Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria:Jeziora i rzeki" na " ") |
|||
| (Nie pokazano 20 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
| rodzaj_rezerwatu= | | rodzaj_rezerwatu= | ||
|charakter_rezerwatu= | |charakter_rezerwatu= | ||
| − | | położenie= | + | | położenie= województwo warmińsko-mazurskie, powiat iławski, gmina Iława, gmina Susz, gmina Zalewo, gmina Stary Dzierzgoń |
| − | | data= 1993 | + | | data= 1993 r. |
| kod mapy= PL-WN | | kod mapy= PL-WN | ||
| powierzchnia= 27764,3 | | powierzchnia= 27764,3 | ||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
| sekundE= 55 | | sekundE= 55 | ||
}} | }} | ||
| − | + | '''Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego''' – park krajobrazowy powołany do istnienia rozporządzeniem nr 120 wojewody olsztyńskiego i elbląskiego z dn. 17 maja 1993 r. Celem jego utworzenia jest zachowanie wartości przyrodniczych, kulturowych, rekreacyjnych i zdrowotnych terenu [[Pojezierze Iławskie|Pojezierza Iławskiego]]. Obszar Parku położony jest w środkowej części Pojezierza Iławskiego i zajmuje powierzchnię 25 045 ha. Park otoczony jest otuliną o powierzchni 18 038 ha. Park i jego otulina znajdują się w granicach dwóch województw: [[województwo warmińsko-mazurskie|warmińsko-mazurskiego]] oraz pomorskiego i obejmują fragmenty gmin: Stary Dzierzgoń, [[Susz (gmina miejsko-wiejska)|Susz]], [[Iława (gmina wiejska)|Iława]] i [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|Zalewo]]. W 1994 r. powstał Zespół Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich z siedzibą w [[Jerzwałd|Jerzwałdzie]]. | |
| − | '''Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego''' – | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| + | [[File: pojezierza_ilawskiego_pk_p.png|thumb|right|290px|Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego]] | ||
| + | [[File: pojezierza_ilawskiego_pk_w.png|thumb|right|290px|Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego | ||
| + | ]] | ||
== Fizjogeografia terenu i szata roślinna == | == Fizjogeografia terenu i szata roślinna == | ||
| − | Teren Parku reprezentuje młody krajobraz polodowcowy. | + | Teren Parku reprezentuje młody krajobraz polodowcowy. który cechują pagórki moreny czołowej, morena denna, rozległe pola sandrowe i liczne zagłębienia po martwym lodzie wypełnione wodami jezior. Na obszarze Parku dominują wysokości 100–120 m n.p.m., najwyżej wzniesiony punkt ma 137,6 m n.p.m. i znajduje się na południowy zachód od [[Karpowo|Karpowa]], zaś najniżej – ok. 92,0 m n.p.m. (okolicy [[jezioro Gaudy|jeziora Gaudy]]). Współcześnie na terenie Parku znajduje się 31 jezior, a w jego otulinie 12. Największym z nich jest jezioro [[jezioro Jeziorak|Jeziorak]] liczące 3460 ha (w tym 240 ha wysp) powierzchni. |
| − | |||
| − | Zdecydowanie największa część Parku pokryta jest lasami (15 184 ha – 62%) | + | Zdecydowanie największa część Parku pokryta jest lasami (15 184 ha – 62%) ciągnącymi się w jego zachodniej części, od okolic Starego Dzierzgonia i [[Zalewo|Zalewa]] na północy, do [[Iława|Iławy]] na południu. Park położony jest w obrębie naturalnego zasięgu geograficznego [[buk zwyczajny|buka]], dębu bezszypułkowego i [[klon jawor|jaworu]]. Leży on natomiast poza gromadnym zasięgiem [[świerk pospolity|świerka]]. Ponieważ w granicach Parku i Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego znajdują się 43 zbiorniki jeziorne o łącznej powierzchni 6003 ha (jeziorność 27%), znaczny udział ma na tym obszarze również roślinność wodna. Roślinność Parku składa się z 73 zespołów roślinnych (w Polsce ok. 240) należących do 11 klas fitosocjologicznych (w Polsce 37). |
| − | Do najcenniejszych zbiorowisk leśnych Parku należy zaliczyć łęgi i grądy, cenne również w skali europejskiej, a coraz rzadsze ze względu na ubożenie siedlisk | + | |
