Kurzętnik (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Kurzętnik |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...")
 
Linia 1: Linia 1:
 
{{Gmina infobox
 
{{Gmina infobox
  |Gmina          = Kurzętnik
+
  |Gmina          = Kurzętnik
  |herb_gminy      =
+
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Kurzętnik.jpg | Herb gminy Kurzętnik
  |flaga_gminy    =
+
  |flaga_gminy    =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_powiatu    =  
 
  |mapa_powiatu    =  
Linia 9: Linia 9:
 
  |województwo    = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo    = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat          = nowomiejski
 
  |powiat          = nowomiejski
  |rodzaj_gminy    = miejsko-wiejska
+
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
  |wójt            = [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]
+
  |wójt            = [[Wojciech Dereszewski]]
  |adres_ug        = ul. Kolejowa 7
+
  |adres_ug        = ul. Grunwaldzka 39
  |kod_poczt_ug    = 11-730 Mikołajki
+
  |kod_poczt_ug    = 13-306 Kurzętnik 
  |powierzchnia    = 149,21
+
  |powierzchnia    = 149,11
  |sołectwa        = 13
+
  |sołectwa        = 19
  |miejscowości    = 19
+
  |miejscowości    = 21
 
  |rok            = 2013
 
  |rok            = 2013
  |populacja      = 3651
+
  |populacja      = 9043
  |gęstość        = 24
+
  |gęstość        = 61
 
  |urbanizacja    =  
 
  |urbanizacja    =  
  |nr_kier        = 89
+
  |nr_kier        = 56
  |tablica_rej    = NLI
+
  |tablica_rej    = NNM
  |TERYT          = 2809042
+
  |TERYT          = 2812042
 
  |TERC10          =  
 
  |TERC10          =  
  |www            = http://www.lubomino.ug.gov.pl/
+
  |www            = http://www.kurzetnik.pl/index.php
  |bip            = http://bip.lubomino.tensoft.pl/
+
  |bip            = http://bip.warmia.mazury.pl/kurzetnik_gmina_wiejska/
 
}}  
 
}}  
'''Gmina Kurzętnik''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i we wschodniej części [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Grodziczno| Grodzicznie]].
+
'''Gmina Kurzętnik''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowej części [[Powiat nowomiejski| powiatu nowomiejskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Kurzętnik| Kurzętniku]].
  
Tereny gminy położone są na [[Równina Ornecka| Równinie Orneckiej]], pomiędzy [[Wzniesienie Górowskie| Wzniesieniem Górowskim]] a [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzem Olsztyńskim]]. Gmina o charakterze rolniczym z udziałem
+
Gmina rolnicza, posiadająca korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki, w tym agroturystyki.  
gospodarki leśnej (ze względu na dużą powierzchnię kompleksów leśnych). Gmina o wysokim saldzie migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały oraz wysokim bezrobociu.
 
  
 
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Wojciech Dereszewski]]<ref name="p1">Urząd Gminy Kurzętnik [http://www.kurzetnik.pl/index.php]</ref>.
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]<ref name="p1">BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
Gmina wiejska Kurzętnik zajmuje powierzchnię 149,21km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3175]</ref>, w tym:
+
Gmina wiejska Kurzętnik zajmuje powierzchnię 149,11 km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3196]</ref>, w tym:
*użytki rolne: 56%  
+
*użytki rolne: 70,3% (10 485 ha)
*lasy: 31%
+
*lasy: 19,3% (2 877 ha)
*wody: 1,06%  
 
  
Gmina stanowi 26,4% powierzchni [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]].
+
Gmina stanowi 33,7% powierzchni [[Powiat nowomiejski| powiatu nowomiejskiego]].
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 +
{{Galeria|Nazwa=Kurzętnik (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
 +
|Plik: Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.jpg| Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku
 +
|Plik: Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.jpg| Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku 
 +
|Plik: Grodzisko we wsi Nielbark.jpg| Grodzisko we wsi Nielbark
 +
}}
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
 
