Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Demografia) |
|||
(Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = miejsko-wiejska | |rodzaj_gminy = miejsko-wiejska | ||
|zarządzający = Burmistrz | |zarządzający = Burmistrz | ||
− | |wójt = | + | |wójt = Krzysztof Kołaszewski |
|adres_ug = ul. Zamkowa 3 | |adres_ug = ul. Zamkowa 3 | ||
|kod_poczt_ug = 11-600 Węgorzewo | |kod_poczt_ug = 11-600 Węgorzewo | ||
Linia 28: | Linia 28: | ||
|bip = http://bip.wegorzewo.pl/ | |bip = http://bip.wegorzewo.pl/ | ||
}} | }} | ||
− | '''Gmina Węgorzewo''' – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] w [[Powiat węgorzewski| powiecie węgorzewskim]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Węgorzewo| Węgorzewie]]. | + | '''Gmina Węgorzewo''' – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] w [[Powiat węgorzewski|powiecie węgorzewskim]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Węgorzewo|Węgorzewie]]. |
+ | Gmina rolniczo-turystyczna, położona w [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainie Wielkich Jezior Mazurskich]]. Największa gmina powiatu węgorzewskiego. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
− | Gmina miejsko-wiejska Węgorzewo zajmuje powierzchnię 341,47 km<sup>2</sup><ref name="p1"> | + | Gmina miejsko-wiejska Węgorzewo zajmuje powierzchnię 341,47 km<sup>2</sup><ref name="p1"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4129 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS]</ref>, w tym: |
*użytki rolne: 56% | *użytki rolne: 56% | ||
*lasy: 16,2% | *lasy: 16,2% | ||
*wody: 18,6% | *wody: 18,6% | ||
− | Gmina stanowi 49,2% powierzchni | + | Gmina stanowi 49,2% powierzchni powiatu węgorzewskiego. |
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | ||
− | + | [[Plik:Kościół Piotra i Pawła w Węgorzewie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie. Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Węgorzewo_Kościół_św._Piotra_i_Pawła_002.JPG Commons Wikimedia]]] | |
− | + | [[Plik: Kościół św. Józef w Węgielsztynie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Józefa w Węgielsztynie. Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Węgielsztyn_Kościół_003.JPG Commons Wikimedia]]] | |
− | + | [[Plik: Kościół w Radziejach.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Chrystusa Króla w Radziejach. Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Radzieje_Kościół_001.JPG Commons Wikimedia] | |
− | + | ]] | |
− | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
− | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|-- | |-- | ||
− | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
− | |liczba || 17391 || 100 || 8687 || 49,5 || 8704 || 50,5 | + | |liczba ||17391 ||100 ||8687 ||49,5 ||8704 ||50,5 |
|-- | |-- | ||
− | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 51 || colspan=2| 25,5 || colspan=2| 25,5 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|51 ||colspan=2|25,5 ||colspan=2|25,5 |
|} | |} | ||
− | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Węgorzewo wynosiło -71 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 62,8% migracji w | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Węgorzewo wynosiło -71 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 62,8% migracji w powiecie węgorzewskim oraz 1,9% w województwie warmińsko-mazurskim. |
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
− | Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Węgorzewo były częścią powiatu węgorzewskiego w | + | Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Węgorzewo były częścią powiatu węgorzewskiego w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]</ref>. |
− | W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>. Gromada Węgorzewo przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>. | + | |
− | Gminę wiejską Węgorzewo powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Czerwony Dwór, Dłużec, Jakunowo, Janówko, Kal, Kalskie Nowiny, Klimki, Ogonki, Pilwa, Prynowo, Radzieje, Róże, Rudziszki, Ruska Wieś, Stręgiel, Stulichy, Trygort, Wilkowo, Wysiecza. | + | W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>. Gromada Węgorzewo przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>. |
− | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego. | + | |
− | W 1992 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku <ref>Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397]</ref> dokonano połączenia gminy i miasta [[Węgorzewo]] w jedną jednostkę administracyjną | + | Gminę wiejską Węgorzewo powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Czerwony Dwór, Dłużec, Jakunowo, Janówko, Kal, Kalskie Nowiny, Klimki, Ogonki, Pilwa, Prynowo, Radzieje, Róże, Rudziszki, Ruska Wieś, Stręgiel, Stulichy, Trygort, Wilkowo, Wysiecza. |
− | + | ||
− | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego. | |
+ | |||
+ | W 1992 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku <ref>Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397 isap.sejm.gov.pl]</ref> dokonano połączenia gminy i miasta [[Węgorzewo]] w jedną jednostkę administracyjną. | ||
