Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gmina Biskupiec
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Rodzaj gminy miejsko-wiejska
Burmistrz Kamil Kozłowski
Powierzchnia 290,41 km²
Liczba sołectw 29
Liczba miejscowości 53
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		19187
66 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NOL
TERYT 2814023
Urząd gminy
Al. Niepodległości 2 11-300 Biskupiec
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Biskupiec – gmina miejsko-wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Biskupcu.

Gmina rolnicza położona na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Mrągowskiego, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.

Władzę w gminie sprawuje burmistrz Kamil Kozłowski[1].

Powierzchnia gminy

Gmina miejsko-wiejska Biskupiec zajmuje powierzchnię 290,41 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 57,8% (16776 ha)
  • lasy: 26,1% (7584 ha)
  • wody: 5,5% (1600 ha)

Gmina stanowi 10,2% powierzchni powiatu olsztyńskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)
Kościół pw. św. Józefa w Kobułtach fot. Paweł Marynowski
Kościół pw. św. Józefa w Kobułtach
fot. Paweł Marynowski
 
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 19187 100 9846 51,3 9341 48,7
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		66 34 32

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec wynosiło -125 osób[2], co stanowi 23% migracji w powiecie olsztyńskim oraz 3,4% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Biskupiec były częścią powiatu reszelskiego z siedzibą w Biskupcu, w województwie olsztyńskim[3].

W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Biskupiec pozostała w powiecie reszelskim, który w 1958 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 roku został przemianowany na powiat biskupiecki[5].

W 1972 roku zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy[6], w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Biskupiec z siedzibą w Biskupcu została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[7]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Adamowo, Biesowo, Biesówko, Borki Wielkie, Botowo, Bredynki, Czerwonka, Kamionka, Kobułty, Labuszewo, Lipowo, Łabuchy, Mojtyny, Najdymowo, Nowe Marcinkowo, Parleza Mała, Pudląg, Rasząg, Rudziska, Rukławki, Rzeck, Sadowo, Stanclewo, Stryjewo, Węgój, Wilimy, Wólka Wielka, Zabrodzie, Zarębiec.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat biskupiecki. Gmina Biskupiec została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.

W 1991 roku miasto i gmina Biskupiec stały się jedną jednostką administracyjną[9].

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] nie przywróciły powiatu biskupieckiego. Umiejscowiły gminę Biskupiec w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.

Gmina miejsko-wiejska Biskupiec graniczy z gminami: Kolno, Sorkwity, Dźwierzuty, Barczewo, Jeziorany.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Biesowo, Biesówko, Biskupiec - Kolonia Druga, Borki Wielkie, Botowo, Bredynki, Czerwonka, Droszewo, Kamionka, Kobułty, Kojtryny, Labuszewo, Lipowo, Łabuchy, Mojtyny, Najdymowo, Nowe Marcinkowo, Parleza Wielka, Rasząg, Rudziska, Rukławki, Rzeck, Sadowo, Stanclewo, Stryjewo, Węgój, Wilimy, Zabrodzie, Zarębiec.

Pozostałe miejscowości: Adamowo, Biskupiec – Kolonia Pierwsza, Biskupiec – Kolonia Trzecia, Boreczek, Bukowa Góra, Chmielówka, Dębowo, Dworzec, Ługi, Nasy, Parleza Mała, Pudląg, Rozwady, Rudziska, Sadłowo, Wólka Wielka, Zameczek, Zazdrość.

Gospodarka

Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec jest rolnictwo. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. W uprawach dominują zboża, rośliny okopowe, strączkowe, oleiste oraz warzywa, a w hodowli: trzoda chlewna, bydło i drób.

W gminie rozwinięty jest przemysł budowlany, metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Biskupiec wynosiła pod koniec 2013 roku 1446. W tym 59 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1387 tworzy sektor prywatny. 323 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 115 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 182 firmy w dziale budownictwo, 79 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 29 firm[2]. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: PPH "Styropol" Sp. z o.o. w Biskupcu, PPUH POMAROL S.A. w Biskupcu, Zakład Doświadczalny BISKUPIEC Sp. z o.o., Telmex Sp. z o.o. Zakład MMI Sleeping w Biskupcu, Zakłady Mięsne "Warmia" Zakład Przetwórstwa i Rozbioru w Biskupcu.

