Elbląg (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(→‎Historia gminy jako jednostki administracyjnej)
(→‎Historia gminy jako jednostki administracyjnej)
Linia 60: Linia 60:
 
[[Plik:Depresja w Raczkach Elbląskich.jpg|thumb|righ|300px|Depresja w Raczkach Elbląskich]]  
 
[[Plik:Depresja w Raczkach Elbląskich.jpg|thumb|righ|300px|Depresja w Raczkach Elbląskich]]  
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
−
Po zakończeniu II wojny światowej w skład obszaru kształtującego się [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]] wchodziły gminy: [[Jegłownik]], [[Tolkmicko]], [[Łęcze]], [[Milejwo]], [[Nowakowo]], [[Pomorska Wieś]], oraz gmina miejska [[Elbląg]]<ref>Historia Wysoczyzny Elbląskiej[[http://historia-wyzynaelblaska.pl/gminy-i-gromady--1945-54-.html]]</ref>. Dzisiejsze tereny gminy Elbląg były wówczas częścią gmin [[Nowakowo]] i [[Pomorska Wieś]. W 1946 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku<ref>Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177]</ref> obszar [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]], a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy Elbląg włączono do województwa gdańskiego.  
+
Po zakończeniu II wojny światowej w skład obszaru kształtującego się [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]] wchodziły gminy: [[Jegłownik]], [[Tolkmicko]], [[Łęcze]], [[Milejwo]], [[Nowakowo]], [[Pomorska Wieś]], oraz gmina miejska [[Elbląg]]<ref>Historia Wysoczyzny Elbląskiej[[http://historia-wyzynaelblaska.pl/gminy-i-gromady--1945-54-.html]]</ref>. Dzisiejsze tereny gminy Elbląg były wówczas częścią gmin [[Nowakowo]] i [[Pomorska Wieś]]. W 1946 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku<ref>Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177]</ref> obszar [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]], a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy Elbląg włączono do województwa gdańskiego.  
 
W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>,  istniejące w powiatach od 1954 roku gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref> zostały przekształcone w gminy. Wówczas też została powołana gmina wiejska Elbląg<ref>Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.</ref>.
 
W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>,  istniejące w powiatach od 1954 roku gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref> zostały przekształcone w gminy. Wówczas też została powołana gmina wiejska Elbląg<ref>Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.</ref>.
 
   
 
   

Wersja z 02:10, 31 lip 2014

Gmina Elbląg
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Genowefa Kwoczek
Powierzchnia 192,05 km²
Liczba sołectw 24
Liczba miejscowości 36
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		7219
37 osób/km²
Strefa numeracyjna 55
Tablice rejestracyjne NEB
TERYT 2804012
Urząd gminy
ul. Browarna 85 82-300 Elbląg
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Elbląg – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części, województwa warmińsko-mazurskiego w zachodniej i centralnej części powiatu elbląskiego. Siedziba gminy znajduje się w Elblągu.

Gmina rolnicza, o bardzo małej powierzchni zalesienia. Usytuowana na pograniczu dwóch mezoregionów - Wysoczyzny Elbląskiej i Żuław Wiślanych, w sąsiedztwie jeziora Drużno. Położenie oraz specyficzny chrakter kulturowy Żuław Wiślanych będący częścią tradycji osadnictwa holenderskiego na tym obszarze, czyni gminę atrakcyjną turystycznie. W gminie znajduje się najniżej położony punkt Polski - Depresja w Raczkach Elbląskich - wynoszący 1,8 m p.p.m.

Władzę w gminie sprawuje wójt Genowefa Kwoczek[1].

Powierzchnia gminy

Gmina Elbląg zajmuje powierzchnię 192,05km2[2]. W tym:

  • Lasy: 9,7% (1859,6 ha)
  • Użytki rolne: 64,59% (12404 ha)
  • Wody: 17,03% (3270,01 ha)

Gmina stanowi 13,57% powierzchni powiatu elbląskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 7219 100 3518 48,73 3701 51,27
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		37 18 19

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Elbląg było dodatnie i wynosiło 42 osoby [4] (saldo migracji w powiecie elbląskim wynosi -22 osoby).

