Lidzbark Warmiński (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Lidzbark Warmiński |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Lidzbark Warmiński.png | Herb gminy Lidzbark Warmiński |flaga_gminy =...")
 
 
(Nie pokazano 20 wersji utworzonych przez 9 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Gmina infobox
 
{{Gmina infobox
 
  |Gmina          = Lidzbark Warmiński
 
  |Gmina          = Lidzbark Warmiński
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Lidzbark Warmiński.png | Herb gminy Lidzbark Warmiński
+
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Lidzbark Warmiński.png |Herb gminy Lidzbark Warmiński
 
  |flaga_gminy    =  
 
  |flaga_gminy    =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_gminy      =  
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
  |wójt            = [[Artur Jankowski]]
+
  |wójt            = [[Fabian Andrukajtis]]
 
  |adres_ug        = ul. Krasickiego 1
 
  |adres_ug        = ul. Krasickiego 1
  |kod_poczt_ug    = 11 - 100 Lidzbark Warmiński
+
  |kod_poczt_ug    = 11-100 Lidzbark Warmiński
 
  |powierzchnia    = 372,12
 
  |powierzchnia    = 372,12
 
  |sołectwa        = 40
 
  |sołectwa        = 40
Linia 28: Linia 28:
 
  |bip            = http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/
 
  |bip            = http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/
 
}}  
 
}}  
'''Gmina Lidzbark Warmiński''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i we wschodniej części [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Lidzbark Warmiński| Lidzbark Warmiński]].
+
'''Gmina Lidzbark Warmiński''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] i w centralnej części [[Powiat lidzbarski|powiatu lidzbarskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]].
 
+
Gmina o charakterze rolniczym, o dużej powierzchni kompleksów leśnych. Położona na styku trzech mezoregionów: [[Nizina Sępopolska |Niziny Sępopolskiej]], [[Wzniesienie Górowskie|Wzniesień Górowskich]] i [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], co sprawia, że jej tereny są urozmaicone pod względem krajobrazowym i przyrodniczym.<br/>
Tereny gminy położone są na [[Równina Ornecka| Równinie Orneckiej]], pomiędzy [[Wzniesienie Górowskie| Wzniesieniem Górowskim]] a [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzem Olsztyńskim]]. Gmina o charakterze rolniczym z udziałem gospodarki leśnej (ze względu na dużą powierzchnię kompleksów leśnych). Gmina o wysokim saldzie migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały oraz wysokim bezrobociu.
+
Gmina o niewielkiej gęstości zaludnienia. Największa gmina [[Powiat lidzbarski|powiatu lidzbarskiego]].
 
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Fabian Andrukajtis]]<ref name="p1"> [http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński] [20.10.2014]</ref>.
 
 
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Artur Jankowski]]<ref name="p1">BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
Gmina wiejska Lidzbark Warmiński zajmuje powierzchnię 372,12 km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3175]</ref>, w tym:
+
Gmina wiejska Lidzbark Warmiński zajmuje powierzchnię 372,12 km<sup>2</sup><ref name="p2">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3175 Bank Danych Lokalnych GUS] [20.10.2014]</ref>, w tym:
*użytki rolne: 56%  
+
*użytki rolne: 56,2% (20914 ha)
*lasy: 31%  
+
*lasy: 32,7% (12163,8 ha)
*wody: 1,06%  
+
*wody: 1,9% (709 ha)
 
+
Gmina stanowi 40,2% powierzchni powiatu lidzbarskiego.
Gmina stanowi 26,4% powierzchni [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]].
 
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 +
[[Plik: Kościół pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce.<br> Fot. Adam Kliczek. Źródło: [http://zatrzymujeczas.pl www.zatrzymujeczas.pl] (CC-BY-SA-3.0)]]]
 +
[[Plik: Parafiaignalin.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Ignalinie.<br> Fot. Adam Kliczek. Źródło: [http://zatrzymujeczas.pl www.zatrzymujeczas.pl] (CC-BY-SA-3.0)]]]
 +
[[Plik: Kościół pw. św. Małgorzaty w Kłębowie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Małgorzaty w Kłębowie.<br> Fot. Adam Kliczek. Źródło: [http://zatrzymujeczas.pl www.zatrzymujeczas.pl] (CC-BY-SA-3.0) ]]]
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
+
!Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni
 
|-
 
|-
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
+
|jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||%
 
|--
 
|--
|liczba || 12409 || 100 || 6346 || 51,1 || 6063 || 48,9
+
|liczba ||6815 ||100 ||3315 ||48,6 ||3500 ||51,4
 
|--
 
|--
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 51 || colspan=2| 26 || colspan=2| 25
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|18 ||colspan=2|9 ||colspan=2|9
 
|}
 
|}
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Orneta wynosiło -79 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 45,9% migracji w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]] oraz 2,1% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].  
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Lidzbark Warmiński było dodatnie i wynosiło 13 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 7,6% przyrostu ludności w powiecie lidzbarskim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim.
  
