Natura 2000 Ostoja Północnomazurska

Obszar Natura 2000 Ostoja Północnomazurska
Typ obszaru	Obszar "siedliskowy" - przyszły specjalny obszar ochrony siedlisk (SOOS)
Kod	PLH280045
Powierzchnia	14 573,0 ha
Status obszaru	Projektowany SOOS, zgłoszony do Komisji Europejskiej.
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Obszar Natura 2000 Ostoja Północnomazurska
Położenie na mapie Polski Obszar Natura 2000 Ostoja Północnomazurska
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Obszar Natura 2000 Ostoja Północnomazurska – specjalny obszar ochrony siedlisk (SOOS).

Ogólny opis obszaru

Obszar położony jest na terenie gminy Giżycko i gminy Ryn w powiecie giżyckim oraz gminy Pozezdrze i gminy Węgorzewo w powiecie węgorzewskim.

Ostoja położona jest w makroregionie Pojezierze Mazurskie, mezoregionie Kraina Wielkich Jezior Mazurskich. Obejmuje kompleks jezior: Mamry Północne, Kirsajty, Dargin, Dobskie oraz Kisajno, a także Dejguny i kilka małych zbiorników. Kompleks jeziora Mamry należy do największych w Polsce, jego objętość (920 200,0 tys. m3) jest większa od jeziora Śniardwy (660 211,8 tys. m3).

System Jeziora Mamry i pozostałe zbiorniki należą do dorzecza rzeki Węgorapy – Pregoły (615 km2), natomiast pozostałe jeziora Wielkich Jezior Mazurskich poprzez Pisę i Narew odprowadzają wody do Wisły. Teren zlewni jezior utworzony został w wyniku działania lodowca skandynawskiego (fazy pomorskiej). Całość leży w obrębie moreny pagórkowatej. Jezioro Mamry powstało dzięki morenie dennej, która ciągnie się pasem od północnego wschodu na południowy zachód. Osady składają się z glin zwałowych, iłów, piasków, żwirów i głazów.

Walory przyrodnicze

Do głównych walorów tego obszaru należy obecność następujących siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej:

• kompleksu unikatowych jezior oligo- i mezotroficznych z dobrze zachowaną roślinnością podwodną typu ramienicowego (kod 3140). Są to jeziora: Mamry Północne, Dejguny, Dziewiszewko. Obecne łąki ramienicowe bogate są w gatunki takie, jak: ramienica grzywiasta, ramienica szorstka, ramienica kolczasta, ramienica zwyczajna, ramienica omszona, ramienica przeciwstawna, ramienica krucha, krynicznik giętki, krynicznica tępa
• największego w Polsce (70,5 proc. obszaru) kompleksu jezior eutroficznych (kod 3150) – Dobskie, Dargin, Kisajno - z dobrze rozwiniętą strefą roślinności typu elodeidy (rośliny zanurzone) i nimfeidy (rośliny o liściach pływających). Występują tu liczne gatunki rdestnic oraz grzybienie białe i grążel żółty;
• kilku niewielkich siedlisk typu: grąd subkontynentalny (kod 9170-2); łęgowe lasy wiązowo-jesionowe (kod 91F0); lasy łęgowe (kod 91E0); bory i lasy bagienne (kod 91D0); torfowiska przejściowe (kod 7140-1); torfowiska wysokie (kod 7110-1); torfowiska wysokie zdegradowane (kod 7120) oraz płat murawy napiaskowej (kod 6120).

Na terenie Ostoi występują czyste genetycznie populacje ryb z rodzaju koza - 15-100 proc. populacji w Polsce - oraz innych gatunków ryb z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej: różanki, piskorza, bolenia. Występuje tu jedna z największych populacji pachnicy dębowej, a także stwierdzono liczne (ponad 30) gatunki reliktowe chrząszczy saproksylicznych i innych bezkręgowców, takich jak: zalotka większa, czerwończyk nieparek, jelonek rogacz, zgniotek cynobrowy. Z płazów występuje traszka grzebieniasta, kumak nizinny, a z ssaków wydra, bóbr europejski.

Cel ochrony

Podstawowym celem ochrony jest zachowanie jezior oligo- i mezotroficznych oraz jezior eutroficznych. Obiektem ochrony są również gatunki chrząszczy saproksylicznych, głównie pachnicy dębowej, i ich siedliska.

Istniejące formy ochrony

Rezerwat Jezioro Dobskie (1833,2 ha)

• Rezerwat Mokre (7,0 ha)
• Rezerwat Perkuny (93,5 ha)
• Rezerwat Wyspy na jeziorach Mamry i Kisajno (215,4 ha)
• OSOP Jezioro Dobskie (6985,3 ha).

Zobacz też

olsztyn.rdos.gov.pl [20.02.2015]
obszary.natura2000.org.pl [20.02.2015]
Instytut na rzecz Ekorozwoju [20.02.2015]

Bibliografia

Ciecierska H., Fenyk M. A., Pisarek W., Boroń A., Górecki G., Doktór D., Fuszara M., Matysiuk I., Ostoja Północnomazurska. W: Hołdyński Czesław, Krupa Małgorzata (red.), Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim, Olsztyn 2009, s. 234-237.

Koza (Cobitis taenia).
Fot. J.C. Harf. Źródło: Commons Wikimedia

Łąka ramienicowa.
Fot. Panek. Źródło: Commons Wikimedia

Jezioro Kirsajty.
Fot. Bariusz0. Źródło: Commons Wikimedia