Spis treści

1 Powierzchnia gminy
2 Demografia
3 Historia gminy jako jednostki administracyjnej
4 Miejscowości na terenie gminy
5 Gospodarka
6 Kultura i turystyka
7 Religia
8 Szkolnictwo
9 Sport
10 Inne organizacje i instytucje
11 Obszary chronione i pomniki przyrody
12 Zobacz też
13 Przypisy
14 Bibliografia

Powierzchnia gminy

Gmina Bisztynek zajmuje powierzchnię 202,88 km²^[2]^[3], w tym:

lasy: 10,8% (2182,5 ha)
wody: 2,15% (437 ha)
użytki rolne: 79,3% (16089 ha)

Gmina stanowi 15,51% powierzchni powiatu bartoszyckiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 r. wynosi^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
liczba	6715	100	3433	51,12	3282	48,88
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	33		17		16

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 r. w gminie miejsko-wiejskiej Bisztynek wynosiło -69 osób^[5], co stanowi 17,4% migracji ludności w powiecie oraz 2,7% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po 1945 r. ziemie obecnej gminy miejsko-wiejskiej Bisztynek były częścią powiatu reszelskiego, którego siedziba znajdowała się w Biskupcu. Powiat ten był początkowo podzielony na 16 gmin zbiorowych: 12 wiejskich i 4 miejskie. Pod koniec 1945 r. liczba gmin wiejskich uległa zmianie i ostatecznie w skład powiatu reszelskiego weszły gminy miejskie: Biskupiec, Bisztynek, Jeziorany, Reszel oraz gminy wiejskie: Czerwonka, Franknowo, Grzęda z siedzibą w Bisztynku, Klewno z siedzibą w Reszlu, Kolno, Lutry, Radostowo i Rzeck z siedzibą w Biskupcu. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. powiat reszelski stał się częścią województwa olsztyńskiego^[6].

Powyższy podział administracyjny przetrwał do końca 1954 r., kiedy to na podstawie Ustawy z dnia 25 września 1954 r. zastąpiono dotychczas istniejące gminy gromadami^[7]. W skład gromady Bisztynek weszły sołectwa: Dąbrowa, Kokoszewo, Lędławki, Nowa Wieś Reszelska, Troszkowo. W kolejnych latach włączono do gromady Bisztynek również sołectwa: Grzęda, Paluzy, Wójtówko^[8].

W 1958 r. na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. powiat reszelski został przemianowany na powiat biskupiecki^[9].

W 1972 r. Ustawa o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych^[10] zlikwidowała gromady i wprowadzała podział na gminy. Na mocy Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. miasto i gmina Bisztynek stały się jedną jednostką administracyjną z siedzibą w Bisztynku. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: Bisztynek Kolonie, Dąbrowa, Grzęda, Kokoszewo, Księżno, Lądek, Lędławki, Nowa Wieś Reszelska, Paluzy, Pleśno, Prosity, Sątopy, Sułowo, Troszkowo, Unikowo, Warmiany, Wojkowo, Wozławki oraz miejscowość Troksy^[11].

1 czerwca 1975 r., na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa^[12], przestał istnieć powiat biskupiecki i gmina Bisztynek stała się bezpośrednio części województwa olsztyńskiego.

W kolejnym podziale administracyjnym państwa powiat biskupiecki nie został przywrócony^[13]. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r.^[14] umiejscowiło gminę miejsko-wiejską Bisztynek w powołanym 1 stycznia 1999 r. województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim.

Gmina miejsko-wiejska Bisztynek graniczy z gminami: od północy z gminą wiejską Bartoszyce, od zachodu z gminą Kiwity w (powiecie lidzbarskim), od południowego zachodu z gminą Jeziorany (powiat olsztyński), od południa z gminą Kolno (także w powiecie olsztyńskim), a od wschodu z gminami Reszel i Korsze w powiecie kętrzyńskim).

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Troszkowo, Paluzy, Grzęda, Pleśno, Wojkowo, Sątopy, Nowa Wieś Reszelska, Unikowo, Łędławki, Lądek, Dąbrowa, Księżno, Prosity, Sułowo, Wozławki, Warmiany, Troksy, Bisztynek-Kolonia

Pozostałe miejscowości i miasta: Krzewina, Janowiec, Swędrówka, Łabławki, Pleśnik, Biegonity, Winiec, Mołdyty, Nisko, Niski Młyn, Kokoszewo, Bisztynek

Gospodarka

Położenie z dala od głównych szlaków komunikacyjnych (przez gminę na długości zaledwie 11,62 km przebiega droga krajowa nr 57 Bartoszyce – Biskupiec – Szczytno – Pułtusk), niewielka powierzchnia lasów, niezbyt dynamiczna rzeźba terenu oraz znaczny udział użytków rolnych w obszarze gminy warunkują profil gospodarczy gminy miejsko-wiejskiej Bisztynek.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w mieście i gminie Bisztynek wynosiła w 2012 r. 380. 22 podmioty stanowią sektor publiczny, pozostałe 358 należą do sektora prywatnego^[15]. 90% podmiotów działa w sferze prywatnej, z czego największą liczbę stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w branży usług, przemyśle i budownictwie oraz rolnictwie.