| + | Do najcenniejszych zbiorowisk leśnych Parku należy zaliczyć łęgi i grądy, które są cenne również w skali europejskiej, a coraz rzadsze ze względu na ubożenie siedlisk związane z ich osuszaniem i przekształcaniem drzewostanów w wyniku gospodarki leśnej. Obydwa te zespoły charakteryzują się najbogatszym składem gatunkowym roślin i zwierząt. Innym, bardzo cennym zespołem roślinnym występującym na terenie Parku jest żyzna [[buczyna pomorska]], której występowanie na terenie [[Pojezierze Iławskie|Pojezierza Iławskiego]] jest bardzo rzadkie, gdyż osiąga ona tutaj kres naturalnego zasięgu występowania. Z tego względu obszary zajęte przez ten zespół roślinny na terenie Parku proponuje się objąć ochroną rezerwatową. Następnym bardzo cennym elementem flory Parku są bory bagienne, łozowiska, torfowiska i bagna, które istotnie wzbogacają bioróżnorodność tego terenu, wzmacniając stabilność ekosystemów leśnych. Podobną rolę spełniają licznie występujące w krajobrazie rolniczym zarośla łozowe i niewielkie zabagnienia terenu z naturalną roślinnością. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zwierzęta == | == Zwierzęta == | ||
| − | + | W granicach Parku stwierdzono 11 gatunków płazów (wszystkie chronione, m.in. [[ropucha szara]] i [[ropucha zielona|zielona]], [[traszka grzebieniasta]] i [[traszka zwyczajna|zwyczajna]], [[kumak nizinny]], [[rzekotka drzewna]], [[grzebiuszka ziemna]]), 5 gatunków chronionych gadów ([[żmija zygzakowata]], [[zaskroniec zwyczajny]], [[padalec zwyczajny]], [[jaszczurka zwinka]], [[jaszczurka żyworódka|żyworódka]]). | |
| + | |||
| + | Ponadto występuje tutaj 135 lęgowych gatunków ptaków (116 chronionych) i 32 gatunki ssaków, w tym m.in.: [[wilk]], [[ryś]], [[wydra]], [[łoś]]. Wśród licznych gatunków chronionych występuje wiele zwierząt zagrożonych wymarciem zarówno w skali kraju, jak i na terenie całej Europy, a nawet świata. Do gatunków ptaków zagrożonych globalnie należą występujące na terenie Parku: [[podgorzałka]], [[derkacz]] i [[bielik]]. Inne, cenne gatunki, rzadkie i zagrożone w Polsce czy w Europie to m.in. [[bąk]], [[bączek]], [[orlik krzykliwy]], [[kania ruda]] i [[kania czarna|czarna]], [[rybołów]], [[żuraw]], [[kropiatka]], [[zielonka]], [[samotnik]], [[dzięcioł średni]], [[dzięcioł zielonosiwy|dzięcioł zielonosiwy]], [[muchołówka białoszyja]], [[muchołówka mała]], [[podróżniczek]]. Ze względu na bogactwo ornitofauny, w której występują liczne gatunki zagrożone w skali świata i Europy, teren Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego został zaklasyfikowany jako ostoja ptaków o randze europejskiej w ramach międzynarodowego programu ochrony obszarów ważnych dla ptaków prowadzonego przez Birdlife International. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Rośliny == | == Rośliny == | ||
| − | Na terenie Parku stwierdzono 790 taksonów roślin kwiatowych, tj. 35% flory Polski. Ochronie całkowitej podlega 29 gatunków, m.in. [[wawrzynek wilczełyko]], [[wroniec widlasty]], [[widłak goździsty]], [[goździk pyszny]], [[grzybienie białe]] i [[grzybienie północne]], [[grążel żółty]], [[rosiczka okrągłolistna]], szereg storczyków, np. [[kukułka plamista]], [[kukułka krwista]], [[kruszczyk szerokolistny]]. Ponadto 13 gatunków podlegających ochronie częściowej, m.in. [[porzeczka czarna]], [[kruszyna pospolita]], [[bagno zwyczajne]], [[kalina koralowa]], [[paprotka zwyczajna]], [[kopytnik pospolity]], [[pierwiosnek lekarski]], [[przytulia wonna]], [[kocanki piaskowe]] i [[konwalia majowa]]. Szata roślin tego terenu zawiera wiele gatunków rzadkich i ginących. Wśród gatunków leśnych i zaroślowych znajdują się m.in. [[żurawina drobnolistkowa]], [[bażyna czarna]], wierzba rokita, olsza szara, kokorycz pusta i [[fiołek torfowy]]. Flora jezior również obejmuje gatunki rzadkie i zagrożone wyginięciem, m. in. krasnorost z rodzaju [[ | + | Na terenie Parku stwierdzono 790 taksonów roślin kwiatowych, tj. 35% flory Polski. Ochronie całkowitej podlega 29 gatunków, m.in. [[wawrzynek wilczełyko]], [[wroniec widlasty]], [[widłak goździsty]], [[goździk pyszny]], [[grzybienie białe]] i [[grzybienie północne]], [[grążel żółty]], [[rosiczka okrągłolistna]], szereg storczyków, np. [[kukułka plamista]], [[kukułka krwista]], [[kruszczyk szerokolistny]]. |