== Miejscowości na terenie gminy ==
+
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
Sołectwa: [[Augustyny]], [[Bażyny]], [[Biały Dwór]], [[Chwalęcin]], [[Dąbrówka]], [[Drwęczno]], [[Henrykowo]], [[Karbowo]], [[Karkajmy]], [[Klusajny]], [[Krosno]], [[Krzykały]], [[Kumajny]], [[Miłkowo]], [[Mingajny]], [[Nowy Dwór]], [[Opin]], [[Osetnik]],  
+
Po II wojnie światowej gmina Lidzbark Warmiński była częścią powiatu lidzbarskiego w nowo utworzonym województwie olsztyńskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami.
  
[[Wojciechowo (gmina Orneta)| Wojciechowo]], [[Wola Lipecka]].
+
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku przywrócono podział państwa na gminy. Gmina wiejska Lidzbark Warmiński została reaktywowana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref>. W skład  nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw:  [[Blanki]], [[Bobrownik]], [[Długołęka]], [[Jagoty]], [[Jarandowo]], [[Kierz]], [[Kłębowo]], [[Knipy]], [[Kochanówka]], [[Koniewo]], [[Kotowo]], [[Kraszewo]], [[Lauda]], [[Łabno]], [[Markajmy]], [[Medyny]], [[Miłogórze]], [[Nowa Wieś Wielka]], [[Nowosady]], [[Pomorowo]], [[Redy]], [[Rogóż]], [[Sarnowo]], [[Stryjkowo]], [[Suryty]], [[Świętnik]], [[Wielochowo]], [[Żytowo]].  
  
Pozostałe miejscowości: [[Lejławki Wielkie]], [[Lejławki Małe]], [[Tawty]], [[Bogatyńskie]], [[Gieduty]], [[Karkajmy Małe]], [[Ostry Kamień]].
+
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych,  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć [[powiat lidzbarski]]. Gmina Lidzbark Warmiński została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
 +
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim.
  
== Gospodarka ==
+
Gmina wiejska Lidzbark Warmiński graniczy z gminami: [[Górowo Iławeckie (gmina wiejska)|Górowo Iławeckie]], [[Bartoszyce (gmina wiejska)|Bartoszyce]], [[Kiwity (gmina wiejska)|Kiwity]], [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)|Jeziorany]], [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|Dobre Miasto]], [[Lubomino (gmina wiejska)|Lubomino]], [[Orneta (gmina miejsko-wiejska)|Orneta]], [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|Pieniężno]].
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Orneta jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję
 
  
roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują  ponad 50% powierzchni gminy, grunty orne: 43,6% (10659 ha), łąki i pastwiska zajmują 12,3% (3000 ha), a sady 0,09% (24 ha). Znajdują się one na glebach średnich - IV klasy bonitacyjnej.  
+
== Miejscowości na terenie gminy ==
 +
Sołectwa: [[Babiak]], [[Blanki]], [[Bobrownik]], [[Bugi]], [[Drwęca (gmina Lidzbark Warmiński)|Drwęca]], [[Ignalin]], [[Jagoty]], [[Jarandowo]], [[Kaszuny]], [[Kierz]], [[Kłębowo]], [[Knipy]], [[Kochanówka]], [[Koniewo]], [[Kotowo]], [[Kraszewo (gmina Lidzbark Warmiński)|Kraszewo]], [[Lauda]], [[Łabno]], [[Łaniewo]], [[Markajmy]],
 +
[[Medyny]], [[Miejska Wola]], [[Miłogórze]], [[Morawa]], [[Nowa Wieś Wielka (gmina Lidzbark Warmiński)|Nowa Wieś Wielka]], [[Nowosady]], [[Pilnik]], [[Pomorowo]], [[Redy]], [[Rogóż (gmina Lidzbark Warmiński)|Rogóż]], [[Runowo]], [[Sarnowo (gmina Lidzbark Warmiński)|Sarnowo]], [[Stryjkowo]], [[Suryty]], [[Świętnik]], [[Wielochowo]], [[Workiejmy]], [[Wróblik]], [[Zaręby]], [[Żytowo]].
  