W gminie brak dużych zakładów produkcyjnych i przemysłowych. Ważną gałęzią gospodarki w gminie Bisztynek jest rolnictwo. W tym dziale gospodarki oprócz indywidualnych gospodarstw rolnych działają 34 podmioty gospodarcze. Wskaźnik bonitacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest bardzo wysoki i wynosi 79,7 pkt. W gminie znajduje się 70% gospodarstw o powierzchni powyżej 1 ha i 30% o powierzchni powyżej 15 ha. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi 34,95 ha (średnia w powiecie – 26,12 ha). Ponad 86% gospodarstw powyżej 1 ha prowadzi produkcję rolniczą, 70,8% produkuje głównie na rynek; reszta nie prowadzi produkcji rolnej lub produkuje na potrzeby własne. Największe gospodarstwa rolne prowadzą działalność jako przedsiębiorstwa (często spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) lub grupy producenckie.

Ponad 84% użytków rolnych stanowią zasiewy (15,1 tys. ha). W hodowli ważną gałęzią jest hodowla bydła^[16].

Turystyka nie odgrywa w gminie Bisztynek znaczącej roli, toteż baza noclegowa jest nieduża.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 r. w gminie miejsko-wiejskiej Bisztynek wynosiła 737 osób^[17], co stanowi 11,18% bezrobotnych w całym powiecie bartoszyckim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,9% ludności.

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, wymagających strategicznej interwencji.

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Ośrodek Kultury i Aktywności Lokalnej w Bisztynku
Biblioteka Publiczna w Bisztynku - filie biblioteki znajdują się w: Prositach, Wozławkach i Sątopach.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Dni Rodziny w Bisztynku
Dni Bisztynka
Festiwal Kultury Słowiańskiej w Bisztynku
Gminne Święto Plonów (dożynki)

Ludzie związani z gminą

Maria Buszkiewicz – nauczycielka plastyki, malarka, rysowniczka; mieszka i pracuje w Bisztynku.
Zdzisław Milach – warmiński artysta grafik, redaktor publikacji oraz ilustrator; mieszka we wsi Lądek k. Bisztynka.

Zabytki na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Bisztynek należą^[18]:

kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Pana Jezusa w Bisztynku – Sanktuarium Najdroższej Krwi Pana Jezusa
kościół pw. św. Mikołaja w Bisztynku – obecnie kaplica przy cmentarzu
neogotycki kościół ewangelicki w Bisztynku
cmentarz ewangelicko-augsburski przy ul. Grodzkiej
kapliczki przydrożne - tzw. "Kapliczka biała" przy al. Wojska Polskiego oraz "Kapliczka czerwona" przy ul. Grodzkiej
Brama Lidzbarska w Bisztynku z okresu średniowiecza

Swój obecny, barokowy wygląd zawdzięcza wielu przebudowom; jest to jedyna zachowana brama miejska, dawniej istniały jeszcze bramy: Reszelska i Warszawska.

zabytkowa kaplica filialna pw. Matki Bożej Królowej Aniołów w Lądku
kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie wraz z przykościelnym cmentarzem
kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach
kościół pw.Wniebowzięcia Najświetszej Maryi Panny w Prositach wraz z przykościelnym cmentarzem
kościół pw. św. Jodoka w Sątopach
kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie
kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Sułowie wraz z przykościelnym cmentarzem
kapliczki przydrożne w Sułowie (dwie nieopodal cmentarza w Sułowie, jedna przy drodze do Rokietnika)
kościół pw. św. Antoniego w Wozławkach z kaplicą rodziny Eulenburgów oraz przykościelnym cmentarzem
kapliczki przydrożne w Wozławkach

Szlaki i atrakcje turystyczne

liczne zabytki architektury sakralnej – kościoły i kapliczki
zespoły parków dworskich w Mołdytach, Nisku, Sątopach, Unikowie
rezerwat przyrody Polder Sątopy-Samulewo

Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Centrum Informacji Turystycznej w Bisztynku, ul. Findera, 11-230 Bisztynek.