Depresja w Raczkach Elbląskich

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po zakończeniu II wojny światowej w skład obszaru kształtującego się powiatu elbląskiego wchodziły gminy: Jegłownik, Tolkmicko, Łęcze, Milejwo, Nowakowo, Pomorska Wieś, oraz gmina miejska Elbląg[5]. Dzisiejsze tereny gminy Elbląg były wówczas częścią gmin Nowakowo i Pomorska Wieś. W 1946 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku[6] obszar powiatu elbląskiego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy Elbląg włączono do województwa gdańskiego. W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[7], istniejące w powiatach od 1954 roku gromady[8] zostały przekształcone w gminy. Wówczas też została powołana gmina wiejska Elbląg[9].

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[10], przestał istnieć powiat elbląski i powołane zostało wojewódzwo elbląskie, w skład którego weszły tereny gmina Elbląg[11]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[12] umiejscowiły gminę wiejską Elbląg w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.

Gmina wiejska Elbląg graniczy: od północy z gminą Tolkmicko, od wschodu z gminą Milejewo i gminą Pasłęk, od południa z gminą Gronowo Elbląskie, Gminą Rychliki, gminą Markusy oraz z Elblągiem. Zachodnia granica gminy jest jednocześnie częścią granicy pomiędzy województwem warmińsko-mazurskim, a pomorskim.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Adamowo, Cieplice, Czechowo, Dłużyna – Klepa, Drużno, Gronowo Górne - Nowe Pole, Janowo, Kazimierzowo, Kępa Rybacka, Kępiny Wielkie, Komorowo Żuławskie, Myślęcin – Pasieki, Nowakowo, Nowe Batorowo, Nowina, Nowotki, Pilona, Przezmark, Raczki Elbląskie, Sierpin, Tropy Elbląskie, Weklice – Bogaczewo, Węzina, Władysławowo.

Pozostałe miejscowości: Chlewki, Dolna Kępa, Druzieńska Karczma, Józefowo, Nowakowo Trzecie, Rybaki, Ujście, Zaścianek, Karczowizna, Jagodno, Nowe Batorowo, Tropy Elbląskie, w tym osiedla: Adamowo, Bielnik Pierwszy, Bielnik Drugi, Batorowo, Bogaczewo, Gronowo Górne, Helenowo, Janów, Lisów, Nowy Dwór, Nowa Pilona, Przezmark.

Gospodarka

Gmina Elbląg posiada typowo rolniczy charakter i rolnictwo stanowi jedną z głównych gałęzi jej gospodarki. Użytki rolne stanowią ponad 64% powierzchni gminy. Ponad połowę zajmują grunty orne, pozostała część to sady, plantacje, łąki i pastwiska. Większość gleb w gminie to gleby średnie (gleby klas IVa i IVb). W gminie dominuje uprawa pszenicy, znaczący udział w uprawach zajmują także owoce i warzywa. Duży potencjał ma również rozwój rolnictwa ekologicznego.

W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Elbląg wynosiła w 2013 roku 612. W tym 11 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 601 tworzy sektor prywatny[13]. 156 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 117 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 55 firm w dziale budownictwo, 47 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 17 firm. Są to firmy małe i średnie zatrudniające od 1 do 5 osób.

Położenie gminy, dogodne połączenie komunikacyjne, rozwijająca się baza noclegowa i gastronomiczna, nieskażone środowisko, wynikające z oddalenia od aglomeracji przemysłowych sprawiają, że jest to doskonałe miejsce na wypoczynek. Jest to przyczynek do rozwoju turystyki. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Janów, Władysławowo, Myślęcin, Pilona.

