Ostróda: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 29 wersji utworzonych przez 9 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Ostródy | |dopełniacz wsi = Ostródy | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = miasta_ostroda.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Ostróda, fot. Marek Czasnojć |
|rodzaj miejscowości = miasto | |rodzaj miejscowości = miasto | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | '''Ostróda''' (dawn. ''Ostród'', niem. ''Osterode'', prus. ''Austrati'') – miasto i gmina położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie | + | '''Ostróda''' (dawn. ''Ostród'', niem. ''Osterode'', prus. ''Austrati'') – miasto i gmina położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]]. |
| − | W latach | + | W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku miasto liczyło 34 020 mieszkańców. W Wyborach Samorządowych 2024 mandat burmistrza uzyskał Rafał Dąbrowski.<ref>https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/281501#results_vote_elect_mayor_round_2</ref> |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | [[File: Kościół ewangelicki w Ostródzie.jpg|thumb|right|290px|Kościół ewangelicki w Ostródzie. Fot. Diacre. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kosciol_ewangel_ostroda.jpg Commons Wikimedia] [13.10.2014] | |
| + | ]] | ||
| + | [[image:ostroda kdp.jpg|thumb|right|290px|Ostróda i okolice na mapie z XIX w.<br>Źródło: Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich, 1:300000, Paryż 1859 r.]] | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość położona jest na [[ | + | Miejscowość położona jest na Mazurach, w [[Dolina Drwęcy|Dolinie Drwęcy]]<ref>[https://warmaz.pl/mapy/regiony/ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r.]</ref>, nad [[Jezioro Drwęckie|Jeziorem Drwęckim]]. Przez Ostródę przepływa rzeka [[Rzeka Drwęca |Drwęca]]. Miasto jest położone w odległości 36 km na zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]]. |
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Geneza nazwy miasta związana jest z miejscowością ''Osterode'' w górach Harzu w Dolnej Saksonii. Z tego miasta pochodzili pierwsi dolnosaksońscy osadnicy. W źródłach spotykamy się między innymi z następującymi odmianami nazwy: ''Ostirroda'', ''Osterroda'', ''Osteroda'', ''Osterode'', ''Osterrodt''. | Geneza nazwy miasta związana jest z miejscowością ''Osterode'' w górach Harzu w Dolnej Saksonii. Z tego miasta pochodzili pierwsi dolnosaksońscy osadnicy. W źródłach spotykamy się między innymi z następującymi odmianami nazwy: ''Ostirroda'', ''Osterroda'', ''Osteroda'', ''Osterode'', ''Osterrodt''. | ||
| − | |||
| − | Istnienie szkoły w mieście jest poświadczone w źródłach z początku XV wieku. Od XVI do XVIII wieku funkcjonowały oddzielnie szkoły polska i niemiecka. W 1825 roku zostały połączone. Przed wybuchem | + | Początki Ostródy sięgają drugiej połowy XIII wieku. W okolicach 1270 roku, a najpewniej w roku 1302 [[zakon krzyżacki] w miejsce [[Prusowie |staropruskiego]] grodu wzniósł warownię, wokół której zaczęło rozwijać się osiedle. Władze krzyżackie w roku 1341 utworzyły osobne komturstwo ostródzkie – jeden z 27 okręgów w państwie. Prawo miejskie chełmińskie otrzymała Ostróda prawdopodobnie w 1329 roku od komtura dzierzgońskiego [[Luther von Braunschweig|Lutra z Brunszwiku]]. Informacje dotyczące tego dokumentu zachowały się w potwierdzeniach lokacji z lat 1335 i 1348. W tym okresie Ostródę zamieszkiwali głównie Niemcy, Prusowie i częściowo Polacy. |
| − | + | ||
| − | W | + | W połowie XIV wieku miasto pełniło funkcję siedziby prokuratorów w komturstwie dzierzgońskim. W drugiej połowie XIV wieku komtur [[Günther von Hohenstein]] rozpoczął budowę [[lkwim: Zamek w Ostródzie|zamku]]. Miasto wokół zamku rozbudowywano przez cały omawiany okres. 18 lipca 1410 roku wojska polsko–litewskie zajęły Ostródę. 22 lipca mieszkańcy złożyli hołd wierności królowi polskiemu. Władysław Jagiełło nadał Ostródę jako lenno księciu Januszowi Mazowieckiemu. 19 września miasto ponownie przejęli Krzyżacy. Do założonego w 1440 roku [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]] skierowanego przeciw Zakonowi przystąpiło 13 delegatów ostródzkiego rycerstwa. Od roku 1525 miasto było siedzibą starostwa, a następnie od 1818 roku powiatu. |
| + | |||
| + | Istnienie szkoły w mieście jest poświadczone w źródłach z początku XV wieku. Od XVI do XVIII wieku funkcjonowały oddzielnie szkoły polska i niemiecka. W 1825 roku zostały połączone. Przed wybuchem II wojny światowej w Ostródzie działały 4 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, szkoła zawodowa i szkoła gospodarstwa domowego. | ||
| + | |||
| + | W XVI–XVIII wieku w Ostródzie krzyżowały się ważne drogi handlowe. Jedna z dróg lądowych biegła od Warszawy przez Mławę, [[Działdowo]], [[Nidzica|Nidzicę]], Ostródę, [[Morąg]] do [[Elbląg|Elbląga]] i Gdańska. Kolejnym popularnym szlakiem była trasa Gdańsk - Ostróda przez Elbląg, [[Pasłęk]], Morąg, [[Ruś]] i [[Szeląg]]. | ||
W pierwszej połowie XVII wieku miasto ucierpiało z powodu zarazy, a następnie stacjonowania wojsk szwedzkich Gustawa Adolfa. | W pierwszej połowie XVII wieku miasto ucierpiało z powodu zarazy, a następnie stacjonowania wojsk szwedzkich Gustawa Adolfa. | ||
| − | |||
W 1788 wybuchł pożar, który strawił prawie całe miasto. Po pożarze opustoszała i zniszczona Ostróda liczyła zaledwie 400 mieszkańców. | W 1788 wybuchł pożar, który strawił prawie całe miasto. Po pożarze opustoszała i zniszczona Ostróda liczyła zaledwie 400 mieszkańców. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | W | + | W 1807 roku na [[lkwim: Zamek w Ostródzie|zamku w Ostródzie]] gościł cesarz Napoleon Bonaparte. Napoleon spędził w mieście ponad dwa miesiące (od 21 lutego do 1 kwietnia), po czym przeniósł się do pałacu hrabiów Dohna–Finckenstein w [[Kamieniec| Kamieńcu]] koło [[Susz| Susza]]. W tym okresie pojawiła się nowa nazwa jeziora [[Jezioro Załk|Załk]], które zaczęto nazywać [[Jezioro Francuskie|Jeziorem Francuskim]]. Znaleziono w nim bowiem zwłoki 18 żołnierzy francuskich utopionych przez dwóch [[Mazurzy|Mazurów]], braci Adama i Jana Pastewków. Bracia ukryli w jeziorze ciała zabitych przez tutejszą ludność Francuzów, którzy mieli skrzywdzić miejscową dziewczynę. Pastewkowie zostali aresztowani i rozstrzelani. |
