Kurzętnik (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(Demografia)
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Gmina infobox
 
{{Gmina infobox
 
  |Gmina          = Kurzętnik
 
  |Gmina          = Kurzętnik
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Kurzętnik.jpg | Herb gminy Kurzętnik  
+
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Kurzętnik.jpg |Herb gminy Kurzętnik  
 
  |flaga_gminy    =  
 
  |flaga_gminy    =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_gminy      =  
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
  |wójt            = Wojciech Dereszewski
+
  |wójt            = Adam Głowacki
 
  |adres_ug        = ul. Grunwaldzka 39  
 
  |adres_ug        = ul. Grunwaldzka 39  
 
  |kod_poczt_ug    = 13-306 Kurzętnik   
 
  |kod_poczt_ug    = 13-306 Kurzętnik   
Linia 26: Linia 26:
 
  |TERC10          =  
 
  |TERC10          =  
 
  |www            = http://www.kurzetnik.pl/index.php
 
  |www            = http://www.kurzetnik.pl/index.php
  |bip            = http://bip.warmia.mazury.pl/kurzetnik_gmina_wiejska/
+
  |bip            = https://bipkurzetnik.warmia.mazury.pl/
 
}}  
 
}}  
'''Gmina Kurzętnik''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowej części [[Powiat nowomiejski| powiatu nowomiejskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Kurzętnik| Kurzętniku]].
+
'''Gmina Kurzętnik''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowej części [[Powiat nowomiejski|powiatu nowomiejskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Kurzętnik|Kurzętniku]].
 
Gmina rolnicza, posiadająca korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki, w tym agroturystyki.  
 
Gmina rolnicza, posiadająca korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki, w tym agroturystyki.  
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Wojciech Dereszewski]]<ref name="p1">[http://www.kurzetnik.pl/index.php Urząd Gminy Kurzętnik ] [20.10.2014]</ref>.
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Adam Głowacki]].
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
Linia 40: Linia 40:
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
{{Galeria|Nazwa=Kurzętnik (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
+
[[Plik: Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.<br>Fot. Podkomorzy. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kurz%C4%99tnik_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_parafialny.JPG Commons Wikimedia] ]]
|Plik: Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.jpg| Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.<br>Fot. Podkomorzy. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kurz%C4%99tnik_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_parafialny.JPG Commons Wikimedia]  
+
[[Plik: Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.jpg|thumb|right|290px|Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.<br>Fot. 1bumer. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kurz%C4%99tnik_zamek1%28WLZ12%29.jpg Commons Wikimedia]]]
|Plik: Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.jpg| Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.<br>Fot. 1bumer. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kurz%C4%99tnik_zamek1%28WLZ12%29.jpg Commons Wikimedia]
+
[[Plik: Grodzisko we wsi Nielbark.jpg|thumb|right|290px|Grodzisko we wsi Nielbark.<br>Fot. Czonek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nielbark_grodzisko.JPG Commons Wikimedia]
|Plik: Grodzisko we wsi Nielbark.jpg| Grodzisko we wsi Nielbark.<br>Fot. Czonek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nielbark_grodzisko.JPG Commons Wikimedia]
+
]]
}}
 
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
+
!Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni
 
|--
 
|--
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
+
|jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||%
 
|--
 
|--
|liczba || 9043 || 100 || 4515 || 49,9 || 4528 || 50,1
+
|liczba ||9043 ||100 ||4515 ||49,9 ||4528 ||50,1
 
|--
 
|--
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 61 || colspan=2| 30,5 || colspan=2| 30,5
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|61 ||colspan=2|30,5 ||colspan=2|30,5
 
|}
 
|}
 
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kurzętnik wynosiło -7 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 6% migracji w powiecie nowomiejskim oraz 0,2% w województwie warmińsko-mazurskim.
 
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kurzętnik wynosiło -7 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 6% migracji w powiecie nowomiejskim oraz 0,2% w województwie warmińsko-mazurskim.
Linia 59: Linia 58:
 
Powstające po II wojnie światowej granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Kurzętnik w powiecie lubawskim w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski<ref>Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim,  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19480120097 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, gmina Kurzętnik stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy o zmianach podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Kurzętnik) włączono do województwa olsztyńskiego.
 
