Wydminy (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 35: | Linia 35: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska Wydminy zajmuje powierzchnię 232,99 km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3149]</ref> | + | Gmina wiejska Wydminy zajmuje powierzchnię 232,99 km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3149]</ref>, w tym: |
| − | |||
*użytki rolne: 62,7% (14608,5 ha) | *użytki rolne: 62,7% (14608,5 ha) | ||
*lasy: 22,6% (5266,6 ha) | *lasy: 22,6% (5266,6 ha) | ||
| Linia 42: | Linia 41: | ||
Gmina stanowi 20,8% powierzchni [[Powiat giżycki| powiatu giżyckiego]]. | Gmina stanowi 20,8% powierzchni [[Powiat giżycki| powiatu giżyckiego]]. | ||
| − | + | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | ||
| Linia 68: | Linia 67: | ||
}} | }} | ||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiło -11 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 11,6% migracji w [[Powiat giżycki| powiecie giżyckim]] oraz 0,3% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiło -11 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 11,6% migracji w [[Powiat giżycki| powiecie giżyckim]] oraz 0,3% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | ||
| − | |||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| Linia 78: | Linia 76: | ||
Gmina wiejska Wydminy graniczy z gminami: [[Giżycko (gmina wiejska)| Giżycko]] , [[Kruklanki (gmina wiejska)| Kruklanki]], [[Miłki (gmina wiejska)| Miłki]], [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)| Orzysz]], [[Stare Juchy (gmina wiejska)| Stare Juchy]], [[Świętajno(gmina wiejska)| Świętajno]]. | Gmina wiejska Wydminy graniczy z gminami: [[Giżycko (gmina wiejska)| Giżycko]] , [[Kruklanki (gmina wiejska)| Kruklanki]], [[Miłki (gmina wiejska)| Miłki]], [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)| Orzysz]], [[Stare Juchy (gmina wiejska)| Stare Juchy]], [[Świętajno(gmina wiejska)| Świętajno]]. | ||
| − | + | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
Sołectwa: [[Berkowo]], [[Biała Giżycka]], [[Cybulki]], [[Czarnówka]], [[Dudka]], [[Gajrowskie]], [[Gawliki Małe]], [[Gawliki Wielkie]], [[Grądzkie]], [[Hejbuty]], [[Malinka (gmina Wydminy)| Malinka]], [[Mazuchówka]], [[Okrągłe]], [[Orłowo (gmina Wydminy)| Orłowo]], [[Pamry]], [[Pańska Wola]], [[Pietrasze]], [[Radzie]], [[Ranty]], [[Siedliska]], [[Siemionki]], [[Sucholaski]], [[Szczepanki]], [[Szczybały Orłowskie]], [[Talki]], [[Wężówka]], [[Wydminy]], [[Zelki]]. | Sołectwa: [[Berkowo]], [[Biała Giżycka]], [[Cybulki]], [[Czarnówka]], [[Dudka]], [[Gajrowskie]], [[Gawliki Małe]], [[Gawliki Wielkie]], [[Grądzkie]], [[Hejbuty]], [[Malinka (gmina Wydminy)| Malinka]], [[Mazuchówka]], [[Okrągłe]], [[Orłowo (gmina Wydminy)| Orłowo]], [[Pamry]], [[Pańska Wola]], [[Pietrasze]], [[Radzie]], [[Ranty]], [[Siedliska]], [[Siemionki]], [[Sucholaski]], [[Szczepanki]], [[Szczybały Orłowskie]], [[Talki]], [[Wężówka]], [[Wydminy]], [[Zelki]]. | ||
Pozostałe miejscowości: [[Skomack Mały (gmina Wydminy)| Skomack Mały]], [[Łękuk Mały]], [[Róg Orłowski]], [[Pańska Wola - osada]], [[Gajlówka]], [[Grodkowo]], [[Rostki]], [[Gębałki]], [[Krzywe]]. | Pozostałe miejscowości: [[Skomack Mały (gmina Wydminy)| Skomack Mały]], [[Łękuk Mały]], [[Róg Orłowski]], [[Pańska Wola - osada]], [[Gajlówka]], [[Grodkowo]], [[Rostki]], [[Gębałki]], [[Krzywe]]. | ||
| − | + | ||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
Wiodącymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Wydminy jest rolnictwo. Na obszarze gminy dominuje rolnictwo indywidualne. Struktura gospodarstw charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Większość z nich to gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 10 ha). Na glebach III i IV klasy bonitacyjnej uprawiane są głównie zboża, ziemniaki i w niewielkich ilościach rzepak. Duże powierzchnie użytków zielonych (26,8% powierzchni gminy) sprzyjają hodowli bydła; hodowana jest też trzoda chlewna.<br/> | Wiodącymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Wydminy jest rolnictwo. Na obszarze gminy dominuje rolnictwo indywidualne. Struktura gospodarstw charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Większość z nich to gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 10 ha). Na glebach III i IV klasy bonitacyjnej uprawiane są głównie zboża, ziemniaki i w niewielkich ilościach rzepak. Duże powierzchnie użytków zielonych (26,8% powierzchni gminy) sprzyjają hodowli bydła; hodowana jest też trzoda chlewna.<br/> | ||
| Linia 102: | Linia 100: | ||
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
| − | + | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | |||
*[[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach| Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach]] | *[[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach| Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach]] | ||
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Wydminach]] - filie biblioteki znajdują się w: Zelkach, Gawlikach Wielkich, Talkach | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Wydminach]] - filie biblioteki znajdują się w: Zelkach, Gawlikach Wielkich, Talkach | ||
| Linia 119: | Linia 116: | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | |||
*[[Jolanta Piotrowska]] - urodzona w Wydminach; samorządowiec, burmistrz Giżycka. | *[[Jolanta Piotrowska]] - urodzona w Wydminach; samorządowiec, burmistrz Giżycka. | ||
*[[Beata Pokrzywińska-Osior]] i [[Bartek Osior]] - pochodzący z Wydmin sportowcy; utytułowani biegacze, maratończycy, trenerzy akcji "Biegam Bo Lubię", inicjatorzy półmaratonu w Wydminach. | *[[Beata Pokrzywińska-Osior]] i [[Bartek Osior]] - pochodzący z Wydmin sportowcy; utytułowani biegacze, maratończycy, trenerzy akcji "Biegam Bo Lubię", inicjatorzy półmaratonu w Wydminach. | ||
| Linia 126: | Linia 122: | ||
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gmin wiejskiej Wydminy należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gmin wiejskiej Wydminy należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: | ||
| − | |||
*[[Kościół pw. Chrystusa Zbawiciela w Wydminach]] | *[[Kościół pw. Chrystusa Zbawiciela w Wydminach]] | ||
*[[Kościół pw. Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Zelkach]] | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Zelkach]] | ||
| Linia 137: | Linia 132: | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | |||
*szlaki rowerowe: | *szlaki rowerowe: | ||
**trasa: [[Wydminy]] – [[Szczepanki]] – [[Lipińskie]] – [[Drochowo]] – [[Miłki]] – [[Miechy]] – [[Czyprki]] – [[Malinka (gmina Wydminy)| Malinka]] – [[Pamry]] – [[Ranty]] – Wydminy | **trasa: [[Wydminy]] – [[Szczepanki]] – [[Lipińskie]] – [[Drochowo]] – [[Miłki]] – [[Miechy]] – [[Czyprki]] – [[Malinka (gmina Wydminy)| Malinka]] – [[Pamry]] – [[Ranty]] – Wydminy | ||
| Linia 150: | Linia 144: | ||
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wydminy można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej [http://www.gizycko.turystyka.pl/] | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wydminy można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej [http://www.gizycko.turystyka.pl/] | ||
| − | + | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie wiejskiej Wydminy istnieją następujące placówki edukacyjne: | W gminie wiejskiej Wydminy istnieją następujące placówki edukacyjne: | ||
| − | |||
*Punkt Wychowania Przedszkolnego "Mały Artysta" w Wydminach | *Punkt Wychowania Przedszkolnego "Mały Artysta" w Wydminach | ||
*[[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Wydminach]] - [[Szkoła Podstawowa im. Feliksa Nowowiejskiego w Wydminach]], Gimnazjum w Wydminach, Samorządowe Liceum Ogólnokształcące w Wydminach | *[[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Wydminach]] - [[Szkoła Podstawowa im. Feliksa Nowowiejskiego w Wydminach]], Gimnazjum w Wydminach, Samorządowe Liceum Ogólnokształcące w Wydminach | ||
| Linia 159: | Linia 152: | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Talkach]] | *[[Szkoła Podstawowa w Talkach]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Zelkach]] | *[[Szkoła Podstawowa w Zelkach]] | ||
| − | + | ||
== Sport == | == Sport == | ||
W gminie wiejskiej Wydminy organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje piłki nożnej dziewcząt i chłopców, turnieje siatkówki, piłki plażowej, Półmaraton Wydminy. | W gminie wiejskiej Wydminy organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje piłki nożnej dziewcząt i chłopców, turnieje siatkówki, piłki plażowej, Półmaraton Wydminy. | ||
| Linia 168: | Linia 161: | ||
*Ludowy Klub Sportowy "Mazur" - Wydminy | *Ludowy Klub Sportowy "Mazur" - Wydminy | ||
*UKS "Promień" Wydminy | *UKS "Promień" Wydminy | ||
| − | + | ||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
*[[lkwim: Zespół Wokalny „Kalina” z Miłek| Zespół Wokalny „Kalina” z Miłek]] | *[[lkwim: Zespół Wokalny „Kalina” z Miłek| Zespół Wokalny „Kalina” z Miłek]] | ||
| Linia 184: | Linia 177: | ||
*[[Stowarzyszenie "Przyjazna Wieś Gawliki Wielkie"]] | *[[Stowarzyszenie "Przyjazna Wieś Gawliki Wielkie"]] | ||
