Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)
Gmina Mikołajki | |||
| |||
| |||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
Powiat | mrągowski | ||
Rodzaj gminy | miejsko-wiejska | ||
Burmistrz | Piotr Jakubowski | ||
Powierzchnia | 256,30 km² | ||
Liczba sołectw | 17 | ||
Liczba miejscowości | 34 | ||
Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
8403 33 osób/km² | ||
Strefa numeracyjna | 87 | ||
Tablice rejestracyjne | NMR | ||
TERYT | 2810023 | ||
Urząd gminy ul. Kolejowa 7 11-730 Mikołajki
| |||
Strona internetowa gminy | |||
Biuletyn Informacji Publicznej gminy |
Gmina Mikołajki – gmina miejsko-wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i powiatu mrągowskiego. Siedziba gminy znajduje się w Mikołajkach.
Gmina turystyczna, położona w centrum Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na szlaku żeglarskim, prowadzącym przez największe polskie jeziora. Gmina o dużym udziale powierzchni wód i lasów w ogólnej powierzchni gruntów.
Władzę w gminie sprawuje burmistrz Piotr Jakubowski[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina miejsko-wiejska Mikołajki zajmuje powierzchnię 256,30 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 47,7% (12217 ha)
- lasy: 22,7% (5813 ha)
- wody: 22,5% (5764 ha)
Gmina stanowi 24% powierzchni powiatu mrągowskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
liczba | 8403 | 100 | 4250 | 50,6 | 4153 | 49,4 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
33 | 16,5 | 16,5 |
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Mikołajki wynosiło -69 osób[2], co stanowi 30,5% migracji w powiecie mrągowskim oraz 1,7% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie suwalskim.
Gmina Mikołajki graniczy z gminami: Ryn, Miłki, Orzysz, Pisz, Ruciane Nida, Piecki, Mrągowo.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Baranowo, Cudnochy, Faszcze, Górkło, Grabówka, Inulec, Jora Wielka, Kolonia Mikołajki, Lubiewo, Nowe Sady, Olszewo, Prawdowo, Stare Sady, Stawek, Tałty, Woźnice, Zełwągi.
Pozostałe miejscowości: Cimowo, Długi Grąd, Dybowo, Grabek, Grabnik Mały, Grabówek, Grabnik, Jora Mała, Kulinowo, Lelek, Leśny Dwór, Lisiny, Lisunie, Łuknajno, Małaszewo, Mateuszek, Nadawki, Osa, Pszczółki, Szymonka Mała, Śmietki, Śmietki Małe, Śniardewno, Urwitałt.
Gospodarka
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Mikołajki wynosiła w 2013 roku 809. W tym 23 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 786 tworzy sektor prywatny. 198 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 57 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 112 firm w dziale budownictwo, 29 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 117 firm[2].
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego miasta i gminy Mikołajki jest turystyka. Położenie w centrum Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, środowisko przyrodnicze oraz rozwijająca się baza turystyczna i usługowa, przyciągają na teren gminy turystów z kraju i zagranicy (turyści z Niemiec: 23%; Francji, Włoch, Angli po 2%; pozostali 21%). Głównym ośrodkiem turystycznym jest miasto Mikołajki, gdzie skupia się ponad 80% bazy noclegowej. Stanowią ją hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe, domki letniskowe, pola namiotowe, pokoje gościnne, m.in.: Hotel Amax, Hotel Gołębiewski, Hotel Mazur, Pensjonat Mikołajki, Ośrodek Wypoczynkowy "Leśna Polana".
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Prawdowo, Zełwągi, Górkło, Tałty, Faszcze, Stare Sady, Jora Wielka, Łuknajno, Lubiewo, Mikołajki[3].
W gminie funkcjonuje również kilka zakładów produkcyjnych i produkcyjno-usługowych, których działalność mieści się w ramach tzw. drugiego sektora, skupiającego działalność przemysłową i budownictwo. Są to m.in. SURF Zakład Produkcji Sprzętu Sportowego Mikołajki, FPHU "Deika" S.C Zełwągi, MIKOZNAK Sp. z o.o. Mikołajki. Oprócz wymienionych przedsiębiorstw na terenie gminy działają firmy zajmujące się przetwórstwem drewna[4].