Powstające po II wojnie światowej granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Kurzętnik w powiecie lubawskim w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski<ref>Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim,  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19480120097 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, gmina Kurzętnik stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy o zmianach podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Kurzętnik) włączono do województwa olsztyńskiego.
  
W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Kurzętnik przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. W 1973 roku reaktywowano gminę Kurzętnik, a w jej skład weszły sołectwa: [[Bratuszewo]], [[Brzozie Lubawskie]], [[Kamionka (gmina Kurzętnik)| Kamionka]], [[Kąciki]], [[Krzemieniewo]], [[Kurzętnik]], [[Lipowiec]], [[Małe Bałówki]], [[Marzęcice]], [[Mikołajki (gmina Kurzętnik)| Mikołajki]], [[Nielbark]], [[Otręba]], [[Sugajenko]], [[Szafarnia]], [[Tereszewo]], [[Tomaszewo]], [[Wawrowice]], [[Wielkie Bałówki]]<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref>.
+
W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Kurzętnik przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. W 1973 roku reaktywowano gminę Kurzętnik, a w jej skład weszły sołectwa: [[Bratuszewo]], [[Brzozie Lubawskie]], [[Kamionka (gmina Kurzętnik)|Kamionka]], [[Kąciki]], [[Krzemieniewo]], [[Kurzętnik]], [[Lipowiec (gmina Kurzętnik)|Lipowiec]], [[Małe Bałówki]], [[Marzęcice]], [[Mikołajki (gmina Kurzętnik)|Mikołajki]], [[Nielbark]], [[Otręba]], [[Sugajenko]], [[Szafarnia]], [[Tereszewo]], [[Tomaszewo]], [[Wawrowice]], [[Wielkie Bałówki]]<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref>.
  
 
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych,  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat nowomiejski. Gmina Kurzętnik została bezpośrednio częścią województwa toruńskiego.
 
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych,  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat nowomiejski. Gmina Kurzętnik została bezpośrednio częścią województwa toruńskiego.
Linia 65: Linia 64:
 
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły gminę Kurzętnik w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim.  
 
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły gminę Kurzętnik w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim.  
  
Gmina wiejska Kurzętnik graniczy z gminami: [[Biskupiec (gmina wiejska)| Biskupiec]], [[Nowe Miasto Lubawskie (gmina wiejska)| Nowe Miasto Lubawskie]], [[Grodziczno (gmina wiejska)| Grodziczno]], oraz z gminami województwa kujawsko-pomorskiego: Brzozie i Zbiczno.
+
Gmina wiejska Kurzętnik graniczy z gminami: [[Biskupiec (gmina wiejska)|Biskupiec]], [[Nowe Miasto Lubawskie (gmina wiejska)|Nowe Miasto Lubawskie]], [[Grodziczno (gmina wiejska)|Grodziczno]], oraz z gminami województwa kujawsko-pomorskiego: Brzozie i Zbiczno.
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
Sołectwa: [[Bratuszewo]], [[Brzozie Lubawskie]], [[Kamionka (gmina Kurzętnik)| Kamionka]], [[Kąciki]], [[Krzemieniewo]], [[Kurzętnik]]: Kurzętnik I i Kurzętnik II, [[Lipowiec]], [[Małe Bałówki]], [[Marzęcice]], [[Mikołajki (gmina Kurzętnik)| Mikołajki]],  
+
Sołectwa: [[Bratuszewo]], [[Brzozie Lubawskie]], [[Kamionka (gmina Kurzętnik)|Kamionka]], [[Kąciki]], [[Krzemieniewo]], [[Kurzętnik]]: Kurzętnik I i Kurzętnik II, [[Lipowiec (gmina Kurzętnik)|Lipowiec]], [[Małe Bałówki]], [[Marzęcice]], [[Mikołajki (gmina Kurzętnik)|Mikołajki]], [[Nielbark]], [[Otręba]], [[Sugajenko]], [[Szafarnia]], [[Tereszewo]], [[Tomaszewo]], [[Wawrowice]], [[Wielkie Bałówki]].
[[Nielbark]], [[Otręba]], [[Sugajenko]], [[Szafarnia]], [[Tereszewo]], [[Tomaszewo]], [[Wawrowice]], [[Wielkie Bałówki]].
 
