Działdowo (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Historia gminy jako jednostki administracyjnej) |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = wiejska | |rodzaj_gminy = wiejska | ||
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Mirosław Zieliński |
|adres_ug = ul. Księżodworska 10, | |adres_ug = ul. Księżodworska 10, | ||
|kod_poczt_ug = 13-200 Działdowo | |kod_poczt_ug = 13-200 Działdowo | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
}} | }} | ||
'''Gmina Działdowo''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Działdowo| Działdowie]]. | '''Gmina Działdowo''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Działdowo| Działdowie]]. | ||
| − | + | Jest to gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej. Gmina o dodatnim saldzie ogólnej migracji na pobyt stały. | |
| − | Jest to gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej. | + | W Wyborach Samorządowych 2018 i 2024 mandat wójta uzyskał [[Mirosław Zieliński]].<ref>https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/280302#results_vote_elect_mayor_round_2</ref> |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
[[Plik: Pałac w Księżym Dworze.jpg|right|290px|thumb| |Pałac w Księżym Dworze.<br>Źródło: [http://www.gokis-dzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=7&menu=19&strona=1 www.gokis-dzialdowo.pl] ]] | [[Plik: Pałac w Księżym Dworze.jpg|right|290px|thumb| |Pałac w Księżym Dworze.<br>Źródło: [http://www.gokis-dzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=7&menu=19&strona=1 www.gokis-dzialdowo.pl] ]] | ||
[[Plik: Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie.jpg|right|290px|thumb| Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie.<br>Źródło: [http://www.gminadzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=49&strona=1 www.gminadzialdowo.pl] ]] | [[Plik: Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie.jpg|right|290px|thumb| Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie.<br>Źródło: [http://www.gminadzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=49&strona=1 www.gminadzialdowo.pl] ]] | ||
[[Plik: Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie.jpg|right|290px|thumb| Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie.<br>Źródło: [http://gminadzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=48&strona=1 www.gminadzialdowo.pl] ]] | [[Plik: Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie.jpg|right|290px|thumb| Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie.<br>Źródło: [http://gminadzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=48&strona=1 www.gminadzialdowo.pl] ]] | ||
| − | |||
Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/w.dzialdowo.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.04.2014]</ref>, na którą składają się: | Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/w.dzialdowo.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.04.2014]</ref>, na którą składają się: | ||
| Linia 64: | Linia 59: | ||
Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. 6 lipca 1950 roku na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku<ref>Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014</ref> został włączony do województwa olsztyńskiego. W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl][06.04.2014]</ref> zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastąpiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś Komorniki oraz gromadę Kurki. | Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. 6 lipca 1950 roku na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku<ref>Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014</ref> został włączony do województwa olsztyńskiego. W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl][06.04.2014]</ref> zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastąpiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś Komorniki oraz gromadę Kurki. | ||