W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane sa również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewneji bydła. W srukurze gospodarstw rolnych większość
+
Pozostałe miejscowości: [[Grabniak]], [[Budniki]], [[Długołęka]], [[Kłusity Wielkie]], [[Swajnie]], [[Chełm]], [[Zwierzyniec]], [[Marków]], [[Widryki]], [[Stabunity]], [[Gajlity]], [[Tremlak]].
  
stanowią dospodarstwa małe i średnie (od 1-10 ha)<ref>[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]</ref>.
+
== Gospodarka ==
 +
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Lidzbark Warmiński jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują  ponad 56% powierzchni gminy, w tym grunty orne: 62,3% (13035 ha), łąki i pastwiska zajmują 37,4% (7827 ha), a sady 0,2% (52 ha). Znajdują się one na glebach średnich III i IV klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, uprawiane są również ziemniaki, rzepak i rzepik. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla bydła. W strukturze gospodarstw rolnych większość stanowią gospodarstwa małe i średnie (od 1-15 ha)<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/74/Ochrona_srodowiska/ Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lidzbark Warmiński na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2020. Projekt, Lidzbark Warmiński 2014] [20.10.2014]</ref>.
  
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Orneta wynosiła w 2013 roku 1163. W tym 132 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1031 tworzy sektor prywatny. 272 firmy były
+
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Lidzbark Warmiński wynosiła w 2013 roku 311. W tym 301 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 10 tworzy sektor prywatny. 76 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 39 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 33 firm w dziale budownictwo, 42 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 10 firm<ref name="p2"/>.<br/>
 +
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.<br/>
  
zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 85 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 125 firm w dziale budownictwo, 63 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami
+
Turystyka nie odgrywa w gminie Lidzbark Warmiński dominującej roli, jednak ze względu na walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe istnieją na jej terenach możliwości rozwoju różnorodnych form wypoczynku i turystyki, w tym agroturystyki.<br/>
 +
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Blanki, Ignalin, Suryty, Koniewo, Wielochowo, Gajlity, Kochanówka, Kłębowo, Łaniewo<ref>[http://www.powiatlidzbarski.pl/turysta/agroturystyka Powiat lidzbarski]</ref>.
  
gastronomicznymi prowadziło 31 firm<ref name="p2"/>.<br/>
+
Gmina Lidzbark Warmiński należy do lokalnej organizacji turystycznej [[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"|Stowarzyszenia "Dom Warmiński"]], [[Stowarzyszenie Gmin "Polskie Zamki Gotyckie"|Stowarzyszenia Gmin "Polskie Zamki Gotyckie"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Gmin "EKOWOD" |Związku Gmin "EKOWOD"]]  oraz [[LGD "Warmiński Zakątek"]].
Orneta jest gminą średnio uprzemysłowioną, dominują tu branże: [[Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń| metalurgiczna]] i odzieżowa. Do wiodących zakładów metalurgicznych należą: Fabryka Śrub i
 
  
Elementów Złącznych "Nowa Orneta" Sp. z o.o., Gunnebo Industries Sp z o.o. z siedzibą w Ornecie, Metal Produkt sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe PORKON Sp. z o.o.; branżę odzieżową reprezentują: "Polcotex" Sp. z
+
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej|obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]] oraz [[Obszary przygraniczne|obszarów przygranicznych]] wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.
  
o.o. zakład produkcyjny w Ornecie, "Bea-Mode" Sp. z o.o. i inne. W gminie dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.<br/>
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie  Lidzbark Warmiński wynosiła 699 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 16,7%  bezrobotnych w [[Powiat lidzbarski|powiecie lidzbarskim]].
Liczne zasoby leśne pozwoliły na rozwój przemysłu drzewnego. Na terenie gminy funkcjonuje [[Nadleśnictwo Orneta]], które prowadzi gospodarkę leśną na obszarze ponad 7500 ha.
 
  
Turystyka nie odgrywa w gminie Orneta dominującej roli. Jednak duża ilość lasów, bogactwo przyrody, zabytków historycznych Ornety i okolic podnosi w wysokim stopniu walory krajoznawczo – turystyczne regionu i stwarza warunki do jej
+
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,4% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
 
rozwoju.<br/>
 
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Orneta, Henrykowo, Opin<ref name="p1"/>.
 
 
 
Gmina Orneta należy do lokalnej organizacji turystycznej [[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"| Stowarzyszenia "Dom Warmiński"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]] oraz [[LGD "Warmiński
 
 
 
Zakątek"]].
 
