Kowale Oleckie (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
|TERYT = 2813032 | |TERYT = 2813032 | ||
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = | + | |www = https://www.kowaleoleckie.eu/ |
| − | |bip = http:// | + | |bip = http://bip.kowaleoleckie.eu/ |
}} | }} | ||
'''Gmina Kowale Oleckie''' – gmina wiejska położona we wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w północnej części [[Powiat olecki|powiatu oleckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Kowale Oleckie|Kowalach Oleckich]]. | '''Gmina Kowale Oleckie''' – gmina wiejska położona we wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w północnej części [[Powiat olecki|powiatu oleckiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Kowale Oleckie|Kowalach Oleckich]]. | ||
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. | Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. | ||
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Krzysztof Locman]]<ref name="p1"> [http://www.gmina.kowale.fr.pl/www/ Urząd Gminy Kowale Oleckie | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Krzysztof Locman]]<ref name="p1"> [http://www.gmina.kowale.fr.pl/www/index.php/urzad-gminy/wladze Urząd Gminy Kowale Oleckie]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| Linia 68: | Linia 68: | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Bialskie Pola]], [[Borkowiny]], [[Chełchy (gmina Kowale Oleckie)|Chełchy]], [[Cicha Wólka]], [[Czerwony Dwór]], [[Czukty]], [[Dorsze]], [[Drozdowo (gmina Kowale Oleckie)|Drozdowo]], [[Golubie Wężewskie]], [[Golubki]], [[Gorczyce (gmina Kowale Oleckie)|Gorczyce]], [[Guzy]], [[Jabłonowo]], [[Kiliany]], [[Kowale Oleckie]], [[Lakiele]], [[Monety (gmina Kowale Oleckie)|Monety]], [[Rogówko]], [[Sokółki (gmina Kowale Oleckie)|Sokółki]], [[Stacze]], [[Stożne (gmina Kowale Oleckie)|Stożne]], [[Szarejki (gmina Kowale Oleckie)|Szarejki]], [[Szeszki (gmina Kowale Oleckie)|Szeszki]], [[Szwałk]], [[Wężewo]], [[Zawady Oleckie]]. | + | Sołectwa: [[Bialskie Pola]], [[Borkowiny]], [[Chełchy (gmina Kowale Oleckie)|Chełchy]], [[Cicha Wólka]], [[Czerwony Dwór]], [[Czukty]], [[ Dorsze (gmina Kowale Oleckie)|Dorsze]], [[Drozdowo (gmina Kowale Oleckie)|Drozdowo]], [[Golubie Wężewskie]], [[Golubki]], [[Gorczyce (gmina Kowale Oleckie)|Gorczyce]], [[Guzy]], [[Jabłonowo]], [[Kiliany]], [[Kowale Oleckie]], [[Lakiele]], [[Monety (gmina Kowale Oleckie)|Monety]], [[Rogówko]], [[Sokółki (gmina Kowale Oleckie)|Sokółki]], [[Stacze]], [[Stożne (gmina Kowale Oleckie)|Stożne]], [[Szarejki (gmina Kowale Oleckie)|Szarejki]], [[Szeszki (gmina Kowale Oleckie)|Szeszki]], [[Szwałk]], [[Wężewo]], [[Zawady Oleckie]]. |
| − | Pozostałe miejscowości: [[Borki (gmina Kowale Oleckie)|Borki]], [[Dunajek Osada Leśna]], [[Główka (gmina Kowale Oleckie)|Główka]], [[Koniszki]], [[Leśny Zakątek]], [[Rogojny (gmina Kowale Oleckie)|Rogojny]], [[Wierzbianki]], [[Piastowo]], [[Drozdówko]], [[Borysowo]], [[Daniele]], [[Kilianki]], [[Kucze (gmina Kowale Oleckie)|Kucze]], [[Mściszewo]], [[Żydy]], [[Mazury Osada]], [[Zawady Małe]], [[Gościrady]]. | + | Pozostałe miejscowości: [[Borki (gmina Kowale Oleckie)|Borki]], [[Dunajek Osada Leśna]], [[Główka (gmina Kowale Oleckie)|Główka]], [[Koniszki]], [[Leśny Zakątek]], [[Rogojny (gmina Kowale Oleckie)|Rogojny]], [[Wierzbianki]], [[Piastowo (gmina Kowale Oleckie)|Piastowo]], [[Drozdówko]], [[Borysowo]], [[Daniele]], [[Kilianki]], [[Kucze (gmina Kowale Oleckie)|Kucze]], [[Mściszewo]], [[Żydy]], [[Mazury Osada]], [[Zawady Małe]], [[Gościrady]]. |
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
Aktualna wersja na dzień 10:41, 11 cze 2024
| Gmina Kowale Oleckie | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | olecki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Krzysztof Locman | ||
| Powierzchnia | 251,53 km² | ||
| Liczba sołectw | 26 | ||
| Liczba miejscowości | 45 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
5286 21 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 87 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOE | ||
| TERYT | 2813032 | ||
| Urząd gminy ul. Kościuszki 44 19-420 Kowale Oleckie
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Kowale Oleckie – gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północnej części powiatu oleckiego. Siedziba gminy znajduje się w Kowalach Oleckich.