| − | |||
| + | Do roku 1848 ze względu na dużą liczbę stodół i słomiane strzechy domów mieszkalnych obowiązywał zakaz palenia tytoniu na ulicach. Miasto w XIX i na początku XX wieku wyróżniało się znacznym odsetkiem osób trudniących się zawodem szewca. W roku 1835 było ich 46, w 1851 liczba wzrosła do 50, aby w 1904 roku osiągnąć wynik 124 osób. W latach 1883–1884 pod redakcją [[Jan Sembrzycki |Jana Karola Sembrzyckiego]] ukazywało się pismo [[Mazur|"Mazur"]], zaś na początku XX wieku [[Franciszek Pośpieszyński]] wydawał [[Goniec Mazurski|"Gońca Mazurskiego"]]. | ||
| − | + | W latach 1871-1873 powstała magistrala kolejowa Toruń – [[Iława]] – Ostróda – [[Korsze]] – [[Wystruć]]. Magistrala stała się jednym z odcinków szlaku łączącego Paryż z Petersburgiem. | |
| + | W czasie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w 60%. | ||
| + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach wynosiła | ||
*1787 r. – 1 539 osób | *1787 r. – 1 539 osób | ||
| − | |||
*1816 r. – 2 180 osób | *1816 r. – 2 180 osób | ||
| − | |||
*1895 r. – 11 278 osób | *1895 r. – 11 278 osób | ||
| − | |||
*1910 r. – 14 364 osoby | *1910 r. – 14 364 osoby | ||
| − | |||
*1939 r. – 19 949 osób | *1939 r. – 19 949 osób | ||
| − | |||
==Gospodarka== | ==Gospodarka== | ||
| − | W mieście działają przede wszystkim firmy | + | W mieście działają przede wszystkim firmy handlowo–usługowe, sklepy spożywcze, odzieżowe i wielobranżowe, firmy związane ze sportami wodnymi: [["Ostróda Yacht" Sp. z o.o.]], [[AM JACHT SERVICE]], [[AM YACHT Daniel Margalski]], [[Aquapark Ostróda]]. Kolejną ważną część lokalnej gospodarki stanowi gastronomia, budownictwo (m.in. [[OPB Development]]), usługi [[Agroturystyka |agroturystyczne]], hurtownie, zakłady meblarskie, zakłady przetwórstwa i produkcji artykułów spożywczych – [[Morliny]], [[Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowe Indyk-Mazury Sp. z o.o., Sp. k.]], [[Zakład Przetwórstwa Mięsnego "Pabich" Dariusz Pabich]]. W mieście istnieje [[Zakład Poligraficzny OSTGRAF]], a także księgarnie: "Popularna", "Impuls" i "Lexica" (zob. też [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji]]). W mieście znajduje się biuro powiatowe [[Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Warmińsko–Mazurski Oddział Regionalny w Olsztynie |Warmińsko–Mazurskiego Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa]]. |
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko–mazurskiego]] z 2013 r. obszar gminy Ostróda został zakwalifikowany do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski | Tygrysów warmińsko–mazurskich]] – obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe. |
| − | |||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| − | W miejscowości działa [[lkwim:Centrum Kultury w Ostródzie |Centrum Kultury]], [[lkwim: Miejska Biblioteka Publiczna w Ostródzie|Miejska Biblioteka Publiczna]], [[Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna w Elblągu Filia w Ostródzie | filia | + | W miejscowości działa [[lkwim:Centrum Kultury w Ostródzie |Centrum Kultury]], [[lkwim: Miejska Biblioteka Publiczna w Ostródzie|Miejska Biblioteka Publiczna]], [[Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna w Elblągu Filia w Ostródzie | filia Warmińsko–Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej w Elblągu]], a od 2000 r. [[lkwim:Muzeum w Ostródzie|muzeum]]. Funkcjonowała tu także [[lkwim:Agencja Ochrony Dóbr Kultury – Izba Muzealna w Ostródzie |Agencja Ochrony Dóbr Kultury – Izba Muzealna w Ostródzie]]. |
| − | W Ostródzie wydawane są: [[lkwim:Panorama Powiatu Ostródzkiego|Panorama Powiatu Ostródzkiego]], [[ | + | W Ostródzie wydawane są: [[lkwim:Panorama Powiatu Ostródzkiego|Panorama Powiatu Ostródzkiego]], "[[Nasz Głos – tygodnik lokalny regionu ostródzkiego]]", a także "[[Rozmaitości Ostródzkie"]] i "[[Gazeta Ostródzka]]", będąca wkładką do piątkowego wydania [[lkwim:Gazeta Olsztyńska|"Gazety Olsztyńskiej"]]. |
==Wydarzenia kulturalne== | ==Wydarzenia kulturalne== | ||
Ostróda znana jest z organizowanych cyklicznie festiwali muzycznych: [[lkwim:Alter Kultur Fest - Ostróda|Alter Kultur Fest]], a przede wszystkim najpopularniejszego [[lkwim: Ostróda Reggae Festival|Ostróda Reggae Festival]], którego historia sięga 1983 roku. W mieście organizowane były też inne imprezy i wydarzenia artystyczne, zarówno cykliczne, jak i jednorazowe, jak np.: | Ostróda znana jest z organizowanych cyklicznie festiwali muzycznych: [[lkwim:Alter Kultur Fest - Ostróda|Alter Kultur Fest]], a przede wszystkim najpopularniejszego [[lkwim: Ostróda Reggae Festival|Ostróda Reggae Festival]], którego historia sięga 1983 roku. W mieście organizowane były też inne imprezy i wydarzenia artystyczne, zarówno cykliczne, jak i jednorazowe, jak np.: | ||
*[[lkwim: Ogólnopolski Festiwal Ognia w Ostródzie|Ogólnopolski Festiwal Ognia]] | *[[lkwim: Ogólnopolski Festiwal Ognia w Ostródzie|Ogólnopolski Festiwal Ognia]] | ||
| − | *[[lkwim:Ogólnopolski Festiwal „Blues w Ostródzie” |Ogólnopolski Festiwal | + | *[[lkwim:Ogólnopolski Festiwal „Blues w Ostródzie” |Ogólnopolski Festiwal ''Blues w Ostródzie'']] |
| − | *[[lkwim: Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy - Grand Prix Polski Młodzieży i Juniorów | Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy | + | *[[lkwim: Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy - Grand Prix Polski Młodzieży i Juniorów | Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy – Grand Prix Polski Młodzieży i Juniorów]] |
*[[lkwim:Ostródzkie Kaziuki Wileńskie 2011 |Ostródzkie Kaziuki Wileńskie]] | *[[lkwim:Ostródzkie Kaziuki Wileńskie 2011 |Ostródzkie Kaziuki Wileńskie]] | ||
| − | *[[lkwim:Plener Rzeźbiarsko-Malarski Ziemi Ostródzkiej |Plener | + | *[[lkwim:Plener Rzeźbiarsko-Malarski Ziemi Ostródzkiej |Plener Rzeźbiarsko–Malarski Ziemi Ostródzkiej]] |
*[[lkwim:Dni Kultury Chrześcijańskiej 2007 w Ostródzie |Dni Kultury Chrześcijańskiej]] | *[[lkwim:Dni Kultury Chrześcijańskiej 2007 w Ostródzie |Dni Kultury Chrześcijańskiej]] | ||