Religia

Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Bisztynek funkcjonują następujące placówki edukacyjne:

Przedszkole Samorządowe w Bisztynku
Szkoła Podstawowa im. Ziemi Warmińskiej w Bisztynku (dawniej Szkoła Podstawowa im. Hanki Sawickiej w Bisztynku)
Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II w Bisztynku
Szkoła Podstawowa im. Polskiego Towarzystwa Leśnego w Grzędzie
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Sątopach.

Sport

Inne organizacje i instytucje

Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży "Impuls"
Stowarzyszenie "Razem" w w Sątopach
Stowarzyszenie "Więź" w Sułowie
Centrum Kultury i Aktywności Społecznej "Bisztynek – Kulturowo"
zespół wokalny "Mozaika"

Obszary chronione i pomniki przyrody

Tereny chronione na obszarze gminy miejsko-wiejskiej Bisztynek zajmują 1928,2 ha (9,5%), są to obszary chronionego krajobrazu oraz rezerwat przyrody.

Rezerwat przyrody:

Polder Sątopy-Samulewo – położony jest pomiędzy rzekami Sajna i Ryn, utworzony dla zachowania rozlewiska stanowiącego lęgowisko licznych gatunków ptaków wodno-błotnych oraz miejsce koncentracji ptaków w czasie jesiennych i wiosennych migracji. Obszar chronionego krajobrazu wyznaczono przede wszystkim w dolinie rzeki Sajny, będącej dopływem rzeki Guber:

obszar chronionego krajobrazu Dolina rzeki Guber (powierzchnia ogółem: 14 363,8 ha).

Wśród pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy i miasta Bisztynek wymienić należy 2 pomniki przyrody (ożywionej i nieożywionej):

głaz narzutowy "Diabelski Kamień" w północno-wschodniej Bisztynka, największy głaz narzutowy na Pojezierzu Mazurskim
dąb szypułkowy w lesie na wschód od Bisztynka

Ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej na terenach zurbanizowanych pełnią tereny zielone. Na obszarze gminy i miasta Bisztynek zajmują one powierzchnię 2,8 ha^[19].

Zobacz też

Miasto Bisztynek

Przypisy

↑ wrota.warmia.mazury.pl [04.03.2014]
↑ stat.gov.pl, Bisztynek [04.03.2014]
↑ Program ochrony środowiska dla Gminy i Miasta Bisztynek na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012, bip.warmia.mazury.pl [04.03.2014]
↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
↑ Bank Danych lokalnych GUS [04.03.2014]
↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]
↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]
↑ Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
↑ Dz.U. 1958 nr 76 poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim
↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]
↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]
↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]
↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]
↑ Bank Danych lokalnych GUS [04.03.2014]
↑ Program ochrony środowiska dla Gminy i Miasta Bisztynek na lata 2012–2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012, bip.warmia.mazury.pl [04.03.2014)
↑ Bank Danych Lokalnych GUS stat.gov.pl [04.03.2014]
↑ Rejestr zabytków, Narodowy Instytut Dziedzictwa [04.03.2014]
↑ Program ochrony środowiska dla Gminy i Miasta Bisztynek na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012, bip.warmia.mazury.pl [04.03.2014]

Bibliografia

Dz.U. 1946, nr 28, poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.04.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.04.2014]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.04.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.04.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.04.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Bank Danych Lokalnych GUS [1] [04.03.2014]
bip.warmia.mazury.pl [04.03.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.04.2014]
Plan odnowy miejscowości Sępopol na lata 2009-2015, Załącznik do Uchwały Nr XXI/124/09 Rady Miejskiej w Sępopolu z dnia 3 marca 2009 r.
bip.warmia.mazury.pl [20.04.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
stat.gov.pl, gmina Bisztynek [04.03.2014]
wrota.warmia.mazury.pl [04.03.2014]

[1] wrota.warmia.mazury.pl [04.03.2014]

[2] stat.gov.pl, Bisztynek [04.03.2014]

[3] Program ochrony środowiska dla Gminy i Miasta Bisztynek na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012, bip.warmia.mazury.pl [04.03.2014]

[4] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.

[5] Bank Danych lokalnych GUS [04.03.2014]

[6] Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]

[7] Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]

[8] Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.

[9] Dz.U. 1958 nr 76 poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim

[10] Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]

[11] Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.