− | Gmina wiejska Węgorzewo graniczy z gminami: [[Budry (gmina wiejska)|Budry]], [[Pozezdrze (gmina wiejska)|Pozezdrze]], [[Giżycko (gmina wiejska)| Giżycko]], [[Kętrzyn (gmina wiejska)| Kętrzyn]], [[Srokowo (gmina wiejska)|Srokowo]]. | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]]. |
+ | 1 stycznia 2002 gmina na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku<ref>Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl]</ref> stała się częścią reaktywowanego powiatu węgorzewskiego. | ||
+ | |||
+ | Gmina wiejska Węgorzewo graniczy z gminami: [[Budry (gmina wiejska)|Budry]], [[Pozezdrze (gmina wiejska)|Pozezdrze]], [[Giżycko (gmina wiejska)|Giżycko]], [[Kętrzyn (gmina wiejska)|Kętrzyn]], [[Srokowo (gmina wiejska)|Srokowo]]. | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
− | Sołectwa: [[Brzozowo]], [[Czerwony Dwór]], [[Dąbrówka Mała]], [[Dłużec]], [[Guja]], [[Jakunowo]], [[Janówko]], [[Kal]], [[Kalskie Nowiny]], [[Karłowo]], [[Kolonia Rybacka]], [[Klimki]], [[Maćki]], [[Ogonki]], [[Parowa]], [[Perły]], [[Pilwa]], [[Prynowo]], [[Radzieje]], [[Róże]], [[Rudziszki]], [[Ruska Wieś (gmina Węgorzewo)|Ruska Wieś]], [[Stawki]], [[ | + | Sołectwa: [[Brzozowo]], [[Czerwony Dwór (gmina Węgorzewo)|Czerwony Dwór]], [[Dąbrówka Mała]], [[Dłużec]], [[Guja]], [[Jakunowo]], [[Janówko]], [[Kal]], [[Kalskie Nowiny]], [[Karłowo]], [[Kolonia Rybacka]], [[Klimki]], [[Maćki]], [[Ogonki]], [[Parowa]], [[Perły]], [[Pilwa]], [[Prynowo]], [[Radzieje]], [[Róże]], [[Rudziszki]], [[Ruska Wieś (gmina Węgorzewo)|Ruska Wieś]], [[Stawki]], [[Stręgiel]], [[Stulichy]], [[Sztynort]], [[Trygort]], [[Wesołowo]], [[Węgielsztyn]], [[Wilkowo]], [[Wysiecza]]. |
− | Pozostałe miejscowości: [[Nowa Guja]], [[Rydzówka]], [[Surwile]], [[Sztynort Mały]], [[Stawiska]], [[Tarławki]], [[Kietlice]], [[Kamionek Wielki]], Kamień gajówka, [[Łabapa]], [[Pniewo]], [[Jerzykowo]], [[Łęgwarowo]], [[Zielony Ostrów]], [[Pasternak]], | + | Pozostałe miejscowości: [[Nowa Guja]], [[Rydzówka]], [[Surwile]], [[Sztynort Mały]], [[Stawiska]], [[Tarławki]], [[Kietlice]], [[Kamionek Wielki (gmina Węgorzewo)]], Kamień gajówka, [[Łabapa]], [[Pniewo]], [[Jerzykowo]], [[Łęgwarowo]], [[Zielony Ostrów]], [[Pasternak]], |
− | [[Przystań]], [[Matyski]], [[Biedaszki (gmina Węgorzewo)| Biedaszki]], [[Różewiec]]. | + | [[Przystań]], [[Matyski]], [[Biedaszki (gmina Węgorzewo)|Biedaszki]], [[Różewiec]]. |
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
Głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Węgorzewo są rolnictwo i turystyka, uzupełniane przez handel i usługi.<br/> | Głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Węgorzewo są rolnictwo i turystyka, uzupełniane przez handel i usługi.<br/> | ||
Użytki rolne zajmują w gminie prawie 56% (19131 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: 58,8% (11248 ha) stanowią grunty orne, 40,9% (7826 ha) łąki i pastwiska, a sady 0,3% (57 ha). W obszarze gminy dominują gleby dobre III i IV klasy bonitacyjnej, trudne do uprawy ze względu na ukształtowanie powierzchni. Większość gospodarstw to gospodarstwa indywidualne, prowadzące produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż (pszenica, żyto, pszenżyto, owies, jęczmień); uprawiane są również rzepak, rzepik. W hodowli zwierząt dominuje chów trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz drobiu. Alternatywnym źródłem dochodów w rolnictwie może stać się produkcja żywności ekologicznej i agroturystyka.<br/> | Użytki rolne zajmują w gminie prawie 56% (19131 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: 58,8% (11248 ha) stanowią grunty orne, 40,9% (7826 ha) łąki i pastwiska, a sady 0,3% (57 ha). W obszarze gminy dominują gleby dobre III i IV klasy bonitacyjnej, trudne do uprawy ze względu na ukształtowanie powierzchni. Większość gospodarstw to gospodarstwa indywidualne, prowadzące produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż (pszenica, żyto, pszenżyto, owies, jęczmień); uprawiane są również rzepak, rzepik. W hodowli zwierząt dominuje chów trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz drobiu. Alternatywnym źródłem dochodów w rolnictwie może stać się produkcja żywności ekologicznej i agroturystyka.<br/> | ||
− | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Węgorzewo wynosiła pod koniec 2013 roku 1382. W tym 59 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1323 tworzy sektor prywatny. 286 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 91 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 116 firm w dziale budownictwo, 81 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 59 firm<ref name="p1"/>. Na terenie gminy działa m.in. firma: [[Eksport towarów przemysłu lekkiego| PHU EKO-AGROTECH Węgorzewo]] | + | W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Węgorzewo wynosiła pod koniec 2013 roku 1382. W tym 59 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1323 tworzy sektor prywatny. 286 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 91 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 116 firm w dziale budownictwo, 81 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 59 firm<ref name="p1"/>. Na terenie gminy działa m.in. firma: [[Eksport towarów przemysłu lekkiego|PHU EKO-AGROTECH Węgorzewo]]. |