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.
Władzę w gminie sprawuje wójt Krzysztof Locman[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Kowale Oleckie zajmuje powierzchnię 251,53 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 54%
- lasy: 37%
- wody: 2,5%
Gmina stanowi 28,7% powierzchni powiatu oleckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 5286 | 100 | 2567 | 48,6 | 2719 | 51,4 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
21 | 10 | 11 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Kowale Oleckie wynosiło -39 osób[2], co stanowi 29,3% migracji w powiecie oleckim oraz 1% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Gminę Kowale Oleckie utworzono w 1973 roku z terenów gromady [3] Kowale Oleckie na mocy ustawy[4], która przywracała w Polsce podział państwa na gminy. Gmina stała się częścią powiatu oleckiego w województwie białostockim.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[5], przestał istnieć powiat olecki. Gmina Kowale Oleckie została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[6].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapsko-oleckim.
1 stycznia 2002 gmina wiejska Kowale Oleckie na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[8] weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego.
Gmina Kowale Oleckie graniczy z gminami: Gołdap, Banie Mazurskie, Kruklanki, Świętajno, Olecko oraz Filipów w powiecie suwalskim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Bialskie Pola, Borkowiny, Chełchy, Cicha Wólka, Czerwony Dwór, Czukty, Dorsze, Drozdowo, Golubie Wężewskie, Golubki, Gorczyce, Guzy, Jabłonowo, Kiliany, Kowale Oleckie, Lakiele, Monety, Rogówko, Sokółki, Stacze, Stożne, Szarejki, Szeszki, Szwałk, Wężewo, Zawady Oleckie.
Pozostałe miejscowości: Borki, Dunajek Osada Leśna, Główka, Koniszki, Leśny Zakątek, Rogojny, Wierzbianki, Piastowo, Drozdówko, Borysowo, Daniele, Kilianki, Kucze, Mściszewo, Żydy, Mazury Osada, Zawady Małe, Gościrady.
Gospodarka
Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Kowale Oleckie jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Użytki rolne stanowią ponad 50% ogólnej powierzchni gminy. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Część rolników oprócz pracy na roli zajmuje się innymi pracami zarobkowymi. Szansą dla małych gospodarstw rolnych jest dodatkowa działalność, np. produkcja żywności ekologicznej, hodowla pszczół czy agroturystyka.
Gmina Kowale Oleckie stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe, m.in.: zróżnicowane ukształtowanie terenu (Wzgórza Szeskie z Szeską Górą - 309 m n.p.m.), jeziora, lasy (Puszcza Borecka), rezerwaty przyrody, niski stopień zanieczyszczenia środowiska oraz dobre rozwiązania komunikacyjne. Jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają proces rozwoju turystyki. Bazę noclegową w gminie stanowią: schronisko młodzieżowe w Golubkach i gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Zawady Oleckie, Monety, Jabłonowo, Czerwony Dwór, Piastowo, Leśny Zakątek[1].
W gminie rozwinięty jest przemysł drzewny, materiałów budowlanych, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Kowale Oleckie wynosiła w 2013 roku 268. W tym 17 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 251 tworzy sektor prywatny. 62 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 25 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 35 firm w dziale budownictwo, 41 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 5 firm[2]. Do największych firm w gminie należą: PPUH "GICOR II", Zakład Produkcyjno-Handlowy CERAMBUD - Cegielnie w Kowalach Oleckich i Golubkach, Zakład Produkcji Kruszywa Stożne.
