Kurzętnik (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(→‎Miejscowości na terenie gminy)
Linia 40: Linia 40:
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
−
{{Galeria|Nazwa=Kurzętnik (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
+
[[Plik: Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.jpg| thumb|right|290px|Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.<br>Fot. Podkomorzy. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kurz%C4%99tnik_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_parafialny.JPG Commons Wikimedia] ]]
−
|Plik: Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.jpg| Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.<br>Fot. Podkomorzy. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kurz%C4%99tnik_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_parafialny.JPG Commons Wikimedia]  
+
[[Plik: Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.jpg| thumb|right|290px|Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.<br>Fot. 1bumer. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kurz%C4%99tnik_zamek1%28WLZ12%29.jpg Commons Wikimedia]]]
−
|Plik: Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.jpg| Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.<br>Fot. 1bumer. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kurz%C4%99tnik_zamek1%28WLZ12%29.jpg Commons Wikimedia]
+
[[Plik: Grodzisko we wsi Nielbark.jpg|thumb|right|290px| Grodzisko we wsi Nielbark.<br>Fot. Czonek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nielbark_grodzisko.JPG Commons Wikimedia]
−
|Plik: Grodzisko we wsi Nielbark.jpg| Grodzisko we wsi Nielbark.<br>Fot. Czonek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nielbark_grodzisko.JPG Commons Wikimedia]
+
]]
−
}}
 
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
 
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
 
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni

Wersja z 12:28, 16 mar 2015

Gmina Kurzętnik
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nowomiejski
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Wojciech Dereszewski
Powierzchnia 149,11 km²
Liczba sołectw 19
Liczba miejscowości 21
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		9043
61 osób/km²
Strefa numeracyjna 56
Tablice rejestracyjne NNM
TERYT 2812042
Urząd gminy
ul. Grunwaldzka 39 13-306 Kurzętnik
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Kurzętnik – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowej części powiatu nowomiejskiego. Siedziba gminy znajduje się w Kurzętniku. Gmina rolnicza, posiadająca korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. Władzę w gminie sprawuje wójt Wojciech Dereszewski[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Kurzętnik zajmuje powierzchnię 149,11 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 70,3% (10 485 ha)
  • lasy: 19,3% (2 877 ha)

Gmina stanowi 33,7% powierzchni powiatu nowomiejskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.
Fot. Podkomorzy. Źródło: Commons Wikimedia
Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.
Fot. 1bumer. Źródło: Commons Wikimedia
Grodzisko we wsi Nielbark.
Fot. Czonek. Źródło: Commons Wikimedia
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 9043 100 4515 49,9 4528 50,1
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		61 30,5 30,5

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kurzętnik wynosiło -7 osób[2], co stanowi 6% migracji w powiecie nowomiejskim oraz 0,2% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Powstające po II wojnie światowej granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Kurzętnik w powiecie lubawskim w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski[3], gmina Kurzętnik stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy o zmianach podziału administracyjnego państwa[4] powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Kurzętnik) włączono do województwa olsztyńskiego.

W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[5], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Kurzętnik przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[6]. W 1973 roku reaktywowano gminę Kurzętnik, a w jej skład weszły sołectwa: Bratuszewo, Brzozie Lubawskie, Kamionka, Kąciki, Krzemieniewo, Kurzętnik, Lipowiec, Małe Bałówki, Marzęcice, Mikołajki, Nielbark, Otręba, Sugajenko, Szafarnia, Tereszewo, Tomaszewo, Wawrowice, Wielkie Bałówki[7].

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat nowomiejski. Gmina Kurzętnik została bezpośrednio częścią województwa toruńskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[9] umiejscowiły gminę Kurzętnik w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim.

Gmina wiejska Kurzętnik graniczy z gminami: Biskupiec, Nowe Miasto Lubawskie, Grodziczno, oraz z gminami województwa kujawsko-pomorskiego: Brzozie i Zbiczno.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Bratuszewo, Brzozie Lubawskie, Kamionka, Kąciki, Krzemieniewo, Kurzętnik: Kurzętnik I i Kurzętnik II, Lipowiec, Małe Bałówki, Marzęcice, Mikołajki, Nielbark, Otręba, Sugajenko, Szafarnia, Tereszewo, Tomaszewo, Wawrowice, Wielkie Bałówki.