− | |||
− | + | Liczne walory przyrodnicze, krajobrazowe (jeziora, lasy, urozmaicone ukształtowanie powierzchni, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu) i kulturowe stwarzają w gminie Węgorzewo warunki do rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. Możliwość uprawiania różnych form turystyki czyni gminę atrakcyjną zarówno latem jak i zimą. Bazę turystyczną stanowią: hotele, ośrodki wypoczynkowe, pensjonaty, gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Stawki, Węgorzewo<ref>[http://www.3.wegorzewo.pl/klucz/baza-noclegowa/ 3.wegorzewo.pl. portal gminy Węgorzewo ]</ref> oraz campingi, domki letniskowe, pola namiotowe. | |
− | + | Gmina Węgorzewo należy do [[Mazurski Związek Międzygminny – Gospodarka Odpadami|Mazurskiego Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami]], [[Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"|Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"]], [[Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich|Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich]] oraz [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]]. | |
− | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Węgorzewo wynosiła 1657 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 69,5% bezrobotnych w [[Powiat węgorzewski| powiecie węgorzewskim]]. | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne|obszary przygraniczne]], [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej|obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]], [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji|obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]]. |
+ | |||
+ | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Węgorzewo wynosiła 1657 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 69,5% bezrobotnych w [[Powiat węgorzewski|powiecie węgorzewskim]]. | ||
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 11,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 11,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
Linia 125: | Linia 127: | ||
*układ urbanistyczny miasta Węgorzewa | *układ urbanistyczny miasta Węgorzewa | ||
*[[lkwim: Zamek w Węgorzewie|zamek krzyżacki w Węgorzewie]] | *[[lkwim: Zamek w Węgorzewie|zamek krzyżacki w Węgorzewie]] | ||
− | *[[Kościół pw. Chrystusa Króla w Radziejach| kościół pw. Chrystusa Króla w Radziejach]] wraz z przykościelnym cmentarzem, plebanią i dzwonnicą | + | *[[Kościół pw. Chrystusa Króla w Radziejach|kościół pw. Chrystusa Króla w Radziejach]] wraz z przykościelnym cmentarzem, plebanią i dzwonnicą |
− | *[[Kościół pw. św. Józefa w Węgielsztynie| kościół pw. św. Józefa w Węgielsztynie]] wraz z przykościelnym cmentarzem | + | *[[Kościół pw. św. Józefa w Węgielsztynie|kościół pw. św. Józefa w Węgielsztynie]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
− | *[[Kościół pw. Dobrego Pasterza w Węgorzewie| kościół pw. Dobrego Pasterza w Węgorzewie]] | + | *[[Kościół pw. Dobrego Pasterza w Węgorzewie|kościół pw. Dobrego Pasterza w Węgorzewie]] |
− | *[[Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie| kościół pw. Świętych Piotra i Pawła w Węgorzewie]] wraz z przykościelnym cmentarzem | + | *[[Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie|kościół pw. Świętych Piotra i Pawła w Węgorzewie]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
− | *[[Cerkiew pw. Świętego Krzyża w Węgorzewie| cerkiew greckokatolicka pw. Świętego Krzyża w Węgorzewie]] | + | *[[Cerkiew pw. Świętego Krzyża w Węgorzewie|cerkiew greckokatolicka pw. Świętego Krzyża w Węgorzewie]] |
*[[Cerkiew pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie|cerkiew prawosławna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie]] | *[[Cerkiew pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie|cerkiew prawosławna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie]] | ||
*zespół pałacowy w Dąbrówce Małej, [[lkwim: Pałac w Sztynorcie|Sztynorcie]], Sztynorcie Małym | *zespół pałacowy w Dąbrówce Małej, [[lkwim: Pałac w Sztynorcie|Sztynorcie]], Sztynorcie Małym | ||
Linia 140: | Linia 142: | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
− | *[[Szlak żeglugowy z Giżycka do Węgorzewa| szlak żeglugowy z Giżycka do Węgorzewa]] | + | *[[Szlak żeglugowy z Giżycka do Węgorzewa|szlak żeglugowy z Giżycka do Węgorzewa]] |
*szlaki rowerowe: | *szlaki rowerowe: | ||
**Węgorzewo-Giżycko: Węgorzewo - Ogonki - Pieczarki - Świdry - Pierkunowo - Giżycko - Sulimy - Pieczonki - Kruklanki -Pozezdrze - Ogonki - Węgorzewo (73,2 km) | **Węgorzewo-Giżycko: Węgorzewo - Ogonki - Pieczarki - Świdry - Pierkunowo - Giżycko - Sulimy - Pieczonki - Kruklanki -Pozezdrze - Ogonki - Węgorzewo (73,2 km) | ||
Linia 168: | Linia 170: | ||
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody | *obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody | ||
*zabytkowe parki dworskie w Klimkach, Łęgwarowie, Maćkach, Nowej Guji, Pniewie, Sztynorcie, Sztynorcie Małym oraz park etnograficzny w Węgorzewie | *zabytkowe parki dworskie w Klimkach, Łęgwarowie, Maćkach, Nowej Guji, Pniewie, Sztynorcie, Sztynorcie Małym oraz park etnograficzny w Węgorzewie | ||