*[[lkwim:Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe |Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe]] | *[[lkwim:Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe |Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe]] | ||
*[[lkwim:Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej - Ostróda 2010|Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej]] | *[[lkwim:Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej - Ostróda 2010|Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej]] | ||
| − | *[[lkwim:Ogólnopolski Konkurs Poetycki O „Laur Zielonego Liścia” im. Michała Kajki |Ogólnopolski Konkurs Poetycki | + | *[[lkwim:Ogólnopolski Konkurs Poetycki O „Laur Zielonego Liścia” im. Michała Kajki |Ogólnopolski Konkurs Poetycki o "Laur Zielonego Liścia" im. Michała Kajki]] |
*[[lkwim:Dni Ostródy 1980 |Dni Ostródy]] | *[[lkwim:Dni Ostródy 1980 |Dni Ostródy]] | ||
*[[lkwim:Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO |Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO]] | *[[lkwim:Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO |Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO]] | ||
*[[lkwim:Festiwal Piosenki Niemieckiej w Ostródzie |Festiwal Piosenki Niemieckiej]] | *[[lkwim:Festiwal Piosenki Niemieckiej w Ostródzie |Festiwal Piosenki Niemieckiej]] | ||
*[[lkwim:Zamkowe Spotkania Taneczne Ostródzie |Zamkowe Spotkania Taneczne]] | *[[lkwim:Zamkowe Spotkania Taneczne Ostródzie |Zamkowe Spotkania Taneczne]] | ||
| − | *[[lkwim:150-lecie Kanału Ostródzko-Elbląskiego | | + | *[[lkwim:150-lecie Kanału Ostródzko-Elbląskiego |150–lecie Kanału Ostródzko–Elbląskiego]] |
*[[lkwim:150 rocznica śmierci Gustawa Hermana Marcina Gizewiusza |150 rocznica śmierci Gustawa Hermana Marcina Gizewiusza]] | *[[lkwim:150 rocznica śmierci Gustawa Hermana Marcina Gizewiusza |150 rocznica śmierci Gustawa Hermana Marcina Gizewiusza]] | ||
*[[lkwim:Wystawa Fotografii PANGEA w Ostródzie |Wystawa Fotografii PANGEA]] | *[[lkwim:Wystawa Fotografii PANGEA w Ostródzie |Wystawa Fotografii PANGEA]] | ||
*[[lkwim:Jesień Poetycka 2007 |Jesień Poetycka 2007]] | *[[lkwim:Jesień Poetycka 2007 |Jesień Poetycka 2007]] | ||
| − | *[[lkwim:Konkurs Literacki z okazji 40-lecia Wyzwolenia Ostródy |Konkurs Literacki z okazji | + | *[[lkwim:Konkurs Literacki z okazji 40-lecia Wyzwolenia Ostródy |Konkurs Literacki z okazji 40–lecia Wyzwolenia Ostródy]] |
| − | *[[lkwim:Konkurs Literacki z okazji 41-lecia Wyzwolenia Ostródy|Konkurs Literacki z okazji | + | *[[lkwim:Konkurs Literacki z okazji 41-lecia Wyzwolenia Ostródy|Konkurs Literacki z okazji 41–lecia Wyzwolenia Ostródy]] |
*[[lkwim:Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy|Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy]] | *[[lkwim:Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy|Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy]] | ||
*[[lkwim:Sesja Literacka ‘75 w Ostródzie |Sesja Literacka ‘75]] | *[[lkwim:Sesja Literacka ‘75 w Ostródzie |Sesja Literacka ‘75]] | ||
| − | *[[lkwim:Sesja naukowa „Grunwald w świadomości Polaków” |Sesja naukowa | + | *[[lkwim:Sesja naukowa „Grunwald w świadomości Polaków” |Sesja naukowa "Grunwald w świadomości Polaków"]] |
| − | *[[lkwim:Polskie 50-lecie Literackie |Polskie | + | *[[lkwim:Polskie 50-lecie Literackie |Polskie 50–lecie Literackie]] |
| − | *[[lkwim:Konkurs „Ostróda-Osterode nasze miasta" 2004 |Konkurs | + | *[[lkwim:Konkurs „Ostróda-Osterode nasze miasta" 2004 |Konkurs "Ostróda–Osterode nasze miasta"]] |
| − | *[[lkwim:Konkurs plastyczny „Dary Lasu” |Konkurs plastyczny | + | *[[lkwim:Konkurs plastyczny „Dary Lasu” |Konkurs plastyczny "Dary Lasu"]] |
| − | *[[lkwim:Uroczysty Koncert „Epopeja Grunwaldzka” |Koncert | + | *[[lkwim:Uroczysty Koncert „Epopeja Grunwaldzka” |Koncert "Epopeja Grunwaldzka"]] |
| − | *imprezy towarzyszące w ramach [[lkwim:Dni Bretanii |Dni Bretanii]], [[lkwim:Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie | | + | *imprezy towarzyszące w ramach [[lkwim:Dni Bretanii |Dni Bretanii]], [[lkwim:Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie |Warmińsko–Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie]], [[lkwim:Dni Muzyki im. Feliksa Nowowiejskiego - 1988 |Dni Muzyki im. Feliksa Nowowiejskiego]], [[lkwim:Europejskie Dni Dziedzictwa 2009 na Warmii i Mazurach |Europejskich Dni Dziedzictwa na Warmii i Mazurach]] |
| − | |||
==Zespoły i grupy artystyczne związane z Ostródą== | ==Zespoły i grupy artystyczne związane z Ostródą== | ||
*[[lkwim:Agonya |Agonya]] | *[[lkwim:Agonya |Agonya]] | ||
| Linia 136: | Linia 132: | ||
*[[lkwim:Tuesday |Tuesday]] | *[[lkwim:Tuesday |Tuesday]] | ||
*[[Zespół Śpiewaczy "Jodły"]] | *[[Zespół Śpiewaczy "Jodły"]] | ||
| − | |||
==Religia== | ==Religia== | ||
*[[Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka w Ostródzie |Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka]] | *[[Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka w Ostródzie |Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka]] | ||
*[[Parafia pw. Świętego Franciszka z Asyżu w Ostródzie |Parafia pw. Świętego Franciszka z Asyżu]] | *[[Parafia pw. Świętego Franciszka z Asyżu w Ostródzie |Parafia pw. Świętego Franciszka z Asyżu]] | ||
*[[Parafia pw. Świętej Faustyny w Ostródzie |Parafia pw. Świętej Faustyny]] | *[[Parafia pw. Świętej Faustyny w Ostródzie |Parafia pw. Świętej Faustyny]] | ||
| − | *[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ostródzie|Parafia | + | *[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ostródzie|Parafia Ewangelicko–Augsburska]] |
*[[Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Ostródzie |Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów]] | *[[Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Ostródzie |Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów]] | ||
| − | |||
==Szkolnictwo== | ==Szkolnictwo== | ||
| − | Szkolnictwo lokalne reprezentuje: | + | Szkolnictwo lokalne reprezentuje: 6 przedszkoli, 7 szkół podstawowych, 5 gimnazjów, 7 liceów, 2 szkoły policealne, szkoła specjalna], 2 ośrodki szkolno–wychowawcze, 6 szkół technicznych oraz 4 zasadnicze szkoły zawodowe. |