 
 
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] oraz [[Obszary wymagające
 
 
 
restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.
 
 
 
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Orneta wynosiła 1477 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 35,2%  bezrobotnych w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]].
 
 
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
  
 
== Kultura i turystyka ==
 
== Kultura i turystyka ==
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
*[[Miejski Dom Kultury im. Franciszka Chruściela w Ornecie]]
+
*[[Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Pilniku]]
*Galeria ART-NOVA
+
*[[Biblioteka Publiczna Gminy Lidzbark Warmiński w Kraszewie]], filie biblioteki w Rogóżu i Runowie
*[[Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Orneta]] - filie biblioteki w Henrykowie i Bażynach
 
  
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
*Kaziuki Wilnuki w Ornecie
+
*Festiwal Kultury i Tradycji Warmińskiej w Rogóżu
*Ornecki Festiwal Kobiet - Baba Fest
 
*Festiwal "ŁAŁ KULTURA"
 
*Dni Ornety
 
 
*dożynki gminne
 
*dożynki gminne
 +
*coroczne pikniki i festyny rodzinne
  
 
'''Ludzie związani z gminą'''
 
'''Ludzie związani z gminą'''
*[[Eberhard z Nysy]] (1250-1326) -  biskup warmiński; wydał dokumenty lokacyjne m.in. dla Ornety, za jego czasów rozpoczęto budowę tamtejszego [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamku]], przeznaczył też środki na budowę kościoła w Ornecie.
+
*[[lkwim: Jerzy Kielak|Jerzy Kielak]] - rzeźbiarz amator; mieszka i pracuje w Kraszewie
*[[Szymon Rudnicki]] (1552-1621) - sekretarz koronny, biskup warmiński; podczas jego urzędowania został wyremontowany i odnowiony [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamek biskupi w Ornecie]]; fundator głównego ołtarza  w kościele we wsi
+
*[[lkwim: Józef Mika|Józef Mika]] - malarz, rzeźbiarz, animator ruchu lokalnego plastycznego, kierownik Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Pilniku, współpracownik radia, mieszkaniec Kierza
 
 
Bogatyńskie.
 
*[[Herman z Pragi]]  (1280 - noc noworoczna 1349/1350) - biskup warmiński, za jego czasów rozpoczęto budowę [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|kościoła pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana
 
 
 
Ewangelisty w Ornecie]], zmarł w Ornecie.
 
*[[Eugeniusz Buchholz]] (1865 -1928 ) - literat, redaktor, tłumacz, księgarz.
 
*[[Jan Wulff (1735 - 1807) - urodzony w Ornecie, cysters, budowniczy organów w katedrze oliwskiej.
 
*[[Zygmunt Kamiński]] - piłkarz Warmii Olsztyn w latach 60-tych w najlepszym okresie historii klubu, trener "Błękitnych" Orneta.
 
*[[Piotr Zrada]] -  lekkoatleta, specjalista w biegu na 400 metrów, mistrz świata i Europy juniorów młodszych.
 
 
   
 
   
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Lidzbark Warmiński należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków ] [20.10.2014]</ref>:
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Orneta należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Augustyna i Anny w Babiaku|kościół pw. św. Augustyna i Anny w Babiaku]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Świętych Mikołaja Biskupa i Rocha w Bażynach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Michała Archanioła w Blankach|kościół pw. św. Michała Archanioła w Blankach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Świętej Trójcy i św. Michała w Bogatyńskich]]
+
*[[kaplica pw. św. Wojciecha w Bugach]]  
*[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*zespół dworski w Gajlitach
*[[Kościół pw. św. Katarzyny w Henrykowie]] wraz z plebanią
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Matki Boskiej Częstochowskiej w Ignalinie|kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Matki Boskiej Częstochowskiej w Ignalinie]] wraz z przykościelnym cmentarzem i plebanią
*[[Kościół pw. Nawiedzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie]], krużganki z kaplicami
+
*[[kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Jarandowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. św. Wawrzyńca w Mingajnach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Małgorzaty w Kłębowie|kościół pw. św. Małgorzaty w Kłębowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Świętego Krzyża w Opinie]]
+
*[[kaplica pw. Matki Bożej Różańcowej w Knipach]]
*zespoły pałacowe w: Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce|kościół pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce]]
*układ urbanistyczny miasta Orneta z rynkiem i ratuszem oraz liczne zabytkowe kamieniczki w rynku i przy okolicznych ulicach
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Elżbiety w Kraszewie|kościół pw. św. Elżbiety w Kraszewie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*pozostałości murów obronnych
+
*[[kaplica pw. św. Rocha w Kraszewie]]
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie| Kościół pw. św. Jana Chrzciciela Ornecie]] wraz z plebanią
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Barbary w Rogóżu|kościół pw. św. Barbary w Rogóżu]]  
*[[Cerkiew św. Mikołaja w Ornecie]]  
+
*kapliczka przydrożna w Rogóżu
*klasztor sióstr katarzynek wraz z otaczającym go ogrodem
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy w Runowie|kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy w Runowie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kaplice jerozolimskie| Kaplica Jerozolimska]] (przy drodze do Elbląga)
+
*[[kaplica pw. św. Marcina w Workiejmach]]
*zabytkowy spichlerz
+
*cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Markajmach
*ruiny kościoła pw. św. Jakuba w Osetniku
 