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
 
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
|-
+
|--
 
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
 
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
 
|--
 
|--
|liczba || 12409 || 100 || 6346 || 51,1 || 6063 || 48,9
+
|liczba || 9043 || 100 || 4515 || 49,9 || 4528 || 50,1
 
|--
 
|--
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 51 || colspan=2| 26 || colspan=2| 25
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 61 || colspan=2| 30,5 || colspan=2| 30,5
 
|}
 
|}
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Orneta wynosiło -79 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 45,9% migracji w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]] oraz 2,1% w  
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kurzętnik wynosiło -7 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 6% migracji w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]] oraz 0,2% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].
 +
 
 +
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 +
Powstające, po II wojnie światowej, granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski, opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Kurzętnik w powiecie lubawskim w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski<ref>Dz.U. 1948 nr 12 poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19480120097]</ref>, gmina Kurzętnik stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy
 +
o zmianach podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255]</ref> powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Kurzętnik) właczono do województwa olsztyńskiego.<br/>
 +
W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Kurzętnik przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>. W 1973 roku reaktywowano gminę Kurzętnik, w jej skład weszły sołectwa: [[Bratuszewo]], [[Brzozie Lubawskie]], [[Kamionka (gmina Kurzętnik)| Kamionka]], [[Kąciki]], [[Krzemieniewo]], [[Kurzętnik]], [[Lipowiec]], [[Małe Bałówki]], [[Marzęcice]], [[Mikołajki (gmina Kurzętnik)| Mikołajki]], [[Nielbark]], [[Otręba]], [[Sugajenko]], [[Szafarnia]], [[Tereszewo]], [[Tomaszewo]], [[Wawrowice]], [[Wielkie Bałówki]]<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>.<br/>
 +
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat nowomiejski]]. Gmina Kurzętnik została bezpośrednio częścią województwa toruńskiego.
 +
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę Kurzętnik w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]].
  
[[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].  
+
Gmina wiejska Kurzętnik graniczy z gminami: [[Biskupiec (gmina wiejska)| Biskupiec]], [[Nowe Miasto Lubawskie (gmina wiejska)| Nowe Miasto Lubawskie]], [[Grodziczno (gmina wiejska)| Grodziczno]], oraz z gminami województwa kujawsko-pomorskiego: Brzozie i Zbiczno.
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
Sołectwa: [[Augustyny]], [[Bażyny]], [[Biały Dwór]], [[Chwalęcin]], [[Dąbrówka]], [[Drwęczno]], [[Henrykowo]], [[Karbowo]], [[Karkajmy]], [[Klusajny]], [[Krosno]], [[Krzykały]], [[Kumajny]], [[Miłkowo]], [[Mingajny]], [[Nowy Dwór]], [[Opin]], [[Osetnik]],
+
Sołectwa: [[Bratuszewo]], [[Brzozie Lubawskie]], [[Kamionka (gmina Kurzętnik)| Kamionka]], [[Kąciki]], [[Krzemieniewo]], [[Kurzętnik]]: Kurzętnik I i Kurzętnik II, [[Lipowiec]], [[Małe Bałówki]], [[Marzęcice]], [[Mikołajki (gmina Kurzętnik)| Mikołajki]],  
 +
[[Nielbark]], [[Otręba]], [[Sugajenko]], [[Szafarnia]], [[Tereszewo]], [[Tomaszewo]], [[Wawrowice]], [[Wielkie Bałówki]].
  
[[Wojciechowo (gmina Orneta)| Wojciechowo]], [[Wola Lipecka]].
+
Pozostałe miejscowości: [[Kacze Bagno]], [[Ostrówki]], [[Rygiel]].
 
 
Pozostałe miejscowości: [[Lejławki Wielkie]], [[Lejławki Małe]], [[Tawty]], [[Bogatyńskie]], [[Gieduty]], [[Karkajmy Małe]], [[Ostry Kamień]].
 
