Działdowo: Różnice pomiędzy wersjami

	Działdowo
Herb Działdowa	Flaga Działdowa
	; Działdowo z lotu ptaka.; Autor: Adam Nowakowski. Źródło: Commons Wikimedia [14.12.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	działdowski
Gmina	Działdowo
Liczba ludności (2011)	21 619
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego ; Działdowo
	Położenie na mapie Polski ; Działdowo
	{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}

[wersja nieprzejrzana]

[wersja zweryfikowana]

Aktualna wersja na dzień 18:41, 14 cze 2015

Działdowo – (niem. Soldau) miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975–1998 miejscowość wchodziła w skład województwa ciechanowskiego. W 2011 roku miejscowość liczyła 21 619 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Grzegorz Mrowiński.

Położenie

Miasto jest położone nad rzeką Działdówką, w odległości 77 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Teren Działdowa i okolic był pierwotnie zamieszkany przez pruskie plemię Sasinów. W latach 1303–1306 załoga krzyżacka zajęła gród sasiński, który został przekształcony w strażnicę graniczną. Od 1340 roku trwały prace nad budową zamku. Wokół niego zaczęła się rozwijać osada rzemieślniczo-handlowa. Wreszcie, 13 sierpnia 1344 roku wielki mistrz Ludolf König nadał jej prawa miejskie i nazwę Soldov. W 1391 roku Działdowo zostało otoczone murami obronnymi.

W XV wieku miasto było nękane skutkami wojen polsko-krzyżackich. Ucisk podatkowy ze strony zakonu krzyżackiego w 1444 roku doprowadził do przyłączenia się Działdowa do antykrzyżackiej koalicji, tj. Związku Pruskiego. Po 1525 roku zamek stał się własnością państwową i utracił dawne znaczenie. Stał się siedzibą starosty. Mury obronne wkrótce rozebrano. W 1550 roku Albrecht Hohenzollern odnowił przywilej lokacyjny Działdowa. W tym samym okresie rozwijała się szkoła parafialna.

W okresie wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku na miejscowym zamku przebywał król Szwecji Karol X Gustaw. W 1656 roku na miasto uderzyli Tatarzy.

W XVIII wieku, za sprawą lokalizacji miasta przy trakcie handlowym Warszawa – Królewiec – Gdańk – Elbląg – Lidzbark Warmiński – Olsztyn Działdowo zaczęło rozkwitać, lecz w 1794 roku miasto padło ofiarą pożaru, który strawił praktycznie wszystkie zabudowania. Na początku XIX wieku kolejnym ciosem dla Działdowa okazali się żołnierze francuscy stacjonujący w mieście w latach 1806–1807. Przymusowy kwaterunek, kontrybucje, podatki i samowola Francuzów wyniszczyły lokalną gospodarkę.

W czasie I wojny światowej miasto było bombardowane przez rosyjskie lotnictwo. Postanowienia traktatu wersalskiego zadecydowały o przyłączeniu Działdowszczyzny do Polski. W okresie międzywojennym rozwijały się liczne stowarzyszenia, organizacje oraz inicjatywy kulturalne i polityczne zmierzające do zbliżenia miejscowych Mazurów do Polski. Emilia Sukertowa-Biedrawina i Józef Biedrawa doprowadzili do utworzenia Mazurskiego Domu Ludowego oraz Muzeum Mazurskiego. Pastor Ewald Lodwich w 1921 roku powołał do życia Polsko-Mazurskie Towarzystwo Ewangeliczne. W celu reprezentowania interesów ludności mazurskiej utworzono Związek Mazurów I, a następnie Związek Mazurów II.

W czasie II wojny światowej Niemcy założyli obóz przejściowy, przekształcony w obóz koncentracyjny. Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do miasta w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku. W latach 1968–1974 wybudowano nowy szpital. Obecnie miasto jest siedzibą Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Działdowie oraz Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego.

Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie.
Fot. Ryszard Makszyński. Źródło: Commons Wikimedia [14.12.2014]

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia [14.12.2104]

Gospodarka

Zakład Produkcji Obuwia "Vi-GGa-Mi" Grzegorz Garbacz

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Ludzie związani z miejscowością

Sport

Edukacja

Zabytki

założenie urbanistyczne Starego Miasta
kościół pw. św. Wojciecha (1896–1897)
dawny kościół ewangelicki
cmentarz przykościelny
zamek krzyżacki
ratusz
dom przy ul. Bielnikowej 4 (1922)
kompleks budynków koszarowych
dawne kasyno oficerskie
hotel z oficyną na pl. Mickiewicza 26
domy przy ul. Władysława Jagiełły
hotel na ul. Zamkowej (1875)
budynek dawnego szpitala
dawna gazownia

Zobacz też

Obozy jenieckie na Warmii i Mazurach w latach 1939–1945

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010–2011.
Bystrzycki Piotr, Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne, Olsztyn 1997.
Działdowo, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
Lietz Zygmunt, Obozy jenieckie w Prusach Wschodnich 1913–1945, Warszawa 1982.
Mogilnicki Zbigniew, Działdowo w latach 1344-1994: zarys dziejów, Działdowo 1998.
Obrębska Karolina, Obóz w Działdowie - jego charakter i rola w latach 1939–1945, Działdowo 2007.
Skibicki Franciszek, Historia działdowskiego zamku: okres budowy i rozkwitu, Działdowo 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wółkowski Wojciech.Działdowo i okolice, Działdowo 2006.
Bank Danych Lokalnych GUS [22.11.2014]
Oficjalna strona miasta [22.11.2014]
Miejski Dom Kultury w Działdowie [22.11.2014]
Baza Informacji Lokalnej [22.11.2014]