*[[Fundacja "Teatr IOTA"]] | *[[Fundacja "Teatr IOTA"]] | ||
| − | + | ||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | ||
| Linia 196: | Linia 189: | ||
Obszary Natura 2000: | Obszary Natura 2000: | ||
| − | |||
*[[Natura 2000 Ostoja Borecka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25340,14 ha) | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25340,14 ha) | ||
*[[Natura 2000 Puszcza Borecka| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18962,76 ha) | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18962,76 ha) | ||
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Wydminy znajduje się 12 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej<ref name="p3"/>. | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Wydminy znajduje się 12 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej<ref name="p3"/>. | ||
| − | + | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | W [[Giżycku]] znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej. Został on zrobiony z [[Głaz narzutowy w Giżycku| głazu narzutowego]] przewiezionego z okolic Wydmin. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik. | + | W [[Giżycku]] znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej. Został on zrobiony z [[Głaz narzutowy w Giżycku| głazu narzutowego]] przewiezionego z okolic Wydmin. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik. |
| − | < | + | |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| + | |||
== Bibliografia== | == Bibliografia== | ||
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
| Linia 220: | Linia 215: | ||
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://www.wydminy.pl/ Urząd Gminy Wydminy] [20.10.2014]<br/> | [http://www.wydminy.pl/ Urząd Gminy Wydminy] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat giżycki]][[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat giżycki]][[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Wersja z 23:06, 10 lis 2014
| Gmina Wydminy | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | giżycki | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Radosław Król | ||
| Powierzchnia | 232,99 km² | ||
| Liczba sołectw | 28 | ||
| Liczba miejscowości | 37 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
6544 28 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 87 | ||
| Tablice rejestracyjne | NGI | ||
| TERYT | 2806102 | ||
| Urząd gminy ul. Grunwaldzka 74 11-510 Wydminy
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Wydminy – gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i powiatu giżyckiego. Siedziba gminy znajduje się w Wydminach.
Gmina rolnicza, usytuowana w rejonie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Atrakcyjna turystycznie, charakteryzuje się malowniczymi krajobrazami, dużą powierzchnią lasów, licznymi jeziorami (wśród nich Jezioro Wydmińskie, Jezioro Gawlik, Jezioro Białe, Jezioro Czarne, Jezioro Łękuk) oraz urozmaiconą rzeźbą terenu.
Władzę w gminie sprawuje wójt Radosław Król[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Wydminy zajmuje powierzchnię 232,99 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 62,7% (14608,5 ha)
- lasy: 22,6% (5266,6 ha)
- wody: 5,2% (1210 ha)
Gmina stanowi 20,8% powierzchni powiatu giżyckiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
Kościół pw. Chrystusa Zbawiciela w Wydminach
autor: Mieczysław Kalski
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 6544 | 100 | 3224 | 49,3 | 3320 | 50,7 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
28 | 14 | 14 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiło -11 osoby[2], co stanowi 11,6% migracji w powiecie giżyckim oraz 0,3% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej gmina Wydminy była częścią powiatu giżyckiego w województwie olsztyńskim. W 1954 roku dokonano reformy administracyjnej państwa i na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[3], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[4], przywrócono w Polsce podział państwa na gminy, a wraz z nim reaktywowano gminę Wydminy. W skład nowo utworzonej gminy weszły sołectwa: Cybulki, Czarnówka, Gawliki Wielkie, Grądzkie, Hejbuty, Malinka, Mazuchówka, Okrągłe, Orłowo, Pańska Wola, Radzie, Siedliska, Siemionki, Sucholaski, Szczepanki, Szczybały Orłowskie, Talki, Wężówka, Wydminy, Zelki.[5].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat giżycki. Gmina Wydminy została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[7].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Wydminy w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim.