  
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Orneta jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję
+
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Kurzętnik jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 86,2% (9043 ha) to grunty orne, 13,4% (1404 ha) łąki i pastwiska, 0,4% 938 ha) to sady. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną.
 
 
roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują  ponad 50% powierzchni gminy, grunty orne: 43,6% (10659 ha), łąki i pastwiska zajmują 12,3% (3000 ha), a sady 0,09% (24 ha). Znajdują się one na glebach średnich - IV klasy bonitacyjnej.
 
 
 
W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane sa również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewneji bydła. W srukurze gospodarstw rolnych większość
 
 
 
stanowią dospodarstwa małe i średnie (od 1-10 ha)<ref>[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]</ref>.
 
 
 
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Orneta wynosiła w 2013 roku 1163. W tym 132 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1031 tworzy sektor prywatny. 272 firmy były
 
 
 
zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 85 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 125 firm w dziale budownictwo, 63 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami
 
  
gastronomicznymi prowadziło 31 firm<ref name="p2"/>.<br/>
+
Warunki przyrodnicze (w tym jeziora, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki, jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces.<br/>
Orneta jest gminą średnio uprzemysłowioną, dominują tu branże: [[Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń| metalurgiczna]] i odzieżowa. Do wiodących zakładów metalurgicznych należą: Fabryka Śrub i
+
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Kurzętnik, Szafarnia, Otręba, Nielbark, Wawrowice<ref name="p1"/>.
  
Elementów Złącznych "Nowa Orneta" Sp. z o.o., Gunnebo Industries Sp z o.o. z siedzibą w Ornecie, Metal Produkt sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe PORKON Sp. z o.o.; branżę odzieżową reprezentują: "Polcotex" Sp. z
+
W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy i budowlany, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
 +
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Kurzętnik wynosiła w 2013 roku 569. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 550 tworzy sektor prywatny. 133 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 75 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 99 firm w dziale budownictwo, 42 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 8 firm<ref name="p1"/>. Do największych firm działających na terenie gminy należą: Przedsiębiorstwo Przemysłu Betonów PREFABET - KURZĘTNIK sp. z o.o., [[Sektory kluczowe| EXPOM S.A. Kurzętnik]], Lavapol Spółka z o.o., ALSYBET Sp. z o.o. Kurzętnik, Bydgoskie Kopalnie Surowców Mineralnych w Bydgoszczy Kopalnia Nielbark, MARWIT - Kurzętnik, Firma Handlowo-Produkcyjna "Centrala Nasienna" Kurzętnik oraz [[Sektory kluczowe| Irwega]].
  
o.o. zakład produkcyjny w Ornecie, "Bea-Mode" Sp. z o.o. i inne. W gminie dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.<br/>
+
Gmina Kurzętnik należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"| Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"]] oraz [[LGD "Ziemia Lubawska"]].
Liczne zasoby leśne pozwoliły na rozwój przemysłu drzewnego. Na terenie gminy funkcjonuje [[Nadleśnictwo Orneta]], które prowadzi gospodarkę leśną na obszarze ponad 7500 ha.
 
  
Turystyka nie odgrywa w gminie Orneta dominującej roli. Jednak duża ilość lasów, bogactwo przyrody, zabytków historycznych Ornety i okolic podnosi w wysokim stopniu walory krajoznawczo – turystyczne regionu i stwarza warunki do jej
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Kurzętnik wynosiła 735 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 18,8%  bezrobotnych w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]].
  
rozwoju.<br/>
+
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,1% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Orneta, Henrykowo, Opin<ref name="p1"/>.
 
 
 
Gmina Orneta należy do lokalnej organizacji turystycznej [[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"| Stowarzyszenia "Dom Warmiński"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]] oraz [[LGD "Warmiński
 
 
 
Zakątek"]].
 
 
 
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] oraz [[Obszary wymagające
 
 
 
restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.
 
 
 
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Orneta wynosiła 1477 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 35,2%  bezrobotnych w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]].
 