[12] Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]

[13] Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]

[14] Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [04.03.2014]

[15] Bank Danych lokalnych GUS [04.03.2014]

[16] Program ochrony środowiska dla Gminy i Miasta Bisztynek na lata 2012–2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012, bip.warmia.mazury.pl [04.03.2014)

[17] Bank Danych Lokalnych GUS stat.gov.pl [04.03.2014]

[18] Rejestr zabytków, Narodowy Instytut Dziedzictwa [04.03.2014]

[19] Program ochrony środowiska dla Gminy i Miasta Bisztynek na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012, bip.warmia.mazury.pl [04.03.2014]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

@@ Linia 11: / Linia 11: @@
   |rodzaj_gminy    = miejsko-wiejska
   |zarządzający    = Burmistrz
-  |wójt            = Jan Wójcik
+  |wójt            = [[Zbigniew Filipczyk]]
   |adres_ug        = ul. Kościuszki 2
   |kod_poczt_ug    = 11-230 Bisztynek
@@ Linia 25: / Linia 25: @@
   |TERYT           = 2801043
   |TERC10          =
-  |www             = http://wrota.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_wiejska/
+  |www             = https://bisztynek.pl/asp/start,0
-  |bip             = http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-_wiejska/
+  |bip             = https://bip.bisztynek.pl/
 }}
-'''Gmina Bisztynek''' – gmina miejsko-wiejska położona w północnej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w [[powiat bartoszycki| powiecie bartoszyckim]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Bisztynek| Bisztynku]].
+'''Gmina Bisztynek''' – gmina miejsko-wiejska położona w północnej części [[województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Bisztynek|Bisztynku]].
+Pod względem fizjograficznym wschodnia część gminy leży w Pasie Pobrzeży Bałtyckich, w regionie [[Nizina Staropruska|Niziny Staropruskiej]], mezoregionie [[Nizina Sępopolska|Niziny Sępopolskiej]]. Zachodnia część gminy Bisztynek leży w Pasie Pojezierzy Bałtyckich, w regionie [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]], mezoregionie [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]]. Natomiast krańce południowe i wschodnie leżą w mezoregionie [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]].
+Gmina rolnicza, posiadająca wiele walorów przyrodniczych i krajobrazowych. Jest członkiem sieci miast Cittaslow <ref>[http://wrota.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_wiejska/Partnerzy/Cittaslow/Bisztynek-w-sieci-Cittaslow.html wrota.warmia.mazury.pl] [04.03.2014]</ref>.
-Pod względem fizjograficznym wschodnia część gminy leży w Pasie Pobrzeży Bałtyckich, w regionie [[Nizina Staropruska| Niziny Staropruskiej]], mezoregionie [[Nizina Sępopolska| Niziny Sępopolskiej]]. Zachodnia część gminy Bisztynek leży w Pasie Pojezierzy Bałtyckich, w regionie [[Pojezierze Mazurskie| Pojezierza Mazurskiego]], mezoregionie [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierza Olsztyńskiego]]. Natomiast krańce południowe i wschodnie leżą w mezoregionie [[Pojezierze Mrągowskie| Pojezierza Mrągowskiego]].
+[[Plik: Kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Pana Jezusa w Bisztynku.<br>Źródło: [http://wrota.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_wiejska/Sanktuarium-Krwi-Pana-Jezusa.html www.wrota.warmia.mazury.pl]]]
+[[Plik:Głaz narzutowy - tzw. diabelski kamień.jpg|thumb|right|290px|Głaz narzutowy "Diabelski Kamień" w Bisztynku.<br>Fot. Ludwig Schneider. <br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bisztynek_Diabelski_Kamie%C5%84_001.jpg www.commons.wikimedia.org]]]
-Gmina rolnicza, posiadająca wiele walorów przyrodniczych i krajobrazowych. Jest członkiem sieci miast Cittaslow <ref>[http://wrota.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_wiejska/Partnerzy/Cittaslow/Bisztynek-w-sieci-Cittaslow.html wrota.warmia.mazury.pl] [04.03.2014]</ref>.
+[[Plik:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach. Fot. S.Czachorowski. <br>Źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Paluzy_kosciol4.JPG www.pl.wikipedia.org]
+]]
-Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Jan Wójcik]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-_wiejska/93/Burmistrz_Bisztynka/ bip.warmia.mazury.pl] [04.03.2014]</ref>.
-<br/><br/>
-{{Galeria|Nazwa=Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)|wielkość=290|pozycja=right
-|Plik: Kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku.jpg|Kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Pana Jezusa w Bisztynku
-|Plik:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie.jpg|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie
-|Plik:Głaz narzutowy - tzw. diabelski kamień.jpg|Głaz narzutowy "Diabelski Kamień" w Bisztynku
-|Plik:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach.jpg|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach
-}}
 == Powierzchnia gminy ==
 Gmina Bisztynek zajmuje powierzchnię 202,88 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/bartoszycki/bisztynek.pdf stat.gov.pl, Bisztynek] [04.03.2014]</ref><ref>Program ochrony środowiska dla Gminy i Miasta Bisztynek na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Olsztyn 2012, [http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-wiejska/74/1/archiwum/Ochrona_srodowiska/ bip.warmia.mazury.pl] [04.03.2014]</ref>,
@@ Linia 57: / Linia 51: @@
 {|class="wikitable"
-!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
+!Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni
 |-
-|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
+|jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||%
 |--
-|liczba || 6715 || 100 || 3433 || 51,12 || 3282 || 48,88
+|liczba ||6715 ||100 ||3433 ||51,12 ||3282 ||48,88
 |--
-|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 33 || colspan=2| 17 || colspan=2| 16
+|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|33 ||colspan=2|17 ||colspan=2|16
 |}
 Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 r. w gminie miejsko-wiejskiej Bisztynek wynosiło -69 osób<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS] [04.03.2014]</ref>, co stanowi 17,4% migracji ludności w powiecie oraz 2,7% w województwie warmińsko-mazurskim.
 == Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
-Po 1945 r. ziemie obecnej gminy miejsko-wiejskiej Bisztynek były częścią powiatu reszelskiego, którego siedziba znajdowała się w [[Biskupiec|Biskupcu]]. Powiat ten był początkowo podzielony na 16 gmin zbiorowych: 12 wiejskich i 4 miejskie. Pod koniec 1945 r. liczba gmin wiejskich uległa zmianie i ostatecznie w skład powiatu reszelskiego weszły gminy miejskie: [[Biskupiec|Biskupiec]], Bisztynek, [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)|Jeziorany]], [[Reszel (gmina miejsko-wiejska)|Reszel]] oraz gminy wiejskie: [[Czerwonka]], [[Franknowo]], [[Grzęda]] z siedzibą w Bisztynku, [[Klewno]] z siedzibą w [[Reszel|Reszlu]], [[Kolno (gmina wiejska)|Kolno]], [[Lutry]], [[Radostowo (gmina Jeziorany)|Radostowo]] i [[Rzeck]] z siedzibą w Biskupcu. Na mocy  Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. powiat reszelski stał się częścią województwa olsztyńskiego<ref>Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref>.
+Po 1945 r. ziemie obecnej gminy miejsko-wiejskiej Bisztynek były częścią powiatu reszelskiego, którego siedziba znajdowała się w [[Biskupiec|Biskupcu]]. Powiat ten był początkowo podzielony na 16 gmin zbiorowych: 12 wiejskich i 4 miejskie. Pod koniec 1945 r. liczba gmin wiejskich uległa zmianie i ostatecznie w skład powiatu reszelskiego weszły gminy miejskie: [[Biskupiec|Biskupiec]], Bisztynek, [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)|Jeziorany]], [[Reszel (gmina miejsko-wiejska)|Reszel]] oraz gminy wiejskie: [[Czerwonka]], [[Franknowo]], [[Grzęda]] z siedzibą w Bisztynku, [[Klewno]] z siedzibą w [[Reszel|Reszlu]], [[Kolno (gmina wiejska)|Kolno]], [[Lutry]], [[Radostowo (gmina Jeziorany)|Radostowo]] i [[Rzeck]] z siedzibą w Biskupcu. Na mocy  Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. powiat reszelski stał się częścią województwa olsztyńskiego<ref>Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref>.
-Powyższy podział administracyjny przetrwał do końca 1954 r., kiedy to na podstawie Ustawy z dnia 25 września 1954 r. zastąpiono dotychczas istniejące gminy gromadami<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref>. W skład gromady Bisztynek weszły sołectwa: [[Dąbrowa (gmina Bisztynek)]], [[Kokoszewo]], [[Lędławki]], [[Nowa Wieś Reszelska]], [[Troszkowo]]. W kolejnych latach włączono do gromady Bisztynek również sołectwa: Grzęda, [[Paluzy]], [[Wójtówko]]<ref>''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.</ref>.
+Powyższy podział administracyjny przetrwał do końca 1954 r., kiedy to na podstawie Ustawy z dnia 25 września 1954 r. zastąpiono dotychczas istniejące gminy gromadami<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref>. W skład gromady Bisztynek weszły sołectwa: [[Dąbrowa (gmina Bisztynek)|Dąbrowa]], [[Kokoszewo]], [[Lędławki]], [[Nowa Wieś Reszelska]], [[Troszkowo]]. W kolejnych latach włączono do gromady Bisztynek również sołectwa: Grzęda, [[Paluzy]], [[Wójtówko]]<ref>''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.</ref>.
