Działdowo (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(→‎Historia gminy jako jednostki administracyjnej)
 
(Nie pokazano 74 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
−
  |wójt            = Paweł Cieśliński
+
  |wójt            = Mirosław Zieliński
 
  |adres_ug        = ul. Księżodworska 10,
 
  |adres_ug        = ul. Księżodworska 10,
 
  |kod_poczt_ug    =  13-200 Działdowo
 
  |kod_poczt_ug    =  13-200 Działdowo
Linia 29: Linia 29:
 
}}  
 
}}  
 
'''Gmina Działdowo''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Działdowo| Działdowie]].
 
'''Gmina Działdowo''' – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Działdowo| Działdowie]].
 +
Jest to gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej. Gmina o dodatnim saldzie ogólnej migracji na pobyt stały.
 +
W Wyborach Samorządowych 2018 i 2024 mandat wójta uzyskał [[Mirosław Zieliński]].<ref>https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/280302#results_vote_elect_mayor_round_2</ref>
 +
== Powierzchnia gminy ==
 +
[[Plik: Pałac w Księżym Dworze.jpg|right|290px|thumb| |Pałac w Księżym Dworze.<br>Źródło: [http://www.gokis-dzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=7&menu=19&strona=1 www.gokis-dzialdowo.pl] ]]
 +
[[Plik: Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie.jpg|right|290px|thumb| Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie.<br>Źródło: [http://www.gminadzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=49&strona=1 www.gminadzialdowo.pl] ]]
 +
[[Plik: Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie.jpg|right|290px|thumb| Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie.<br>Źródło: [http://gminadzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=48&strona=1 www.gminadzialdowo.pl] ]]
  
−
Gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej.
+
Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/w.dzialdowo.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.04.2014]</ref>, na którą składają się:
−
Gmina o dodatnim saldzie ogólnej migracji na pobyt stały.
 
−
 
 
−
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Paweł Cieśliński]]<ref>Urząd Gminy Działdowo [http://www.gminadzialdowo.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=19&menu=22&strona=1 gminadzialdowo.pl] [06.04.2014]</ref>.
 
−
<br/><br/>
 
−
== Powierzchnia gminy ==
 
−
{{Galeria|Nazwa=Działdowo (gmina wiejska)|wielkość=290|pozycja=right
 
−
|Plik: Pałac w Księżym Dworze.jpg|Pałac w Księżym Dworze
 
−
|Plik:Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie.jpg|Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie
 
−
|Plik:Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie.jpg|Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie
 
−
|Plik:Kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie.jpg|Kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie
 
−
}}
 
−
Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/w.dzialdowo.pdf UStat w Olsztynie] [06.04.2014]</ref>, na którą składają się:
 
 
*lasy: 18,4% (5003 ha)
 
*lasy: 18,4% (5003 ha)
 
*wody: 0,4% (119 ha)
 
*wody: 0,4% (119 ha)
Linia 48: Linia 42:
 
Gmina stanowi 28,22% powierzchni powiatu działdowskiego.
 
Gmina stanowi 28,22% powierzchni powiatu działdowskiego.
 
<br/>
 
<br/>
−
 
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>:
Linia 63: Linia 56:
 
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo było dodatnie i wynosiło 5 osób<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>, co stanowi 3,31% przyrostu ludności w powiecie działdowskim oraz 0,19% w województwie warmińsko-mazurskim.  
 
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo było dodatnie i wynosiło 5 osób<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>, co stanowi 3,31% przyrostu ludności w powiecie działdowskim oraz 0,19% w województwie warmińsko-mazurskim.  
 
<br/>
 
<br/>
 +
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 +
Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. 6 lipca 1950 roku na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku<ref>Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014</ref> został włączony do województwa olsztyńskiego. W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl][06.04.2014]</ref> zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastąpiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś Komorniki oraz gromadę Kurki.
 +
 +
W 1972 roku na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> ponownie wprowadzono podział terytorium państwa polskiego na gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę Działdowo i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref> powołano gminę Działdowo z siedzibą w [[Działdowo| Działdowie]]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Brodowo, Burkat, Filice, Gajówki, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kraszewo, Krasnołąka, Księży Dwór, Kurki, Malinowo, Narzym, Niestoja, Pierławki, Rywociny, [[Wierzbowo (gmina Iłowo-Osada) |Wierzbowo]], Wysoka, Zakrzewo.
  