@@ Linia 6: / Linia 6: @@
   |dopełniacz wsi        = Działdowa
   |zdjęcie               = Działdowo z lotu ptaka.jpg
-  |opis zdjęcia          = Działdowo z lotu ptaka [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Dzia%C5%82dowo_Town_Hall#mediaviewer/File:Dzialdowo1.jpg] [dostęp: 14.12.2014]
+  |opis zdjęcia          = Działdowo z lotu ptaka.<br>Autor: Adam Nowakowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dzialdowo1.jpg Commons Wikimedia] [14.12.2014]
   |rodzaj miejscowości   =
   |województwo           = warmińsko-mazurskie
@@ Linia 14: / Linia 14: @@
   |sołectwo              =
   |wysokość              =
-  |liczba ludności       = 29 894
+  |liczba ludności       = 21 619
   |rok                   = 2011
   |strefa numeracyjna    =
@@ Linia 28: / Linia 28: @@
   |wikisłownik           =
   |www                   =
-}}<br/>
+}}
-''' Działdowo''' – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Gmina Działdowo|gminie Działdowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość wchodziła w skład [[województwo ciechanowskie|województwa ciechanowskiego]]. W 2011 roku miejscowość liczyła 29 894 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje<br/><br/>
+''' Działdowo''' – (niem. ''Soldau'') miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w gminie Działdowo. W latach 1975–1998 miejscowość wchodziła w skład województwa ciechanowskiego.
+W 2011 roku miejscowość liczyła 21 619 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje [[Grzegorz Mrowiński]].
+<br/><br/>
 == Położenie ==
-Miasto jest położone nad rzeką [[Rzeka Działdówka|Działdówką]] w odległości 77 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
+Miasto jest położone nad rzeką [[Rzeka Działdówka|Działdówką]], w odległości 77 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 <br/>
 == Dzieje miejscowości ==
+Teren Działdowa i okolic był pierwotnie zamieszkany przez pruskie plemię [[Sasini|Sasinów]]. W latach 1303–1306 załoga [[zakon krzyżacki|krzyżacka]] zajęła gród sasiński, który został przekształcony w strażnicę graniczną. Od 1340 roku trwały prace nad budową zamku. Wokół niego zaczęła się rozwijać osada rzemieślniczo-handlowa. Wreszcie, 13 sierpnia 1344 roku wielki mistrz [[Ludolf König]] nadał jej prawa miejskie i nazwę ''Soldov''. W 1391 roku Działdowo zostało otoczone murami obronnymi.
-Na terenach dzisiejszego Działdowa w od X do XIV wieku zamieszkiwało jedno z plemion pruskich - Sasinowie. Obszar przez nich zajmowany zwano ziemią sasińską, która stanowiła część Puszczy Galindzkiej. W latach 1303 - 1306 Zakon Krzyżacki przejął ziemno-drewniane grodziszcze Sasinów leżące nad rzeką Nidą w okolicy Działdowa oraz osadził w nim swoją załogę i założył tu swoją strażnicę graniczną.Od 1340 roku Zakonnicy w ciągu kilku lat zbudowali pierwszą część zamku warownego (wapno sprowadzali aż z Gotlandii)- tzw. Duży Dom. U stóp zamku powstała osada rzemieślnicza, która 13 sierpnia 1344 roku otrzymała z rąk wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego Ludolfa Königa prawa miejskie oraz nazwę SOLDOV. Komtur ostródzki Günter von Hohenstein nadał miastu herb przedstawiający patronkę miasta - św. Katarzynę. W 1391 roku miasto zostało ufortyfikowane poprzez otoczenie go murami obronnymi. Wtedy wykształciły się dwie samodzielne jednostki administracyjno-gospodarcze: zamek z podzamczem i miasto. Strategiczne położenia miasta na pograniczu krzyżacko-polskim było przyczyną licznych walk, w czasie których Działdowo było wielokrotnie zdobywane przez wojska polskie, litewskie i krzyżackie (m.in. przez wojska króla Polski Władysława Jagiełły przed bitwą grunwaldzką ). Od 1480 roku mieszkańcy Działdowa mogli korzystać z jeziora (zwanego Zalewem Kisińskim) za sprawą budowy grobli na rzece Nidzie.
+W XV wieku miasto było nękane skutkami [[Wojny polsko-krzyżackie|wojen polsko-krzyżackich]]. Ucisk podatkowy ze strony zakonu krzyżackiego w 1444 roku doprowadził do przyłączenia się Działdowa do antykrzyżackiej koalicji, tj. [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. Po 1525 roku zamek stał się własnością państwową i utracił dawne znaczenie. Stał się siedzibą starosty. Mury obronne wkrótce rozebrano. W 1550 roku [[Albrecht Hohenzollern]] odnowił przywilej lokacyjny Działdowa. W tym samym okresie rozwijała się szkoła parafialna.