| + | |||
| + | Ponadto występuje 13 gatunków podlegających ochronie częściowej, m.in. [[porzeczka czarna]], [[kruszyna pospolita]], [[bagno zwyczajne]], [[kalina koralowa]], [[paprotka zwyczajna]], [[kopytnik pospolity]], [[pierwiosnek lekarski]], [[przytulia wonna]], [[kocanki piaskowe]] i [[konwalia majowa]]. Szata roślin tego terenu zawiera wiele gatunków rzadkich i ginących. Wśród gatunków leśnych i zaroślowych znajdują się m.in. [[żurawina drobnolistkowa]], [[bażyna czarna]], [[wierzba rokita]], [[olsza szara]], [[kokorycz pusta]] i [[fiołek torfowy]]. Flora jezior również obejmuje gatunki rzadkie i zagrożone wyginięciem, m.in. krasnorost z rodzaju [[hildenbrandia rzeczna]], [[ramienica krucha]], [[jezierza morska]] czy [[skolochloa trzcinowata]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Ochrona przyrody == | == Ochrona przyrody == | ||
| − | Na terenie Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego znajdują się trzy rezerwaty przyrody: [[Rezerwat Czerwica| | + | Na terenie Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego znajdują się trzy rezerwaty przyrody: [[Rezerwat Czerwica|Czerwica]], [[Rezerwat Jezioro Gaudy|Jezioro Gaudy]] i [[rezerwat Jezioro Jasne|Jezioro Jasne]] (na terenie województwa pomorskiego). Ponadto utworzono na terenie Parku obszary [[Natura 2000]]: obszary specjalnej ochrony ptaków [[Lasy Iławskie]] (PLB 280005), specjalne obszary ochrony siedlisk [[Aleje Pojezierza Iławskiego]] (PLH 280051) oraz specjalne obszary ochrony siedlisk [[Ostoja Iławska]] (PLH 280012). |
<br/> | <br/> | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | [[Jezioro Jeziorak]] zajmuje szóste miejsce na liście największych jezior w kraju, jednocześnie, licząc 27,5 km | + | *[[Jezioro Jeziorak]] zajmuje szóste miejsce na liście największych jezior w kraju, jednocześnie jest jeziorem najdłuższym, licząc 27,5 km. |
| + | *W siedzibie Zespołu Parków Krajobrazowych w [[Jerzwałd|Jerzwałdzie]] znajduje się sala wystawowa prezentująca walory przyrodnicze obu parków krajobrazowych oraz sala dydaktyczna. Dzięki temu prowadzone są tu zajęcia prezentujące walory przyrodniczo-historyczne obu parków oraz tematy z zakresu zasad ochrony przyrody w Polsce. | ||
| + | *W Jerzwałdzie przy siedzibie Zespołu Parków znajduje się Ośrodek Okresowej Rehabilitacji Zwierząt Chronionych, w którym rokrocznie przebywa kilkadziesiąt zwierząt – głównie ptaków, które uległy nieszczęśliwym wypadkom. | ||
| − | + | == Zobacz też == | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Park_Krajobrazowy_Pojezierza_I%C5%82awskiego pl.wikipedia.org, Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego] [25.05.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | [http://parkikrajobrazowewarmiimazur.pl/pojezierzailawskiego parkikrajobrazowewarmiimazur.pl] [25.05.2014]<br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego'', Olsztyn 1999. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | ''Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur'' | + | ''Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur'', Giżycko 2011, [http://www.wfosigw.olsztyn.pl/pliki/poznajemy.pdf Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie] [10.07.2014] |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Natura 2000]] [[Kategoria: Ochrona przyrody]][[Kategoria: Parki | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Natura 2000]] [[Kategoria:Ochrona przyrody]] [[Kategoria: Parki krajobrazowe]] [[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] [[Kategoria:Jeziora]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Iława (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Susz (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Zalewo (gmina miejsko-wiejska)]] |