| − | W 1972 roku na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> ponownie wprowadzono podział terytorium państwa polskiego na gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę Działdowo i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref> powołano gminę Działdowo z siedzibą w [[Działdowo| Działdowie]]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Brodowo, Burkat, Filice, Gajówki, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kraszewo, Krasnołąka, | + | W 1972 roku na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> ponownie wprowadzono podział terytorium państwa polskiego na gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę Działdowo i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref> powołano gminę Działdowo z siedzibą w [[Działdowo| Działdowie]]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Brodowo, Burkat, Filice, Gajówki, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kraszewo, Krasnołąka, Księży Dwór, Kurki, Malinowo, Narzym, Niestoja, Pierławki, Rywociny, [[Wierzbowo (gmina Iłowo-Osada) |Wierzbowo]], Wysoka, Zakrzewo. |
1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, |Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> przestał istnieć powiat działdowski. Miasto i gmina Działdowo stały się jedną jednostką administracyjną, gmina została bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref>. | 1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, |Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> przestał istnieć powiat działdowski. Miasto i gmina Działdowo stały się jedną jednostką administracyjną, gmina została bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref>. | ||
| Linia 71: | Linia 66: | ||
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> umiejscowiły gminę Działdowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim. | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> umiejscowiły gminę Działdowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim. | ||
| − | Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: [[Dąbrówno (gmina wiejska)|Dąbrówno]], [[Rybno (gmina wiejska)|Rybno]], [[Płośnica (gmina wiejska)|Płośnica]], [[ | + | Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: [[Dąbrówno (gmina wiejska)|Dąbrówno]], [[Rybno (gmina wiejska)|Rybno]], [[Płośnica (gmina wiejska)|Płośnica]], [[Iłowo-Osada (gmina wiejska)| Iłowo-Osada]], [[Kozłowo (gmina wiejska)|Kozłowo]], gminą miejską [[Działdowo]], oraz Kuczbork-Osada i Lipowiec w województwie mazowieckim. |
<br/> | <br/> | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: Burkat, Filice, [[Gąsiorowo (gmina Działdowo)|Gąsiorowo]], [[Gnojenko]], [[Gnojno]], [[Grzybiny]], [[Jankowice]], Kisiny, [[Klęczkowo]], Komorniki, [[Kramarzewo]], Krasnołąka, [[Księży Dwór]], Kurki, [[Lipówka]], [[Malinowo]], [[Mosznica]], [[Myślęta]], [[Niestoja]], [[Petrykozy]], [[Pierławki]], [[Pożary]], [[Rudolfowo]], [[Ruszkowo]], [[Rywociny]], [[Sękowo]], [[Sławkowo]], [[Turza Wielka]], [[Uzdowo]], [[Wysoka]], [[Zakrzewo (gmina Działdowo) |Zakrzewo]]. | + | Sołectwa: [[Burkat]], [[Filice]], [[Gąsiorowo (gmina Działdowo)|Gąsiorowo]], [[Gnojenko]], [[Gnojno]], [[Grzybiny]], [[Jankowice]], [[Kisiny]], [[Klęczkowo]], [[Komorniki]], [[Kramarzewo]], [[Krasnołąka]], [[Księży Dwór]], [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]], [[Lipówka]], [[Malinowo]], [[Mosznica]], [[Myślęta]], [[Niestoja]], [[Petrykozy]], [[Pierławki]], [[Pożary]], [[Rudolfowo]], [[Ruszkowo]], [[Rywociny]], [[Sękowo]], [[Sławkowo]], [[Turza Wielka]], [[Uzdowo]], [[Wysoka]], [[Zakrzewo (gmina Działdowo) |Zakrzewo]]. |
Pozostałe miejscowości: [[Bursz]], [[Grzybiny Małe]], [[Wilamowo (gmina Działdowo) |Wilamowo]], [[Prusinowo (gmina Działdowo) |Prusinowo]], [[Góry]], [[Drzazgi]]. | Pozostałe miejscowości: [[Bursz]], [[Grzybiny Małe]], [[Wilamowo (gmina Działdowo) |Wilamowo]], [[Prusinowo (gmina Działdowo) |Prusinowo]], [[Góry]], [[Drzazgi]]. | ||
| Linia 123: | Linia 118: | ||
*[[lkwim: Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie|Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Izba Pamięci znajduje się w [[Zespół Szkół w Malinowie|Zespole Szkół w Malinowie]] | *[[lkwim: Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie|Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Izba Pamięci znajduje się w [[Zespół Szkół w Malinowie|Zespole Szkół w Malinowie]] | ||
*aleja jesionowa dojazdowa do dworu w [[Rudolfowo| Rudolfowie]] | *aleja jesionowa dojazdowa do dworu w [[Rudolfowo| Rudolfowie]] | ||
| − | *[[Jezioro Straszewo]] w Jankowicach i [[Jezioro Grzybiny]] w Grzybinach | + | *[[Jezioro Straszewo|jezioro Straszewo]] w Jankowicach i [[Jezioro Grzybiny|jezioro Grzybiny]] w Grzybinach |
*rzeki [[Rzeka Działdowka|Działdówka]], [[Rzeka Pierławka|Pierławka]], [[Rzeka Lipówka|Lipówka]], obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody | *rzeki [[Rzeka Działdowka|Działdówka]], [[Rzeka Pierławka|Pierławka]], [[Rzeka Lipówka|Lipówka]], obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody | ||
Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. T. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo. | Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. T. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Działdowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Turzy Wielkiej]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Józefa w Ruszkowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Wojciecha w Działdowie]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| Linia 139: | Linia 140: | ||
*[[Publiczne Gimnazjum w Sławkowie|Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie]] | *[[Publiczne Gimnazjum w Sławkowie|Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie]] | ||
*[[Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie| Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie]] | *[[Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie| Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie]] | ||
| − | *[[Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Technikum, Technikum Uzupełniające, Zasadnicza Szkoła Zawodowa | + | *[[Zespół Szkół w Malinowie|Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Technikum, Technikum Uzupełniające, Zasadnicza Szkoła Zawodowa |
*[[Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze]] – Gimnazjum w Zespole Szkół w Księżym Dworze, Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Księżym Dworze | *[[Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze]] – Gimnazjum w Zespole Szkół w Księżym Dworze, Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Księżym Dworze | ||
| + | |||
== Sport == | == Sport == | ||
W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Nożnej, Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Siatkowej, Turniej Orlik Cup, Gminny Turniej Piłki Nożnej. W gminie istnieją również kluby sportowe: | W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Nożnej, Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Siatkowej, Turniej Orlik Cup, Gminny Turniej Piłki Nożnej. W gminie istnieją również kluby sportowe: | ||
Aktualna wersja na dzień 12:21, 4 cze 2024
| Gmina Działdowo | |
| | |
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | działdowski |
| Rodzaj gminy | wiejska |
| Wójt | Mirosław Zieliński |
| Powierzchnia | 272,17 km² |
| Liczba sołectw | 31 |
| Liczba miejscowości | 36 |
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
9845 36 osób/km² |
| Strefa numeracyjna | 23 |
| Tablice rejestracyjne | NDZ |
| TERYT | 2803022 |
| Urząd gminy ul. Księżodworska 10, 13-200 Działdowo
| |
| Strona internetowa gminy | |
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |
Gmina Działdowo – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu działdowskiego. Siedziba gminy znajduje się w Działdowie. Jest to gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej. Gmina o dodatnim saldzie ogólnej migracji na pobyt stały. W Wyborach Samorządowych 2018 i 2024 mandat wójta uzyskał Mirosław Zieliński.[1]
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km2[2], na którą składają się:
- lasy: 18,4% (5003 ha)
- wody: 0,4% (119 ha)
- użytki rolne: 74,7% (20318 ha)
Gmina stanowi 28,22% powierzchni powiatu działdowskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 9845 | 100 | 4871 | 49,48 | 4974 | 50,52 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
36 | 18 | 18 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo było dodatnie i wynosiło 5 osób[4], co stanowi 3,31% przyrostu ludności w powiecie działdowskim oraz 0,19% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. 6 lipca 1950 roku na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku[5] został włączony do województwa olsztyńskiego. W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[6] zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastąpiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś Komorniki oraz gromadę Kurki.
W 1972 roku na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[7] ponownie wprowadzono podział terytorium państwa polskiego na gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę Działdowo i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[8] powołano gminę Działdowo z siedzibą w Działdowie. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Brodowo, Burkat, Filice, Gajówki, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kraszewo, Krasnołąka, Księży Dwór, Kurki, Malinowo, Narzym, Niestoja, Pierławki, Rywociny, Wierzbowo, Wysoka, Zakrzewo.