-Kilkadziesiąt lat później (1525 roku) powstały Prusy Książecę w granicach których znalazło się miasto Działdowo (jako lenno króla polskiego). Dzięki otwarciu granicy, działdowscy kupcy i rzemieślnicy uzyskali możliwość handlu z Mazowszem, a miasto znalazło się na ważnym szlaku handlowym z Warszawy do Gdańska i Królewca. W czasie "potopu szwedzkiego" w 1655 roku na zamku działdowskim przez kilka miesięcy przebywał król szwedzki Karol X Gustaw, który tutaj przyjmował poselstwa rosyjskie, siedmiogrodzkie i tureckie.
-W XVIII wieku miasto znalazło się w granicach Królestwa Pruskiego (od 1701 roku) i przeżywało okres rozkwitu. Głównym czynnikiem rozwoju miasta było położenie Działdowa przy trakcie handlowym z Warszawy do Królewca, Gdańska i Elbląga oraz do Lidzbarka Warmińskiego i Olsztyna. Ciekawostką z tamtego okresu był rodzaj pobieranych od mieszkańców podatków od "luksusu"- płacić trzeba było gdy nosiło się suknię zdobioną złotem (2 talary rocznie), perukę francuską (25% jej ceny) oraz perukę krajową (6% ceny). Płacono także za używanie karety, pończoch, pantofli czy kapeluszy oraz spożywania czekolady lub kawy. W połowie XVIII wieku pod miastem, przy drodze do Księżego Dworu odbywały się największe w Królestwie Pruskim jarmarki bydlęce, na które spędzano woły podolskie oraz jarmarki końskie. Pod koniec tego stulecia (11 lipca 1794 roku) wybuchł w mieście wielki pożar - prawie całe Działdowo zostało spalone. Z pożaru ocalało zaledwie kilkanaście domów i kamieniczek, zamek z podgrodziem, Brama Polska oraz przedmieścia Wola, Rybaki i Kolonia. W latach 1806-1807 w Działdowie stacjonowały wojska napoleońskie (opuszczając miasto zabrały ze sobą metalową szafę z dokumentami zgromadzonymi na zamku w ciagu wieków).
-Od 18 stycznia 1871 roku Działdowo znalazło się w granicach Rzeszy Niemieckiej. W latach 1910-1912 wybudowano w mieście kanalizację i wodociągi. Podczas pierwszej wojny światowej Działdowo wielokrotnie było przedmiotem walk pomiędzy wojskami rosyjskimi i niemieckimi a na przestrzeni kwietnia-czerwca 1915 roku miasto było wielokrotnie bombardowane przez samoloty rosyjskie (w wyniku czego zniszczono m.in. dworzec kolejowy). Po wojnie, w wyniku decyzji konferencji wersalskiej, Działdowo zostało przyznane państwu polskiemu. Miasto wraz z okolicznymi wsiami znalazło się w granicach II Rzeczpospolitej bez plebiscytu co stanowiło jedyny taki przypadek. Uzasadniono to tym, że na terenie Działdowa znajdował się węzeł kolejowy, który zapewniał Polsce jedyny dostęp do morza.W okresie międzywojennym Działdowo było ważnym ośrodkiem akcji polskiej na Mazurach, znanym z działalności m.in. J. Biedrawy i E. Sukartowej-Biedrawiny.
-Po wybuchu II wojny światowej Działdowo stało się miejscem, które przeszło do dziejów martyrologii narodu polskiego. W dawnych polskich koszarach wojskowych jesienią 1939 roku Niemcy założyli obóz przejściowy, w ramach którego istniał oddział dla więźniów politycznych . Od maja 1940r. przekształcony został w wychowawczy obóz pracy. Obóz pełnił także funkcję obozu zagłady, a egzekucji hitlerowcy dokonywali w Działdowie (na cmentarzu żydowskim) oraz w okolicach miasta (wieś Komorniki, lasy pod Białutami i Burszem). W obozie ginęli przedstawiciele polskiej inteligencji - m.in. polscy oficerowie i księża (arcybiskup Julian Nowowiejski i biskup Leon Wetmański).
-W nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku do Działdowa wkroczył 29 Korpus Pancerny wchodzący w skład 48 Armii Polowej wojsk radzieckich. Działdowo ponownie znalazło się w granicach Polski. Już w styczniu przystąpiono do uruchamiania zakładów obsługujących infrastrukturę miejską, uruchomiono gazownię i wodociągi. Wodociągi miejskie miały trzy studnie artezyjskie oraz wieżę ciśnień, mogących zgromnadzić 150 m3 wody. Gazownia miała jeden piec do produkcji gazu. W latach 1968 -1974 wybudowano w mieście nowy szpital a w 1973 podłączono Działdowo do sieci gazu ziemnego. 28 marca 1996 roku Rada Miasta przyjęła symbole miasta - herb, flagę, pieczęć i hejnał.
+W okresie wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku na miejscowym zamku przebywał król Szwecji Karol X Gustaw. W 1656 roku na miasto uderzyli [[Najazd Tatarów na Prusy|Tatarzy]].
+W XVIII wieku, za sprawą lokalizacji miasta przy trakcie handlowym Warszawa – [[Królewiec]] – Gdańk – [[Elbląg]] – [[Lidzbark Warmiński]] – Olsztyn Działdowo zaczęło rozkwitać, lecz w 1794 roku miasto padło ofiarą pożaru, który strawił praktycznie wszystkie zabudowania. Na początku XIX wieku kolejnym ciosem dla Działdowa okazali się żołnierze francuscy stacjonujący w mieście w latach 1806–1807. Przymusowy kwaterunek, kontrybucje, podatki i samowola Francuzów wyniszczyły lokalną gospodarkę.