*młyn w Osetniku
 
 
 
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
*szlak przyrodniczo-dydaktyczny "Czarci Jar" oraz ścieżki rowerowe wyznaczone przez [[Nadleśnictwo Orneta]]
+
*[[Szlak Kopernikowski: Olsztyn – Mingajny]], [[Szlak Kopernikowski: Frombork - Kępki]] 
*umocnienia i fortyfikacje tzw.[[ "Trójkąt Lidzbarski'| "Trójkata Lidzbarskiego"]]
+
*ścieżka rowerowa "szlakiem kolejowym": [[Lidzbark Warmiński]], [[Długołęka]], [[Bobrownik]], [[Łaniewo]], [[Poborowo]], [[Wolnica]], [[Opin]], [[Krosno]], [[Orneta]]
*mini skatepark przy Jeziorze Mieczowym
+
*spływy kajakowe [[Rzeka Łyna|rzeką Łyną]]; dwie przystanie kajakowe w miejscowościach Łaniewo i Rogóż
*[[lkwim: Zamek w Ornecie| pozostałości po zamku biskupim w Ornecie]]
+
*liczne zabytki architektury, w tym kapliczki przydrożne
*liczne zabytki architektury, w tym kaplicaki przydrożne, m.in. [[Kapliczka w Osetniku| kapliczka w Osetniku]]
+
*zabytkowe parki dworskie, m.in. w Gajlitach, Markajmach, Morawie
*zabytkowe parki dworskie, m.in. w Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
+
*obszary chronionego krajobrazu, pomniki przyrody oraz jeziora
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
 
  
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Orneta można uzyskać na stronie internetowej [http://www.orneta.pl/informacja/ UMiG Orneta].
+
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Lidzbark Warmiński można uzyskać na stronie internetowej [http://www.powiatlidzbarski.pl/turysta/agroturystyka powiatlidzbarski.pl].
  
 +
==Religia==
 +
*[[Parafia greckokatolicka pw. Świętych Cyryla i Metodego w Lidzbarku Warmińskim]]
 +
*[[Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Jarandowie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Runowie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Augustyna i św. Anny w Babiaku]]
 +
*[[Parafia pw. św. Barbary w Rogożu]]
 +
*[[Parafia pw. św. Elżbiety w Kraszewie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Jana Ewangelisty w Ignalinie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Małgorzaty w Kłębowie]]
 +
*[[Parafia pw. św. Michała Archanioła w Blankach]]
 +
*[[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce]]
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
W gminie miejsko-wiejskiej Orneta istnieją następujące placówki edukacyjne:  
+
W gminie wiejskiej Lidzbark Warmiński istnieją następujące placówki edukacyjne:  
*Przedszkole nr 1 w Ornecie
+
*[[Publiczna Szkoła Podstawowa im. Karola Wojtyły w Kraszewie]]
*Przedszkole nr 2 w Ornecie
+
*[[Publiczna Szkoła Podstawowa im. ks. bpa gen. broni Tadeusza Płoskiego w Kłębowie]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. mjr. Henryka Sucharskiego w Ornecie]]
+
*[[Publiczna Szkoła Podstawowa im. kard. Stefana Wyszyńskiego w Runowie]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 4 im. Janusza Korczaka w Ornecie]]
+
*[[Publiczne Gimnazjum w Kraszewie]]
*[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Bażynach]]
+
*Zespół Szkół w Rogóżu: [[Publiczna Szkoła Podstawowa im. Józefa Piłsudskiego w Rogóżu]], [[Publiczne Gimnazjum w Rogóżu]]
*[[Szkoła Podstawowa w Mingajnach]]
 
*[[Gimnazjum nr 2 w Ornecie im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego| Gimnazjum nr 2 im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Ornecie]]
 