 W 1958 r. na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. powiat reszelski został przemianowany na powiat biskupiecki<ref>Dz.U. 1958 nr 76 poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim</ref>.
-W 1972 r. Ustawa o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref> zlikwidowała gromady i wprowadzała podział na gminy. Na mocy Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. miasto i gmina Bisztynek stały się jedną jednostką administracyjną z siedzibą w Bisztynku. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: [[Bisztynek Kolonie]], Dąbrowa, [[Grzęda]], [[Kokoszewo]], [[Księżno]], [[Lądek]], [[Lędławki]], [[Nowa Wieś Reszelska]], Paluzy, [[Pleśno]], [[Prosity]], [[Sątopy]], [[Sułowo]], [[Troszkowo]], [[Unikowo]], [[Warmiany]], [[Wojkowo]], [[Wozławki]] oraz miejscowość [[Troksy]]<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>.
+W 1972 r. Ustawa o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref> zlikwidowała gromady i wprowadzała podział na gminy. Na mocy Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. miasto i gmina Bisztynek stały się jedną jednostką administracyjną z siedzibą w Bisztynku. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: Bisztynek Kolonie, Dąbrowa, Grzęda, Kokoszewo, Księżno, Lądek, Lędławki, Nowa Wieś Reszelska, Paluzy, Pleśno, Prosity, Sątopy, Sułowo, Troszkowo, Unikowo, Warmiany, Wojkowo, Wozławki oraz miejscowość Troksy<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>.
-czerwca 1975 r., na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref>, przestał istnieć powiat biskupiecki i gmina Bisztynek stała się bezpośrednio części województwa olsztyńskiego.
-W kolejnym podziale administracyjnym państwa powiat biskupiecki nie został przywrócony<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref>. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r.<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref> umiejscowiło gminę miejsko-wiejską Bisztynek w powołanym 1 stycznia 1999 r. województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim.
+czerwca 1975 r., na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref>, przestał istnieć powiat biskupiecki i gmina Bisztynek stała się bezpośrednio części województwa olsztyńskiego.
-Gmina miejsko-wiejska Bisztynek graniczy z gminami: od północy z gminą wiejską Bartoszyce, od zachodu z [[Kiwity (gmina wiejska)| gminą Kiwity]] w ([[powiat lidzbarski|powiecie lidzbarskim]]), od południowego zachodu z gminą Jeziorany ([[powiat olsztyński]]), od południa z gminą Kolno w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]] i od wschodu z gminami Reszel i [[Korsze (gmina miejsko-wiejska)|Korsze]] w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]]).
+W kolejnym podziale administracyjnym państwa powiat biskupiecki nie został przywrócony<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref>. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r.<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [04.03.2014]</ref> umiejscowiło gminę miejsko-wiejską Bisztynek w powołanym 1 stycznia 1999 r. województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim.
+Gmina miejsko-wiejska Bisztynek graniczy z gminami: od północy z gminą wiejską Bartoszyce, od zachodu z [[Kiwity (gmina wiejska)|gminą Kiwity]] w ([[powiat lidzbarski|powiecie lidzbarskim]]), od południowego zachodu z gminą Jeziorany ([[powiat olsztyński]]), od południa z gminą Kolno (także w powiecie olsztyńskim), a od wschodu z gminami Reszel i [[Korsze (gmina miejsko-wiejska)|Korsze]] w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]]).
 <br/>
 == Miejscowości na terenie gminy ==
-Sołectwa: [[Troszkowo]], Paluzy, [[Grzęda]], [[Pleśno]], [[Wojkowo]], [[Sątopy]], [[Nowa Wieś Reszelska]], [[Unikowo]], [[Łędławki]], [[Lądek]], [[Dąbrowa]], [[Księżno]], Prosity, [[Sułowo]], [[Wozławki]], [[Warmiany]], Troksy, Bisztynek
+Sołectwa: [[Troszkowo]], [[Paluzy]], [[Grzęda]], [[Pleśno]], [[Wojkowo]], [[Sątopy]], [[Nowa Wieś Reszelska]], [[Unikowo]], [[Łędławki]], [[Lądek]], [[Dąbrowa (gmina Bisztynek)|Dąbrowa]], [[Księżno (gmina Bisztynek)|Księżno]], [[Prosity]], [[Sułowo (gmina Bisztynek)|Sułowo]], [[Wozławki]], [[Warmiany]], [[Troksy]], [[Bisztynek-Kolonia]]
-Pozostałe miejscowości i miasta: [[Krzewina]], [[Janowiec]], [[Swędrówka]], [[Łabławki]], [[Pleśnik]], [[Biegonity]], [[Winiec]], [[Mołdyty]], [[Nisko]], [[Niski Młyn]], [[Bisztynek-Kolonia]], Kokoszewo, Bisztynek
+Pozostałe miejscowości i miasta: [[Krzewina]], [[Janowiec]], [[Swędrówka]], [[Łabławki]], [[Pleśnik]], [[Biegonity]], [[Winiec (gmina Bisztynek)|Winiec]], [[Mołdyty]], [[Nisko]], [[Niski Młyn]], [[Kokoszewo]], [[Bisztynek]]