−
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
+
1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, |Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> przestał istnieć powiat działdowski. Miasto i gmina Działdowo stały się jedną jednostką administracyjną, gmina została bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref>.
−
Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego, w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. Od 6 lipca 1950 roku, na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku<ref>Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl]</ref>, został włączony do województwa olsztyńskiego. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastapiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś [[Komorniki]] oraz gromadę [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]].  
+
W 1992 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku <ref>Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> dokonano podziału gminy Działdowo na miasto i gminę Działdowo – odrębne jednostki administracyjne.  
  
−
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, ponownie wprowadzono podział terytorium państwa polskiego na gminy.  Zlikwidowano istniejącą gromadę [[Działdowo]] i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref> powołano gminę Działdowo z siedzibą w [[Działdowo| Działdowie]]. W skład  nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Brodowo]], [[Burkat]], [[Filice]], [[Gajówki]], [[Kisiny]], [[Klęczkowo]], [[Komorniki]], [[Kraszewo]], [[Krasnołąka]], [[Księżydwór]], [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]], [[Malinowo]], [[Narzym]], [[Niestoja]], [[Pierławki]], [[Rywociny]], [[Wierzbowo (gmina Iłowo-Osada) |Wierzbowo]], [[Wysoka]], [[Zakrzewo (gmina Działdowo) |Zakrzewo]].
+
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> umiejscowiły gminę Działdowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim.
−
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, |Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć [[powiat działdowski]]. Miasto i gmina Działdowo stały się jedną jednostką adminisracyjną, gmina została bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]</ref>.
 
−
W 1992 roku na podstwie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku <ref>Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397 isap.sejm.gov.pl]</ref> dokonano podziału gminy Działdowo na miasto i gminę Działdowo - odrębne jednostki adminisracyjne.
 
−
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę Działdowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[wojewodzwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat działdowski| powiecie działdowskim]].
 
  
−
Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: [[Dąbrówno]], [[Rybno]], [[Płośnica]], [[Iłowo – Osada]], [[Kozłowo]], gminą miejską [[Działdowo]], oraz Kuczbork-Osada i Lipowiec w województwie mazowieckim.
+
Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: [[Dąbrówno (gmina wiejska)|Dąbrówno]], [[Rybno (gmina wiejska)|Rybno]], [[Płośnica (gmina wiejska)|Płośnica]], [[Iłowo-Osada (gmina wiejska)| Iłowo-Osada]], [[Kozłowo (gmina wiejska)|Kozłowo]], gminą miejską [[Działdowo]], oraz Kuczbork-Osada i Lipowiec w województwie mazowieckim.
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 80: Linia 74:
 
Pozostałe miejscowości: [[Bursz]], [[Grzybiny Małe]], [[Wilamowo (gmina Działdowo) |Wilamowo]], [[Prusinowo (gmina Działdowo) |Prusinowo]], [[Góry]], [[Drzazgi]].
 
Pozostałe miejscowości: [[Bursz]], [[Grzybiny Małe]], [[Wilamowo (gmina Działdowo) |Wilamowo]], [[Prusinowo (gmina Działdowo) |Prusinowo]], [[Góry]], [[Drzazgi]].
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
−
Wiodącą funkcją gospodarki gminy wiejskiej Działdowo jest rolnictwo rozwijające się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Powierzchnia gruntów rolnych wynosi około 17160 ha. Przeważającą część areału stanowią gleby klasy IV i V, gleby klasy III stanowią zaledwie 14,7% powierzchni gruntów rolnych. Ponad połowę gospodarstw stanowią gospodarstwa rodzinne o powierzchni do 10 ha.Większość z nich prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności uprawa żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m. in. jakością gleb. W zakresie hodowli zwierząt, w gminie dominują hodowla trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego.
+
Wiodącą gałęzią gospodarki gminy wiejskiej Działdowo jest rolnictwo rozwijające się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Powierzchnia gruntów rolnych wynosi około 17160 ha. Przeważającą część areału stanowią gleby klasy IV i V, gleby klasy III stanowią zaledwie 14,7% powierzchni gruntów rolnych. Ponad połowę gospodarstw stanowią gospodarstwa rodzinne o powierzchni do 10 ha. Większość z nich prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności uprawa żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m.in. jakością gleb. W zakresie hodowli zwierząt w gminie dominuje hodowla trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego.
−
Obok rolnictwa rozwijają się inne gałęzie gospodarki, związane ze znajdującymi się w gminie wiejskiej Działdowo bogactwami naturalnymi, do których zaliczane są: kruszywa, złoża kredy, torfu oraz woda oligoceńska. Kruszywa, których zasoby ocenia się na wiele milionów ton, wydobywane są w [[Gnojno| Gnojnie]], [[Myślęta| Myślętach]], [[Grzybiny| Grzybinach]] i [[Jankowice| Jankowicach]]. Na ich bazie działają zakłady produkujące prefabrykaty betonowe (KOMBET Działdowo Sp. z o.o. w Komornikach). Złoża torfu występują w rejonie rzeki [[Wkra| Wkry]], a kredy jeziornej w rejonie [[Grzybiny| Grzybin]].  
+
 