 
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
  
 
== Kultura i turystyka ==
 
== Kultura i turystyka ==
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
*[[Miejski Dom Kultury im. Franciszka Chruściela w Ornecie]]
+
*[[Gminne Centrum Kultury w Kurzętniku]]
*Galeria ART-NOVA
+
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Kurzętniku]]  
*[[Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Orneta]] - filie biblioteki w Henrykowie i Bażynach
 
  
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
*Kaziuki Wilnuki w Ornecie
+
*[[lkwim: Dni Kurzętnika 2011|Dni Kurzętnika]]
*Ornecki Festiwal Kobiet - Baba Fest
+
*[[Międzywojewódzki Przegląd Zespołów Ludowych]]
*Festiwal "ŁAŁ KULTURA"
+
*[[Kurzętnickie Impresje Orkiestr Dętych]]
*Dni Ornety
+
*dożynki gminno-parafialne
*dożynki gminne
 
  
 
'''Ludzie związani z gminą'''
 
'''Ludzie związani z gminą'''
*[[Eberhard z Nysy]] (1250-1326) -  biskup warmiński; wydał dokumenty lokacyjne m.in. dla Ornety, za jego czasów rozpoczęto budowę tamtejszego [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamku]], przeznaczył też środki na budowę kościoła w Ornecie.
+
*[[Leszek Jobs]] - współtwórca kickboxingu w Kurzętniku jako zawodnik, trener i działacz; organizator najbardziej prestiżowych imprez.  
*[[Szymon Rudnicki]] (1552-1621) - sekretarz koronny, biskup warmiński; podczas jego urzędowania został wyremontowany i odnowiony [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamek biskupi w Ornecie]]; fundator głównego ołtarza  w kościele we wsi
+
*[[Zofia Andrzejewska]] - społecznik, samorządowiec, wieloletni wójt gminy Kurzętnik.  
 
+
*[[Renata Rochnowska]] - polityk, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IV i V kadencji, była radną gminy Kurzętnik.
Bogatyńskie.
 
*[[Herman z Pragi]] (1280 - noc noworoczna 1349/1350) - biskup warmiński, za jego czasów rozpoczęto budowę [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|kościoła pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana
 
 
 
Ewangelisty w Ornecie]], zmarł w Ornecie.
 
*[[Eugeniusz Buchholz]] (1865 -1928 ) - literat, redaktor, tłumacz, księgarz.
 
*[[Jan Wulff  (1735 - 1807) - urodzony w Ornecie, cysters, budowniczy organów w katedrze oliwskiej.
 
*[[Zygmunt Kamiński]] - piłkarz Warmii Olsztyn w latach 60-tych w najlepszym okresie historii klubu, trener  "Błękitnych" Orneta.
 
*[[Piotr Zrada]] - lekkoatleta, specjalista w biegu na 400 metrów, mistrz świata i Europy juniorów młodszych.
 
 
   
 
   
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
  
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Orneta należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
*[[Kościół pw. Świętych Mikołaja Biskupa i Rocha w Bażynach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim| kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim]] wraz z przykościelnym cmentarzem, gotycką kostnicą i plebanią
*[[Kościół pw. Świętej Trójcy i św. Michała w Bogatyńskich]]
+
*założenia urbanistyczne i rynek w Kurzętniku
*[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku
*[[Kościół pw. św. Katarzyny w Henrykowie]] wraz z plebanią
+
*[[Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku| kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Nawiedzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie]], krużganki z kaplicami
+
*zespół dworski w Kurzętniku
*[[Kościół pw. św. Wawrzyńca w Mingajnach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[Kościół pw. św. Jakuba w Mikołajkach| kościół pw. św. Jakuba w Mikołajkach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Świętego Krzyża w Opinie]]
+
*dawna plebania ewangelicka (obecnie budynek mieszkalny) w Szafarnii
*zespoły pałacowe w: Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
+
*[[Kościół pw. św. Antoniego z Padwy w Tereszewie| kościół pw. św. Antoniego z Padwy w Tereszewie]]
*układ urbanistyczny miasta Orneta z rynkiem i ratuszem oraz liczne zabytkowe kamieniczki w rynku i przy okolicznych ulicach
+
*kuźnia murowana z końca XIX w. w Małych Bałówkach
*pozostałości murów obronnych
+
*drewniano-murowany młyn wodny w Wawrowicach
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie| Kościół pw. św. Jana Chrzciciela Ornecie]] wraz z plebanią
+
*leśniczówki w Wawrowicach i Ostrówkach
*[[Cerkiew św. Mikołaja w Ornecie]]  
 