1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[9] przestał istnieć powiat działdowski. Miasto i gmina Działdowo stały się jedną jednostką administracyjną, gmina została bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego[10]. W 1992 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku [11] dokonano podziału gminy Działdowo na miasto i gminę Działdowo – odrębne jednostki administracyjne.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[12] umiejscowiły gminę Działdowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim.
Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: Dąbrówno, Rybno, Płośnica, Iłowo-Osada, Kozłowo, gminą miejską Działdowo, oraz Kuczbork-Osada i Lipowiec w województwie mazowieckim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Burkat, Filice, Gąsiorowo, Gnojenko, Gnojno, Grzybiny, Jankowice, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kramarzewo, Krasnołąka, Księży Dwór, Kurki, Lipówka, Malinowo, Mosznica, Myślęta, Niestoja, Petrykozy, Pierławki, Pożary, Rudolfowo, Ruszkowo, Rywociny, Sękowo, Sławkowo, Turza Wielka, Uzdowo, Wysoka, Zakrzewo.
Pozostałe miejscowości: Bursz, Grzybiny Małe, Wilamowo, Prusinowo, Góry, Drzazgi.
Gospodarka
Wiodącą gałęzią gospodarki gminy wiejskiej Działdowo jest rolnictwo rozwijające się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Powierzchnia gruntów rolnych wynosi około 17160 ha. Przeważającą część areału stanowią gleby klasy IV i V, gleby klasy III stanowią zaledwie 14,7% powierzchni gruntów rolnych. Ponad połowę gospodarstw stanowią gospodarstwa rodzinne o powierzchni do 10 ha. Większość z nich prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności uprawa żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m.in. jakością gleb. W zakresie hodowli zwierząt w gminie dominuje hodowla trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego.
Obok rolnictwa rozwijają się inne gałęzie gospodarki związane ze znajdującymi się w gminie bogactwami naturalnymi, do których zaliczane są: kruszywa, złoża kredy, torfu oraz woda oligoceńska. Kruszywa, których zasoby ocenia się na wiele milionów ton, wydobywane są w Gnojnie, Myślętach, Grzybinach i Jankowicach. Na ich bazie działają zakłady produkujące prefabrykaty betonowe (KOMBET Działdowo Sp. z o.o. w Komornikach). Złoża torfu występują w rejonie rzeki Wkry, a kredy jeziornej w rejonie Grzybin.
Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła w 2012 roku 361. W tym 22 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 339 tworzy sektor prywatny[13]. W 2012 roku w sektorze tym 41 firm było zarejestrowanych w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 95 firmy w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 52 firm w dziale: budownictwo, a w dziale przetwórstwo przemysłowe – 39 firm. Większość nich stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Przeważają przedsiębiorstwa małe, zatrudniające od 1 do 5 pracowników.
Duży potencjał rozwojowy w gminie ma turystyka, a zwłaszcza agroturystyka, dzięki istnieniu licznych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, takich jak: obszary chronionego krajobrazu, obszary sieci Natura 2000, jeziora i rzeki oraz słabe uprzemysłowienie terenu sprawiające, że odznacza się on czystą i niezniszczoną przyrodą.
Gospodarstwo agroturystyczne znajduje się w miejscowości Drzazgi.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła 1173 osób[14], co stanowi 18,33% bezrobotnych w powiecie działdowskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,4% ludności[15].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminny Ośrodek Kultury i Sportu – obejmuje on również 23 świetlice, w 17 z nich zatrudnieni są pracownicy, którzy prowadzą stałe zajęcia z dziećmi i młodzieżą oraz organizują cykliczne imprezy dla mieszkańców wsi.
- Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie – filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: Kisiny, Kurki, Petrykozy, Ruszkowo, Turza Wielka, Uzdowo, Gnojno.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Gminny Konkurs Poezji i Prozy – Księży Dwór
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Joanna Kolk – instruktor tańca, choreograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły taneczne działające przy świetlicy w Księżym Dworze.