 +
Obok rolnictwa rozwijają się inne gałęzie gospodarki związane ze znajdującymi się w gminie bogactwami naturalnymi, do których zaliczane są: kruszywa, złoża kredy, torfu oraz woda oligoceńska. Kruszywa, których zasoby ocenia się na wiele milionów ton, wydobywane są w Gnojnie, Myślętach, Grzybinach i Jankowicach. Na ich bazie działają zakłady produkujące prefabrykaty betonowe (KOMBET Działdowo Sp. z o.o. w Komornikach). Złoża torfu występują w rejonie rzeki [[Rzeka Wkra| Wkry]], a kredy jeziornej w rejonie Grzybin.  
  
 
Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki.
 
Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki.
  
−
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła w 2012 roku 361. W tym 22 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 339 tworzy sektor prywatny<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=18&p_nts=14&p_tery=3115 Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>. W 2012 roku w sektorze tym 41 firm było zarejestrowanych w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 95 firmy w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 52 firm w dziale: budownictwo, w dziale przetwórstwo przemysłowe - 39 firm. Większość stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Przeważają przedsiębiorstwa małe, zatrudniające od 1 do 5 pracowników.
+
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła w 2012 roku 361. W tym 22 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 339 tworzy sektor prywatny<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=18&p_nts=14&p_tery=3115 Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>. W 2012 roku w sektorze tym 41 firm było zarejestrowanych w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 95 firmy w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 52 firm w dziale: budownictwo, a w dziale przetwórstwo przemysłowe – 39 firm. Większość nich stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Przeważają przedsiębiorstwa małe, zatrudniające od 1 do 5 pracowników.
 +
 
 +
Duży potencjał rozwojowy w gminie ma turystyka, a zwłaszcza agroturystyka, dzięki istnieniu licznych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, takich jak: obszary chronionego krajobrazu, obszary sieci [[Natura 2000]], jeziora i rzeki oraz słabe uprzemysłowienie terenu sprawiające, że odznacza się on czystą i niezniszczoną przyrodą.
  
−
Dzięki istnieniu licznych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, takich jak: obszary chronionego krajobrazu, obszary sieci Naura 2000, występowanie jezior i rzek oraz słabe uprzemysłowienie terenu, sprawiające, że odznacza sie on czystą i niezniszczoną przyrodą, duży potencjał rozwojowy w gminie ma turystyka, a szczególnie agroturystyka.
 
 
Gospodarstwo agroturystyczne znajduje się w miejscowości [[Drzazgi]].
 
Gospodarstwo agroturystyczne znajduje się w miejscowości [[Drzazgi]].
  
−
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła 1173 osób <ref >Bank Danych Lokalnych GUS [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks] (data dostępu 06.04.2014)</ref>, co stanowi 18,33% bezrobotnych w [[powiat działdowski| powiecie działdowskim]].
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła 1173 osób<ref > [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>, co stanowi 18,33% bezrobotnych w powiecie działdowskim.
  
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,4% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]</ref>.
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,4% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]</ref>.
 