− | *[[lkwim: Garncarstwo Etniczne Pracownia Eksperymentalna w Kamionku Wielkim| pracownia garncarska w Kamionku Wielkim]] | + | *[[lkwim: Garncarstwo Etniczne Pracownia Eksperymentalna w Kamionku Wielkim|pracownia garncarska w Kamionku Wielkim]] |
− | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Węgorzewo można uzyskać na stronach internetowych: [http://www.wegorzewo.pl/ | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Węgorzewo można uzyskać na stronach internetowych: [http://www.wegorzewo.pl/ wegorzewo.pl], [http://www.powiatwegorzewski.pl/ powiatwegorzewski.pl]. |
+ | |||
+ | == Religia == | ||
+ | *[[Parafia prawosławna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie]] | ||
+ | *[[Parafia pw. Chrystusa Króla w Radziejach]] | ||
+ | *[[Parafia pw. Dobrego Pasterza w Węgorzewie]] | ||
+ | *[[Parafia pw. Matki Bożej Fatimskiej w Węgorzewie]] | ||
+ | *[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszewie Węgorzewskim]] | ||
+ | *[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Srokowie]] | ||
+ | *[[Parafia pw. św. Józefa w Węgielsztynie]] | ||
+ | *[[Parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Kutach]] | ||
+ | *[[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
Linia 187: | Linia 200: | ||
*[[Zespół Szkół w Radziejach|Zespół Szkół im. Bohaterów Września w Radziejach]] - [[Szkoła Podstawowa w Radziejach|Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Września w Radziejach]], [[Gimnazjum w Radziejach]] | *[[Zespół Szkół w Radziejach|Zespół Szkół im. Bohaterów Września w Radziejach]] - [[Szkoła Podstawowa w Radziejach|Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Września w Radziejach]], [[Gimnazjum w Radziejach]] | ||
*[[Zespół Szkół Zawodowych im. Gen. Józefa Bema w Węgorzewie]] - Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Szkoła Policealna nr 2, Technikum w Węgorzewie, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 | *[[Zespół Szkół Zawodowych im. Gen. Józefa Bema w Węgorzewie]] - Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Szkoła Policealna nr 2, Technikum w Węgorzewie, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 | ||
− | *[[Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Węgorzewie|Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Konopnickiej w Węgorzewie]] - [[Szkoła Podstawowa Specjalna nr 3 w Węgorzewie|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Specjalne nr 2 w Węgorzewie|gimnazjum]], [[Szkoła Przysposabiająca do Pracy w SOSW w Węgorzewie|Szkoła Przysposabiająca do Pracy]], [[Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 1 w Węgorzewie| ZSZ w SOSW]] | + | *[[Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Węgorzewie|Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Konopnickiej w Węgorzewie]] - [[Szkoła Podstawowa Specjalna nr 3 w Węgorzewie|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Specjalne nr 2 w Węgorzewie|gimnazjum]], [[Szkoła Przysposabiająca do Pracy w SOSW w Węgorzewie|Szkoła Przysposabiająca do Pracy]], [[Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 1 w Węgorzewie|ZSZ w SOSW]] |
*Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Białymstoku z/s w Węgorzewie | *Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Białymstoku z/s w Węgorzewie | ||
== Sport == | == Sport == | ||
Na terenie gminy działa klub: | Na terenie gminy działa klub: | ||
− | *CWKS Vęgoria Węgorzewo | + | *[[CWKS Vęgoria Węgorzewo]] |
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
Linia 204: | Linia 217: | ||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
− | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ]</ref>: |
Rezerwaty przyrody: | Rezerwaty przyrody: | ||
Linia 219: | Linia 232: | ||
Obszary [[Natura 2000]]: | Obszary [[Natura 2000]]: | ||
− | *[[Natura 2000 Jezioro Dobskie| Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Dobskie]] (6 985,25 ha) | + | *[[Natura 2000 Jezioro Dobskie|Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Dobskie]] (6 985,25 ha) |
*[[Natura 2000 Jezioro Oświn i okolice|Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Oświn i okolice]] (2 516,11 ha) | *[[Natura 2000 Jezioro Oświn i okolice|Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Oświn i okolice]] (2 516,11 ha) | ||
*[[Natura 2000 Ostoja Warmińska|Obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Warmińska]] (145 341,99 ha) | *[[Natura 2000 Ostoja Warmińska|Obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Warmińska]] (145 341,99 ha) | ||
*[[Natura 2000 Mamerki|Specjalny obszar ochrony siedlisk Mamerki]] (162,09 ha) | *[[Natura 2000 Mamerki|Specjalny obszar ochrony siedlisk Mamerki]] (162,09 ha) | ||
*[[Natura 2000 Ostoja Nad Oświnem|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Nad Oświnem]] (3 356,7 ha) | *[[Natura 2000 Ostoja Nad Oświnem|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Nad Oświnem]] (3 356,7 ha) | ||