 == Gospodarka ==
@@ Linia 101: / Linia 96: @@
 Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,9% ludności.
+W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne|obszarów przygranicznych]], wymagających strategicznej interwencji.
 == Kultura i turystyka ==
 '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 *[[Ośrodek Kultury i Aktywności Lokalnej w Bisztynku]]
-*Biblioteka Publiczna w Bisztynku
+*Biblioteka Publiczna w Bisztynku - filie biblioteki znajdują się w: Prositach, Wozławkach i Sątopach.
-Filie biblioteki znajdują się w: Prositach, Wozławkach i Sątopach.
 '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 *Dni Rodziny w Bisztynku
@@ Linia 112: / Linia 109: @@
 *Gminne Święto Plonów (dożynki)
 '''Ludzie związani z gminą'''
-*[[lkwim: Maria Buszkiewicz| Maria Buszkiewicz]] – nauczycielka plastyki, malarka, rysowniczka; mieszka i pracuje w Bisztynku.
+*[[lkwim: Maria Buszkiewicz|Maria Buszkiewicz]] – nauczycielka plastyki, malarka, rysowniczka; mieszka i pracuje w Bisztynku.
-*[[lkwim: Zdzisław Milach| Zdzisław Milach]] – warmiński artysta grafik, redaktor publikacji oraz ilustrator; mieszka we wsi [[Lądek]] k. Bisztynka.
+*[[lkwim: Zdzisław Milach|Zdzisław Milach]] – warmiński artysta grafik, redaktor publikacji oraz ilustrator; mieszka we wsi [[Lądek]] k. Bisztynka.
 '''Zabytki na terenie gminy'''
 Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Bisztynek należą<ref>Rejestr zabytków, [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa] [04.03.2014]</ref>:
-*[[lkwim: Kościół p.w. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku| kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Pana Jezusa w Bisztynku]] – Sanktuarium Najdroższej Krwi Pana Jezusa
+*[[lkwim: Kościół p.w. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku|kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Pana Jezusa w Bisztynku]] – Sanktuarium Najdroższej Krwi Pana Jezusa
 *[[kościół pw. św. Mikołaja w Bisztynku]] – obecnie kaplica przy cmentarzu
 *neogotycki kościół ewangelicki w Bisztynku
@@ Linia 124: / Linia 121: @@
 Swój obecny, barokowy wygląd zawdzięcza wielu przebudowom;  jest to jedyna zachowana brama miejska, dawniej istniały jeszcze bramy: Reszelska i Warszawska.
 *zabytkowa kaplica filialna pw. Matki Bożej Królowej Aniołów w Lądku
-*[[lkwim: Kościół p.w. św. Mikołaja w Grzędzie| kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+*[[lkwim: Kościół p.w. św. Mikołaja w Grzędzie|kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
-*[[lkwim: Kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach| kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach]]
+*[[lkwim: Kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach|kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach]]
 *[[kościół pw.Wniebowzięcia Najświetszej Maryi Panny w Prositach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
 *[[lkwim: Kościół p.w. św. Jodoka w Sątopach|kościół pw. św. Jodoka w Sątopach]]
 *[[lkwim: Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Unikowie|kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie]]
 *[[kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Sułowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
-*[[Kapliczki w Sułowie|kapliczki przydrożne w Sułowie]] (dwie nieopodal cmentarza  w [[Sułowo| Sułowie]], jedna przy drodze do Rokietnika)
+*[[Kapliczki w Sułowie|kapliczki przydrożne w Sułowie]] (dwie nieopodal cmentarza  w [[Sułowo|Sułowie]], jedna przy drodze do Rokietnika)
 *[[kościół pw. św. Antoniego w Wozławkach]] z kaplicą rodziny Eulenburgów oraz przykościelnym cmentarzem
 *[[Kapliczki w Wozławkach|kapliczki przydrożne w Wozławkach]]
 '''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 *liczne zabytki architektury sakralnej – kościoły i kapliczki
-*zespoły parków dworskich w [[Mołdyty| Mołdytach]], [[Nisko| Nisku]], Sątopach, [[Unikowo| Unikowie]]
+*zespoły parków dworskich w [[Mołdyty|Mołdytach]], [[Nisko|Nisku]], Sątopach, [[Unikowo|Unikowie]]
 *rezerwat przyrody [[Rezerwat Polder Sątopy-Samulewo|Polder Sątopy-Samulewo]]
 Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Centrum Informacji Turystycznej w Bisztynku, ul. Findera, 11-230 Bisztynek.
+==Religia==
+*[[Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach]]
+*[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Sułowie]]
+*[[Parafia pw. św. Antoniego Opata w Wozławkach]]
+*[[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie]]
+*[[Parafia pw. św. Jodoka w Sątopach]]
+*[[Parafia pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Pana Jezusa w Bisztynku]]
+*[[Parafia pw. św. Mikołaja w Grzędzie]]