Gmina Kowale Oleckie należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Międzygminnego Związku "Gospodarka Komunalna" oraz LGD "Lider w EGO".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej ze względu na możliwości rozwojowe oraz zapóźnienia.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Kowale Oleckie wynosiła 589 osób[2], co stanowi 18% bezrobotnych w powiecie oleckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,4% ludności[9].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminna Biblioteka Publiczna w Kowalach Oleckich - filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: Sokółki i Stożne
- Gminne Centrum Kultury w Kowalach Oleckich
GCK jest właścicielem Kina Pionier w Kowalach Oleckich.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Kowaliada
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Robert Guziewski (1938-1999) – rzeźbiarz ludowy z Kowali Oleckich.
- Joanna Sinderewicz (ur. 1966) – artystka ludowa, malarka, hafciarka i koronkarka.
- Józef Sinderewicz (ur. 1928) – śpiewak ludowy, mieszka we wsi Monety.
- Irena Tarasiewicz (ur. 1957) – malarka amatorka, pisankarka, mieszka i pracuje w Kowalach Oleckich.
- Cecylia Truchan (1955- ) – pisankarka, twórczyni ludowa, mieszka i pracuje we wsi Monety.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Kowale Oleckie należą[10]:
- kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Szarejkach
- dwór w Drozdowie
- cmentarz ewangelicki w Szwałku
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Kowalach Oleckich
- zespół dworski w Staczach i Szwałku
- grodziska w Szwałku i Wężewie
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlak [Szlak "Mostami Mazurki i brzegami jezior ku puszczańskim ostępom"| "Mostami Mazurki i brzegami jezior ku puszczańskim ostępom"] oznaczony kolorem czerwonym
- szlak [Szlak "Po wierchach i jarach Szeskiego Garbu"|"Po wierchach i jarach Szeskiego Garbu"] oznaczony kolorem niebieskim
- szlak [Szlak po dworach i jeziorach|"Po dworach i jeziorach prowadzący"] oznaczony kolorem zielonym
- szlak wodny: Puszcza Borecka – jezioro Szwałk Wielki – jezioro Ełk
- zabytkowe parki, m.in. w: Dorszach, Staczach, Szwałku, Wężewie
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
- Puszcza Borecka, jeziora
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kowale Oleckie można uzyskać na stronie internetowej gmina.kowale.fr.pl.
Religia
- Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Cichach
- Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Kowalach Oleckich
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Kowale Oleckie istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole Samorządowe w Kowalach Oleckich
- Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kowalach Oleckich
- Szkoła Podstawowa w Stożnem
- Publiczne Gimnazjum w Kowalach Oleckich
- Zespół Szkół w Sokółkach - Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Sokółkach, Publiczne Gimnazjum w Sokółkach
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: zawody młodzieżowych drużyn pożarniczych, turnieje piłki nożnej, koszykówki, siatkówki, tenisa ziemnego, biegi przełajowe "Trzymaj Formę".
Na terenie gminy działają kluby:
- UKS "Kowaliki" w Kowalach Oleckich
- UKS "Kowalak" przy Publicznym Gimnazjum w Kowalach Oleckich
- UKS "TROPS" przy Szkole Podstawowej i Publicznym Gimnazjum w Sokółkach
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Kultury Fizycznej i Rekreacji "Kowalak" w Kowalach Oleckich
- Grupa taneczna Alien Style Two
- Zespół rockowy NIKT
- Grupa Teatralna Osiem do dziesięciu
- Zespół folklorystyczny Prząśniczki
- Stowarzyszenie Archiwiści Północy
- Stowarzyszenie Monety
- Stowarzyszenie Pomocna Dłoń w Kowalach Oleckich
- Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Lokalnych Kraina Szeskich Wzgórz
- Stowarzyszenie "Kuźnia Dobrych Praktyk"
- Zespół taneczny Funky z Kowali Oleckich
- Zespół śpiewaczy Jarka z Kowali Oleckich
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[11]:
Rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Cisowy Jar (10,65 ha)
- Rezerwat Lipowy Jar (49,54 ha)
- Rezerwat Mazury (372,69 ha)
- Rezerwat Wyspa Lipowa na jeziorze Wielki Szwałk (2,74 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Oleckich (10 521,3 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22 860,9 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Szeskich (12 495,1 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka (18 962,76 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka (25 340,14 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Kowale Oleckie znajduje się 16 pomników przyrody[11].
Zobacz też:
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Urząd Gminy Kowale Oleckie
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
- ↑ 11,0 11,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [1]
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Program ochrony środowiska dla gminy Kowale Oleckie na lata 2004-2007 z uwzględnieniem lat 2008-2011, Kowale Oleckie 2003.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Kowale Oleckie [20.12.2014]
Urząd Gminy Kowale Oleckie [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