*[[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]]
 
*[[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Ornecie]] - [[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]] przy ZSO w Ornecie, [[Liceum Ogólnokształcące im. Bojowników o Polskość Warmii w Ornecie]], Szkoła Policealna Nr 2
 
*[[Zespół Szkół Zawodowych Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stanisława Staszica w Ornecie]]
 
 
 
 
== Sport ==
 
== Sport ==
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje: siatkówki, "Majówka Rowerowa", [[Warmia Mazury Senior Games]] - badminton.
+
W gminie działa [[Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Pilniku]], który jest organizatorem różnorodnych imprez rekreacyjno-sportowych, m.in.: Gminne Zawody Lekkoatletyczne, Gminny turniej rekreacyjno – sportowy dla przedszkolaków, KTM Enduro Race Extreme, Mistrzostwa Polski w Cross Country dla amatorów, Mistrzostwa Polski w Super Enduro dla amatorów, regionalne zawody jeździeckie w skokach przez przeszkody, Gminny Turniej Piłki Nożnej o puchar Wójta Gminy Lidzbark Warmiński Turniej o Puchar Wójta Gminy Lidzbark Warmiński w zapasach, Gminny Turniej Warcab.
  
 
Na terenie gminy działają kluby:
 
Na terenie gminy działają kluby:
*[[MKS "Błękitni" Orneta]]
+
*LUKS Rogóż
*SLKS "Tramp" w Ornecie
 
*UKS "Bystry" w Ornecie
 
*Uczniowski Integracyjny Klub Sportowy "MIG"
 
*Integracyjny Klub Sportowy "SMOK"
 
 
 
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Ornecie]]  
+
*[[Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi "Babiak"]]
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Orneta "Ornecianie"]]
+
*[[Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi "Przyszłość" w Koniewie]]
*[[Stowarzyszenie Orneckie "AGRORELAKS"]]
+
*[[Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi "Sarnowo"]]
*[[Stowarzyszenie na rzecz Wspierania Rozwoju Wsi, Świetlicy i Punktu Przedszkolnego w Bażynach "DOGONIĆ MARZENIA"]]
+
*[[Stowarzyszenie "Runowo-Moja Wieś"]]
*[[Stowarzyszenie MIASTOWIEŚ w Ornecie]]
+
*[[Stowarzyszenie "Razem dla Warmii"]] Kraszewo
*[[Stowarzyszenie Arkadia z siedzibą w Dąbrówce]]
+
*[[Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Miejskiej Woli]]
*[[Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Karbowo]]
+
*[[Centrum Inicjatyw Lokalnych "Przestrzeń"]] Blanki
*[[Stowarzyszenie Nowe Drwęczno]]
+
*[[Stowarzyszenie Nasza Wieś Ignalin]]
 
+
*[[Stowarzyszenie "Razem w Kłębowie"]]
 +
*[[Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Rogóż]]
 +
*[[Stowarzyszenie Razem Dla Łaniewa]]
 +
*[[Stowarzyszenie "Nasza Kochanówka"]]
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
+
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]</ref>:  
 
 
Rezerwaty przyrody:
 
*[[Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce]] (4239,97 ha)
 
  
 
Obszary chronionego krajobrazu:
 
Obszary chronionego krajobrazu:
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki]] (43307,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Elmy]] (8 923,2 ha)
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Orneckiej]] (11511,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Orneckiej]] (11 511,3 ha)
 +
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Łyny]] (16 429,9 ha)
 +
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Symsarny]] (19 329,8 ha)
 +
 +
Obszary [[Natura 2000]]:
 +
*[[Natura 2000 Kaszuny|Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk Kaszuny]] (263,96 ha)
 +
*[[Natura 2000 Swajnie|Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk Swajnie]] (1 186,51 ha)
 +
 +
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Lidzbark Warmiński znajduje się 10 pomników przyrody oraz użytek ekologiczny jezioro śródleśne [[Użytek ekologiczny "Potar"|Potar]] (26,75 ha)<ref name="p3"/>.
  