Aktualna wersja na dzień 09:46, 29 cze 2015
| Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego | |
| | |
 Logo Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego | |
| Państwo |  Polska
|
| Data utworzenia | 1993 r. |
| Powierzchnia | 27764,3 ha |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego | |
| Położenie na mapie Polski  Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego – park krajobrazowy powołany do istnienia rozporządzeniem nr 120 wojewody olsztyńskiego i elbląskiego z dn. 17 maja 1993 r. Celem jego utworzenia jest zachowanie wartości przyrodniczych, kulturowych, rekreacyjnych i zdrowotnych terenu Pojezierza Iławskiego. Obszar Parku położony jest w środkowej części Pojezierza Iławskiego i zajmuje powierzchnię 25 045 ha. Park otoczony jest otuliną o powierzchni 18 038 ha. Park i jego otulina znajdują się w granicach dwóch województw: warmińsko-mazurskiego oraz pomorskiego i obejmują fragmenty gmin: Stary Dzierzgoń, Susz, Iława i Zalewo. W 1994 r. powstał Zespół Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich z siedzibą w Jerzwałdzie.
Spis treści
Fizjogeografia terenu i szata roślinna
Teren Parku reprezentuje młody krajobraz polodowcowy. który cechują pagórki moreny czołowej, morena denna, rozległe pola sandrowe i liczne zagłębienia po martwym lodzie wypełnione wodami jezior. Na obszarze Parku dominują wysokości 100–120 m n.p.m., najwyżej wzniesiony punkt ma 137,6 m n.p.m. i znajduje się na południowy zachód od Karpowa, zaś najniżej – ok. 92,0 m n.p.m. (okolicy jeziora Gaudy). Współcześnie na terenie Parku znajduje się 31 jezior, a w jego otulinie 12. Największym z nich jest jezioro Jeziorak liczące 3460 ha (w tym 240 ha wysp) powierzchni.
Zdecydowanie największa część Parku pokryta jest lasami (15 184 ha – 62%) ciągnącymi się w jego zachodniej części, od okolic Starego Dzierzgonia i Zalewa na północy, do Iławy na południu. Park położony jest w obrębie naturalnego zasięgu geograficznego buka, dębu bezszypułkowego i jaworu. Leży on natomiast poza gromadnym zasięgiem świerka. Ponieważ w granicach Parku i Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego znajdują się 43 zbiorniki jeziorne o łącznej powierzchni 6003 ha (jeziorność 27%), znaczny udział ma na tym obszarze również roślinność wodna. Roślinność Parku składa się z 73 zespołów roślinnych (w Polsce ok. 240) należących do 11 klas fitosocjologicznych (w Polsce 37).
Do najcenniejszych zbiorowisk leśnych Parku należy zaliczyć łęgi i grądy, które są cenne również w skali europejskiej, a coraz rzadsze ze względu na ubożenie siedlisk związane z ich osuszaniem i przekształcaniem drzewostanów w wyniku gospodarki leśnej. Obydwa te zespoły charakteryzują się najbogatszym składem gatunkowym roślin i zwierząt. Innym, bardzo cennym zespołem roślinnym występującym na terenie Parku jest żyzna buczyna pomorska, której występowanie na terenie Pojezierza Iławskiego jest bardzo rzadkie, gdyż osiąga ona tutaj kres naturalnego zasięgu występowania. Z tego względu obszary zajęte przez ten zespół roślinny na terenie Parku proponuje się objąć ochroną rezerwatową. Następnym bardzo cennym elementem flory Parku są bory bagienne, łozowiska, torfowiska i bagna, które istotnie wzbogacają bioróżnorodność tego terenu, wzmacniając stabilność ekosystemów leśnych. Podobną rolę spełniają licznie występujące w krajobrazie rolniczym zarośla łozowe i niewielkie zabagnienia terenu z naturalną roślinnością.