  
 
Pozostałe miejscowości: [[Kacze Bagno]], [[Ostrówki]], [[Rygiel]].
 
Pozostałe miejscowości: [[Kacze Bagno]], [[Ostrówki]], [[Rygiel]].
Linia 79: Linia 77:
 
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Kurzętnik, Szafarnia, Otręba, Nielbark, Wawrowice<ref name="p1"/>.
 
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Kurzętnik, Szafarnia, Otręba, Nielbark, Wawrowice<ref name="p1"/>.
  
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Kurzętnik wynosiła w 2013 roku 569. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 550 tworzy sektor prywatny. 133 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 75 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 99 firm w dziale budownictwo, 42 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 8 firm<ref name="p1"/>. W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy i budowlany, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych firm działających na terenie gminy należą: Przedsiębiorstwo Przemysłu Betonów PREFABET - KURZĘTNIK sp. z o.o., [[Sektory kluczowe| EXPOM S.A. Kurzętnik]], Lavapol Spółka z o.o., ALSYBET Sp. z o.o. Kurzętnik, Bydgoskie Kopalnie Surowców Mineralnych w Bydgoszczy Kopalnia Nielbark, MARWIT - Kurzętnik, Firma Handlowo-Produkcyjna "Centrala Nasienna" Kurzętnik oraz [[Sektory kluczowe| Irwega]].
+
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Kurzętnik wynosiła w 2013 roku 569. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 550 tworzy sektor prywatny. 133 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 75 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 99 firm w dziale budownictwo, 42 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 8 firm<ref name="p1"/>. W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy i budowlany, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych firm działających na terenie gminy należą: Przedsiębiorstwo Przemysłu Betonów PREFABET - KURZĘTNIK sp. z o.o., [[Sektory kluczowe|EXPOM S.A. Kurzętnik]], Lavapol Spółka z o.o., ALSYBET Sp. z o.o. Kurzętnik, Bydgoskie Kopalnie Surowców Mineralnych w Bydgoszczy Kopalnia Nielbark, MARWIT - Kurzętnik, Firma Handlowo-Produkcyjna "Centrala Nasienna" Kurzętnik oraz [[Sektory kluczowe|Irwega]].
  
Gmina Kurzętnik należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"| Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"]] oraz [[LGD "Ziemia Lubawska"]].
+
Gmina Kurzętnik należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"|Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"]] oraz [[LGD "Ziemia Lubawska"]].
  
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Kurzętnik wynosiła 735 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 18,8%  bezrobotnych w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]].  
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Kurzętnik wynosiła 735 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 18,8%  bezrobotnych w [[Powiat nowomiejski|powiecie nowomiejskim]].  
  
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,1% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,1% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
Linia 105: Linia 103:
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]</ref>:
 
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]</ref>:
*[[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim| kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim]] wraz z przykościelnym cmentarzem, gotycką kostnicą i plebanią
+
*[[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim|kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim]] wraz z przykościelnym cmentarzem, gotycką kostnicą i plebanią
 
*założenia urbanistyczne i rynek w Kurzętniku
 
*założenia urbanistyczne i rynek w Kurzętniku
 
*ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku
 
*ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku
*[[Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku| kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku|kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku]] wraz z przykościelnym cmentarzem
 
*zespół dworski w Kurzętniku
 
*zespół dworski w Kurzętniku
*[[Kościół pw. św. Jakuba w Mikołajkach| kościół pw. św. Jakuba w Mikołajkach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[Kościół pw. św. Jakuba w Mikołajkach|kościół pw. św. Jakuba w Mikołajkach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
 
*dawna plebania ewangelicka (obecnie budynek mieszkalny) w Szafarnii
 
*dawna plebania ewangelicka (obecnie budynek mieszkalny) w Szafarnii
*[[Kościół pw. św. Antoniego z Padwy w Tereszewie| kościół pw. św. Antoniego z Padwy w Tereszewie]]
+
*[[Kościół pw. św. Antoniego z Padwy w Tereszewie|kościół pw. św. Antoniego z Padwy w Tereszewie]]
 