− | *[[Natura 2000 Ostoja Północnomazurska| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Północnomazurska]] (14 573,01 ha) | + | *[[Natura 2000 Ostoja Północnomazurska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Północnomazurska]] (14 573,01 ha) |
− | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Węgorzewo znajduje się 39 pomników przyrody (ochroną objęto m.in.: [[Głaz narzutowy w Węgorzewie|głaz narzutowy w Węgorzewie]]) oraz użytki ekologiczne: [[Użytek ekologiczny "Półwysep Kal"| "Półwysep Kal"]], [[Użytek ekologiczny "Rozlewisko Pasternak"|"Rozlewisko Pasternak"]]<ref name="p3"/>. | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Węgorzewo znajduje się 39 pomników przyrody (ochroną objęto m.in.: [[Głaz narzutowy w Węgorzewie|głaz narzutowy w Węgorzewie]]) oraz użytki ekologiczne: [[Użytek ekologiczny "Półwysep Kal"|"Półwysep Kal"]], [[Użytek ekologiczny "Rozlewisko Pasternak"|"Rozlewisko Pasternak"]]<ref name="p3"/>. |
==Zobacz też:== | ==Zobacz też:== | ||
− | *[[ | + | *[[Wiadukty w Puszczy Rominckiej]] |
*[[Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim]] | *[[Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim]] | ||
*[[Protest przeciwko koncertowi grupy Behemoth w Węgorzewie]] | *[[Protest przeciwko koncertowi grupy Behemoth w Węgorzewie]] | ||
Linia 236: | Linia 249: | ||
*[[lkwim: Konkurs Losy nasze…|Konkurs Losy nasze…]] | *[[lkwim: Konkurs Losy nasze…|Konkurs Losy nasze…]] | ||
*[[lkwim: Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie|Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie]] | *[[lkwim: Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie|Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie]] | ||
− | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
Linia 261: | Linia 273: | ||
[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/wegorzewski/wegorzewo.pdf UStat Olsztyn] [20.12.2014]<br/> | [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/wegorzewski/wegorzewo.pdf UStat Olsztyn] [20.12.2014]<br/> | ||
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/> | [http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/> | ||
− | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat węgorzewski]][[Kategoria: Węgorzewo (gmina | + | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat węgorzewski]][[Kategoria: Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] |
Aktualna wersja na dzień 12:29, 8 lis 2018
Gmina Węgorzewo | |||
| |||
| |||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
Powiat | węgorzewski | ||
Rodzaj gminy | miejsko-wiejska | ||
Burmistrz | Krzysztof Kołaszewski | ||
Powierzchnia | 341,47 km² | ||
Liczba sołectw | 31 | ||
Liczba miejscowości | 55 | ||
Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
17391 51 osób/km² | ||
Strefa numeracyjna | 87 | ||
Tablice rejestracyjne | NWE | ||
TERYT | 2819033 | ||
Urząd gminy ul. Zamkowa 3 11-600 Węgorzewo
| |||
Strona internetowa gminy | |||
Biuletyn Informacji Publicznej gminy |
Gmina Węgorzewo – gmina wiejska położona w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie węgorzewskim. Siedziba gminy znajduje się w Węgorzewie. Gmina rolniczo-turystyczna, położona w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Największa gmina powiatu węgorzewskiego.
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina miejsko-wiejska Węgorzewo zajmuje powierzchnię 341,47 km2[1], w tym:
- użytki rolne: 56%
- lasy: 16,2%
- wody: 18,6%
Gmina stanowi 49,2% powierzchni powiatu węgorzewskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
liczba | 17391 | 100 | 8687 | 49,5 | 8704 | 50,5 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
51 | 25,5 | 25,5 |
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Węgorzewo wynosiło -71 osób[1], co stanowi 62,8% migracji w powiecie węgorzewskim oraz 1,9% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Węgorzewo były częścią powiatu węgorzewskiego w województwie olsztyńskim[2].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[3]. Gromada Węgorzewo przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[4].
Gminę wiejską Węgorzewo powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[5]. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Czerwony Dwór, Dłużec, Jakunowo, Janówko, Kal, Kalskie Nowiny, Klimki, Ogonki, Pilwa, Prynowo, Radzieje, Róże, Rudziszki, Ruska Wieś, Stręgiel, Stulichy, Trygort, Wilkowo, Wysiecza.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego.
W 1992 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku [7] dokonano połączenia gminy i miasta Węgorzewo w jedną jednostkę administracyjną.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim. 1 stycznia 2002 gmina na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[9] stała się częścią reaktywowanego powiatu węgorzewskiego.
Gmina wiejska Węgorzewo graniczy z gminami: Budry, Pozezdrze, Giżycko, Kętrzyn, Srokowo.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Brzozowo, Czerwony Dwór, Dąbrówka Mała, Dłużec, Guja, Jakunowo, Janówko, Kal, Kalskie Nowiny, Karłowo, Kolonia Rybacka, Klimki, Maćki, Ogonki, Parowa, Perły, Pilwa, Prynowo, Radzieje, Róże, Rudziszki, Ruska Wieś, Stawki, Stręgiel, Stulichy, Sztynort, Trygort, Wesołowo, Węgielsztyn, Wilkowo, Wysiecza.