Zwierzęta
W granicach Parku stwierdzono 11 gatunków płazów (wszystkie chronione, m.in. ropucha szara i zielona, traszka grzebieniasta i zwyczajna, kumak nizinny, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna), 5 gatunków chronionych gadów (żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny, padalec zwyczajny, jaszczurka zwinka, żyworódka).
Ponadto występuje tutaj 135 lęgowych gatunków ptaków (116 chronionych) i 32 gatunki ssaków, w tym m.in.: wilk, ryś, wydra, łoś. Wśród licznych gatunków chronionych występuje wiele zwierząt zagrożonych wymarciem zarówno w skali kraju, jak i na terenie całej Europy, a nawet świata. Do gatunków ptaków zagrożonych globalnie należą występujące na terenie Parku: podgorzałka, derkacz i bielik. Inne, cenne gatunki, rzadkie i zagrożone w Polsce czy w Europie to m.in. bąk, bączek, orlik krzykliwy, kania ruda i czarna, rybołów, żuraw, kropiatka, zielonka, samotnik, dzięcioł średni, dzięcioł zielonosiwy, muchołówka białoszyja, muchołówka mała, podróżniczek. Ze względu na bogactwo ornitofauny, w której występują liczne gatunki zagrożone w skali świata i Europy, teren Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego został zaklasyfikowany jako ostoja ptaków o randze europejskiej w ramach międzynarodowego programu ochrony obszarów ważnych dla ptaków prowadzonego przez Birdlife International.
Rośliny
Na terenie Parku stwierdzono 790 taksonów roślin kwiatowych, tj. 35% flory Polski. Ochronie całkowitej podlega 29 gatunków, m.in. wawrzynek wilczełyko, wroniec widlasty, widłak goździsty, goździk pyszny, grzybienie białe i grzybienie północne, grążel żółty, rosiczka okrągłolistna, szereg storczyków, np. kukułka plamista, kukułka krwista, kruszczyk szerokolistny.
Ponadto występuje 13 gatunków podlegających ochronie częściowej, m.in. porzeczka czarna, kruszyna pospolita, bagno zwyczajne, kalina koralowa, paprotka zwyczajna, kopytnik pospolity, pierwiosnek lekarski, przytulia wonna, kocanki piaskowe i konwalia majowa. Szata roślin tego terenu zawiera wiele gatunków rzadkich i ginących. Wśród gatunków leśnych i zaroślowych znajdują się m.in. żurawina drobnolistkowa, bażyna czarna, wierzba rokita, olsza szara, kokorycz pusta i fiołek torfowy. Flora jezior również obejmuje gatunki rzadkie i zagrożone wyginięciem, m.in. krasnorost z rodzaju hildenbrandia rzeczna, ramienica krucha, jezierza morska czy skolochloa trzcinowata.
Ochrona przyrody
Na terenie Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego znajdują się trzy rezerwaty przyrody: Czerwica, Jezioro Gaudy i Jezioro Jasne (na terenie województwa pomorskiego). Ponadto utworzono na terenie Parku obszary Natura 2000: obszary specjalnej ochrony ptaków Lasy Iławskie (PLB 280005), specjalne obszary ochrony siedlisk Aleje Pojezierza Iławskiego (PLH 280051) oraz specjalne obszary ochrony siedlisk Ostoja Iławska (PLH 280012).
Ciekawostki
- Jezioro Jeziorak zajmuje szóste miejsce na liście największych jezior w kraju, jednocześnie jest jeziorem najdłuższym, licząc 27,5 km.
- W siedzibie Zespołu Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie znajduje się sala wystawowa prezentująca walory przyrodnicze obu parków krajobrazowych oraz sala dydaktyczna. Dzięki temu prowadzone są tu zajęcia prezentujące walory przyrodniczo-historyczne obu parków oraz tematy z zakresu zasad ochrony przyrody w Polsce.
- W Jerzwałdzie przy siedzibie Zespołu Parków znajduje się Ośrodek Okresowej Rehabilitacji Zwierząt Chronionych, w którym rokrocznie przebywa kilkadziesiąt zwierząt – głównie ptaków, które uległy nieszczęśliwym wypadkom.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego [25.05.2014]
parkikrajobrazowewarmiimazur.pl [25.05.2014]
Bibliografia
Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztyn 1999.
Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur, Giżycko 2011, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie [10.07.2014]