<br/>
 
<br/>
−
 
 
== Kultura i turystyka ==
 
== Kultura i turystyka ==
−
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''':
+
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
−
*Gminny Ośrodek Kultury i Sportu – obejmuje on również 23 świetlice, w 17 zatrudnieni są pracownicy, którzy prowadzą stałe zajęcia z dziećmi i młodzieżą oraz organizują cykliczne imprezy dla mieszkańców wsi.
+
*Gminny Ośrodek Kultury i Sportu – obejmuje on również 23 świetlice, w 17 z nich zatrudnieni są pracownicy, którzy prowadzą stałe zajęcia z dziećmi i młodzieżą oraz organizują cykliczne imprezy dla mieszkańców wsi.
−
*[[lkwim: Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie|Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie]] – filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: [[Kisiny]], [[Kurki (gmina Działdowo)|Kurki]], [[Petrykozy]], [[Ruszkowo]], [[Turza Wielka]], [[Uzdowo]], [[Gnojno]].
+
*[[lkwim: Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie|Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie]] – filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: Kisiny, Kurki, Petrykozy, Ruszkowo, Turza Wielka, Uzdowo, Gnojno.
−
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''':
+
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
*Gminny Konkurs Poezji i Prozy – [[Księży Dwór]]
 
*Gminny Konkurs Poezji i Prozy – [[Księży Dwór]]
−
*Dożynki gminne
+
*dożynki gminne
 
'''Ludzie związani z gminą'''
 
'''Ludzie związani z gminą'''
−
*[[Joanna Kolk]] – insruktor tańca, choeograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły taneczne działające przy świelicy w [[Księży Dwór| Księżym Dworze]]
+
*[[Joanna Kolk]] – instruktor tańca, choreograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły taneczne działające przy świetlicy w Księżym Dworze.
−
*[[Paweł Piórek]] – insruktor tańca, choeograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły  tańca ludowego działające przy świelicy w [[Ruszkowo| Ruszkowie]].
+
*[[Paweł Piórek]] – instruktor tańca, choreograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły  tańca ludowego działające przy świetlicy w Ruszkowie.
−
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''':
+
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
−
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>:
+
 
−
*park dworski w [[Gnojno| Gnojnie]]
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.04.2014]</ref>
−
*zespół dworski w [[Grzybiny| Grzybinach]] – pozostałości pałacu, rządcówka, obora, gorzelnia, park
+
*park dworski w Gnojnie
−
*[[lkwim:Pałac w Księżym Dworze|Pałac w Księżym Dworze]] – zespół pałacowy i folwarczny, wraz z cmentarzem ewangelickim (rodzinnym) w parku
+
*zespół dworski w Grzybinach – pozostałości pałacu, rządcówka, obora, gorzelnia, park
−
*zespół dworski w [[Myślęta| Myślętach]]
+
*[[lkwim:Pałac w Księżym Dworze|pałac w Księżym Dworze]] – zespół pałacowy i folwarczny wraz z cmentarzem ewangelickim (rodzinnym) w parku
−
*zespół dworski i folwarczny w [[Ruszkowo| Ruszkowie]]
+
*zespół dworski w Myślętach
 +
*zespół dworski i folwarczny w Ruszkowie
 
*[[kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie]]
 
*[[kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie]]
 
*[[kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie]] – (dawny kościół ewangelicki) wraz z przykościelnym cmentarzem
 
*[[kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie]] – (dawny kościół ewangelicki) wraz z przykościelnym cmentarzem
−
*[[kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie]] – dawny kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Trójcy Świętej w Burkaci
+
*[[kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie]] – dawny kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Trójcy Świętej w Burkacie
−
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''':
+
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
*[[Szlak Grunwaldzki]]  
 
*[[Szlak Grunwaldzki]]  
−
*cmentarz i pomnik ofiar nazizmu w [[Komorniki| Komornikach]]
+
*cmentarz i pomnik ofiar nazizmu w Komornikach
 
*[[lkwim: Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie|Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Izba Pamięci znajduje się w [[Zespół Szkół w Malinowie|Zespole Szkół w Malinowie]]
 
*[[lkwim: Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie|Izba Pamięci Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Izba Pamięci znajduje się w [[Zespół Szkół w Malinowie|Zespole Szkół w Malinowie]]
 
*aleja jesionowa dojazdowa do dworu w [[Rudolfowo| Rudolfowie]]
 