W celu stworzenie warunków dla rozwoju gospodarczego, wsparcia rynku pracy, stworzenia atrakcyjniejszych warunków prowadzenia działalności gospodarczej dla lokalnych przedsiębiorców, ochrony środowiska naturalnego oraz poprawy warunków życia i bezpieczeństwa mieszkańców gmina należy do wielu związków i stowarzyszeń, których działalność ma zasięg międzygminny i międzynarodowego Komunalnego Związku Gmin Nadzalewowych, Stowarzyszenia Gmin Rzeczypospolitej Polskiej Euroregion Bałtyk, Związku Gmin Zlewni Jeziora Druzno i zalewu Wiślanego, Stowarzyszenia Żuławy, Stowarzyszenia Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania, Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka "Zalew Wiślany".

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Elbląg wynosiła 646 osób[14], co stanowi 11,05% bezrobotnych w powiecie elbląskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,4% ludności[15].

Kultura i turystyka

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Przezmarku
[[15]]

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • [lkwim: Jerzy Kosacz|Jerzy Kosacz]] – malarz amator; w 1987 r. osiadł pod Elblągiem, gdzie mieszka z rodziną w zabytkowej posiadłości.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Ulicówka wodna Tropy Elbląskie
Marienburg.pl [[16]]

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Elbląg należą[16]:

Podcieniowy dom w Tropach Elbląskich
Marienburg.pl [[17]]

Szlaki i atrakcje turystyczne

Krzyżewo - Frombork - Różaniec - Nowa Pasłęka - Ułowo - Braniewo

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Elbląg, bazy noclegowej i gastronomicznej można uzyskać na stronie serwisu internetowego Gminy Elbląg [[18]]

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Elbląg istnieją następujące placówki edukacyjne:


Sport

W gminie wiejskiej Elbląg organizowane są imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje piłki nożnej, Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich, Liga Piłki Siatkowej Nowakowo Cup. Istnieją również kluby sportowe:

W gminie działa Elbląska Szkółka Piłkarska. W zajęciach biorą udział najmłodsi adepci piłki nożnej zarówno z gminy Elbląg oraz z terenu miasta. Zajęcia odbywają się na terenie kompleksu sportowego "Orlik 2012" w Gronowie Górnym przy Zespole Szkół w Gronowie Górnym oraz obiektach sportowych w Elblągu. Organizowane są również mecze w piłce nożnej w ramach Gronowskiej Ligi Orlik.

Inne organizacje i instytucje


Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:

Park krajobrazowy:

Rezerwaty przyrody:

Obszar chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Elbląg znajduje się 69 pomników przyrody ożywionej[17]. Są to głównie okazy dębów, buków, jesionów i aleje drzew.

Bibliografia

  1. Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
  2. Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl/ [06.06.2014]
  3. Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl/ [06.06.2014]
  4. Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl/ [06.06.2014]
  5. Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl/ [06.06.2014]
  6. Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów isap.sejm.gov.pl/ [06.06.2014]
  7. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
  8. Program ochrony środowiska dla gminy Elbląg na lata 2006 - 2011.
  9. Bank Danych Lokalnych GUS [06.06.2014]
  10. BIP Urzędu Gminy Elbląg [06.06.2014]
  11. GDOŚ [06.06.2014]
  12. Historia Wysoczyzny Elbląskie [06.06.2014]
  13. Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.06.2014]
  14. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.06.2014]
  15. RDOŚ w Olsztynie [06.06.2014]
  16. Urząd Gminy Elbląg [06.06.2014]
  17. UStat w Olsztynie [06.06.2014]

Przypisy

  1. ↑ Urząd Gminy Elbląg [1] [06.06.2014]
  2. ↑ UStat w Olsztynie [2] [06.06.2014]
  3. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
  4. ↑ Bank Danych lokalnych GUS[3] [06.06.2014]
  5. ↑ Historia Wysoczyzny Elbląskiej[[4]]
  6. ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.[5]
  7. ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[6]
  8. ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[7]
  9. ↑ Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.
  10. ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [8]
  11. ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[9]
  12. ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[10]
  13. ↑ Bank Danych lokalnych GUS [11][06.06.2014]
  14. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [12][06.06.2014]
  15. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.06.2014]
  16. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [13]
  17. ↑ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [[14]]
Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Elbląg_(gmina_wiejska)&oldid=49322”