*[[Przedszkole Miejskie nr 1 w Ostródzie |Przedszkole Miejskie nr 1]] | *[[Przedszkole Miejskie nr 1 w Ostródzie |Przedszkole Miejskie nr 1]] | ||
| Linia 172: | Linia 166: | ||
*[[Stowarzyszenie na rzecz Jakości Opieki Medycznej]] | *[[Stowarzyszenie na rzecz Jakości Opieki Medycznej]] | ||
*[[Zachodniomazurskie Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych i Pilotów Wycieczek w Ostródzie]] | *[[Zachodniomazurskie Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych i Pilotów Wycieczek w Ostródzie]] | ||
| − | * | + | *[[Związek Gmin Kanału Ostródzko–Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego]] |
| − | + | *[[Związek Gmin Regionu Ostródzko–Iławskiego "Czyste Środowisko"]] | |
== Bezpieczeństwo == | == Bezpieczeństwo == | ||
W Ostródzie znajduje się [[Komenda Powiatowa Policji w Ostródzie |Komenda Powiatowa Policji]], [[Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Ostródzie |Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej]], a także [[Wojskowa Komenda Uzupełnień w Ostródzie |Wojskowa Komenda Uzupełnień]]. W mieście działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Ostródzie|Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | W Ostródzie znajduje się [[Komenda Powiatowa Policji w Ostródzie |Komenda Powiatowa Policji]], [[Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Ostródzie |Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej]], a także [[Wojskowa Komenda Uzupełnień w Ostródzie |Wojskowa Komenda Uzupełnień]]. W mieście działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Ostródzie|Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | ||
| − | |||
==Sport== | ==Sport== | ||
| − | W Ostródzie działa klub sportowy [[MLKS Foto | + | W Ostródzie działa klub sportowy [[MLKS Foto Ola]], [[Stowarzyszenie "Gladius"]], [[UKS Shizoku"]], [[KS Sokół Ośrodek Sportów Wodnych]], [[OKS Sokół]], [[MLKS Ostródzianka]], sekcja lekkoatletyczna dziewcząt i chłopców [[MLKS]]oraz [[UMKS Orkan]]. W mieście funkcjonuje [[LZS|Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe]] w Ostródzie. |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
*[[lkwim:zamek w Ostródzie|zamek]] położony nad Jeziorem Drwęckim był siedzibą komturstwa; jego budowa trwała od 1349 do około 1380 roku; odbudowywany od 1977 roku | *[[lkwim:zamek w Ostródzie|zamek]] położony nad Jeziorem Drwęckim był siedzibą komturstwa; jego budowa trwała od 1349 do około 1380 roku; odbudowywany od 1977 roku | ||
| − | *[[Kanał | + | *[[Kanał Elbląski]] – budowę rozpoczęto w [[Miłomłyn|Miłomłynie]] 28 października 1848 roku, budowniczym kanału był [[Georg Jacob Steenke]] |
| − | * | + | *[[Cmentarz wojenny w Ostródzie|cmentarz wojenny]] z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]], pochowano na nim 254 żołnierzy niemieckich zmarłych wskutek odniesionych ran, a także weteranów zmarłych w latach dwudziestych; obok Niemców pochowano 5 żołnierzy rosyjskich i 1 żołnierza rumuńskiego |
| − | * | + | *na terenie [[Cmentarz rzymskokatolicki w Ostródzie|cmentarza rzymskokatolickiego]] pochowano w nieustalonej lokalizacji 4 żołnierzy niemieckich, którzy prawdopodobnie zmarli wskutek odniesionych ran w miejscowym lazarecie; kolejna kwatera wojenna o nieustalonej lokalizacji znajduje się na starym cmentarzu ewangelickim przy ulicy Spokojnej – pochowano w niej 11 żołnierzy niemieckich |
| − | * | + | *pojedyncze mogiły żołnierzy niemieckich położone są w nieustalonej lokalizacji na terenie nowego [[Cmentarz ewangelicki w Ostródzie|cmentarza ewangelickiego]] oraz na [[Cmentarz żydowski w Ostródzie|cmentarzu żydowskim]] |
| − | *[[lkwim:Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Ostródzie| | + | *[[lkwim:Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Ostródzie|kościół neogotycki]] z lat 1856–1875, wieża dobudowana na początku XX wieku; w kościele znajduje się słynna [[lkwim:Rzeźba Marii z ciałem Chrystusa z kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Ostródzie |gotycka rzeźba]] |
| − | *[[Kościół ewangelicko-metodystyczny w Ostródzie| | + | *[[Kościół ewangelicko-metodystyczny w Ostródzie|kościół ewangelicko–metodystyczny]] neogotycki z lat 1907–1909; wieża kościelna, na którą wiedzie 105 schodów, stanowi punkt widokowy na całą Ostródę, ponadto mieści w sobie 3 dzwony (największy o średnicy 148 cm) oraz mechanizm zegarowy |
| − | * | + | *fragment gotyckich murów obronnych z XV wieku |
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Dominika Savio w Ostródzie| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Dominika Savio w Ostródzie|kościół gotycki]] odbudowany po zniszczeniach wojennych, pochodzący z XIV wieku |
| − | * | + | *neogotycka [[Wieża ciśnień w Ostródzie|wieża ciśnień]] pochodząca z przełomu XIX i XX wieku |
| − | + | == Pomniki== | |
| − | |||
| − | |||
*[[lkwim:Fontanna Trzech Cesarzy w Ostródzie |Fontanna Trzech Cesarzy]] | *[[lkwim:Fontanna Trzech Cesarzy w Ostródzie |Fontanna Trzech Cesarzy]] | ||
*[[lkwim:Pomnik Gustawa Gizewiusza w Ostródzie |Pomnik Gustawa Gizewiusza]] | *[[lkwim:Pomnik Gustawa Gizewiusza w Ostródzie |Pomnik Gustawa Gizewiusza]] | ||
| Linia 208: | Linia 199: | ||
*[[lkwim:Tablica V Wileńskiej Brygady AK w Ostródzie |Tablica V Wileńskiej Brygady AK]] | *[[lkwim:Tablica V Wileńskiej Brygady AK w Ostródzie |Tablica V Wileńskiej Brygady AK]] | ||
*[[lkwim:Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie |Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie]] | *[[lkwim:Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie |Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | * | + | *szlak kajakowy o długości 79 km – przebieg trasy: [[Idzbark]] – Ostróda – [[Samborowo]] – [[Nowe Miasto Lubawskie]] – [[Kurzętnik]] – [[Nielbark]] |
| − | *[[Szlak pieszy Ostróda | + | *[[Szlak pieszy Ostróda – Jezioro Drwęckie – Piławki|szlak pieszy Ostróda – Jezioro Drwęckie – Piławki]] |
| − | *[[Szlak pieszy Ostróda | + | *[[Szlak pieszy Ostróda – śluza Mała Ruś – Piławki|szlak pieszy Ostróda – śluza Mała Ruś – Piławki]] |