*aleja jesionowa dojazdowa do dworu w [[Rudolfowo| Rudolfowie]]
−
*[[Jezioro Straszewo]] w [[Jankowice|Jankowicach]] i [[Jezioro Grzybiny]] w [[Grzybiny| Grzybinach]]
+
*[[Jezioro Straszewo|jezioro Straszewo]] w Jankowicach i [[Jezioro Grzybiny|jezioro Grzybiny]] w Grzybinach
−
*rzeki [[Rzeka Działdowka|Działdówka]], [[Rzeka Pierławka|Pierławka]], [[Rzeka Lipówka|Lipówka]], obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody.
+
*rzeki [[Rzeka Działdowka|Działdówka]], [[Rzeka Pierławka|Pierławka]], [[Rzeka Lipówka|Lipówka]], obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody
−
Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo.
+
Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. T. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo.
 
<br/>
 
<br/>
 +
==Religia==
 +
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Działdowie]]
 +
*[[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Turzy Wielkiej]]
 +
*[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Józefa w Ruszkowie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Wojciecha w Działdowie]]
 +
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
 
W gminie wiejskiej Działdowo istnieją następujące placówki edukacyjne:  
 
W gminie wiejskiej Działdowo istnieją następujące placówki edukacyjne:  
Linia 131: Linia 135:
 
*[[Szkoła Podstawowa w Petrykozach]]
 
*[[Szkoła Podstawowa w Petrykozach]]
 
*[[Szkoła Podstawowa w Ruszkowie]]
 
*[[Szkoła Podstawowa w Ruszkowie]]
−
*[[Szkoła Podstawowa w Turzy Wielkiej| Szkoła Podstawowa im. ksiądza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej]]
+
*[[Szkoła Podstawowa w Turzy Wielkiej| Szkoła Podstawowa im. księdza Stefana Wincentego Frelichowskiego w Turzy Wielkiej]]
−
*[[Szkoła Podstawowa w Uzdowie|Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie]]
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie|Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie]]
 
*Filialna Szkoła Podstawowa w Wysokiej
 
*Filialna Szkoła Podstawowa w Wysokiej
 
*[[Publiczne Gimnazjum w Sławkowie|Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie]]
 
*[[Publiczne Gimnazjum w Sławkowie|Publiczne Gimnazjum im. Andrzeja Grubby w Sławkowie]]
−
*[[Publiczne Gimnazjum w Burkacie| Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie]]
+
*[[Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie| Publiczne Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego w Burkacie]]
−
*[[Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Technikum, Technikum Uzupełniające, Zasadnicza Szkoła Zawodowa
+
*[[Zespół Szkół w Malinowie|Zespół Szkół im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny w Malinowie]] – Technikum, Technikum Uzupełniające, Zasadnicza Szkoła Zawodowa
−
*[[Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze]] – Gimnazjum w Zespole Szkół w Księżym Dworze, Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Księżym Dworze.
+
*[[Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Księżym Dworze]] – Gimnazjum w Zespole Szkół w Księżym Dworze, Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół w Księżym Dworze
 +
 
 
== Sport ==
 
== Sport ==
−
W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Nożnej, Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Siatkowej, Turniej Orlik Cup, Gminny Turniej Piłki Nożnej. Istnieją również kluby sportowe:
+
W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Nożnej, Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Siatkowej, Turniej Orlik Cup, Gminny Turniej Piłki Nożnej. W gminie istnieją również kluby sportowe:
 
*[[UKS "Orlik" Burkat]]
 
*[[UKS "Orlik" Burkat]]
 
*[[GKS "Kormoran" w Ruszkowie]]
 
*[[GKS "Kormoran" w Ruszkowie]]
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
−
*[[Zespół "Pokolenie"]] – tworzą go mieszkańcy wsi [[Uzdowo]]
+
*[[zespół "Pokolenie"]] – tworzą go mieszkańcy wsi [[Uzdowo]]
−
*[[Zepół "Wesoła ferajna"]] – tworzą go mieszkańcy wsi [[Pożary]]
+
*[[zespół "Wesoła ferajna"]] – tworzą go mieszkańcy wsi [[Pożary]]
−
*[[Zespół Regionalny "Ruszkowianki"]]
+
*[[zespół regionalny "Ruszkowianki"]]
−
*[[Zespół "Małe Mazury"]] – zespół dziecięcy, powstał w Ruszkowie
+
*[[zespół "Małe Mazury"]] – zespół dziecięcy, powstał w Ruszkowie
 