+W czasie I wojny światowej miasto było bombardowane przez rosyjskie lotnictwo. Postanowienia traktatu wersalskiego zadecydowały o przyłączeniu Działdowszczyzny do Polski. W okresie międzywojennym rozwijały się liczne stowarzyszenia, organizacje oraz inicjatywy kulturalne i polityczne zmierzające do zbliżenia miejscowych [[Mazurzy|Mazurów]] do Polski. [[lkwim:Emilia Sukertowa-Biedrawina| Emilia Sukertowa-Biedrawina]] i [[Józef Biedrawa]] doprowadzili do utworzenia [[Mazurski Dom Ludowy w Działdowie|Mazurskiego Domu Ludowego]] oraz
+[[Muzeum Mazurskie w Działdowie|Muzeum Mazurskiego]]. Pastor [[Ewald Lodwich]] w 1921 roku powołał do życia [[Polsko-Mazurskie Towarzystwo Ewangeliczne]]. W celu reprezentowania interesów ludności mazurskiej utworzono [[Związek Mazurów I]], a następnie [[Związek Mazurów II]].
+W czasie II wojny światowej Niemcy założyli [[Obóz koncentracyjny w Działdowie 1939-1945|obóz przejściowy]], przekształcony w obóz koncentracyjny. Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do miasta w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku. W latach 1968–1974 wybudowano nowy szpital. Obecnie miasto jest siedzibą [[Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Działdowie| Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Działdowie]] oraz [[Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Działdowie|Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego]].
+[[File:Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie.jpg|thumb|242 px|right| Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie.<br>Fot. Ryszard Makszyński. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dzia%C5%82dowo,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Wojciecha.jpg Commons Wikimedia] [14.12.2014]]]
-[[Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Działdowie]], [[Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Działdowie]]
+[[File:Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie.jpg|thumb|242 px|right|Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dzia%C5%82dowo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Podwy%C5%BCszenia_Krzy%C5%BCa_%C5%9Awi%C4%99tego.jpg Commons Wikimedia] [14.12.2104] ]]
-[[Szkoły polskie w Prusach Wschodnich w latach 1929-1939]]
-[[Obóz koncentracyjny w Działdowie 1939-1945]]
-[[Mazurski Dom Ludowy w Działdowie]]
-[[Muzeum Mazurskie w Działdowie]], [[Polsko-Mazurskie Towarzystwo Ewangeliczne]], [[Związek Mazurów I]], [[Związek Mazurów II]]
-[[File:Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie.jpg|thumb|242 px|left| Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cultural_heritage_monuments_in_Dzia%C5%82dowo#mediaviewer/File:Dzia%C5%82dowo,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Wojciecha.jpg] [dostęp: 14.12.2014]]]
-[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
-<br/>
 ==Gospodarka==
-*Zakład Produkcji Obuwia "Vi-GGa-Mi" Grzegorz Garbacz
+*[[Zakład Produkcji Obuwia "Vi-GGa-Mi" Grzegorz Garbacz]]
 <br/>
 ==Kultura==
+*[[Interaktywne Muzeum Państwa Krzyżackiego w Działdowie]]
 *[[lkwim:Miejski Dom Kultury w Działdowie|Miejski Dom Kultury w Działdowie]]
-*[[Tygodnik Działdowski]]
+*[[Tygodnik Działdowski|"Tygodnik Działdowski"]]
-*[[Gazeta Działdowska]]
+*[[Gazeta Działdowska|"Gazeta Działdowska"]]
-*[[lkwim:Działdowski Almanach Poezji|Działdowski Almanach Poezji]]
+*[[lkwim:Działdowski Almanach Poezji|"Działdowski Almanach Poezji"]]
 *[[lkwim:Festiwal Piosenki Polskiej Działdowo|Festiwal Piosenki Polskiej Działdowo]]
 *[[lkwim:Nasze Działdowo|Nasze Działdowo]]
@@ Linia 81: / Linia 73: @@
 *[[lkwim:Powiatowy Festiwal Piosenki Harcerskiej w Działdowie|Powiatowy Festiwal Piosenki Harcerskiej w Działdowie]]
 *[[Kino "Apollo" w Działdowie|Kino "Apollo"]]
-<br/>
 ==Organizacje i stowarzyszenia==
 *[[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich]]
 *[[Ekologiczny Związek Gmin "Działdowszczyzna"]]
 *[[Działdowska Agencja Rozwoju S.A.]]
-*[[Lokalna Grupa Działania "Brama Mazurskiej Krainy"]]
+*[[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|Lokalna Grupa Działania "Brama Mazurskiej Krainy"]]
 *[[Działdowski Uniwersytet Trzeciego Wieku]]
-*[[armińsko-Mazurski Fundusz „Poręczenia Kredytowe” sp. z o.o.]]