Gmina wiejska Wydminy graniczy z gminami: Giżycko , Kruklanki, Miłki, Orzysz, Stare Juchy, Świętajno.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Berkowo, Biała Giżycka, Cybulki, Czarnówka, Dudka, Gajrowskie, Gawliki Małe, Gawliki Wielkie, Grądzkie, Hejbuty, Malinka, Mazuchówka, Okrągłe, Orłowo, Pamry, Pańska Wola, Pietrasze, Radzie, Ranty, Siedliska, Siemionki, Sucholaski, Szczepanki, Szczybały Orłowskie, Talki, Wężówka, Wydminy, Zelki.
Pozostałe miejscowości: Skomack Mały, Łękuk Mały, Róg Orłowski, Pańska Wola - osada, Gajlówka, Grodkowo, Rostki, Gębałki, Krzywe.
Gospodarka
Wiodącymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Wydminy jest rolnictwo. Na obszarze gminy dominuje rolnictwo indywidualne. Struktura gospodarstw charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Większość z nich to gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 10 ha). Na glebach III i IV klasy bonitacyjnej uprawiane są głównie zboża, ziemniaki i w niewielkich ilościach rzepak. Duże powierzchnie użytków zielonych (26,8% powierzchni gminy) sprzyjają hodowli bydła; hodowana jest też trzoda chlewna.
Położenie znacznej części obszaru gminy w rejonie Wielkich Jezior Mazurskich, na terenach chronionego krajobrazu oraz występowanie dużych powierzchni leśnych ogranicza intensyfikację rolnictwa, ale stwarza konieczność i warunki dla rozwoju ekologicznej produkcji rolnej.
Ważną rolę w gminie wiejskiej Wydminy odgrywa turystyka. Lasy, liczne jeziora i urozmaicona rzeźba terenu zachęcają do uprawiania wielu rodzajów turystyki, zwłaszcza wodnej (kajakarstwo, żeglarstwo), pieszej, krajoznawczej,hobbystycznej (wędkarstwo). Malownicze tereny umożliwiają wędrówki piesze i wycieczki rowerowe po istniejących szlakach turystycznych. Dodatkowym atutem gminy jest bliskość takich miejscowości wypoczynkowych, jak Giżycko i Węgorzewo. Na terenie gminy funkcjonują: pensjonaty, pola namiotowe i biwakowe, gospodarstwa agroturystyczne. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Biała Giżycka, Gawliki Małe, Grądzkie, Malinka, Wężówka, Wydminy [9].
Na obszarze gminy brak jest znaczących zakładów przetwórczych i produkcyjnych. Dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Wydminy wynosiła w 2013 roku 420. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 401 tworzy sektor prywatny. 83 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 36 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 51 firm w dziale budownictwo, 43 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 17[2]. Są to małe i średnie firmy zatrudniające od 1 do 5 osób.
Gmina wiejska Wydminy należy do Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie", Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami oraz Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej oraz obszarów przygranicznych wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Wydminy wynosiła 406 osób[2], co stanowi 10,9% bezrobotnych w powiecie giżyckim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 18,9% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminny Ośrodek Kultury w Wydminach
- Gminna Biblioteka Publiczna w Wydminach - filie biblioteki znajdują się w: Zelkach, Gawlikach Wielkich, Talkach
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Wydmiński Jarmark Twórców Ludowych
- Festiwal Chórów Klubów Seniora w Wydminach
- Noc świętojańska na wyspie w Wydminach
- "Widłunnia" oraz "Ukraina w pieśni, mowie i tańcu" w Wydminach
- Dni Wydmin
- Wietrzne spotkanie z poezją w Grądzkich
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Jolanta Piotrowska - urodzona w Wydminach; samorządowiec, burmistrz Giżycka.