*kuźnia murowana z końca XIX w. w Małych Bałówkach
 
*kuźnia murowana z końca XIX w. w Małych Bałówkach
 
*drewniano-murowany młyn wodny w Wawrowicach
 
*drewniano-murowany młyn wodny w Wawrowicach
Linia 129: Linia 127:
  
 
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kurzętnik można uzyskać na stronie internetowej [http://www.kurzetnik.pl/index.php kurzetnik.pl].
 
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kurzętnik można uzyskać na stronie internetowej [http://www.kurzetnik.pl/index.php kurzetnik.pl].
 +
 +
==Religia==
 +
*[[Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mrocznie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Antoniego z Padwy w Tereszewie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim]]
 +
*[[Parafia pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku]]
  
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
Linia 134: Linia 138:
 
*[[Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Brzoziu Lubawskim]]
 
*[[Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Brzoziu Lubawskim]]
 
*[[Szkoła Podstawowa w Tereszewie]]
 
*[[Szkoła Podstawowa w Tereszewie]]
*[[Zespół Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku]]: [[Przedszkole przy Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku| przedszkole]], [[Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku| szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum w Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku| gimnazjum]]
+
*[[Zespół Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku]]: [[Przedszkole przy Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku|przedszkole]], [[Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum w Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły w Kurzętniku|gimnazjum]]
*[[Zespół Szkół w Marzęcicach]]: [[Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Marzęcicach| szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum w Zespole Szkół w Marzęcicach| gimnazjum]]
+
*[[Zespół Szkół w Marzęcicach]]: [[Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Marzęcicach|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum w Zespole Szkół w Marzęcicach|gimnazjum]]
 
*[[Zespół Szkół Rolniczych w Kurzętniku]]
 
*[[Zespół Szkół Rolniczych w Kurzętniku]]
 
*[[Zespół Szkół Zawodowych w Kurzętniku]]
 
*[[Zespół Szkół Zawodowych w Kurzętniku]]
Linia 144: Linia 148:
 
*LUKS TKKF Kurzętnik
 
*LUKS TKKF Kurzętnik
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
*[[lkwim: Anibabki| Zespół ludowy Anibabki]]
+
*[[lkwim: Anibabki|Zespół ludowy Anibabki]]
*[[lkwim: Zespół dziecięcy Kurczaczki z Kurzętnika| Zespół dziecięcy Kurczaczki z Kurzętnika]]   
+
*[[lkwim: Zespół dziecięcy Kurczaczki z Kurzętnika|Zespół dziecięcy Kurczaczki z Kurzętnika]]   
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
Linia 162: Linia 166:
  
 
Obszary [[Natura 2000]]:
 
Obszary [[Natura 2000]]:
*[[Natura 2000 Dolina Drwęcy | Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Drwęcy]] (12 561,56 ha)
+
*[[Natura 2000 Dolina Drwęcy |Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Drwęcy]] (12 561,56 ha)
*[[Natura 2000 Ostoja Brodnicka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Brodnicka]] (4 176,86 ha)
+
*[[Natura 2000 Ostoja Brodnicka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Brodnicka]] (4 176,86 ha)
  
 
Użytki ekologiczne:
 
Użytki ekologiczne:
Linia 169: Linia 173:
 
*[[użytek ekologiczny "Nielbark"]] (58 ha)
 
*[[użytek ekologiczny "Nielbark"]] (58 ha)
 
*[[użytek ekologiczny "Tereszowskie Łąki"]] (64,27 ha)
 
*[[użytek ekologiczny "Tereszowskie Łąki"]] (64,27 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik znajdują się 2 pomniki przyrody<ref name="p3"/>, m.in. [[Głaz narzutowy w Kurzętniku| głaz narzutowy na terenie parku wiejskiego w Kurzętniku]].   
+
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik znajdują się 2 pomniki przyrody<ref name="p3"/>, m.in. [[Głaz narzutowy w Kurzętniku|głaz narzutowy na terenie parku wiejskiego w Kurzętniku]].   
 