W gminie Mikołajki obok turystyki znacząca rolę odgrywa rolnictwo. Użytki rolne zajmują niecałe 50% powierzchni gminy, w tym grunty orne: 63,7% (7787 ha), łąki i pastwiska zajmują 36,1% (4409 ha), a sady 0,8% (21 ha). Znajdują się one na glebach średnich - IV klasy bonitacyjnej. Gminę charakteryzują dobre warunki naturalne do produkcji rolnej. Produkcja rolnicza ma wielokierunkowy charakter. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień, żyto, owies) uprawiane są również ziemniaki. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej i bydła. Struktura wielkości gospodarstw rolnych w gminie Mikołajki odbiega korzystnie od struktury gospodarstw w całym województwie, charakteryzując się wysokim udziałem gospodarstw o powierzchni powyżej 20 ha. Jednak nadal odsetek gospodarstw małych i średnich (od 1-15 ha) jest duży. Największymi podmiotami, prowadzącymi działalność rolniczą są: Zakład Doświadczalny Agrobiologii PAN w Baranowie, Olsztyńska Hodowla Ziemniaka i Nasiennictwo OLZNAS Centrum Nasienne CEN Sp. z o.o. w Olsztynie Gospodarstwo Rolne Dybowo oraz gospodarstwa rybackie[5].
Gmina Mikołajki należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin "Czyste Mazury" i LGD "Mazurskie Morze".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do tzw. Tygrysów warmińsko-mazurski wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Mikołajki wynosiła 682 osób[2], co stanowi 16% bezrobotnych w powiecie mrągowskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 13,4% ludności[6].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Centrum Kultury "Kłobuk" w Mikołajkach
- Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Mikołajki - biblioteka w strukturach CK "Kłobuk"; filie biblioteki znajdują się w Woźnicach, Baranowie.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Dni Mikołajek
- Festiwal Szantowy w Mikołajkach
- Festiwal "Skrzypce pod żaglami"
- Mikołajski Festyn Rodzinny i festyny w miejscowościach gminy
- dożynki gminne
- Tropicana Cup Supadance - Międzynarodowy Festiwal Tańca
Ludzie związani z gminą
- Bogdan Kurta - samorządowiec, starosta powiatu mrągowskiego, były dyrektor Centrum Kultury i Sportu w Mikołajkach. Jest założycielem i długoletnim prezesem klubu piłki nożnej MKS "Kłobuk" w Mikołajkach.
- Tomasz Zakrzewski - urodzony w Mikołajkach wybitny żeglarz lodowy, dwukrotny mistrz świata, propagator sportu, w latach 2004-2005 sekretarz Stowarzyszenia Flota Polska DN z siedzibą w Olsztynie; obecnie członek zarządu SFPDN oraz administrator strony bojery.pl zrzeszającej polską społeczność bojerową.
- Łukasz Zakrzewski - urodzony w Mikołajkach wybitny żeglarz lodowy, medalista mistrzostw świata, Europy i Polski .
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Mikołajki należą[7]:
- kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Mikołajkach
- kościół ewangelicki pw. Świętej Trójcy w Mikołajkach wraz z plebanią i kostnicą
- dawny cmentarz ewangelicki, obecnie komunalny w Mikołajkach
- cmentarz żydowski w Mikołajkach
- domy mieszkalne przy ulicach: Kajki, Kolejowej, Mrągowskiej, Okrężnej, Placu Wolności, Kowalskiej i Placu Kościelnym
- dawny młyn w Mikołajkach (obecnie magazyn)
- zespoły dworskie i pałacowe w: Baranowie, Dybowie, Nowe Sady
- cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Baranowo, Cudnochy, Dybowo, Jora Wielka, Nowe Sady, Olszewo, Prawdowo
- wiatrak w Jorze Małej
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlak żeglugowy z Giżycka do Mikołajek
- szlak żeglugowy z Mikołajek do Pisza
- szlak żeglugowy z Mikołajek do Rucianego
- szlak żeglugowy z Mikołajek do Rynu
- szlak Wielkich Jezior Mazurskich
- trasy rowerowe:
- trasa rowerowa: "Wokół jeziora Śniardwy"
- trasa rowerowa: Mikołajki - Iznota - Kadzidłowo - Krutyń - Rezerwat Zakręt - Wojnowo - Ukta - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - Zełwągi - Cudnochy - Jora Mała - Stare Sady - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - Kusnort - Dybowo - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - Jora Wielka - Ryn - Skorupki - Tałty - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - Tałty - jezioro Tałtowisko - Skorupki - Tałty - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - jezioro Majcz Wielki - Strzałowo - jezioro Lisunie - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - jezioro Łuknajno - Woźnice - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - Iznota - Wigryny - Ukta - Wojnowo - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - Wierzba - Popielno - Rezerwat Popielno - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - Kulinowo - Iznota - Mikołajki
- trasa rowerowa: Mikołajki - Ługanie - Dziubiele - jezioro Tuchlin - Mikołajki
- ścieżka przyrodnicza Rezerwat Jezioro Łuknajno
- spływy kajakowe rzeką Krutynią
- wycieczki statkiem po jeziorach mazurskich
- zabytkowe parki dworskie, m.in. w Baranowie, Dybowie, Lelku, Woźnicach
- Fortyfikacje Pozycji Jezior Mazurskich
- Mazurski Park Krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody oraz jeziora
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Mikołajki można uzyskać na stronach internetowych: UMiG Mikołajki oraz [IT Mikołajki].