Gmina Biskupiec stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Dość dobrze rozwinięta jest baza turystyczna, którą stanowią hotele, ośrodki wypoczynkowe, pensjonaty, schronisko młodzieżowe i gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Biesowo, Biskupiec, Najdymowo, Stanclewo, Węgój, Rukławki, Kobułty,Czerwonka, Wilimy, Rzeck, Dębowo, Adamowo, Nowe Marcinkowo[11].

Gmina Biskupiec należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin "Czyste Mazury", Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie" oraz Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia "Południowa Warmia".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji oraz do tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich ze względu na możliwości rozwojowe.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Biskupiec wynosiła 1734 osób[2], co stanowi 19,4% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,3% ludności[12].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Filie biblioteki znajdują się w Bredynkach, Czerwonce, Kobułtach oraz w Szpitalu Powiatowym w Biskupcu.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec należą[13]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • szlaki rowerowe:
    • "Ścieżka Rowerowa słoneczny szlak" na terenie Biskupca
    • "Rowerem po złote runo": Biskupiec – Rukławki – Najdymowo – Bukowa Góra – Łabuchy – Węgój – Dębowo – Stryjewo – Bredynki – Biskupiec
  • ścieżka dydaktyczna "Aleja Dymerska" w Biskupcu
  • skansen maszyn rolniczych w Węgoju
  • liczne zabytki architektury sakralnej, w tym kapliczki
  • zabytkowe parki, m.in. w: Borkach Wielkich, Dąbrówce Kobułckiej, Droszewie, Kobułtach, Kojtrynach, Mojtynach, Parlezie Wielkiej, Sadowie, Raszągu, Zabrodziu
  • punkt widokowy w Biskupcu (w wieży kościelnej kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu)
  • obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
  • jeziora, lasy, rzeki

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Biskupiec można uzyskać w Biurze Informacji Turystycznej Miasta i Gminy Biskupiec, Pl. Wolności 5c, 11-300 Biskupiec.

Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostw Województwa LZS w Piłce Nożnej, Warmińskie Biegi Przełajowe w Droszewie, Międzynarodowe Kryterium Kolarskie w Biskupcu - Memoriał im. Jerzego Kowalskiego, zawody Ligi Halowej Piłki Nożnej "Futsal", turniej szachowy, Turniej rodzinno-towarzyski "Wymiatacze" w Biskupcu, Otwarte Mistrzostwa Biskupca w Bule Francuskie.
Na terenie gminy działa Biskupiecka Federacja Sportu oraz kluby:

oraz LZS Biskupiec, Biskupieckie Towarzystwo Tenisowe, Biskupieckie Towarzystwo Żeglarskie.

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[14]:

Rezerwaty przyrody:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec znajduje się 3 pomniki przyrody oraz użytki ekologiczne: "Parleskie Wzgórza", "Galk", "Korek"[14].

Zobacz też:

Przypisy

  1. ↑ bip.biskupiec.pl
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych Lokalnych GUS
  3. ↑ Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl
  4. ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl
  5. ↑ Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl
  6. ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
  7. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  8. ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
  9. ↑ Dz.U. 1991, nr 3, poz. 12, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1990 r. w sprawie połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, isap.sejm.gov.pl
  10. ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,isap.sejm.gov.pl
  11. ↑ Gmina Biskupiec [1]
  12. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  13. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
  14. ↑ 14,0 14,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

Bibliografia

Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1991, nr 3, poz. 12, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1990 r. w sprawie połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
archiwum.bip.biskupiec.pl, Plan rozwoju lokalnego miasta i gminy Biskupiec na lata 2004-2010
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Miasta Biskupiec [20.10.2014]
Gmina Biskupiec [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Biskupiec_(gmina_miejsko-wiejska)&oldid=48179”