| − | *[[Szlak św. Jakuba: Olsztyn | + | *[[Szlak św. Jakuba: Olsztyn – Lipowiec|szlak św. Jakuba]] – przebieg trasy: Olsztyn – [[Łupstych]] – [[Gietrzwałd]] – [[Tomaryny]] – [[Guzowy Piec]] – [[Parwółki]] – [[Stare Jabłonki]] – Ostróda – Samborowo – [[Frednowy]] – [[Tynwałd]] – [[Szałkowo]] – Iława – [[Radomno]] – Nowe Miasto Lubawskie – [[Lipowiec]] – dalej do Torunia |
| − | *[[Szlak Kanału Elbląskiego]] | + | *[[Szlak Kanału Elbląskiego|szlak Kanału Elbląskiego]] – Ostróda – Miłomłyn – Morąg – [[Małdyty]] – Pasłęk – Elbląg – [[Raczki Elbląskie]] – [[Jelonki]] – [[Drulity]] – [[Zalewo]] – Susz – [[Kisielice]] – [[Szymbark]] – Iława – Tynwałd – [[Boreczno]] – Miłomłyn – Ostróda |
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[lkwim:Romuald Aramowicz |Romuald Aramowicz]] (ur. 1943) | + | *[[lkwim:Romuald Aramowicz |Romuald Aramowicz]] (ur. 1943) – fotografik amator, bibliotekarz |
| − | *[[lkwim:Ireneusz Betlewicz |Ireneusz Betlewicz]] (ur. 1954) | + | *[[lkwim:Ireneusz Betlewicz |Ireneusz Betlewicz]] (ur. 1954) – poeta, artysta malarz |
*[[Hugo Bonk]] (1861-1936) - nauczyciel, wydawca źródeł historycznych, historiograf Olsztyna | *[[Hugo Bonk]] (1861-1936) - nauczyciel, wydawca źródeł historycznych, historiograf Olsztyna | ||
| − | *[[lkwim:Ryszard Bogucki |Ryszard Bogucki]] (ur. 1959) | + | *[[lkwim:Ryszard Bogucki |Ryszard Bogucki]] (ur. 1959) – pedagog, fotografik amator, działacz społeczno–kulturalny, prezes Ostródzkiego Stowarzyszenia Kulturowego „Sasinia” |
| − | *[[Włodzimierz | + | *[[Włodzimierz Brodiuk]] (ur. 1954) – samorządowiec, radny miasta, starosta powiatu ostródzkiego |
| − | *[[Gustaw Marek Brzezin]] (ur. 1958) | + | *[[Gustaw Marek Brzezin]] (ur. 1958) – doktor nauk rolniczych, wieloletni samorządowiec, wójt gminy Ostróda, wicemarszałek województwa warmińsko–mazurskiego |
| − | *[[lkwim:Marian Brzostek |Marian Brzostek]] (ur. 1935) | + | *[[lkwim:Marian Brzostek |Marian Brzostek]] (ur. 1935) – fotografik amator |
| − | *[[lkwim:Wiesław Brzozowski |Wiesław Brzozowski]] (ur. 1959) | + | *[[lkwim:Wiesław Brzozowski |Wiesław Brzozowski]] (ur. 1959) – urodzony w Ostródzie dziennikarz radiowy, nauczyciel |
| − | *[[lkwim:Andrzej Bukowski |Andrzej Bukowski]] (ur. 1969) | + | *[[lkwim:Andrzej Bukowski |Andrzej Bukowski]] (ur. 1969) – urodzony w Ostródzie multiinstrumentalista, aranżer, kompozytor |
| − | *[[lkwim:Anna Burzyńska |Anna Burzyńska]] (ur. 1934) | + | *[[lkwim:Anna Burzyńska |Anna Burzyńska]] (ur. 1934) – bibliotekarka, dyrektorka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostródzie |
| − | *[[lkwim:Alicja Bykowska-Salczyńska |Alicja | + | *[[lkwim:Alicja Bykowska-Salczyńska |Alicja Bykowska–Salczyńska]] (ur. 1953) – urodzona w Ostródzie poetka, autorka słuchowisk radiowych, wieloletnia nauczycielka języka polskiego |
| − | *[[Lkwim:Krystyna Ceglińska-Gliniewicz |Krystyna Ceglińska-Gliniewicz]] (ur. 1940) | + | *[[Lkwim:Krystyna Ceglińska-Gliniewicz |Krystyna Ceglińska-Gliniewicz]] (ur. 1940) – nauczycielka, poetka |
| − | *[[lkwim:Dominika Chyc-Smoleńska |Dominika Chyc-Smoleńska]] (ur. 1978) | + | *[[lkwim:Dominika Chyc-Smoleńska |Dominika Chyc-Smoleńska]] (ur. 1978) – poetka, prozaik |
| − | *[[lkwim:Marian Ciunelis |Marian Ciunelis]] (ur. 1922) | + | *[[lkwim:Marian Ciunelis |Marian Ciunelis]] (ur. 1922) – malarz amator |
| − | *[[lkwim:Alicja Czerniawska |Alicja Czerniawska]] (ur. 1955) | + | *[[lkwim:Alicja Czerniawska |Alicja Czerniawska]] (ur. 1955) – bibliotekarka, animatorka kultury, przewodnik turystyczny |
| − | *[[lkwim:Ryszard Czerwiński |Ryszard Czerwiński]] ( | + | *[[lkwim:Ryszard Czerwiński |Ryszard Czerwiński]] (1937–2010) – artysta fotografik |
| − | *[[lkwim:Alfred Czesla |Alfred Czesla]] (ur. 1945) | + | *[[lkwim:Alfred Czesla |Alfred Czesla]] (ur. 1945) – socjolog, mazurski działacz społeczny, w latach 1990–1991 uczestniczył w założeniu Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej w Ostródzie |
| − | *[[lkwim:Zdzisław Danowski |Zdzisław Danowski]] (ur. 1922) | + | *[[lkwim:Zdzisław Danowski |Zdzisław Danowski]] (ur. 1922) – malarz amator |
| − | *[[lkwim:Jan Dąbrowski |Jan Dąbrowski]] (ur. 1942) | + | *[[lkwim:Jan Dąbrowski |Jan Dąbrowski]] (ur. 1942) – fizyk, nauczyciel, publicysta, pisarz, poeta |
| − | *[[Olgierd Dąbrowski]] (ur. 1952) | + | *[[Olgierd Dąbrowski]] (ur. 1952) – dziennikarz, samorządowiec, burmistrz Ostródy |
| − | *[[lkwim:Jan Dębski-Dzundza |Jan | + | *[[lkwim:Jan Dębski-Dzundza |Jan Dębski–Dzundza]] (1903–1967) – nauczyciel, redaktor, działacz kulturalno–oświatowy |
| − | *[[lkwim:Waldemar Dziakiewicz |Waldemar Dziakiewicz]] (ur. 1970) | + | *[[lkwim:Waldemar Dziakiewicz |Waldemar Dziakiewicz]] (ur. 1970) – nauczyciel, wykładowca akademicki, śpiewak |
| − | *[[lkwim:Jadwiga Dzilińska |Jadwiga Dzilińska]] ( | + | *[[lkwim:Jadwiga Dzilińska |Jadwiga Dzilińska]] (1953–1984) – instruktorka tańca, choreograf, artystka plastyk, autorka tkanin artystycznych |
| − | *[[lkwim:Mirosława | + | *[[lkwim:Mirosława Dzilińska |Mirosława Barbara Dzilińska]] (ur. 1959) – bibliotekarka, animatorka kultury |
| − | *[[lkwim:Andrzej Fabisiak |Andrzej Fabisiak]] (ur. 1953) | + | *[[lkwim:Andrzej Fabisiak |Andrzej Fabisiak]] (ur. 1953) – urodzony w Ostródzie reżyser, pedagog, animator kultury, felietonista |
| − | *[[lkwim:Sławomir Fafiński |Sławomir Fafiński]] (ur. 1952) | + | *[[lkwim:Sławomir Fafiński |Sławomir Fafiński]] (ur. 1952) – poeta, redaktor, wydawca |
| − | *[[lkwim:Adam Feczko |Adam Feczko]] ( | + | *[[lkwim:Adam Feczko |Adam Feczko]] (1913–1997) – malarz amator, akwarelista, współzałożyciel Klubu Plastyka Amatora w Ostródzie |
| − | *[[lkwim:Halina Gamdzyk-Kalińska |Halina Gamdzyk-Kalińska]] (ur. 1951) | + | *[[lkwim:Halina Gamdzyk-Kalińska |Halina Gamdzyk-Kalińska]] (ur. 1951) – poetka |
| − | *[[Gustaw Gizewiusz]] ( | + | *[[Gustaw Gizewiusz]] (1810–1848) – pastor polskiej parafii, działacz społeczny, redaktor ełckiego „Przyjaciela Ludu” |
| − | *[[lkwim:Anna | + | *[[lkwim:Anna Głowińska |Anna Elżbieta Głowińska]] (ur. 1958) – bibliotekarka, organizatorka i animatorka kultury, dyrektorka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostródzie |
| − | *[[lkwim:Franciszek Godek |Franciszek Godek]] (ur. 1931) | + | *[[lkwim:Franciszek Godek |Franciszek Godek]] (ur. 1931) – poeta ludowy |
