Szczytno (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Miejscowości na terenie gminy) |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|bip = http://www.e-bip.pl/ | |bip = http://www.e-bip.pl/ | ||
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Szczytno''' – gmina wiejska położona w południowej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w centralnej części [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Szczytno| Szczytnie]]. | + | '''Gmina Szczytno''' – gmina wiejska położona w południowej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w centralnej części [[Powiat szczycieński|powiatu szczycieńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Szczytno|Szczytnie]]. |
| − | Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Na terenie gminy znajduje się Port Lotniczy Mazury (Szczytno | + | Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Na terenie gminy znajduje się [[Port Lotniczy Olsztyn-Mazury]] w [[Szymany (gmina Szczytno)|Szymanach]]. |
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Sławomir Wojciechowski]]<ref> [http://www.e-bip.pl/Start/13113/About BIP Urzędu Gminy Szczytno]</ref>. | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Sławomir Wojciechowski]]<ref> [http://www.e-bip.pl/Start/13113/About BIP Urzędu Gminy Szczytno]</ref>. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
*lasy: 48,3% (16725,17 ha) | *lasy: 48,3% (16725,17 ha) | ||
| − | Gmina stanowi 17,9% powierzchni [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]] | + | Gmina stanowi 17,9% powierzchni [[Powiat szczycieński|powiatu szczycieńskiego]] |
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | ||
| − | + | [[Plik: Kościół w Lipowcu.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Walentego i św. Jakuba w Lipowcu. Fot. Tadeusz Plebański. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lipowiec,_kościół_parafialny_p.w._św._Walentego.JPG Commons Wikimedia]]] | |
| − | + | [[Plik: Kościół w Trelkowie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Maksymiliama Kolbe w Trelkowie.<br/> Autor: Mieczysław Kalski]] | |
| − | + | [[Plik: Wykaz operacji lotniczych Szymany.jpg|thumb|right|290px|Wykaz operacji lotniczych w Szymanach w 2003 roku.<br/> Źródło: [http://www.rp.pl/galeria/2,2,291762.html www.rp.pl] | |
| − | + | ]] | |
| − | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|-- | |-- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || 12247 || 100 || 6066 || 49,5 || 6181 || 50,5 | + | |liczba ||12247 ||100 ||6066 ||49,5 ||6181 ||50,5 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 35 || colspan=2| 17,5 || colspan=2| 17,5 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|35 ||colspan=2|17,5 ||colspan=2|17,5 |
|} | |} | ||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Szczytno było dodatnie i wynosiło 151 osób<ref name="p1"/>. | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Szczytno było dodatnie i wynosiło 151 osób<ref name="p1"/>. | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Szczytno były częścią [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]] w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | + | Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Szczytno były częścią [[Powiat szczycieński|powiatu szczycieńskiego]] w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]</ref>. |
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>. Gromada Szczytno przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>. Gromada Szczytno przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | ||
| Linia 65: | Linia 64: | ||
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Szczytno została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.<br/> | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Szczytno została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.<br/> | ||
| − | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę Szczytno w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]]. | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę Szczytno w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]]. |
| − | Gmina wiejska Szczytno graniczy z gminami: [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Jedwabno (gmina wiejska)|Jedwabno]], [[Rozogi (gmina wiejska)| Rozogi]], [[Wielbark (gmina wiejska)| Wielbark]], [[Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)| Świętajno]] oraz [[Pasym (gmina miejsko-wiejska)|Pasym]]. | + | Gmina wiejska Szczytno graniczy z gminami: [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Jedwabno (gmina wiejska)|Jedwabno]], [[Rozogi (gmina wiejska)|Rozogi]], [[Wielbark (gmina wiejska)|Wielbark]], [[Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)|Świętajno]] oraz [[Pasym (gmina miejsko-wiejska)|Pasym]]. |