+*[[Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Prositach]]
 == Szkolnictwo ==
 W gminie miejsko-wiejskiej Bisztynek funkcjonują następujące placówki edukacyjne:
@@ Linia 151: / Linia 159: @@
 ==Inne organizacje i instytucje==
-*[[Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży "Impuls" w Bisztynku]]
+*[[Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży "Impuls"]]
-*[[Stowarzyszenie "Razem" w Sątopach]]
+*[[Stowarzyszenie "Razem"|Stowarzyszenie "Razem" w w Sątopach]]
-*[[Stowarzyszenie "Więź" w Sułowie]]
+*[[Stowarzyszenie "Więź"|Stowarzyszenie "Więź" w Sułowie]]
 *[[Centrum Kultury i Aktywności Społecznej "Bisztynek – Kulturowo"]]
 *zespół wokalny "Mozaika"
@@ Linia 172: / Linia 180: @@
 Ważną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej na terenach zurbanizowanych pełnią tereny zielone. Na obszarze gminy i miasta Bisztynek zajmują one powierzchnię 2,8 ha<ref>''Program ochrony środowiska dla Gminy i Miasta Bisztynek na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019'', Olsztyn 2012, [http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-wiejska/74/1/archiwum/Ochrona_srodowiska/ bip.warmia.mazury.pl] [04.03.2014]</ref>.
 <br/>
+==Zobacz też==
+*[[Bisztynek|Miasto Bisztynek]]
 {{Przypisy}}
 <references/>
 == Bibliografia  ==
-Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]<br/>
+Dz.U. 1946, nr 28, poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.04.2014]<br/>
-Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]<br/>
+Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.04.2014]<br/>
-Dz.U. 1958 nr 76 poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19580760393 isap.sejm.gov.pl]<br/>
+Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19580760393 isap.sejm.gov.pl] [20.04.2014]<br/>
-Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]<br/>
+Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.04.2014]<br/>
-Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. <br/>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]<br/>
+Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.<br/>
-Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]
+Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.04.2014]<br/>
-Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
+Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
-Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1969.<br/>
+''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/>
-Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.<br/>
+''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r.'', GUS, Warszawa 2013.<br/>
-Bank Danych Lokalnych GUS [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks stat.gov.pl] [04.03.2014]<br/>
+Bank Danych Lokalnych GUS [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks] [04.03.2014]<br/>
-BIP Urzędu Miasta i Gminy Bisztynek [http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-_wiejska/ bip.warmia.mazury.pl] [04.03.2014]<br/>
+[http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-_wiejska/ bip.warmia.mazury.pl] [04.03.2014]<br/>
-[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur]<br/>
+[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.04.2014]<br/>
-Plan odnowy miejscowości Sępopol na lata 2009 -2015, Załącznik  do Uchwały Nr XXI/124/09 Rady Miejskiej w Sępopolu z dnia 3 marca 2009 r. <br/>
+Plan odnowy miejscowości Sępopol na lata 2009-2015, Załącznik  do Uchwały Nr XXI/124/09 Rady Miejskiej w Sępopolu z dnia 3 marca 2009 r.<br/>
-[http://bip.warmia.mazury.pl/sepopol_gmina_miejsko_-_wiejska/76/59/Plan_odnowy_miejscowosci_Sepopol_na_lata_2009_-2015/ bip.warmia.mazury.pl] <br/>
+[http://bip.warmia.mazury.pl/sepopol_gmina_miejsko_-_wiejska/76/59/Plan_odnowy_miejscowosci_Sepopol_na_lata_2009_-2015/ bip.warmia.mazury.pl] [20.04.2014]<br/>
-Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków. [http://www.nid.pl/pl/ nid.pl]<br/>
+[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]<br/>
-[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/bartoszycki/bisztynek.pdf stat.gov.pl] [04.03.2014]<br/>
+[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/bartoszycki/bisztynek.pdf stat.gov.pl, gmina Bisztynek] [04.03.2014]<br/>
-Wrota Warmii i Mazur [http://wrota.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_wiejska/ wrota.warmia.mazury.pl]<br/>
+[http://wrota.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_wiejska/ wrota.warmia.mazury.pl] [04.03.2014]<br/>
 [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat bartoszycki]][[Kategoria: Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: 1945-1989]] [[Kategoria: 1990-]]