*[[Młodzieżowy Ludowy Zespół Pieśni i Tańca "Mazury"]]
 
*[[Młodzieżowy Ludowy Zespół Pieśni i Tańca "Mazury"]]
−
*[[Zespół "Lock step"]] powstał w świetlicy w Księżym Dworze
+
*[[zespół "Lock step"]] powstał w świetlicy w Księżym Dworze
−
*[[Zespół "Maffinki"]] – powstał w świetlicy w Księżym Dworze  
+
*[[zespół "Maffinki"]] – powstał w świetlicy w Księżym Dworze  
−
*[[Zespół tańca nowoczesnego "Zyg zag"]]
+
*[[zespół tańca nowoczesnego "Zyg zag"]]
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
−
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody<ref>Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013--2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.</ref>. Należą do nich:
+
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody<ref>Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013–2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.</ref>. Należą do nich:
−
 
+
*obszary chronionego krajobrazu:
−
Obszary chronionego krajobrazu:
+
**[[Dąbrówieński Obszar Chronionego Krajobrazu]] (powierzchnia całkowita 5565 ha)
−
*[[Dąbrówieński Obszar Chronionego Krajobrazu]] (powierzchnia całkowita 5565 ha)
+
**[[Obszar Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i Szkotówki]] (powierzchnia całkowita 8391,9 ha)
−
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i Szkotówki]] (powierzchnia całkowita 8391,9 ha)
+
**[[Obszar Chronionego Krajobrazu - Grzybiny]] (powierzchnia całkowita 2084,8 ha)
−
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu - Grzybiny]] (powierzchnia całkowita 2084,8 ha
+
*obszary chronione Natura 2000:
−
Obszary chronione Natura 2000:
+
**Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków [[Dolina Wkry i Mławki]] (28751,5 ha)
−
*[[Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków "Doliny Wkry i Mławki"]] (28751,5 ha)
+
**[[Natura 2000 Ostoja Welska|Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk "Ostoja Welska"]] (3384,3 ha)
−
*[[Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk "Ostoja Welska"]] (3384,3 ha)
+
*użytki ekologiczne:
−
Użytki ekologiczne:
+
**[[Śródleśne pastwisko]] (10,47 ha)
−
*[[Śródleśne pastwisko]] (10,47 ha)
+
**[[Torfianki Działdowskie]] (267 ha)
−
*[[Torfianki Działdowskie]] (267 ha)
 
 
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Działdowo znajduje się 12 pomników przyrody (ożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim aleje lipowe, klonowe, jesionowe oraz dęby.
 
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Działdowo znajduje się 12 pomników przyrody (ożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim aleje lipowe, klonowe, jesionowe oraz dęby.
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 +
 
== Bibliografia==
 
== Bibliografia==
−
Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
+
Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19500280255 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
−
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
+
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
−
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
+
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
−
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
+
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych,  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
−
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
+
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
−
Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
+
Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
−
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
+
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
−
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
+
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
−
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1966.
+
''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1966.<br/>
−
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
+
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.<br/>
−
Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013--2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.
+
Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013–2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.<br/>
−
Bank Danych Lokalnych GUS [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks stat.gov.pl] [06.04.2014] <br/>
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS] [06.04.2014] <br/>
 
[http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/ BIP Urzędu Gminy Działdowo] [06.04.2014] <br/>
 
[http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/ BIP Urzędu Gminy Działdowo] [06.04.2014] <br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.04.2014] <br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.04.2014] <br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.04.2014] <br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.04.2014] <br/>
 
[http://www.gminadzialdowo.pl/ Urząd Gminy Działdowo] [06.04.2014] <br/>
 
[http://www.gminadzialdowo.pl/ Urząd Gminy Działdowo] [06.04.2014] <br/>
−
[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/w.dzialdowo.pdf UStat w Olsztynie] [06.04.2014] <br/>
+
[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/w.dzialdowo.pdf Urząd Statystyczny w Olsztynie] [06.04.2014] <br/>
  
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat działdowski]][[Kategoria: Działdowo (gmina wiejska)]]
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat działdowski]][[Kategoria: Działdowo (gmina wiejska)]]