Szkolnictwo
W gminie miejsko-wiejskiej Mikołajki istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole Niepubliczne "Bajkowy Domek"
- Szkoła Podstawowa w Olszewie
- Szkoła Podstawowa w Woźnicach
- Szkoły Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Mikołajkach - Społeczna Szkoła Podstawowa w a w Mikołajkach, Społeczne Gimnazjum w Mikołajkach, Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Marion Dönhoff w Mikołajkach
- Zespół Oświatowy w Mikołajkach - Przedszkole Samorządowe "Promyczek", Szkoła Podstawowa, Gimnazjum Publiczne
- Zespół Szkół w Baranowie - Publiczna Szkoła Podstawowa w Baranowie, Gimnazjum Publiczne w Baranowie
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Żeglarskie Grand Prix Mikołajek, Żeglarskie Otwarte Mistrzostwa Polski Dziennikarzy, Majówkowy Turniej Badmintona, Wakacyjny Turniej Piłki Nożnej Zełwągi Cup, Turniej Siatkówki Plażowej o Puchar Burmistrza Miasta Mikołajki, Rajd Polski - eliminacje Mistrzostw Świata, Półmaraton Mikołajski, Mikołajkowy Turniej Halowej Piłki Nożnej Mikołajki.
Na terenie gminy działają kluby:
- MKS "Kłobuk" Mikołajki
- UKS "Hetman" w Baranowie
- UKS "Atos" w Woźnicach
- Mazurski Klub Żeglarski w Mikołajkach
- Automobilklub Mazurski
Inne organizacje i instytucje
- Mikołajskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Lokalnych
- Społeczne Towarzystwo Oświatowe w Mikołajkach
- Mazurskie Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego - Baranowo
- Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Mikołajkach
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[8]:
Park krajobrazowy:
- Mazurski Park Krajobrazowy (53 655 ha)
Rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Czapliniec (17,10 ha)
- Rezerwat Jezioro Lisiny (15,78 ha)
- Rezerwat Jezioro Łuknajno (1189,11 ha)
- Rezerwat Krutynia Dolna (969,33 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (85 527 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego – Wschód (9 250 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego – Zachód (7 381 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Bagna Nietlickie (4 080,76 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Łuknajno (1 380,25 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska (172 802,21 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Mazurska Ostoja Żółwia Baranowo (4 305,1 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska (57 826,61 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Mikołajki znajduje się 17 pomników przyrody, m.in. głaz narzutowy na półwyspie Kusnort oraz użytki ekologiczne: "Bażyna", "Osa", "Polder Woźnice", "Prawdowskie Wzgórze", "Torfowisko Zełwąga"[8].
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Miasta i Gminy [1]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
- ↑ UMiG Mikołajki
- ↑ Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Mikołajki 2008-2020. Mikołajki 2008. [3]
- ↑ Programu ochrony środowiska miasta i gminy Mikołajki na lata 2004-2007 z perspektywą na 2008-2011. [4]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [5]
- ↑ 8,0 8,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [6]
Bibliografia
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Mikołajki 2008-2020. Mikołajki 2008. [30.11.2014]
Programu ochrony środowiska miasta i gminy Mikołajki na lata 2004-2007 z perspektywą na 2008-2011. [30.11.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
UMiG Mikołajki [20.10.2014]
BIP Urzędu Miasta i Gminy Mikołajki [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]