| − | *[[lkwim:Tomasz Gudaczewski |Tomasz Gudaczewski]] (ur. 1969) | + | *[[lkwim:Tomasz Gudaczewski |Tomasz Gudaczewski]] (ur. 1969) – artysta grafik, kolekcjoner, antykwariusz |
| − | *[[lkwim:Wojciech Gudaczewski |Wojciech Gudaczewski]] (ur. 1969) | + | *[[lkwim:Wojciech Gudaczewski |Wojciech Gudaczewski]] (ur. 1969) – animator życia kulturalnego w powiecie ostródzkim |
| − | *[[lkwim:Lesław | + | *[[lkwim:Lesław Hankiewicz |Lesław Andrzej Hankiewicz]] – malarz, podróżnik |
| − | *[[Stanisław Hertel]] ( | + | *[[Stanisław Hertel]] (1905–1996) – nauczyciel, działacz społeczno-oświatowy |
| − | *[[Jakub Fryderyk Hoffman]] ( | + | *[[Jakub Fryderyk Hoffman]] (1758–1830) – lekarz legionów polskich we Włoszech, przyrodnik, profesor szkoły lekarskiej Uniwersytetu Warszawskiego i założyciel Ogrodu Botanicznego w Warszawie, członek loży masońskiej |
| − | *[[Grzegorz Igliński]] (ur. 1956) | + | *[[Grzegorz Igliński]] (ur. 1956) – urodzony w Ostródzie literaturoznawca, profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie |
| − | *[[lkwim:Edward Ilasz |Edward Ilasz]] (ur. 1924) | + | *[[lkwim:Edward Ilasz |Edward Ilasz]] (ur. 1924) – malarz amator |
| − | *[[lkwim:Jan Jaskółowski |Jan Jaskółowski]] (ur. 1934) | + | *[[lkwim:Jan Jaskółowski |Jan Jaskółowski]] (ur. 1934) – malarz amator |
| − | *[[lkwim:Paweł Jaszczuk |Paweł Jaszczuk]] (ur. 1954) | + | *[[lkwim:Paweł Jaszczuk |Paweł Jaszczuk]] (ur. 1954) – urodzony w Ostródzie prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki |
| − | *[[lkwim:Edmund Kajetanek |Edmund Kajetanek]] (ur. 1930) | + | *[[lkwim:Edmund Kajetanek |Edmund Kajetanek]] (ur. 1930) – działacz kulturalny i oświatowy, pedagog, rzeźbiarz amator |
| − | *[[lkwim:Monika | + | *[[lkwim:Monika Kazimierczyk |Monika Magdalena Kazimierczyk]] (ur. 1979) – animatorka kultury, instruktorka teatralna, reżyserka, teatroterapeutka |
| − | *[[Szczepan Keller]] ( | + | *[[Szczepan Keller]] (1827–1872) – ksiądz katolicki, działacz społeczno–oświatowy, pisarz ludowy |
| − | *[[ | + | *[[Zbigniew Kieżun]] (ur. 1950) – trener piłki nożnej, szkoleniowiec ostródzkiego "Sokoła" |
| − | *[[lkwim:Hans Hellmut Kirst |Hans Hellmut Kirst]] ( | + | *[[lkwim:Hans Hellmut Kirst |Hans Hellmut Kirst]] (1914–1989) – urodzony w Ostródzie powieściopisarz, krytyk filmowy |
*[[lkwim:Tadeusz Klabuhn |Tadeusz Klabuhn]] (ur. 1949) – poeta | *[[lkwim:Tadeusz Klabuhn |Tadeusz Klabuhn]] (ur. 1949) – poeta | ||
| − | *[[lkwim:Stefan Kochanowski |Stefan Kochanowski]] (ur. 1936) | + | *[[lkwim:Stefan Kochanowski |Stefan Kochanowski]] (ur. 1936) – malarz amator, fotografik |
| − | *[[lkwim:Andrzej Kowalski |Andrzej Kowalski]] (ur. 1959) | + | *[[lkwim:Andrzej Kowalski |Andrzej Kowalski]] (ur. 1959) – nauczyciel, chórmistrz i dyrygent |
| − | *[[lkwim:Wolfgang Kowalski |Wolfgang Kowalski]] ( | + | *[[lkwim:Wolfgang Kowalski |Wolfgang Kowalski]] (1888–1977) – nauczyciel, redaktor, popularyzator historii i kultury Ziemi Ostródzkiej |
| − | *[[lkwim:Jerzy | + | *[[lkwim:Jerzy Korkozowicz |Jerzy Józef Korkozowicz]] (1919–2003) – pisarz, polonista, pedagog |
*[[Christian Kraus]] (1753-1807) – filozof niemiecki, profesor filozofii praktycznej i kameralistyki, nauk politycznych i finansów, profesor w Królewcu, przyjaciel Immanuela Kanta | *[[Christian Kraus]] (1753-1807) – filozof niemiecki, profesor filozofii praktycznej i kameralistyki, nauk politycznych i finansów, profesor w Królewcu, przyjaciel Immanuela Kanta | ||
| − | *[[lkwim:Marian Krawczyk |Marian Krawczyk]] (ur. 1930) | + | *[[lkwim:Marian Krawczyk |Marian Krawczyk]] (ur. 1930) – malarz amator, rysownik |
| − | *[[Tomasz Krzeszewski]] (ur. 1974) | + | *[[Tomasz Krzeszewski]] (ur. 1974) – tenisista stołowy, zawodnik oraz trener związany z Ostródą, uczestnik Igrzysk Olimpijskich w Sydney w 2000 r. |
| − | *[[Anna Kiwitt-Samulowska]] ( | + | *[[Anna Kiwitt-Samulowska]] (1907–1982) – przedszkolanka polskich ochronek w byłych [[Prusy Wschodnie |Prusach Wschodnich]] |
| − | *[[lkwim:Krystyna Maciejewska |Krystyna Maciejewska]] (ur. 1953) | + | *[[lkwim:Krystyna Maciejewska |Krystyna Maciejewska]] (ur. 1953) – poetka, publicystka |
| − | *[[lkwim:Marian Mackiewicz |Marian Mackiewicz]] (ur. 1948) | + | *[[lkwim:Marian Mackiewicz |Marian Mackiewicz]] (ur. 1948) – rzeźbiarz, dekorator, muzyk |
| − | *[[lkwim:Oskar Maczkowski |Oskar Maczkowski]] ( | + | *[[lkwim:Oskar Maczkowski |Oskar Maczkowski]] (1890–1970) – działacz społeczny, popularyzator wiedzy o Gustawie Gizewiuszu |
| − | *[[lkwim:Teresa Manturo |Teresa Manturo]] | + | *[[lkwim:Teresa Manturo |Teresa Manturo]] – malarka amator |
| − | *[[lkwim:Teresa Marchwicka |Teresa Marchwicka]] (ur. 1922) | + | *[[lkwim:Teresa Marchwicka |Teresa Marchwicka]] (ur. 1922) – bibliotekarka, animatorka kultury |
| − | *[[lkwim:Alfred Markowski |Alfred Markowski]] ( | + | *[[lkwim:Alfred Markowski |Alfred Markowski]] (1930–2002) – poeta, pisarz, satyryk, był współzałożycielem Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury im. Michała Kajki w Ostródzie |
| − | *[[lkwim:Edward Zbigniew Martuszewski |Edward Zbigniew Martuszewski]] ( | + | *[[lkwim:Edward Zbigniew Martuszewski |Edward Zbigniew Martuszewski]] (1921–1982) – krytyk literacki i teatralny, publicysta, tłumacz, prozaik, historyk |
| − | *[[Jan Masztaler]] ( | + | *[[Jan Masztaler]] (1920–2011) – zasłużony działacz kultury fizycznej, współzałożyciel ostródzkiego "Sokoła" |
| − | *[[Aleksander Miśta]] (ur. 1983) | + | *[[Aleksander Miśta]] (ur. 1983) – szachista |
| − | *[[Ewa Mojska-Daszczuk]] (ur. 1957) | + | *[[Ewa Mojska-Daszczuk]] (ur. 1957) – nauczycielka |
| − | *[[lkwim:Wojciech | + | *[[lkwim:Wojciech Muchlado |Wojciech Jerzy Muchlado]] (1921–1992) – tancerz, choreograf, animator kultury |
| − | *[[Czesław | + | *[[Czesław Najmowicz]] (ur. 1955) – polski lekkoatleta, wielokrotny zwycięzca maratonów, działacz społeczny, samorządowiec, burmistrz miasta Ostróda |
| − | *[[lkwim:Danuta Nowakowska |Danuta Nowakowska]] (ur. 1946) | + | *[[lkwim:Danuta Nowakowska |Danuta Nowakowska]] (ur. 1946) – nauczycielka, malarz amator |