Aktualna wersja na dzień 12:21, 4 cze 2024

Gmina Działdowo
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat działdowski
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Mirosław Zieliński
Powierzchnia 272,17 km²
Liczba sołectw 31
Liczba miejscowości 36
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		9845
36 osób/km²
Strefa numeracyjna 23
Tablice rejestracyjne NDZ
TERYT 2803022
Urząd gminy
ul. Księżodworska 10, 13-200 Działdowo
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Działdowo – gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu działdowskiego. Siedziba gminy znajduje się w Działdowie. Jest to gmina rolnicza, charakteryzująca się cennym i malowniczym krajobrazem, na który składają się pagórki, zespoły wzgórz oraz jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i cenne kompleksy leśne. W gminie znajdują się duże pokłady kruszywa naturalnego, kredy, torfu oraz wody oligoceńskiej. Gmina o dodatnim saldzie ogólnej migracji na pobyt stały. W Wyborach Samorządowych 2018 i 2024 mandat wójta uzyskał Mirosław Zieliński.[1]

Powierzchnia gminy

Pałac w Księżym Dworze.
Źródło: www.gokis-dzialdowo.pl
Kościół pw. św. Józefa w Ruszkowie.
Źródło: www.gminadzialdowo.pl
Kościół pw. bł. Jana Pawła II w Burkacie.
Źródło: www.gminadzialdowo.pl

Gmina Działdowo zajmuje powierzchnię 272,17 km2[2], na którą składają się:

  • lasy: 18,4% (5003 ha)
  • wody: 0,4% (119 ha)
  • użytki rolne: 74,7% (20318 ha)

Gmina stanowi 28,22% powierzchni powiatu działdowskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 9845 100 4871 49,48 4974 50,52
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		36 18 18

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo było dodatnie i wynosiło 5 osób[4], co stanowi 3,31% przyrostu ludności w powiecie działdowskim oraz 0,19% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Działdowo, wchodził w skład województwa warszawskiego. 6 lipca 1950 roku na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku[5] został włączony do województwa olsztyńskiego. W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[6] zlikwidowano istniejące gminy i dotychczasowy podział zastąpiono gromadami. Przez kolejne lata obszar gromady Działdowo został powiększony o wieś Komorniki oraz gromadę Kurki.

W 1972 roku na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[7] ponownie wprowadzono podział terytorium państwa polskiego na gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę Działdowo i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[8] powołano gminę Działdowo z siedzibą w Działdowie. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Brodowo, Burkat, Filice, Gajówki, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kraszewo, Krasnołąka, Księży Dwór, Kurki, Malinowo, Narzym, Niestoja, Pierławki, Rywociny, Wierzbowo, Wysoka, Zakrzewo.

1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[9] przestał istnieć powiat działdowski. Miasto i gmina Działdowo stały się jedną jednostką administracyjną, gmina została bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego[10]. W 1992 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku [11] dokonano podziału gminy Działdowo na miasto i gminę Działdowo – odrębne jednostki administracyjne.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[12] umiejscowiły gminę Działdowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim.

Gmina wiejska Działdowo graniczy z gminami: Dąbrówno, Rybno, Płośnica, Iłowo-Osada, Kozłowo, gminą miejską Działdowo, oraz Kuczbork-Osada i Lipowiec w województwie mazowieckim.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Burkat, Filice, Gąsiorowo, Gnojenko, Gnojno, Grzybiny, Jankowice, Kisiny, Klęczkowo, Komorniki, Kramarzewo, Krasnołąka, Księży Dwór, Kurki, Lipówka, Malinowo, Mosznica, Myślęta, Niestoja, Petrykozy, Pierławki, Pożary, Rudolfowo, Ruszkowo, Rywociny, Sękowo, Sławkowo, Turza Wielka, Uzdowo, Wysoka, Zakrzewo.

Pozostałe miejscowości: Bursz, Grzybiny Małe, Wilamowo, Prusinowo, Góry, Drzazgi.

Gospodarka

Wiodącą gałęzią gospodarki gminy wiejskiej Działdowo jest rolnictwo rozwijające się na bazie gospodarstw indywidualnych i zespołowych. Powierzchnia gruntów rolnych wynosi około 17160 ha. Przeważającą część areału stanowią gleby klasy IV i V, gleby klasy III stanowią zaledwie 14,7% powierzchni gruntów rolnych. Ponad połowę gospodarstw stanowią gospodarstwa rodzinne o powierzchni do 10 ha. Większość z nich prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności uprawa żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m.in. jakością gleb. W zakresie hodowli zwierząt w gminie dominuje hodowla trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego.