Pozostałe miejscowości: Kacze Bagno, Ostrówki, Rygiel.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Kurzętnik jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 86,2% (9043 ha) to grunty orne, 13,4% (1404 ha) łąki i pastwiska, 0,4% 938 ha) to sady. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną.

Warunki przyrodnicze (w tym jeziora, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki, jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Kurzętnik, Szafarnia, Otręba, Nielbark, Wawrowice[1].

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Kurzętnik wynosiła w 2013 roku 569. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 550 tworzy sektor prywatny. 133 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 75 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 99 firm w dziale budownictwo, 42 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 8 firm[1]. W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy i budowlany, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych firm działających na terenie gminy należą: Przedsiębiorstwo Przemysłu Betonów PREFABET - KURZĘTNIK sp. z o.o., EXPOM S.A. Kurzętnik, Lavapol Spółka z o.o., ALSYBET Sp. z o.o. Kurzętnik, Bydgoskie Kopalnie Surowców Mineralnych w Bydgoszczy Kopalnia Nielbark, MARWIT - Kurzętnik, Firma Handlowo-Produkcyjna "Centrala Nasienna" Kurzętnik oraz Irwega.

Gmina Kurzętnik należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko" oraz LGD "Ziemia Lubawska".

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Kurzętnik wynosiła 735 osób[1], co stanowi 18,8% bezrobotnych w powiecie nowomiejskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,1% ludności[10].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Leszek Jobs - współtwórca kickboxingu w Kurzętniku jako zawodnik, trener i działacz; organizator najbardziej prestiżowych imprez.
  • Zofia Andrzejewska - społecznik, samorządowiec, wieloletni wójt gminy Kurzętnik.
  • Renata Rochnowska - polityk, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IV i V kadencji, była radną gminy Kurzętnik.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik należą[11]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • szlaki i ścieżki edukacyjne [Brodnicki Park Krajobrazowy|Brodnickiego Parku Krajobrazowego]
  • ścieżka edukacyjna "Doliną rzeki Drwęcy"
  • spływy kajakowe rzeką Drwęcą
  • park wiejski w Kurzętniku
  • "Góra zamkowa" i ruiny zamku w Kurzętniku
  • wczesnośredniowieczne grodzisko w Nielbarku
  • stadniny koni w Szafarni
  • Brodnicki Park Krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
  • lasy, jeziora

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kurzętnik można uzyskać na stronie internetowej kurzetnik.pl.

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Kurzętnik istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie Kurzętnik organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: mistrzostwa warmińsko-mazurskiego zrzeszenia LZS w podnoszeniu ciężarów oraz drużynowy turniej o puchar wójta gminy Kurzętnik w podnoszeniu ciężarów, mistrzostwa Polski w kickboxingu, turniej w trójboju siłowym o puchar wójta gminy Kurzętnik, halowy turniej piłki nożnej osób niepełnosprawnych, turniej tenisa o puchar wójta gminy Kurzętnik, turnieje piłki nożnej i imprezy związane z obchodami Europejskiego Tygodnia Sportu oraz Polska Biega. Prężnie działają kluby:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:

Parki krajobrazowe:

Rezerwaty przyrody:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Użytki ekologiczne:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik znajdują się 2 pomniki przyrody[12], m.in. głaz narzutowy na terenie parku wiejskiego w Kurzętniku.

Zobacz też:

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Urząd Gminy Kurzętnik [20.10.2014]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
  3. ↑ Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  4. ↑ Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  5. ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  6. ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  7. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
  8. ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  9. ↑ Dz.U. 1998, nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  10. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  11. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
  12. ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [1]

Bibliografia

Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
BIP Urzędu Gminy Kurzętnik, Program Ochrony Środowiska Gminy Kurzętnik na lata 2010-2013.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Kurzętnik [20.10.2014]
Urząd Gminy Kurzętnik [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim. [20.10.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Kurzętnik_(gmina_wiejska)&oldid=139619”