Pozostałe miejscowości: Nowa Guja, Rydzówka, Surwile, Sztynort Mały, Stawiska, Tarławki, Kietlice, Kamionek Wielki (gmina Węgorzewo), Kamień gajówka, Łabapa, Pniewo, Jerzykowo, Łęgwarowo, Zielony Ostrów, Pasternak, Przystań, Matyski, Biedaszki, Różewiec.
Gospodarka
Głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Węgorzewo są rolnictwo i turystyka, uzupełniane przez handel i usługi.
Użytki rolne zajmują w gminie prawie 56% (19131 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: 58,8% (11248 ha) stanowią grunty orne, 40,9% (7826 ha) łąki i pastwiska, a sady 0,3% (57 ha). W obszarze gminy dominują gleby dobre III i IV klasy bonitacyjnej, trudne do uprawy ze względu na ukształtowanie powierzchni. Większość gospodarstw to gospodarstwa indywidualne, prowadzące produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż (pszenica, żyto, pszenżyto, owies, jęczmień); uprawiane są również rzepak, rzepik. W hodowli zwierząt dominuje chów trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz drobiu. Alternatywnym źródłem dochodów w rolnictwie może stać się produkcja żywności ekologicznej i agroturystyka.
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Węgorzewo wynosiła pod koniec 2013 roku 1382. W tym 59 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1323 tworzy sektor prywatny. 286 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 91 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 116 firm w dziale budownictwo, 81 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 59 firm[1]. Na terenie gminy działa m.in. firma: PHU EKO-AGROTECH Węgorzewo.
Liczne walory przyrodnicze, krajobrazowe (jeziora, lasy, urozmaicone ukształtowanie powierzchni, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu) i kulturowe stwarzają w gminie Węgorzewo warunki do rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. Możliwość uprawiania różnych form turystyki czyni gminę atrakcyjną zarówno latem jak i zimą. Bazę turystyczną stanowią: hotele, ośrodki wypoczynkowe, pensjonaty, gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Stawki, Węgorzewo[10] oraz campingi, domki letniskowe, pola namiotowe.
Gmina Węgorzewo należy do Mazurskiego Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami, Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie", Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich oraz Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszary przygraniczne, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej, obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Węgorzewo wynosiła 1657 osób[1], co stanowi 69,5% bezrobotnych w powiecie węgorzewskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 11,7% ludności[11].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Węgorzewie
- Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Węgorzewie
- Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Festiwal Piosenki Harcerskiej oraz Konkurs Recytatorski Strofy o Ojczyźnie - Węgorzewo
- Festiwal Rockowy w Węgorzewie
- Jarmark Folkloru w Węgorzewie
- Międzynarodowy Przegląd Widowisk Kolędniczych Herody w Węgorzewie
- Międzynarodowy Przegląd Wielkanocnych Widowisk Obrzędowych Święto Wiosny w Węgorzewie
- Przegląd Piosenki Żeglarskiej WęgoSzanty w Węgorzewie
- Regionalny Przegląd Ukraińskich Kolęd, Wertepów i Szczedriwok w Węgorzewie
Ludzie związani z gminą
- Jerzy Andrzej Helwing (1666-1748) - pastor ewangelicki, lekarz i przyrodnik, botanik.
- Edward Cierniak (1952- ) - rzeźbiarz ludowy.
- Anna Dąbrowska (1979-2002) - malarka amatorka związana z Węgorzewem.
- Anna Gajlewska - hafciarka ze wsi Radzieje.
- Ewa Ilasz - tkaczka; mieszka i pracuje w Wegorzewie.
- Luba Pietnoczko nauczycielka, hafciarka, pisankarka; mieszka w Kalskich Nowinach.
- Olga Sachryń - ukraińska hafciarka zamieszkała w Węgorzewie.
- Krzysztof Kotowicz (1973- ) - rzeźbiarz.
- Ryszard Wróblewski (1955- ) - rzeźbiarz ludowy.
- Jerzy Nowosielski (1923-2011) - malarz, grafik, rysownik, scenograf, autor ikon, filozof, teolog.
- Paweł Szymański - garncarz, twórca ceramiki użytkowej i artystycznej z Kamionka Wielkiego.