Obok rolnictwa rozwijają się inne gałęzie gospodarki związane ze znajdującymi się w gminie bogactwami naturalnymi, do których zaliczane są: kruszywa, złoża kredy, torfu oraz woda oligoceńska. Kruszywa, których zasoby ocenia się na wiele milionów ton, wydobywane są w Gnojnie, Myślętach, Grzybinach i Jankowicach. Na ich bazie działają zakłady produkujące prefabrykaty betonowe (KOMBET Działdowo Sp. z o.o. w Komornikach). Złoża torfu występują w rejonie rzeki Wkry, a kredy jeziornej w rejonie Grzybin.

Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła w 2012 roku 361. W tym 22 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 339 tworzy sektor prywatny[13]. W 2012 roku w sektorze tym 41 firm było zarejestrowanych w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 95 firmy w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 52 firm w dziale: budownictwo, a w dziale przetwórstwo przemysłowe – 39 firm. Większość nich stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Przeważają przedsiębiorstwa małe, zatrudniające od 1 do 5 pracowników.

Duży potencjał rozwojowy w gminie ma turystyka, a zwłaszcza agroturystyka, dzięki istnieniu licznych walorów krajobrazowych i przyrodniczych, takich jak: obszary chronionego krajobrazu, obszary sieci Natura 2000, jeziora i rzeki oraz słabe uprzemysłowienie terenu sprawiające, że odznacza się on czystą i niezniszczoną przyrodą.

Gospodarstwo agroturystyczne znajduje się w miejscowości Drzazgi.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Działdowo wynosiła 1173 osób[14], co stanowi 18,33% bezrobotnych w powiecie działdowskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17,4% ludności[15].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

  • Gminny Ośrodek Kultury i Sportu – obejmuje on również 23 świetlice, w 17 z nich zatrudnieni są pracownicy, którzy prowadzą stałe zajęcia z dziećmi i młodzieżą oraz organizują cykliczne imprezy dla mieszkańców wsi.
  • Gminna Biblioteka Publiczna w Burkacie – filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: Kisiny, Kurki, Petrykozy, Ruszkowo, Turza Wielka, Uzdowo, Gnojno.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Joanna Kolk – instruktor tańca, choreograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły taneczne działające przy świetlicy w Księżym Dworze.
  • Paweł Piórek – instruktor tańca, choreograf; prowadzi młodzieżowe i dziecięce zespoły tańca ludowego działające przy świetlicy w Ruszkowie.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo należą[16]

Szlaki i atrakcje turystyczne

Wiele interesujących informacji na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Działdowo, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Starostwie Powiatowym w Działdowie, Wydział Rozwoju Gospodarczego Funduszy Europejskich i Promocji, ul. T. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo.

Religia

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Działdowo istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie wiejskiej Działdowo działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, który organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Nożnej, Mistrzostwa Gminy w Halowej Piłce Siatkowej, Turniej Orlik Cup, Gminny Turniej Piłki Nożnej. W gminie istnieją również kluby sportowe:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody[17]. Należą do nich:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Działdowo znajduje się 12 pomników przyrody (ożywionej). Ochroną objęto przede wszystkim aleje lipowe, klonowe, jesionowe oraz dęby.

Przypisy

  1. ↑ https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/280302#results_vote_elect_mayor_round_2
  2. ↑ Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.04.2014]
  3. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
  4. ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
  5. ↑ Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014
  6. ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl[06.04.2014]
  7. ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
  8. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  9. ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, |Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
  10. ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
  11. ↑ Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
  12. ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
  13. ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
  14. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
  15. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
  16. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.04.2014]
  17. ↑ Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013–2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.


Bibliografia

Dz.U. 1950 nr 28 poz. 255, Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1991 nr 87 poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1966.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska gminy Działdowo na lata 2013–2016 z perspektywą do roku 2018, Działdowo 2012.
Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
BIP Urzędu Gminy Działdowo [06.04.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.04.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.04.2014]
Urząd Gminy Działdowo [06.04.2014]
Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.04.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Działdowo_(gmina_wiejska)&oldid=158164”