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Czarkowy Grąd]], [[Dębówko]], [[Gawrzyjałki]], [[Jęcznik]], [[Korpele]], [[Lemany]], [[Leśny Dwór]], [[Lipowiec]], [[Lipowa Góra Wschodnia]], [[Lipowa Góra Zachodnia]], [[Małdaniec]], [[Marksewo]], [[Niedźwiedzie]], [[Nowe Gizewo]], [[Nowiny]], [[Olszyny]], [[Piecuchy]], [[Płozy]], [[Prusowy Borek]], [[Romany]], [[Rudka]], [[Sasek Mały]], [[Sasek Wielki]], [[Sędańsk]], [[Siódmak]], [[Stare Kiejkuty]], [[Szczycionek]], [[Szymany]], [[Trelkowo]], [[Wały]], [[Wawrochy]], [[Zielonka]]. | + | Sołectwa: [[Czarkowy Grąd]], [[Dębówko]], [[Gawrzyjałki]], [[Jęcznik]], [[Korpele]], [[Lemany]], [[Leśny Dwór]], [[Lipowiec]], [[Lipowa Góra Wschodnia]], [[Lipowa Góra Zachodnia]], [[Małdaniec]], [[Marksewo]], [[Niedźwiedzie]], [[Nowe Gizewo]], [[Nowiny]], [[Olszyny]], [[Piecuchy]], [[Płozy]], [[Prusowy Borek]], [[Romany]], [[Rudka]], [[Sasek Mały]], [[Sasek Wielki]], [[Sędańsk]], [[Siódmak]], [[Stare Kiejkuty]], [[Szczycionek]], [[Szymany (gmina Szczytno)|Szymany]], [[Trelkowo]], [[Wały (gmina Szczytno)|Wały]], [[Wawrochy]], [[Zielonka]]. |
Pozostałe miejscowości: [[Kobyłocha]], [[Ulążki]], [[Pużary]], [[Piece]], [[Sasek]], [[Lipowiec Mały]], [[Kamionek]], [[Lipnik]], [[Wikno (gmina Szczytno)|Wikno]], [[Młyńsko]], [[Kaspry]], [[Ochódno]], [[Janowo (gmina Szczytno)|Janowo]], [[Sawica]], [[Wólka Szczycieńska]], [[Nowe Dłutówko]], [[Trelkówko]], [[Żytkowizna]], [[Wałpusz]]. | Pozostałe miejscowości: [[Kobyłocha]], [[Ulążki]], [[Pużary]], [[Piece]], [[Sasek]], [[Lipowiec Mały]], [[Kamionek]], [[Lipnik]], [[Wikno (gmina Szczytno)|Wikno]], [[Młyńsko]], [[Kaspry]], [[Ochódno]], [[Janowo (gmina Szczytno)|Janowo]], [[Sawica]], [[Wólka Szczycieńska]], [[Nowe Dłutówko]], [[Trelkówko]], [[Żytkowizna]], [[Wałpusz]]. | ||
| Linia 83: | Linia 82: | ||
Gmina Szczytno należy do [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]]. | Gmina Szczytno należy do [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]]. | ||
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Szczytno wynosiła 1083 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 17% bezrobotnych w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]]. | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Szczytno wynosiła 1083 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 17% bezrobotnych w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]]. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 16% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 16% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
| Linia 98: | Linia 97: | ||
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Szczytno należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Szczytno należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: | ||
| − | *[[lkwim: Kościół pw. św. Walentego i św. Jakuba w Lipowcu| kościół pw. św. Walentego w Lipowcu]] | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Walentego i św. Jakuba w Lipowcu|kościół pw. św. Walentego w Lipowcu]] |
| − | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach| kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach]] | + | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach|kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach]] |
*[[lkwim: Kościół pw. św. Maksymiliama Kolbe w Trelkowie|kościół pw. św. Maksymiliama Kolbe w Trelkowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem | *[[lkwim: Kościół pw. św. Maksymiliama Kolbe w Trelkowie|kościół pw. św. Maksymiliama Kolbe w Trelkowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem | ||
*kaplice baptystów w Szymanach i Trelkowie | *kaplice baptystów w Szymanach i Trelkowie | ||
| Linia 114: | Linia 113: | ||
*jeziora, lasy | *jeziora, lasy | ||
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Szczytno można uzyskać na stronach internetowych: [http://www.ug.szczytno.pl/ UG Szczytno] oraz [http://www.turystyka.szczytno.pl/ turystyka.szczytno.pl] | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Szczytno można uzyskać na stronach internetowych: [http://www.ug.szczytno.pl/ UG Szczytno] oraz [http://www.turystyka.szczytno.pl/ turystyka.szczytno.pl] | ||
| + | |||
| + | == Religia == | ||
| + | *[[Parafia pw. Chrystusa Króla w Szczytnie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Szymanach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Opieki Świętego Józefa w Opaleńcu]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Walentego w Lipowcu]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Wojciecha w Gawrzyjałkach]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| Linia 121: | Linia 127: | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Rudce]] | *[[Szkoła Podstawowa w Rudce]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Wawrochach]] | *[[Szkoła Podstawowa w Wawrochach]] | ||