*klasztor sióstr katarzynek wraz z otaczającym go ogrodem
 
*[[Kaplice jerozolimskie| Kaplica Jerozolimska]] (przy drodze do Elbląga)
 
*zabytkowy spichlerz
 
*ruiny kościoła pw. św. Jakuba w Osetniku
 
*młyn w Osetniku
 
  
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
*szlak przyrodniczo-dydaktyczny "Czarci Jar" oraz ścieżki rowerowe wyznaczone przez [[Nadleśnictwo Orneta]]
+
*szlaki i ścieżki edukacyjne [http://www.bpk.brodnica.net/sciezki.php Brodnickiego Parku Krajobrazowego]
*umocnienia i fortyfikacje tzw.[[ "Trójkąt Lidzbarski'| "Trójkata Lidzbarskiego"]]
+
*ścieżka edukacyjna "Doliną rzeki Drwęcy"  
*mini skatepark przy Jeziorze Mieczowym
+
*spływy kajakowe rzeką Drwęcą
*[[lkwim: Zamek w Ornecie| pozostałości po zamku biskupim w Ornecie]]
+
*park wiejski w Kurzętniku
*liczne zabytki architektury, w tym kaplicaki przydrożne, m.in. [[Kapliczka w Osetniku| kapliczka w Osetniku]]
+
*"Góra zamkowa" i ruiny zamku w Kurzętniku
*zabytkowe parki dworskie, m.in. w Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
+
*wczesnośredniowieczne grodzisko w Nielbarku
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
+
*stadniny koni w Szafarni
 +
*[[Brodnicki Park Krajobrazowy]], obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody  
 +
*lasy, jeziora
  
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Orneta można uzyskać na stronie internetowej [http://www.orneta.pl/informacja/ UMiG Orneta].
+
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kurzętnik można uzyskać na stronie internetowej [http://www.kurzetnik.pl/index.php UG Kurzętnik].
  
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
W gminie miejsko-wiejskiej Orneta istnieją następujące placówki edukacyjne:  
+
W gminie wiejskiej Kurzętnik istnieją następujące placówki edukacyjne:  
*Przedszkole nr 1 w Ornecie
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Brzoziu Lubawskim]]
*Przedszkole nr 2 w Ornecie
+
*[[Szkoła Podstawowa w Tereszewie]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. mjr. Henryka Sucharskiego w Ornecie]]
+
*[[Zespół Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku]] - [[Przedszkole przy Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku| przedszkole]], [[Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku| szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum w Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku| gimnazjum]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 4 im. Janusza Korczaka w Ornecie]]
+
*[[Zespół Szkół w Marzęcicach]] - [[Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Marzęcicach| szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum w Zespole Szkół w Marzęcicach| gimnazjum]]
*[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Bażynach]]
+
*[[Zespół Szkół Rolniczych w Kurzętniku]]
*[[Szkoła Podstawowa w Mingajnach]]
+
*[[Zespół Szkół Zawodowych w Kurzętniku]]
*[[Gimnazjum nr 2 w Ornecie im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego| Gimnazjum nr 2 im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Ornecie]]
 
*[[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]]
 
*[[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Ornecie]] - [[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]] przy ZSO w Ornecie, [[Liceum Ogólnokształcące im. Bojowników o Polskość Warmii w Ornecie]], Szkoła Policealna Nr 2
 
*[[Zespół Szkół Zawodowych Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stanisława Staszica w Ornecie]]
 
  
 