+*[[Warmińsko-Mazurski Fundusz "Poręczenia Kredytowe" sp. z o.o.]]
 *[[lkwim:Bractwo Rycerskie św. Katarzyny Ziemi Działdowskiej|Bractwo Rycerskie św. Katarzyny Ziemi Działdowskiej]]
 *[[lkwim:Działdowska Kuźnia Słowa|Działdowska Kuźnia Słowa]]
-<br/>
 ==Religia==
 *[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie]]
@@ Linia 97: / Linia 88: @@
 *[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Działdowie]]
 *[[Parafia pw. św. Wojciecha w Działdowie]]
-<br/>
 == Ludzie związani z miejscowością ==
+*[[lkwim: Emilia Sukertowa-Biedrawina|Emilia Sukertowa-Biedrawina]]
 *[[lkwim:Franciszek Wiśniewski|Franciszek Wiśniewski]]
 *[[Ignacy Ptaszyński]]
@@ Linia 113: / Linia 103: @@
 *[[Jerzy Pajewski]]
 *[[Paweł Baraszkiewicz]]
-<br/>
 ==Sport==
 *[[KS Start Działdowo]]
 *[[KS Dekorglass Działdowo]]
-<br/>
 ==Edukacja==
 *[[Przedszkole Miejskie nr 1 w Działdowie]]
@@ Linia 133: / Linia 121: @@
 *[[Technikum nr 1 im. S. Staszica przy Zespole Szkół nr 1 w Działdowie]]
 *[[Technikum nr 2 przy Zespole Szkół Zawodowych nr 1 w Działdowie]]
-<br/>
-==Turystyka==
-<br/>
 == Zabytki ==
+*założenie urbanistyczne Starego Miasta
+*[[Kościół pw. św. Wojciecha w Działdowie|kościół pw. św. Wojciecha]]  (1896–1897)
+*dawny kościół ewangelicki
+*cmentarz przykościelny
+*[[lkwim:Zamek w Działdowie|zamek krzyżacki]]
+*[[Ratusz w Działdowie|ratusz]]
+*dom przy ul. Bielnikowej 4 (1922)
+*[[kompleks budynków koszarowych w Działdowie|kompleks budynków koszarowych]]
+*dawne kasyno oficerskie
+*hotel z oficyną na pl. Mickiewicza 26
+*domy przy ul. Władysława Jagiełły
+*hotel na ul. Zamkowej (1875)
+*budynek dawnego szpitala
+*dawna gazownia
-<br/>
+== Zobacz też ==
+*[[Obozy jenieckie na Warmii i Mazurach 1939-1945|Obozy jenieckie na Warmii i Mazurach w latach 1939–1945]]
 == Bibliografia ==
-#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
+Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010–2011.<br/>
-#Bystrzycki Piotr, ''Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne'', Olsztyn 1997.
+Bystrzycki Piotr, ''Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne'', Olsztyn 1997.<br/>
-#''Działdowo'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
+''Działdowo'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.<br/>
-#Lietz Zygmunt, ''Obozy jenieckie w Prusach Wschodnich 1913-1945'', Warszawa 1982.
+Lietz Zygmunt, ''Obozy jenieckie w Prusach Wschodnich 1913–1945'', Warszawa 1982.<br/>
-#Mogilnicki Zbigniew, ''Działdowo w latach 1344-1994: zarys dziejów'', Działdowo 1998.
+Mogilnicki Zbigniew, ''Działdowo w latach 1344-1994: zarys dziejów'', Działdowo 1998.<br/>
-#Obrębska Karolina, ''Obóz w Działdowie - jego charakter i rola w latach 1939-1945'', Działdowo 2007.
+Obrębska Karolina, ''Obóz w Działdowie - jego charakter i rola w latach 1939–1945'', Działdowo 2007.<br/>
-#Skibicki Franciszek, ''Historia działdowskiego zamku: okres budowy i rozkwitu'', Działdowo 2011.
+Skibicki Franciszek, ''Historia działdowskiego zamku: okres budowy i rozkwitu'', Działdowo 2011.<br/>
-#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
+''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. <br/>
-#Wółkowski Wojciech.''Działdowo i okolice'', Działdowo 2006.
+Wółkowski Wojciech.''Działdowo i okolice'', Działdowo 2006.<br/>
-#[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims|Bank Danych Lokalnych GUS]  [dostęp:22.11.2014].
+[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS]  [22.11.2014]<br/>
-#[http://www.dzialdowo.pl| Oficjalna strona miasta] [dostęp:22.11.2014].
+[http://www.dzialdowo.pl Oficjalna strona miasta] [22.11.2014]<br/>
-#[http://www.mdkdzialdowo.pl/|Miejski Dom Kultury w Działdowie]  [dostęp:22.11.2014].
+[http://www.mdkdzialdowo.pl Miejski Dom Kultury w Działdowie]  [22.11.2014]<br/>
-#[http://www.bil-wm.pl/main/index.html| Baza Informacji Lokalnej] [dostęp:22.11.2014].
+[http://www.bil-wm.pl/main/index.html Baza Informacji Lokalnej] [22.11.2014]<br/>
-<br/>
-{{Przypisy}}
-<references>
 <br/>
-== Zobacz też ==
-*[[Obozy jenieckie na Warmii i Mazurach 1939-1945]]
-<br/>
-[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: Gmina Działdowo (miejska)]] [[Kategoria: Miasta]] [[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Zabytki]]
+[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria:Miasta]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: Działdowo]] [[Kategoria: 1301-1400]]