- Beata Pokrzywińska-Osior i Bartek Osior - pochodzący z Wydmin sportowcy; utytułowani biegacze, maratończycy, trenerzy akcji "Biegam Bo Lubię", inicjatorzy półmaratonu w Wydminach.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gmin wiejskiej Wydminy należą[11]:
- Kościół pw. Chrystusa Zbawiciela w Wydminach
- Kościół pw. Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Zelkach
- cerkiew prawosławna w Orłowie
- zespół dworski w Gawlikach Małych i w Pamrach
- cmentarz rodziny Willutzkich w Berkowie
- cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Mazuchówka, Siedliska, Wydminy
- zbiorowa mogiła żołnierzy rosyjskich z okresu I wojny światowej w miejscowości Rostki
- zabytkowe domy przy ul. Grunwaldzkiej w Wydminach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlaki rowerowe:
- trasa spacerowa brzegiem jeziora Wydmińskiego przez ponad 100-letni most "garbaty" łączący Wydminy z wyspą jeziora Wydmińskiego
- trasa piesza wokół jeziora Wydmińskiego
- szlak kajakowy rzeką Gawlik
- jeziora i lasy - raj dla miłośników wędkowania i wypoczynku na łonie natury
- pola golfowe w miejscowości Talki
- oferta turystyki konnej w gospodarstwach agroturystycznych
- ruiny wiatraka holenderskiego w Grądzkich
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wydminy można uzyskać w Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku i na stronie internetowej [11]
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Wydminy istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Punkt Wychowania Przedszkolnego "Mały Artysta" w Wydminach
- Zespół Szkół Ogólnokształcących w Wydminach - Szkoła Podstawowa im. Feliksa Nowowiejskiego w Wydminach, Gimnazjum w Wydminach, Samorządowe Liceum Ogólnokształcące w Wydminach
- Zespół Szkół w Gawlikach Wielkich - Szkoła Podstawowa w Gawlikach Wielkich, Gimnazjum w Gawlikach Wielkich
- Szkoła Podstawowa w Talkach
- Szkoła Podstawowa w Zelkach
Sport
W gminie wiejskiej Wydminy organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje piłki nożnej dziewcząt i chłopców, turnieje siatkówki, piłki plażowej, Półmaraton Wydminy.
Na terenie gminy działa:
- Ludowy Uczniowski KS "Sport z Kulturą" przy ZSO Wydminy
- UKS "Orły" Wydminy
- Ludowy Klub Sportowy "Mazur" - Wydminy
- UKS "Promień" Wydminy
Inne organizacje i instytucje
- Zespół Wokalny „Kalina” z Miłek
- Zespół Wokalny „Marcinianki” z Marcinowej Woli
- Fundacja DYSTANS w Wydminach
- Stowarzyszenie "Otwarte Serce" w Wydminach
- Stowarzyszenie "Echo Wydmin"
- Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Gminy Wydminy
- Stowarzyszenie "Orłowo - Razem w Przyszłość"
- Stowarzyszenie Prospołecznych Inicjatyw Gminy Wydminy
- Stowarzyszenie "Nasze Talki"
- Stowarzyszenie Przyjaciół Sucholasek "Teraz Sucholaski"
- Stowarzyszenie Przyjaciół Zelek "Zelnika"
- Fundacja "Dziedzictwo Nasze" w Węgorzewie – Pracownia Tkactwa i Plastyki Obrzędowej w Mazuchówce
- Stowarzyszenie "Przyjazna Wieś Gawliki Wielkie"
- Fundacja "Teatr IOTA"
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Gawlik (871 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Orzyskich (21153 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (85527 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego (49297,2 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22860,9 ha)
Obszary Natura 2000:
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka (25340,14 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka (18962,76 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Wydminy znajduje się 12 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej[12].
Ciekawostki
W Giżycku znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej. Został on zrobiony z głazu narzutowego przewiezionego z okolic Wydmin. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik.
Przypisy
- ↑ Urząd Gminy Wydminy [1]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych lokalnych GUS [2]
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[3]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[4]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [5]
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[6]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[7]
- ↑ Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku [8]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [9]
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [10]
Bibliografia
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program rozwoju gminy Wydminy na lata 2002-2015. Strategia. Wydminy, 2002. [12] [20.10.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
UStat Olsztyn [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Wydminy [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Gminy Wydminy [20.10.2014]