- Jerzy Marek Łapo (1971- ) - historyk, archeolog, etnograf, kulturoznawca, badacz dziejów Mazur.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Węgorzewo należą[12]:
- układ urbanistyczny miasta Węgorzewa
- zamek krzyżacki w Węgorzewie
- kościół pw. Chrystusa Króla w Radziejach wraz z przykościelnym cmentarzem, plebanią i dzwonnicą
- kościół pw. św. Józefa w Węgielsztynie wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. Dobrego Pasterza w Węgorzewie
- kościół pw. Świętych Piotra i Pawła w Węgorzewie wraz z przykościelnym cmentarzem
- cerkiew greckokatolicka pw. Świętego Krzyża w Węgorzewie
- cerkiew prawosławna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie
- zespół pałacowy w Dąbrówce Małej, Sztynorcie, Sztynorcie Małym
- zespoły dworskie w Klimkach, Łęgwarowie, Maćkach, Pniewie, Różewcu, Rudziszkach
- cmentarze ewangelickie w Brzozowie, Dąbrówce Małej, Guji, Kalu, Pilwie, Rudziszkach, Sztynorcie, Trygorcie, Węgorzewie
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Nowej Guji, Stręglu, Węgorzewie
- wiadukt kolejowy i budynek dworca kolejowego w Kamionku Wielkim; pozostałości wiaduktu w Mamerkach, wiadukt w Pniewie, most kolejowy nad Kanałem Mazurskim i wiadukty kolejowe w Przystani; budynek dworca kolejowego w Radziejach oraz zespół budynków dworca kolejowego w Węgorzewie (linia kolejowa Kętrzyn – Węgorzewo)
- mauzoleum rodziny Lefevre na cmentarzu w Rydzówce oraz mauzoleum rodziny Lehndorfów w Sztynorcie
- leśniczówka w Dużym Kamieniu
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlak żeglugowy z Giżycka do Węgorzewa
- szlaki rowerowe:
- Węgorzewo-Giżycko: Węgorzewo - Ogonki - Pieczarki - Świdry - Pierkunowo - Giżycko - Sulimy - Pieczonki - Kruklanki -Pozezdrze - Ogonki - Węgorzewo (73,2 km)
- Węgorzewo-Pozezdrze: Węgorzewo - Ogonki - Pozezdrze - Ogonki - Węgorzewo (27,7 km)
- "Dookoła Węgorzewa": Węgorzewo - Kal - Kalskie Nowiny - Trygort - Węgorzewo (44,4 km)
- "Duża Pętla Mamr": Węgorzewo - Ruska Wieś - Trygort - Mamerki - Kietlice - Sztynort - Łabapa - Radzieje - Pilwa - Doba - Kamionki - Giżycko - Pierkunowo - Świdry - Pieczarki - Nowy Harsz - Harsz - Okowizna - Ogonki - Węgorzewo (103 km)
- "Mała Pętla Mamr": Węgorzewo - Ruska Wieś - Trygort - Mamerki - Kietlice - Sztynort - Harsz - Okowizna - Ogonki - Węgorzewo (51,4 km)
- "Leśny Szlak Sapiny": Węgorzewo - Stręgiel - Stręgielek - Ogonki - Węgorzewo (30,7 km)
- "Przez Puszczę Borecką i Piłackie Wzgórza": Węgorzewo - Stręgiel - Gębałka - Kuty - Jakunówko - Jasieniec - Podleśne - Diabla Góra - Grodzisko - Kuty - Węgorzewo (64,3 km)
- "Puszczańskim szlakiem": Węgorzewo - Stręgiel - Gębałka - Kuty -Jakunówko - Jasieniec -Podleśne - Leśny Zakątek - Borki - Rogojny - Jelonek - Orłowo - Wolisko - Jurkowo - Możdżany - Żywki - Kruklanki - Wyłudy - Pozezdrze - Ogonki - Węgorzewo (108,6 km)
- "Rezerwat Siedem Wysp": Węgorzewo - Perły - Rudziszki - Pasternak - Zielony Ostrów - Pasternak - Węgorzewo (42,5 km)
- "Szlak bez asfaltu": Węgorzewo - Ołownik - Sąkieły Małe - Zabrost Wielki - Skalisko - Wydutki - Grądy Węgorzewskie - Radziszewo - Matyski - Węgorzewo (63,2 km)
- "Szlak Kanału Mazurskiego": Węgorzewo - Brzozowo - Guja - Śluza Guja - Rydzówka - Leśniewo - Mamerki - Przystań - Trygort - Węgorzewo (39,5 km)
- "Szlak piramidy": Węgorzewo - Budry -Rapa - Banie Mazurskie - Węgorzewo (62,3 km)
- "Szlakiem Gór": Węgorzewo - Czerwony Dwór - Pawłowo - Olszewo - Góry - Łęgwarowo - Pasternak - Wesołowo - Nowa Guja - Guja - Różewiec - Węgielsztyn - Trygort - Węgorzewo (53,2 km)
- "Na Wilczy Szaniec": Węgorzewo - Srokowo - Siniec - Mazany - Parcz - Gierłoż - Parcz - Pilwa - Radzieje - Węgorzewo (67,7 km)
- "Wokół Brzozowskiej Góry": Węgorzewo - Matyski - Brzozówko - Kaczorówko - Węgorzewo (23,3 km)
- "Wokół jeziora Gołdapiwa": Węgorzewo - Stręgiel - Stręgielek - Przytuły - Wilkus - Przerwanki - Jeziorowskie - Kruklanki - Przerwanki - Pozezdrze - Ogonki - Węgorzewo (54,9 km)
- "Wokół jeziora Niegocin": Węgorzewo - Pozezdrze - Giżycko - Ruda - Rydzewo - Bogaczewo - Strzelce - Wilkasy - Giżycko - Świdry - Pozezdrze - Węgorzewo (84,5 km)
- "Wyskok do Wyskoku albo szlakiwm rezerwatów": Węgorzewo - Brzozowo - Dąbrówka Mała - Guja - Marszałki - Wyskok- Bajory Wielkie - Brzeźnica - Kałki - Bajory Wielkie - Bajory Małe - Rydzówka - Leśniewo - Trygort - Węgorzewo (60,6 km)
- szlaki piesze:
- szlak pieszy Węgorzewo - Sztynort
- trasa "Na Zwierzyniecki Róg": Plac Wolności - ul. Krótka - Ruska Wieś - powrót do Węgorzewa
- trasa "Nad Święcajty": trasa wiedzie od zamku bulwarem Loir-et-Cher, przez mostek w pobliżu banku, ul. Nadbrzeżną, Słowackiego, Kajki, Jasną, Chrobrego
- trasa "Promenadą nadrzeczną do jeziora Mamry"
- trasa "Wzdłuż pętli Węgorapy": Park Miejski - przystań Żeglugi Mazurskiej - nadbrzeże Kanału Młyńskiego - jaz "Vęgornia" - ogródki działkowe "Wyzwolenie" - ul. 11-ego Listopada - ul. Kraszewskiego - Park Miejski
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
- zabytkowe parki dworskie w Klimkach, Łęgwarowie, Maćkach, Nowej Guji, Pniewie, Sztynorcie, Sztynorcie Małym oraz park etnograficzny w Węgorzewie
- pracownia garncarska w Kamionku Wielkim
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Węgorzewo można uzyskać na stronach internetowych: wegorzewo.pl, powiatwegorzewski.pl.