| − | *[[lkwim:Dariusz Ociepski |Dariusz Ociepski]] (ur. 1965) | + | *[[lkwim:Dariusz Ociepski |Dariusz Ociepski]] (ur. 1965) – malarz, rysownik, grafik |
| − | *[[lkwim:Tadeusz Oracki |Tadeusz Oracki]] (ur. 1930) | + | *[[lkwim:Tadeusz Oracki |Tadeusz Oracki]] (ur. 1930) – historyk literatury i kultury polskiej, badacz dziejów Warmii i Mazur, krytyk literacki, publicysta, encyklopedysta |
| − | *[[lkwim:Wiesław Pańczak |Wiesław Pańczak]] (ur. 1959) | + | *[[lkwim:Wiesław Pańczak |Wiesław Pańczak]] (ur. 1959) – malarz amator, prezes Klubu Plastyka Amatora w Ostródzie |
| − | *[[lkwim:Agnieszka Pawlak |Agnieszka Pawlak]] (ur. 1976) | + | *[[lkwim:Agnieszka Pawlak |Agnieszka Pawlak]] (ur. 1976) – urodzona w Ostródzie aktorka filmowa i teatralna, śpiewaczka, związana z [[lkwim:Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie |Teatrem im. Stefana Jaracza w Olsztynie]] |
| − | *[[lkwim:Ludwik Pelczarski |Ludwik Pelczarski]] ( | + | *[[lkwim:Ludwik Pelczarski |Ludwik Pelczarski]] (1906–1984) – nauczyciel, działacz społeczny, bibliotekarz |
| − | *[[lkwim:Tadeusz Peter |Tadeusz Peter]] (ur. 1932) | + | *[[lkwim:Tadeusz Peter |Tadeusz Peter]] (ur. 1932) – publicysta, pedagog i nauczyciel |
| − | *[[lkwim:Ala Pisarska |Ala Pisarska]] | + | *[[lkwim:Ala Pisarska |Ala Pisarska]] – poetka, pisarka |
| − | *[[lkwim:Joanna Krystyna Purzycka |Joanna Krystyna Purzycka]] (ur. 1945) | + | *[[lkwim:Joanna Krystyna Purzycka |Joanna Krystyna Purzycka]] (ur. 1945) – bibliotekarka, dyrektorka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostródzie |
| − | *[[lkwim:Jan Purzycki |Jan Purzycki]] (ur. 1948) | + | *[[lkwim:Jan Purzycki |Jan Purzycki]] (ur. 1948) – urodzony w Ostródzie scenarzysta, pisarz, filmowiec |
| − | *[[lkwim:Wanda Rakowicz |Wanda Rakowicz]] (ur. 1948) | + | *[[lkwim:Wanda Rakowicz |Wanda Rakowicz]] (ur. 1948) – nauczycielka, instruktorka plastyki, malarz amator |
| − | *[[lkwim:Wiesław Reginis |Wiesław Reginis]] | + | *[[lkwim:Wiesław Reginis |Wiesław Reginis]] – malarz amator |
| − | *[[lkwim:Anna | + | *[[lkwim:Anna Rutkiewicz |Anna Grażyna Rutkiewicz]] (ur. 1955) – nauczycielka, menedżer kultury, malarz amator |
| − | *[[lkwim:Irena Sitarz |Irena Sitarz]] (ur. 1950) | + | *[[lkwim:Irena Sitarz |Irena Sitarz]] (ur. 1950) – nauczycielka, kompozytorka |
| − | *[[lkwim:Maria Skowrońska |Maria Skowrońska]] (ur. 1950) | + | *[[lkwim:Maria Skowrońska |Maria Skowrońska]] (ur. 1950) – nauczycielka, malarz amator, prezes Klubu Plastyka Amatora w Ostródzie. |
| − | *[[lkwim:Sylwia Skowrońska-Tyszkiewicz |Sylwia | + | *[[lkwim:Sylwia Skowrońska-Tyszkiewicz |Sylwia Skowrońska–Tyszkiewicz]] (ur. 1975) – psycholog, architekt wnętrz, malarz amator |
| − | *[[lkwim:Janusz Skowroński |Janusz Skowroński]] (ur. 1952) | + | *[[lkwim:Janusz Skowroński |Janusz Skowroński]] (ur. 1952) – rzeźbiarz amator |
| − | *[[lkwim:Wiesław Skrobot |Wiesław Skrobot]] (ur. 1958) | + | *[[lkwim:Wiesław Skrobot |Wiesław Skrobot]] (ur. 1958) – archeolog, muzealnik, badacz dziejów i kultury zachodniego pogranicza dawnych Prus Wschodnich, licencjonowany przewodnik po Warmii i Mazurach |
| − | *[[lkwim:Tadeusz Stępowski |Tadeusz Stępowski]] ( | + | *[[lkwim:Tadeusz Stępowski |Tadeusz Stępowski]] (1908–1971) – prozaik, publicysta, redaktor, działacz społeczno–oświatowy |
| − | *[[lkwim:Aleksandra | + | *[[lkwim:Aleksandra Stolla-Kawaler |Aleksandra Urszula Stolla–Kawaler]] (ur. 1949) – dekoratorka, malarka |
| − | *[[lkwim:Rafał Strychalski |Rafał Strychalski]] | + | *[[lkwim:Rafał Strychalski |Rafał Strychalski]] – poeta, filozof |
| − | *[[lkwim:Stanisław Szostakowski |Stanisław Szostakowski]] ( | + | *[[lkwim:Stanisław Szostakowski |Stanisław Szostakowski]] (1929–1994) – nauczyciel, pracownik naukowy, popularyzator historii |
| − | *[[lkwim:Józef | + | *[[lkwim:Józef Szymkowski |Józef Włodzimierz Szymkowski]] (ur. 1936) – poeta |
| − | *[[lkwim:Bronisława Świerzewska |Bronisława Świerzewska]] (ur. 1922) | + | *[[lkwim:Bronisława Świerzewska |Bronisława Świerzewska]] (ur. 1922) – malarz amator |
| − | *[[lkwim:Roman Tchórz |Roman Tchórz]] ( | + | *[[lkwim:Roman Tchórz |Roman Tchórz]] (1949–1999) – prozaik, publicysta, dziennikarz |
| − | *[[Kazimierz Tomaszewski]] ( | + | *[[Kazimierz Tomaszewski]] (1954–2014 – urodzony w Ostródzie społecznik, samorządowiec, wójt [[Biskupiec (gmina wiejska) |gminy Biskupiec]] |
| − | *[[lkwim:Józef Wejland |Józef Wejland]] ( | + | *[[lkwim:Józef Wejland |Józef Wejland]] (1923–1982 ) – malarz |
| − | *[[lkwim:Aleksander Wydorski |Aleksander Wydorski]] ( | + | *[[lkwim:Aleksander Wydorski |Aleksander Wydorski]] (1940–1998) – malarz, zorganizował Klub Plastyka Amatora w Ostródzie |
| − | *[[lkwim:Zbigniew Zajączkowski |Zbigniew Zajączkowski]] (ur. 1962) | + | *[[lkwim:Zbigniew Zajączkowski |Zbigniew Zajączkowski]] (ur. 1962) – urodzony w Ostródzie malarz, grafik, rysownik, rzeźbiarz, nauczyciel |
| − | *[[lkwim:Barbara Zamaro-Falińska |Barbara | + | *[[lkwim:Barbara Zamaro-Falińska |Barbara Zamaro–Falińska]] – poetka, pisarka |
| − | *[[lkwim:Marian Zieliński |Marian Zieliński]] (ur. 1948) | + | *[[lkwim:Marian Zieliński |Marian Zieliński]] (ur. 1948) – malarz |
| − | *[[lkwim:Michał Zieliński |Michał Zieliński]] ( | + | *[[lkwim:Michał Zieliński |Michał Zieliński]] (1905–1972) – nauczyciel muzyki i śpiewu, poeta i kompozytor |
| − | *[[Mieczysław | + | *[[Mieczysław Ziółkowski]] (ur. 1950) – urodzony w Ostródzie samorządowiec, wójt [[Gietrzwałd (gmina wiejska) |gminy Gietrzwałd]] |
| − | |||
==Inne== | ==Inne== | ||
| − | *[[Pikieta w sprawie stacji dializ w Ostródzie]] | + | *[[Pikieta w sprawie stacji dializ w Ostródzie|pikieta w sprawie stacji dializ w Ostródzie]] |
| − | *[[Referendum w Ostródzie 2012]] | + | *[[Referendum w Ostródzie 2012|referendum w Ostródzie 2012]] |
| − | *[[Strajk w PKS Ostróda | + | *[[Strajk w PKS Ostróda|strajk w PKS Ostróda]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I–II, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998.<br/> | |
| − | + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach'', Olsztyn 2006.<br/> | |
| − | + | Gąsiorowski Andrzej, ''Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466–1939'', Olsztyn 2005.<br/> | |