Obszary Natura 2000:
+
==Zobacz też==
*[[Natura 2000 Rzeka Pasłęka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka]] (8 418,46 ha)
+
*[[Natura 2000 Dolina Środkowej Łyny-Smolajny]]
*[[Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki]] (20 669,89 ha)
+
*Pogrzeb Francuskiego Dragona [http://lidzbarkwarminski.wm.pl/207013,Bitwa-pod-Heilsbergiem-i-pogrzeb-dragona.html#axzz3KegkcDaD wm.pl]
 
+
*[[lkwim: Dzwon z kościoła pw. św. Augustyna i Anny w Babiaku|Dzwon z kościoła pw. św. Augustyna i Anny w Babiaku]]
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Orneta znajdują się 43 pomniki przyrody. Ochroną objęto przede wszystkim pojedyncze okazy i aleje drzew<ref name="p3"/>.
+
*[[lkwim: Monstrancja z kościoła pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce |Monstrancja z kościoła pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce]]
 
+
*[[lkwim: Relikwiarz z kościoła pw. św. Augustyna i Anny w Babiaku|Relikwiarz z kościoła pw. św. Augustyna i Anny w Babiaku]]  
Zobacz też:
 
[[Referendum w Ornecie 2013]]
 
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 
 
== Bibliografia==
 
== Bibliografia==
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
+
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]<br/>
+
[http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/74/Ochrona_srodowiska/ Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lidzbark Warmiński na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2020. Projekt, Lidzbark Warmiński 2014.]
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3174 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
+
<br/>
[http://bip.warmia.mazury.pl/kiwity_gmina_wiejska/  BIP Urzędu Gminy Kiwity] [20.10.2014]<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3175 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
 +
[http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/  BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński] [20.10.2014]<br/>
 +
[http://www.gminalidzbark.com/ UG Lidzbark Warmiński] [30.11.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat lidzbarski]][[Kategoria: Lidzbark Warmiński (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat lidzbarski]][[Kategoria: Lidzbark Warmiński (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]

Aktualna wersja na dzień 11:51, 8 sty 2016

Gmina Lidzbark Warmiński

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat lidzbarski
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Fabian Andrukajtis
Powierzchnia 372,12 km²
Liczba sołectw 40
Liczba miejscowości 57
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
6815
18 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NLI
TERYT 2809032
Urząd gminy
ul. Krasickiego 1 11-100 Lidzbark Warmiński
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Lidzbark Warmiński – gmina wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego i w centralnej części powiatu lidzbarskiego. Siedziba gminy znajduje się w Lidzbarku Warmińskim. Gmina o charakterze rolniczym, o dużej powierzchni kompleksów leśnych. Położona na styku trzech mezoregionów: Niziny Sępopolskiej, Wzniesień Górowskich i Pojezierza Olsztyńskiego, co sprawia, że jej tereny są urozmaicone pod względem krajobrazowym i przyrodniczym.
Gmina o niewielkiej gęstości zaludnienia. Największa gmina powiatu lidzbarskiego. Władzę w gminie sprawuje wójt Fabian Andrukajtis[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Lidzbark Warmiński zajmuje powierzchnię 372,12 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 56,2% (20914 ha)
  • lasy: 32,7% (12163,8 ha)
  • wody: 1,9% (709 ha)

Gmina stanowi 40,2% powierzchni powiatu lidzbarskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce.
Fot. Adam Kliczek. Źródło: www.zatrzymujeczas.pl (CC-BY-SA-3.0)]
Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Ignalinie.
Fot. Adam Kliczek. Źródło: www.zatrzymujeczas.pl (CC-BY-SA-3.0)]
Kościół pw. św. Małgorzaty w Kłębowie.
Fot. Adam Kliczek. Źródło: www.zatrzymujeczas.pl (CC-BY-SA-3.0) ]
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 6815 100 3315 48,6 3500 51,4
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
18 9 9

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Lidzbark Warmiński było dodatnie i wynosiło 13 osób[2], co stanowi 7,6% przyrostu ludności w powiecie lidzbarskim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej gmina Lidzbark Warmiński była częścią powiatu lidzbarskiego w nowo utworzonym województwie olsztyńskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[3], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami.

W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[4], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku przywrócono podział państwa na gminy. Gmina wiejska Lidzbark Warmiński została reaktywowana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[5]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Blanki, Bobrownik, Długołęka, Jagoty, Jarandowo, Kierz, Kłębowo, Knipy, Kochanówka, Koniewo, Kotowo, Kraszewo, Lauda, Łabno, Markajmy, Medyny, Miłogórze, Nowa Wieś Wielka, Nowosady, Pomorowo, Redy, Rogóż, Sarnowo, Stryjkowo, Suryty, Świętnik, Wielochowo, Żytowo.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat lidzbarski. Gmina Lidzbark Warmiński została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim.