- Paweł Piórek – instruktor tańca, choreograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły tańca ludowego działające przy świetlicy w Ruszkowie.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo należą[16]
- park dworski w Gnojnie
- zespół dworski w Grzybinach – pozostałości pałacu, rządcówka, obora, gorzelnia, park
- pałac w Księżym Dworze – zespół pałacowy i folwarczny wraz z cmentarzem ewangelickim (rodzinnym) w parku
- zespół dworski w Myślętach
- zespół dworski i folwarczny w Ruszkowie
- kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie
- kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie – (dawny kościół ewangelicki) wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie – dawny kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Trójcy Świętej w Burkacie
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak Grunwaldzki
- cmentarz i pomnik ofiar nazizmu w Komornikach
- Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie – Izba Pamięci znajduje się w Zespole Szkół w Malinowie
- aleja jesionowa dojazdowa do dworu w Rudolfowie
- jezioro Straszewo w Jankowicach i jezioro Grzybiny w Grzybinach
- rzeki Działdówka, Pierławka, Lipówka, obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody
Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. T. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo.
Religia
- Parafia Ewangelicko-Augsburska w Działdowie
- Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Turzy Wielkiej
- Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie
- Parafia pw. św. Józefa w Ruszkowie
- Parafia pw. św. Wojciecha w Działdowie
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Działdowo istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Punkt Przedszkolny w Burkacie przy Szkole Podstawowej im. księdza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej
- Szkoła Podstawowa im. Przyjaciół Przyrody Polskiej w Klęczkowie
- Szkoła Podstawowa w Petrykozach
- Szkoła Podstawowa w Ruszkowie
- Szkoła Podstawowa im. księdza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej
- Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie
- Filialna Szkoła Podstawowa w Wysokiej
- Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie
- Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie
- Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie – Technikum, Technikum Uzupełniające, Zasadnicza Szkoła Zawodowa
- Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze – Gimnazjum w Zespole Szkół w Księżym Dworze, Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Księżym Dworze
Sport
W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Nożnej, Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Siatkowej, Turniej Orlik Cup, Gminny Turniej Piłki Nożnej. W gminie istnieją również kluby sportowe:
Inne organizacje i instytucje
- zespół "Pokolenie" – tworzą go mieszkańcy wsi Uzdowo
- zespół "Wesoła ferajna" – tworzą go mieszkańcy wsi Pożary
- zespół regionalny "Ruszkowianki"
- zespół "Małe Mazury" – zespół dziecięcy, powstał w Ruszkowie
- Młodzieżowy Ludowy Zespół Pieśni i Tańca "Mazury"
- zespół "Lock step" powstał w świetlicy w Księżym Dworze
- zespół "Maffinki" – powstał w świetlicy w Księżym Dworze
- zespół tańca nowoczesnego "Zyg zag"
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody[17]. Należą do nich:
- obszary chronionego krajobrazu:
- Dąbrówieński Obszar Chronionego Krajobrazu (powierzchnia całkowita 5565 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i Szkotówki (powierzchnia całkowita 8391,9 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu - Grzybiny (powierzchnia całkowita 2084,8 ha)
- obszary chronione Natura 2000:
- Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina Wkry i Mławki (28751,5 ha)
- Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk "Ostoja Welska" (3384,3 ha)
- użytki ekologiczne:
- Śródleśne pastwisko (10,47 ha)
- Torfianki Działdowskie (267 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Działdowo znajduje się 12 pomników przyrody (ożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim aleje lipowe, klonowe, jesionowe oraz dęby.
Przypisy
- ↑ https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/280302#results_vote_elect_mayor_round_2
- ↑ Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.04.2014]
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl[06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, |Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.04.2014]
- ↑ Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013–2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.
Bibliografia
Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1966.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013–2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.
Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
BIP Urzędu Gminy Działdowo [06.04.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.04.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.04.2014]
Urząd Gminy Działdowo [06.04.2014]
Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.04.2014]