==Zobacz też:==
 
==Zobacz też:==
 
*[[Jan Kretkowski]]
 
*[[Jan Kretkowski]]

Aktualna wersja na dzień 10:56, 11 cze 2024

Gmina Kurzętnik

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nowomiejski
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Adam Głowacki
Powierzchnia 149,11 km²
Liczba sołectw 19
Liczba miejscowości 21
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
9043
61 osób/km²
Strefa numeracyjna 56
Tablice rejestracyjne NNM
TERYT 2812042
Urząd gminy
ul. Grunwaldzka 39 13-306 Kurzętnik
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Kurzętnik – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowej części powiatu nowomiejskiego. Siedziba gminy znajduje się w Kurzętniku. Gmina rolnicza, posiadająca korzystne warunki naturalne do produkcji rolnej i rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. Władzę w gminie sprawuje wójt Adam Głowacki.

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Kurzętnik zajmuje powierzchnię 149,11 km2[1], w tym:

  • użytki rolne: 70,3% (10 485 ha)
  • lasy: 19,3% (2 877 ha)

Gmina stanowi 33,7% powierzchni powiatu nowomiejskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:

Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kurzętniku.
Fot. Podkomorzy. Źródło: Commons Wikimedia
Ruiny zamku biskupiego w Kurzętniku.
Fot. 1bumer. Źródło: Commons Wikimedia
Grodzisko we wsi Nielbark.
Fot. Czonek. Źródło: Commons Wikimedia
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 9043 100 4515 49,9 4528 50,1
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
61 30,5 30,5

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Kurzętnik wynosiło -7 osób[1], co stanowi 6% migracji w powiecie nowomiejskim oraz 0,2% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Powstające po II wojnie światowej granice i podziały terytorialne na ziemiach dzisiejszej Polski opierały się początkowo na przedwojennym podziale administracyjnym. Podział ten umiejscawiał gminę Kurzętnik w powiecie lubawskim w województwie pomorskim. W 1948 roku powiat lubawski przemianowano na powiat nowomiejski[2], gmina Kurzętnik stała się jego częścią. W 1950 roku na mocy ustawy o zmianach podziału administracyjnego państwa[3] powiat nowomiejski (a wraz z nim gminę Kurzętnik) włączono do województwa olsztyńskiego.

W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[4], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Kurzętnik przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[5]. W 1973 roku reaktywowano gminę Kurzętnik, a w jej skład weszły sołectwa: Bratuszewo, Brzozie Lubawskie, Kamionka, Kąciki, Krzemieniewo, Kurzętnik, Lipowiec, Małe Bałówki, Marzęcice, Mikołajki, Nielbark, Otręba, Sugajenko, Szafarnia, Tereszewo, Tomaszewo, Wawrowice, Wielkie Bałówki[6].

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat nowomiejski. Gmina Kurzętnik została bezpośrednio częścią województwa toruńskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Kurzętnik w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim.

Gmina wiejska Kurzętnik graniczy z gminami: Biskupiec, Nowe Miasto Lubawskie, Grodziczno, oraz z gminami województwa kujawsko-pomorskiego: Brzozie i Zbiczno.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Bratuszewo, Brzozie Lubawskie, Kamionka, Kąciki, Krzemieniewo, Kurzętnik: Kurzętnik I i Kurzętnik II, Lipowiec, Małe Bałówki, Marzęcice, Mikołajki, Nielbark, Otręba, Sugajenko, Szafarnia, Tereszewo, Tomaszewo, Wawrowice, Wielkie Bałówki.

Pozostałe miejscowości: Kacze Bagno, Ostrówki, Rygiel.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Kurzętnik jest rolnictwo. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: 86,2% (9043 ha) to grunty orne, 13,4% (1404 ha) łąki i pastwiska, 0,4% 938 ha) to sady. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną.

Warunki przyrodnicze (w tym jeziora, lasy) i krajobrazowe sprzyjają rozwojowi turystyki, jednak brak całorocznej bazy noclegowej, słaby rozwój agroturystyki, słabe zagospodarowanie terenów rekreacyjnych utrudniają ten proces.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Kurzętnik, Szafarnia, Otręba, Nielbark, Wawrowice[9].