Gmina wiejska Lidzbark Warmiński graniczy z gminami: Górowo Iławeckie, Bartoszyce, Kiwity, Jeziorany, Dobre Miasto, Lubomino, Orneta, Pieniężno.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Babiak, Blanki, Bobrownik, Bugi, Drwęca, Ignalin, Jagoty, Jarandowo, Kaszuny, Kierz, Kłębowo, Knipy, Kochanówka, Koniewo, Kotowo, Kraszewo, Lauda, Łabno, Łaniewo, Markajmy, Medyny, Miejska Wola, Miłogórze, Morawa, Nowa Wieś Wielka, Nowosady, Pilnik, Pomorowo, Redy, Rogóż, Runowo, Sarnowo, Stryjkowo, Suryty, Świętnik, Wielochowo, Workiejmy, Wróblik, Zaręby, Żytowo.

Pozostałe miejscowości: Grabniak, Budniki, Długołęka, Kłusity Wielkie, Swajnie, Chełm, Zwierzyniec, Marków, Widryki, Stabunity, Gajlity, Tremlak.

Gospodarka

Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Lidzbark Warmiński jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują ponad 56% powierzchni gminy, w tym grunty orne: 62,3% (13035 ha), łąki i pastwiska zajmują 37,4% (7827 ha), a sady 0,2% (52 ha). Znajdują się one na glebach średnich III i IV klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, uprawiane są również ziemniaki, rzepak i rzepik. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla bydła. W strukturze gospodarstw rolnych większość stanowią gospodarstwa małe i średnie (od 1-15 ha)[8].

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Lidzbark Warmiński wynosiła w 2013 roku 311. W tym 301 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 10 tworzy sektor prywatny. 76 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 39 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 33 firm w dziale budownictwo, 42 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 10 firm[2].
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Turystyka nie odgrywa w gminie Lidzbark Warmiński dominującej roli, jednak ze względu na walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe istnieją na jej terenach możliwości rozwoju różnorodnych form wypoczynku i turystyki, w tym agroturystyki.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Blanki, Ignalin, Suryty, Koniewo, Wielochowo, Gajlity, Kochanówka, Kłębowo, Łaniewo[9].

Gmina Lidzbark Warmiński należy do lokalnej organizacji turystycznej Stowarzyszenia "Dom Warmiński", Stowarzyszenia Gmin "Polskie Zamki Gotyckie", Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin "EKOWOD" oraz LGD "Warmiński Zakątek".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej oraz obszarów przygranicznych wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Lidzbark Warmiński wynosiła 699 osób[2], co stanowi 16,7% bezrobotnych w powiecie lidzbarskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,4% ludności[10].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • Festiwal Kultury i Tradycji Warmińskiej w Rogóżu
  • dożynki gminne
  • coroczne pikniki i festyny rodzinne

Ludzie związani z gminą

  • Jerzy Kielak - rzeźbiarz amator; mieszka i pracuje w Kraszewie
  • Józef Mika - malarz, rzeźbiarz, animator ruchu lokalnego plastycznego, kierownik Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Pilniku, współpracownik radia, mieszkaniec Kierza

Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Lidzbark Warmiński należą[11]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Lidzbark Warmiński można uzyskać na stronie internetowej powiatlidzbarski.pl.

Religia

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Lidzbark Warmiński istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Pilniku, który jest organizatorem różnorodnych imprez rekreacyjno-sportowych, m.in.: Gminne Zawody Lekkoatletyczne, Gminny turniej rekreacyjno – sportowy dla przedszkolaków, KTM Enduro Race Extreme, Mistrzostwa Polski w Cross Country dla amatorów, Mistrzostwa Polski w Super Enduro dla amatorów, regionalne zawody jeździeckie w skokach przez przeszkody, Gminny Turniej Piłki Nożnej o puchar Wójta Gminy Lidzbark Warmiński Turniej o Puchar Wójta Gminy Lidzbark Warmiński w zapasach, Gminny Turniej Warcab.

Na terenie gminy działają kluby:

  • LUKS Rogóż

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Lidzbark Warmiński znajduje się 10 pomników przyrody oraz użytek ekologiczny jezioro śródleśne Potar (26,75 ha)[12].

Zobacz też

Przypisy

  1. BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [20.10.2014]
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
  3. Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  4. Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  5. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
  6. Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  7. Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  8. Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lidzbark Warmiński na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2020. Projekt, Lidzbark Warmiński 2014 [20.10.2014]
  9. Powiat lidzbarski
  10. Bank Danych Lokalnych GUS
  11. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
  12. 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]

Bibliografia

Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lidzbark Warmiński na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2020. Projekt, Lidzbark Warmiński 2014.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [20.10.2014]
UG Lidzbark Warmiński [30.11.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]