== Sport ==
 
== Sport ==
W gminie organizowane różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje: siatkówki, "Majówka Rowerowa", [[Warmia Mazury Senior Games]] - badminton.
+
W gminie Kurzętnik są organizowane różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Warmińsko- Mazurskiego Zrzeszenia LZS w podnoszeniu ciężarów oraz Drużynowy Turniej o Puchar Wójta Gminy Kurzętnik w podnoszeniu ciężarów, Mistrzostwa Polski w Kickboxingu, Turniej w Trójboju Siłowym o Puchar Wójta Gminy Kurzętnik, Halowy Turniej Piłki Nożnej Osób Niepełnosprawnych, Turniej Tenisa o Puchar Wójta Gminy Kurzętnik, turnieje piłki nożnej i imprezy związane z obchodami Europejskiego Tygodnia Sportu oraz Polska Biega.</br>
 
+
Prężnie działają kluby:
Na terenie gminy działają kluby:
+
*[[KS Zamek Kurzętnik]]
*[[MKS "Błękitni" Orneta]]
+
*LUKS TKKF Kurzętnik
*SLKS "Tramp" w Ornecie
 
*UKS "Bystry" w Ornecie
 
*Uczniowski Integracyjny Klub Sportowy "MIG"
 
*Integracyjny Klub Sportowy "SMOK"
 
  
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Ornecie]]  
+
*[[lkwim: Anibabki| Zespół ludowy Anibabki]]
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Orneta "Ornecianie"]]
+
*[[lkwim: Zespół dziecięcy Kurczaczki z Kurzętnika| Zespół dziecięcy Kurczaczki z Kurzętnika]]
*[[Stowarzyszenie Orneckie "AGRORELAKS"]]
 
*[[Stowarzyszenie na rzecz Wspierania Rozwoju Wsi, Świetlicy i Punktu Przedszkolnego w Bażynach "DOGONIĆ MARZENIA"]]
 
*[[Stowarzyszenie MIASTOWIEŚ w Ornecie]]
 
*[[Stowarzyszenie Arkadia z siedzibą w Dąbrówce]]
 
*[[Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Karbowo]]
 
*[[Stowarzyszenie Nowe Drwęczno]]
 
  
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 +
 +
Parki krajobrazowe:
 +
*[[Brodnicki Park Krajobrazowy]] (4 336 ha)
  
 
Rezerwaty przyrody:
 
Rezerwaty przyrody:
*[[Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce]] (4239,97 ha)
+
*[[Rezerwat Bagno Mostki]] (135,05 ha - 35,18 ha w województwie warmińsko-mazurskim)
 +
*[[Rezerwat Rzeka Drwęca]] (1344,87 ha)
 +
*[[Rezerwat Wyspa na Jeziorze Partęciny Wielkie]] (0,6 ha)
 +
*[[Rezerwat Żurawie Bagno]] (5,56 ha)
  
 
Obszary chronionego krajobrazu:
 
Obszary chronionego krajobrazu:
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki]] (43307,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Drwęcy]] (17 472,4 ha)
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Orneckiej]] (11511,3 ha)
 
  
Obszary Natura 2000:
+
Obszary [[Natura 2000]]:
*[[Natura 2000 Rzeka Pasłęka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka]] (8 418,46 ha)
+
*[[Natura 2000 Dolina Drwęcy | Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Drwęcy]] (12 561,56 ha)
*[[Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki]] (20 669,89 ha)
+
*[[Natura 2000 Ostoja Brodnicka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Brodnicka]] (4 176,86 ha)
  
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Orneta znajdują się 43 pomniki przyrody. Ochroną objęto przede wszystkim pojedyncze okazy i aleje drzew<ref name="p3"/>.
+
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik znajdują się 2 pomniki przyrody<ref name="p3"/>, m.in. [[Głaz narzutowy w Kurzętniku| głaz narzutowy na terenie parku wiejskiego w Kurzętniku]].
 +
 
 +
==Zobacz też:==
 +
*[[Jan Kretkowski]]
  
Zobacz też:
 
[[Referendum w Ornecie 2013]]
 