| − | *[[Zespół Szkół im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Lipowcu]] - [[Szkoła Podstawowa im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Lipowcu| szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Publiczne w Lipowcu|gimnazjum]] | + | *[[Zespół Szkół im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Lipowcu]] - [[Szkoła Podstawowa im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Lipowcu|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Publiczne w Lipowcu|gimnazjum]] |
| − | *[[Zespół Szkół w Olszynach]] - [[Szkoła Podstawowa w Olszynach| szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Publiczne w Olszynach|gimnazjum]] | + | *[[Zespół Szkół w Olszynach]] - [[Szkoła Podstawowa w Olszynach|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Publiczne w Olszynach|gimnazjum]] |
*[[Zespół Szkół w Szymanach]] - [[Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Szymanach |szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Publiczne im. Mikołaja Kopernika w Szymanach|gimnazjum]] | *[[Zespół Szkół w Szymanach]] - [[Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Szymanach |szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Publiczne im. Mikołaja Kopernika w Szymanach|gimnazjum]] | ||
*[[Niepubliczny Zespół Szkolno-Przedszkolny w Romanach]] - przedszkole, szkoła podstawowa | *[[Niepubliczny Zespół Szkolno-Przedszkolny w Romanach]] - przedszkole, szkoła podstawowa | ||
| Linia 146: | Linia 152: | ||
Obszary [[Natura 2000]]: | Obszary [[Natura 2000]]: | ||
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka | Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka]] (116 604,69 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka |Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka]] (116 604,69 ha) |
| − | *[[Natura 2000 Ostoja Napiwodzko-Ramucka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka]] (32 612,78 ha) | + | *[[Natura 2000 Ostoja Napiwodzko-Ramucka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka]] (32 612,78 ha) |
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Piska| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Piska|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha) |
*[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,61 ha) | *[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,61 ha) | ||
| − | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Szczytno znajduje się 26 pomników przyrody (ochroną objęto m.in.: | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Szczytno znajduje się 26 pomników przyrody (ochroną objęto m.in.: [[Użytek ekologiczny "Mała Biel"|użytek ekologiczny "Mała Biel"]])<ref name="p3"/>. |
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
Aktualna wersja na dzień 10:24, 19 sty 2016
| Gmina Szczytno | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | szczycieński | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Sławomir Wojciechowski | ||
| Powierzchnia | 346,24 km² | ||
| Liczba sołectw | 32 | ||
| Liczba miejscowości | 51 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
12247 35 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NSZ | ||
| TERYT | 2817062 | ||
| Urząd gminy ul. Łomżyńska 3 12-100 Szczytno
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Szczytno – gmina wiejska położona w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, w centralnej części powiatu szczycieńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Szczytnie.
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Na terenie gminy znajduje się Port Lotniczy Olsztyn-Mazury w Szymanach.
Władzę w gminie sprawuje wójt Sławomir Wojciechowski[1].
Spis treści
- 1 Powierzchnia gminy
- 2 Demografia
- 3 Historia gminy jako jednostki administracyjnej
- 4 Miejscowości na terenie gminy
- 5 Gospodarka
- 6 Kultura i turystyka
- 7 Religia
- 8 Szkolnictwo
- 9 Sport
- 10 Inne organizacje i instytucje
- 11 Obszary chronione i pomniki przyrody
- 12 Ciekawostki
- 13 Zobacz też:
- 14 Przypisy
- 15 Bibliografia
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Szczytno zajmuje powierzchnię 346,24 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 39,5% (13691 ha)
- lasy: 48,3% (16725,17 ha)
Gmina stanowi 17,9% powierzchni powiatu szczycieńskiego
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 12247 | 100 | 6066 | 49,5 | 6181 | 50,5 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
35 | 17,5 | 17,5 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Szczytno było dodatnie i wynosiło 151 osób[2].
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Szczytno były częścią powiatu szczycieńskiego w województwie olsztyńskim[3].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Szczytno przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[5].