Religia
- Parafia prawosławna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie
- Parafia pw. Chrystusa Króla w Radziejach
- Parafia pw. Dobrego Pasterza w Węgorzewie
- Parafia pw. Matki Bożej Fatimskiej w Węgorzewie
- Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszewie Węgorzewskim
- Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Srokowie
- Parafia pw. św. Józefa w Węgielsztynie
- Parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Kutach
- Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie
Szkolnictwo
W gminie Węgorzewo istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Samorządowe Przedszkole nr 2 w Węgorzewie
- Samorządowe Przedszkole z grupą integracyjną im. Kubusia Puchatka w Węgorzewie
- Przedszkole Językowe Britiszek w Węgorzewie
- Przedszkole Niepubliczne "Jesteś" w Węgorzewie
- Przedszkole Niepubliczne "Tygrysek" w Węgorzewie prowadzone przez Stowarzyszenie Pro Familia Humana
- Szkoła Podstawowa im. Kurta Obitza w Węgielsztynie
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Węgorzewie
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Janusza Korczaka w Węgorzewie
- Szkoła Podstawowa w Perłach
- Gimnazjum im. Jerzego Andrzeja Helwinga w Węgorzewie
- Zespół Szkół Ogólnokształcących w Węgorzewie - Liceum Ogólnokształcące, Szkoła Policealna Nr 1
- Zespół Szkół im. Bohaterów Września w Radziejach - Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Września w Radziejach, Gimnazjum w Radziejach
- Zespół Szkół Zawodowych im. Gen. Józefa Bema w Węgorzewie - Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Szkoła Policealna nr 2, Technikum w Węgorzewie, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Konopnickiej w Węgorzewie - szkoła podstawowa, gimnazjum, Szkoła Przysposabiająca do Pracy, ZSZ w SOSW
- Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Białymstoku z/s w Węgorzewie
Sport
Na terenie gminy działa klub:
Inne organizacje i instytucje
- Fundacja Dziedzictwo Nasze
- Stowarzyszenie Integracji i Rozwoju Kulturalnego Mniejszości Narodowych w Polsce Czeremosz w Węgorzewie
- Towarzystwo Ratowania Dziedzictwa Kulturowego Kresów Dawnych i Obecnych Ojcowizna
- Węgorzewskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne
- Zespół Tańca Ludowego Czeremosz
- Orkiestra Dęta z Węgorzewa
- Zespół Dobra Siła
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[13]:
Rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Siedmiu Wysp (1618,34 ha)
- Rezerwat Mokre (7 ha)
- Rezerwat Półwysep i pięć wysp na jeziorze Rydzewskim (26 ha)
- Rezerwat Sztynort (444,88 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Bagien Mażańskich (1 180 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy (30 534 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Oświn (15 182,9 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (85 527 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Dobskie (6 985,25 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Oświn i okolice (2 516,11 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Warmińska (145 341,99 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Mamerki (162,09 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Nad Oświnem (3 356,7 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Północnomazurska (14 573,01 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Węgorzewo znajduje się 39 pomników przyrody (ochroną objęto m.in.: głaz narzutowy w Węgorzewie) oraz użytki ekologiczne: "Półwysep Kal", "Rozlewisko Pasternak"[13].
Zobacz też:
- Wiadukty w Puszczy Rominckiej
- Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim
- Protest przeciwko koncertowi grupy Behemoth w Węgorzewie
- Węgorzewski Tydzień
- Studia Angerburgica
- Konkurs Losy nasze…
- Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl
- ↑ 3.wegorzewo.pl. portal gminy Węgorzewo
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [1]
- ↑ 13,0 13,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program ochrony środowiska gminy Węgorzewo na lata 2004-2011, Węgorzewo 2004 [20.12.2014]
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Węgorzewo do 2015 roku, 2000 [20.12.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Węgorzewo [20.12.2014]
Portal Gminy Węgorzewo [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Mazury na ludowo [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
UStat Olsztyn [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]