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
  
== Bibliografia==
+
==Bibliografia==
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
+
Dz.U. 1948 nr 12 poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19480120097 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
+
Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
<br/>
+
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 +
Dz.U. 1958 nr 76 poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19580760393 isap.sejm.gov.pl]  [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]
+
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
[20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]  
 
[20.10.2014]<br/>
 
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
 
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]<br/>
+
[http://bip.warmia.mazury.pl/kurzetnik_gmina_wiejska/152/272/Program_Ochrony_Srodowiska_Gminy_Kurzetnik_na_lata_2010-2013/ Program Ochrony Środowiska Gminy Kurzętnik na lata 2010-2013.]<br/>
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3174 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3196 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
[http://bip.warmia.mazury.pl/kiwity_gmina_wiejska/  BIP Urzędu Gminy Kiwity] [20.10.2014]<br/>
+
[http://bip.warmia.mazury.pl/kurzetnik_gmina_wiejska/  BIP Urzędu Gminy Kurzętnik] [20.10.2014]<br/>
 +
[http://www.kurzetnik.pl/index.php Urząd Gminy Kurzętnik] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
 +
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim.] [20.10.2014]<br/>
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat nowomiejski]][[Kategoria: Kurzętnik (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat nowomiejski]][[Kategoria: Kurzętnik (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]

Wersja z 23:20, 2 sty 2015

Gmina Kurzętnik

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nowomiejski
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Wojciech Dereszewski
Powierzchnia 149,11 km²
Liczba sołectw 19
Liczba miejscowości 21
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
9043
61 osób/km²
Strefa numeracyjna 56
Tablice rejestracyjne NNM
TERYT 2812042
Urząd gminy
ul. Grunwaldzka 39 13-306 Kurzętnik
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Kurzętnik – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowej części powiatu nowomiejskiego. Siedziba gminy znajduje się w Kurzętniku.

Gmina rolnicza, posiadająca korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki, w tym agroturystyki.

Władzę w gminie sprawuje wójt Wojciech Dereszewski[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Kurzętnik zajmuje powierzchnię 149,11 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 70,3% (10 485 ha)
  • lasy: 19,3% (2 877 ha)

Gmina stanowi 33,7% powierzchni powiatu nowomiejskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Kurzętnik (gmina wiejska)
Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku
Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku
 
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 9043 100 4515 49,9 4528 50,1
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
61 30,5 30,5

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kurzętnik wynosiło -7 osób[2], co stanowi 6% migracji w powiecie nowomiejskim oraz 0,2% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Powstające, po II wojnie światowej, granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski, opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Kurzętnik w powiecie lubawskim w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski[3], gmina Kurzętnik stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy o zmianach podziału administracyjnego państwa[4] powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Kurzętnik) właczono do województwa olsztyńskiego.
W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[5], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Kurzętnik przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[6]. W 1973 roku reaktywowano gminę Kurzętnik, w jej skład weszły sołectwa: Bratuszewo, Brzozie Lubawskie, Kamionka, Kąciki, Krzemieniewo, Kurzętnik, Lipowiec, Małe Bałówki, Marzęcice, Mikołajki, Nielbark, Otręba, Sugajenko, Szafarnia, Tereszewo, Tomaszewo, Wawrowice, Wielkie Bałówki[7].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat nowomiejski. Gmina Kurzętnik została bezpośrednio częścią województwa toruńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[9] umiejscowiły gminę Kurzętnik w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim.

Gmina wiejska Kurzętnik graniczy z gminami: Biskupiec, Nowe Miasto Lubawskie, Grodziczno, oraz z gminami województwa kujawsko-pomorskiego: Brzozie i Zbiczno.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Bratuszewo, Brzozie Lubawskie, Kamionka, Kąciki, Krzemieniewo, Kurzętnik: Kurzętnik I i Kurzętnik II, Lipowiec, Małe Bałówki, Marzęcice, Mikołajki, Nielbark, Otręba, Sugajenko, Szafarnia, Tereszewo, Tomaszewo, Wawrowice, Wielkie Bałówki.