Gminę Szczytno powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6], w jej skład wchodziły obszary sołectw: Czarkowy Grąd, Dębówko, Gawrzyjałki, Jęcznik, Kaspry, Kobylocha, Korpele, Lemany, Lipowiec, Lipowa Góra Wschodnia, Lipowa Góra Zachodnia, Małdaniec, Marksewo, Niedźwiedzie, Nowe Gizewo, Nowiny, Olszyny, Piecuchy, Płozy, Prusowy Borek, Romany, Rudka, Sasek Mały, Sędańsk, Siódmak, Stare Kiejkuty, Szczycionek, Szymany, Trelkowo, Wały, Wawrochy, Zielonka.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Szczytno została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Szczytno w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim.
Gmina wiejska Szczytno graniczy z gminami: Dźwierzuty, Jedwabno, Rozogi, Wielbark, Świętajno oraz Pasym.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Czarkowy Grąd, Dębówko, Gawrzyjałki, Jęcznik, Korpele, Lemany, Leśny Dwór, Lipowiec, Lipowa Góra Wschodnia, Lipowa Góra Zachodnia, Małdaniec, Marksewo, Niedźwiedzie, Nowe Gizewo, Nowiny, Olszyny, Piecuchy, Płozy, Prusowy Borek, Romany, Rudka, Sasek Mały, Sasek Wielki, Sędańsk, Siódmak, Stare Kiejkuty, Szczycionek, Szymany, Trelkowo, Wały, Wawrochy, Zielonka.
Pozostałe miejscowości: Kobyłocha, Ulążki, Pużary, Piece, Sasek, Lipowiec Mały, Kamionek, Lipnik, Wikno, Młyńsko, Kaspry, Ochódno, Janowo, Sawica, Wólka Szczycieńska, Nowe Dłutówko, Trelkówko, Żytkowizna, Wałpusz.
Gospodarka
Jedną z głównych gałęzi gospodarki gminy Szczytno jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Użytki rolne zajmują niecałe 40% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 56% (7654 ha) stanowią grunty orne, 44% (6037 ha) łąki i pastwiska. Większość gospodarstw prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw dominują zboża, ziemniaki, rzepak; w hodowli zwierząt chów bydła opasowego i mlecznego oraz drób.t Walory przyrodnicze obszarów wiejskich tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki, co stwarza dodatkowe możliwości pracy i dochodu dla rolników.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Szczytno wynosiła pod koniec 2013 roku 854. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 835 tworzy sektor prywatny. 225 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 88 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 118 firm w dziale budownictwo, 85 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 27 firm[2]. Na terenie gminy działają firmy przetwórstwa i obróbki drewna (zakłady stolarskie, meblarskie, tartaki), produkcji wyrobów budowlanych z betonu (PANTO POLAND ENGINEERING s.c. Korpele), dość dobrze rozwinięta jest sieć usług i handel.
Szczególne znaczenie dla rozwoju gminy ma turystyka. Z roku na rok region odwiedza coraz większa liczba turystów krajowych i zagranicznych. Walorami sprzyjającymi rozwojowi turystyki są: korzystne warunki naturalne dobrze zachowane środowisko przyrodnicze i krajobrazowe, mały poziom zurbanizowania, czyste powietrze, duża lesistość terenów oraz liczne jeziora. Bazę turystyczną stanowią ośrodki wypoczynkowe, domki letniskowe oraz gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Marksewo, Sasek Mały, Dębówko, Piece, Jęcznik, Małdaniec, Romany, Stare Kiejkuty[9].
Gmina Szczytno należy do LGD "Brama Mazurskiej Krainy".