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Kurzętnik wynosiła w 2013 roku 569. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 550 tworzy sektor prywatny. 133 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 75 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 99 firm w dziale budownictwo, 42 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 8 firm[9]. W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy i budowlany, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych firm działających na terenie gminy należą: Przedsiębiorstwo Przemysłu Betonów PREFABET - KURZĘTNIK sp. z o.o., EXPOM S.A. Kurzętnik, Lavapol Spółka z o.o., ALSYBET Sp. z o.o. Kurzętnik, Bydgoskie Kopalnie Surowców Mineralnych w Bydgoszczy Kopalnia Nielbark, MARWIT - Kurzętnik, Firma Handlowo-Produkcyjna "Centrala Nasienna" Kurzętnik oraz Irwega.

Gmina Kurzętnik należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko" oraz LGD "Ziemia Lubawska".

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Kurzętnik wynosiła 735 osób[9], co stanowi 18,8% bezrobotnych w powiecie nowomiejskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,1% ludności[10].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Leszek Jobs - współtwórca kickboxingu w Kurzętniku jako zawodnik, trener i działacz; organizator najbardziej prestiżowych imprez.
  • Zofia Andrzejewska - społecznik, samorządowiec, wieloletni wójt gminy Kurzętnik.
  • Renata Rochnowska - polityk, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IV i V kadencji, była radną gminy Kurzętnik.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik należą[11]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • szlaki i ścieżki edukacyjne [Brodnicki Park Krajobrazowy|Brodnickiego Parku Krajobrazowego]
  • ścieżka edukacyjna "Doliną rzeki Drwęcy"
  • spływy kajakowe rzeką Drwęcą
  • park wiejski w Kurzętniku
  • "Góra zamkowa" i ruiny zamku w Kurzętniku
  • wczesnośredniowieczne grodzisko w Nielbarku
  • stadniny koni w Szafarni
  • Brodnicki Park Krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
  • lasy, jeziora

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Kurzętnik można uzyskać na stronie internetowej kurzetnik.pl.

Religia

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Kurzętnik istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie Kurzętnik organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: mistrzostwa warmińsko-mazurskiego zrzeszenia LZS w podnoszeniu ciężarów oraz drużynowy turniej o puchar wójta gminy Kurzętnik w podnoszeniu ciężarów, mistrzostwa Polski w kickboxingu, turniej w trójboju siłowym o puchar wójta gminy Kurzętnik, halowy turniej piłki nożnej osób niepełnosprawnych, turniej tenisa o puchar wójta gminy Kurzętnik, turnieje piłki nożnej i imprezy związane z obchodami Europejskiego Tygodnia Sportu oraz Polska Biega. Prężnie działają kluby:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:

Parki krajobrazowe:

Rezerwaty przyrody:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Użytki ekologiczne:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Kurzętnik znajdują się 2 pomniki przyrody[12], m.in. głaz narzutowy na terenie parku wiejskiego w Kurzętniku.

Zobacz też:

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
  2. Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  3. Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  4. Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  5. Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  6. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
  7. Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  8. Dz.U. 1998, nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  9. 9,0 9,1 9,2 Błąd rozszerzenia cite: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie p1
  10. Bank Danych Lokalnych GUS
  11. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
  12. 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [1]

Bibliografia

Dz.U. 1948, nr 12, poz. 97, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 r. o zniesieniu powiatów: szczuczyńskiego i utworzeniu powiatu grajewskiego w województwie białostockim, stopnickiego i utworzeniu powiatu buskiego w województwie kieleckim, błońskiego i utworzeniu powiatu grodzisko-mazowieckiego w województwie warszawskim oraz nieszawskiego i lubawskiego i utworzenia powiatów aleksandrowskiego i nowomiejskiego w województwie pomorskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
BIP Urzędu Gminy Kurzętnik, Program Ochrony Środowiska Gminy Kurzętnik na lata 2010-2013.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Kurzętnik [20.10.2014]
Urząd Gminy Kurzętnik [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim. [20.10.2014]