Pozostałe miejscowości: Kacze Bagno, Ostrówki, Rygiel.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Kurzętnik jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 86,2% (9043 ha) to grunty orne, 13,4% (1404 ha) łąki i pastwiska, 0,4% 938 ha) to sady. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną.

Warunki przyrodnicze (w tym jeziora, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki, jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Kurzętnik, Szafarnia, Otręba, Nielbark, Wawrowice[1].

W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy i budowlany, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Kurzętnik wynosiła w 2013 roku 569. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 550 tworzy sektor prywatny. 133 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 75 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 99 firm w dziale budownictwo, 42 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 8 firm[1]. Do największych firm działających na terenie gminy należą: Przedsiębiorstwo Przemysłu Betonów PREFABET - KURZĘTNIK sp. z o.o., EXPOM S.A. Kurzętnik, Lavapol Spółka z o.o., ALSYBET Sp. z o.o. Kurzętnik, Bydgoskie Kopalnie Surowców Mineralnych w Bydgoszczy Kopalnia Nielbark, MARWIT - Kurzętnik, Firma Handlowo-Produkcyjna "Centrala Nasienna" Kurzętnik oraz Irwega.

Gmina Kurzętnik należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko" oraz LGD "Ziemia Lubawska".

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Kurzętnik wynosiła 735 osób[1], co stanowi 18,8% bezrobotnych w powiecie nowomiejskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,1% ludności[10].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Leszek Jobs - współtwórca kickboxingu w Kurzętniku jako zawodnik, trener i działacz; organizator najbardziej prestiżowych imprez.
  • Zofia Andrzejewska - społecznik, samorządowiec, wieloletni wójt gminy Kurzętnik.
  • Renata Rochnowska - polityk, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IV i V kadencji, była radną gminy Kurzętnik.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik należą[11]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • szlaki i ścieżki edukacyjne Brodnickiego Parku Krajobrazowego
  • ścieżka edukacyjna "Doliną rzeki Drwęcy"
  • spływy kajakowe rzeką Drwęcą
  • park wiejski w Kurzętniku
  • "Góra zamkowa" i ruiny zamku w Kurzętniku
  • wczesnośredniowieczne grodzisko w Nielbarku
  • stadniny koni w Szafarni
  • Brodnicki Park Krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
  • lasy, jeziora

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kurzętnik można uzyskać na stronie internetowej UG Kurzętnik.

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Kurzętnik istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie Kurzętnik są organizowane różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Warmińsko- Mazurskiego Zrzeszenia LZS w podnoszeniu ciężarów oraz Drużynowy Turniej o Puchar Wójta Gminy Kurzętnik w podnoszeniu ciężarów, Mistrzostwa Polski w Kickboxingu, Turniej w Trójboju Siłowym o Puchar Wójta Gminy Kurzętnik, Halowy Turniej Piłki Nożnej Osób Niepełnosprawnych, Turniej Tenisa o Puchar Wójta Gminy Kurzętnik, turnieje piłki nożnej i imprezy związane z obchodami Europejskiego Tygodnia Sportu oraz Polska Biega.</br> Prężnie działają kluby:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:

Parki krajobrazowe:

Rezerwaty przyrody:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik znajdują się 2 pomniki przyrody[12], m.in. głaz narzutowy na terenie parku wiejskiego w Kurzętniku.

Zobacz też:

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Urząd Gminy Kurzętnik [1]
  2. 2,0 2,1 2,2 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
  3. Dz.U. 1948 nr 12 poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim. [3]
  4. Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [4]
  5. Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[5]
  6. Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[6]
  7. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  8. Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [7]
  9. Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[8]
  10. Bank Danych Lokalnych GUS
  11. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [9]
  12. 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [10]


Bibliografia

Dz.U. 1948 nr 12 poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958 nr 76 poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program Ochrony Środowiska Gminy Kurzętnik na lata 2010-2013.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Kurzętnik [20.10.2014]
Urząd Gminy Kurzętnik [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim. [20.10.2014]