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Szczytno wynosiła 1083 osób[2], co stanowi 17% bezrobotnych w powiecie szczycieńskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 16% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Filie biblioteki znajdują się w Kamionku, Olszynach, Szymanach.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Dożynki Gminne
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Szczytno należą[11]:
- kościół pw. św. Walentego w Lipowcu
- kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach
- kościół pw. św. Maksymiliama Kolbe w Trelkowie wraz z przykościelnym cmentarzem
- kaplice baptystów w Szymanach i Trelkowie
- zabytkowe drewniane domy we wsiach: Lemany, Lipowiec, Romany, Rudka, Wawrochy, Zielonka
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlak pieszy Mazursko-Kurpiowski
- szlaki rowerowe:
- trasa "Wielkich Jałowców": Szczytno - Prusowy Borek - Lipowiec - Zabiele - Szczytno (36 km)
- trasa "Rybitwy": Szczytno - Sasek Wielki - Sasek Mały - Rekownica - Jedwabno - Narty - Brajniki - Nowy Dwór - Sawica - Janowo - Sedańsk - Szczytno (55 km)
- trasa "Młyński Staw": Szczytno - Szczycionek - Dębówko - Piece - Jęcznik - Elganowo - Janowo - Szczytno (41 km)
- trasa "Juranda": Jerutki - Świętajno - Rozogi - Spychowo - Babięta - Jerutki (95 km)
- obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
- jeziora, lasy
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Szczytno można uzyskać na stronach internetowych: UG Szczytno oraz turystyka.szczytno.pl
Religia
- Parafia pw. Chrystusa Króla w Szczytnie
- Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Szymanach
- Parafia pw. Opieki Świętego Józefa w Opaleńcu
- Parafia pw. św. Walentego w Lipowcu
- Parafia pw. św. Wojciecha w Gawrzyjałkach
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Szczytno istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Gminne Przedszkole "Jasia i Małgosi" w Lipowcu
- Gminne Przedszkole w Nowinach
- Szkoła Podstawowa w Rudce
- Szkoła Podstawowa w Wawrochach
- Zespół Szkół im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Lipowcu - szkoła podstawowa, gimnazjum
- Zespół Szkół w Olszynach - szkoła podstawowa, gimnazjum
- Zespół Szkół w Szymanach - szkoła podstawowa, gimnazjum
- Niepubliczny Zespół Szkolno-Przedszkolny w Romanach - przedszkole, szkoła podstawowa
- Niepubliczny Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Wandy Chotomskiej w Trelkowie - przedszkole, szkoła podstawowa
- Niepubliczny Zespół Szkolno-Przedszkolny w Gawrzyjałkach - przedszkole, szkoła podstawowa
Sport
W gminie działa klub:
- GKS Szczytno
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne "Mazurskie Źródła" Dębówko
- Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Stare Kiejkuty
- Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Szymany
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Spychowski Obszar Chronionego Krajobrazu (12 101,8 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego (40 997,4 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej (131 425,2 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka (116 604,69 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka (32 612,78 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska (172 802,21 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska (57 826,61 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Szczytno znajduje się 26 pomników przyrody (ochroną objęto m.in.: użytek ekologiczny "Mała Biel")[12].
Ciekawostki
- O porcie lotniczym w Szymanach oraz wsi Stare Kiejkuty w gminie Szczytno zrobiło się głośno na całym świecie w 2005 roku, gdy organizacja Human Rights Watch ogłosiła, że samolot (Boeing 737 CIA o numerach N313P) przewożący więzionych przez Amerykanów terrorystów z Kabulu do Guantanamo lądował na lotnisku w Szymanach. W Szymanach miał też lądować samolot (Gulfstream V o numerach N379P), który według Amnesty International zaliczył ponad 50 lotów do Guantanamo, zyskując przydomek "Guantanamo Bay Express". Według byłej rzeczniczki prasowej portu lotniczego Marioli Przewłockiej, lotnisko w Szymanach przyjęło 6 takich podejrzanych lądowań. W ich przypadku władze zabroniły urządzania standardowej odprawy pasażerów, a opłaty lotniskowe, znacznie wyższe niż normalnie, były uiszczane w gotówce. Dowody w tej sprawie opublikowała Rzeczpospolita[13]. Więźniowie mieli być potem przewożeni do tajnego obiektu wojskowego znajdującego się w Ośrodku Kształcenia Kadr Wywiadu w Starych Kiejkutach, w którym mieli być torturowani.
- Gmina bierze udział w projekcie "Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur" prowadzonym przez Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie systemu gromadzenia i archiwizowania pamięci o krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur, utrwalanie i udostępnienie szerokiej publiczności tego, co mieszkańcy małych wsi i miasteczek opowiadają o miejscach, w których żyją.
Zobacz też:
- Mazury
- Szczycieńska Pozycja Leśna
- Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Gminy Szczytno
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Urząd Gminy Szczytno [1]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [2]
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
- ↑ Rzeczpospolita
Bibliografia
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju lokalnego gminy Szczytno, Szczytno 2005
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Szczytno [20.12.2014]
Urząd Gminy Szczytno [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
rp.pl [20.12.2014]
UStat Olsztyn [20.12.2014]
wikipedia.org [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]