| − | + | Jasiński Janusz, Skowronek Sławomir, ''Wschodniopruskie kampanie Napoleona'', Olsztyn 2007.<br/> | |
| − | + | Knercer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim'', Warszawa 1995.<br/> | |
| − | + | Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. <br/> | |
| − | + | Kowalski Ryszard, ''Ostróda w kalejdoskopie historycznym'', Ostróda 2009.<br/> | |
| − | + | ''Legendy i opowieści z ziemi ostródzkiej'', red. Krystyna Dembczyńska, Krystyna Dołżyńska, Patryk Janowski, Grażyna Mikulewicz, Ostróda 2010. <br/> | |
| − | + | ''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2012 r.'', Warszawa 2012; [http://www.stat.gov.pl/gus/5840_13647_PLK_HTML.htm/ Bank Danych Lokalnych GUS] [09.08.2013]<br/> | |
| − | + | Martuszewski Edward, ''Szkice z dziejów Ostródy, Nidzicy i powiatu nidzickiego'', Olsztyn 1976.<br/> | |
| − | + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/> | |
| − | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. <br/> | |
| − | + | ''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.<br/> | |
| − | + | Peter Tadeusz, ''60 lat powojennej Ostródy'', Olsztyn 2006.<br/> | |
| − | + | Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | ''Zabytki Ostródy'', Ostróda 1982.<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [09.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [09.08.2013] | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Powiat ostródzki]] | + | [[Kategoria: Powiat ostródzki]] [[Kategoria:Napoleon na Warmii i Mazurach]] |
[[Kategoria: Ostróda]] | [[Kategoria: Ostróda]] | ||
| − | [[Kategoria: Miasta]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]] |
| + | [[Kategoria:Miasta]] | ||
[[Kategoria: 1201-1300]] | [[Kategoria: 1201-1300]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:11, 23 kwi 2024
| Ostróda | |||
| | |||
| |||
 Ostróda, fot. Marek Czasnojć
| |||
| Rodzaj miejscowości | miasto | ||
| Państwo |  Polska
| ||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | ostródzki | ||
| Gmina | Ostróda | ||
| Liczba ludności (2012) | 34 020 | ||
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 | ||
| Kod pocztowy | 14-100 do 14-104 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOS | ||
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Ostróda | |||
| Położenie na mapie Polski  Ostróda | |||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |||
Ostróda (dawn. Ostród, niem. Osterode, prus. Austrati) – miasto i gmina położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku miasto liczyło 34 020 mieszkańców. W Wyborach Samorządowych 2024 mandat burmistrza uzyskał Rafał Dąbrowski.[1]
Kościół ewangelicki w Ostródzie. Fot. Diacre. Źródło: Commons Wikimedia [13.10.2014]
Spis treści
- 1 Położenie
- 2 Dzieje miejscowości
- 3 Gospodarka
- 4 Kultura
- 5 Wydarzenia kulturalne
- 6 Zespoły i grupy artystyczne związane z Ostródą
- 7 Religia
- 8 Szkolnictwo
- 9 Organizacje i stowarzyszenia
- 10 Bezpieczeństwo
- 11 Sport
- 12 Zabytki
- 13 Pomniki
- 14 Turystyka
- 15 Ludzie związani z miejscowością
- 16 Inne
- 17 Przypisy
- 18 Bibliografia
Położenie
Miejscowość położona jest na Mazurach, w Dolinie Drwęcy[2], nad Jeziorem Drwęckim. Przez Ostródę przepływa rzeka Drwęca. Miasto jest położone w odległości 36 km na zachód od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Geneza nazwy miasta związana jest z miejscowością Osterode w górach Harzu w Dolnej Saksonii. Z tego miasta pochodzili pierwsi dolnosaksońscy osadnicy. W źródłach spotykamy się między innymi z następującymi odmianami nazwy: Ostirroda, Osterroda, Osteroda, Osterode, Osterrodt.
Początki Ostródy sięgają drugiej połowy XIII wieku. W okolicach 1270 roku, a najpewniej w roku 1302 [[zakon krzyżacki] w miejsce staropruskiego grodu wzniósł warownię, wokół której zaczęło rozwijać się osiedle. Władze krzyżackie w roku 1341 utworzyły osobne komturstwo ostródzkie – jeden z 27 okręgów w państwie. Prawo miejskie chełmińskie otrzymała Ostróda prawdopodobnie w 1329 roku od komtura dzierzgońskiego Lutra z Brunszwiku. Informacje dotyczące tego dokumentu zachowały się w potwierdzeniach lokacji z lat 1335 i 1348. W tym okresie Ostródę zamieszkiwali głównie Niemcy, Prusowie i częściowo Polacy.
W połowie XIV wieku miasto pełniło funkcję siedziby prokuratorów w komturstwie dzierzgońskim. W drugiej połowie XIV wieku komtur Günther von Hohenstein rozpoczął budowę zamku. Miasto wokół zamku rozbudowywano przez cały omawiany okres. 18 lipca 1410 roku wojska polsko–litewskie zajęły Ostródę. 22 lipca mieszkańcy złożyli hołd wierności królowi polskiemu. Władysław Jagiełło nadał Ostródę jako lenno księciu Januszowi Mazowieckiemu. 19 września miasto ponownie przejęli Krzyżacy. Do założonego w 1440 roku Związku Pruskiego skierowanego przeciw Zakonowi przystąpiło 13 delegatów ostródzkiego rycerstwa. Od roku 1525 miasto było siedzibą starostwa, a następnie od 1818 roku powiatu.
Istnienie szkoły w mieście jest poświadczone w źródłach z początku XV wieku. Od XVI do XVIII wieku funkcjonowały oddzielnie szkoły polska i niemiecka. W 1825 roku zostały połączone. Przed wybuchem II wojny światowej w Ostródzie działały 4 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, szkoła zawodowa i szkoła gospodarstwa domowego.
W XVI–XVIII wieku w Ostródzie krzyżowały się ważne drogi handlowe. Jedna z dróg lądowych biegła od Warszawy przez Mławę, Działdowo, Nidzicę, Ostródę, Morąg do Elbląga i Gdańska. Kolejnym popularnym szlakiem była trasa Gdańsk - Ostróda przez Elbląg, Pasłęk, Morąg, Ruś i Szeląg. W pierwszej połowie XVII wieku miasto ucierpiało z powodu zarazy, a następnie stacjonowania wojsk szwedzkich Gustawa Adolfa.
W 1788 wybuchł pożar, który strawił prawie całe miasto. Po pożarze opustoszała i zniszczona Ostróda liczyła zaledwie 400 mieszkańców.
W 1807 roku na zamku w Ostródzie gościł cesarz Napoleon Bonaparte. Napoleon spędził w mieście ponad dwa miesiące (od 21 lutego do 1 kwietnia), po czym przeniósł się do pałacu hrabiów Dohna–Finckenstein w Kamieńcu koło Susza. W tym okresie pojawiła się nowa nazwa jeziora Załk, które zaczęto nazywać Jeziorem Francuskim. Znaleziono w nim bowiem zwłoki 18 żołnierzy francuskich utopionych przez dwóch Mazurów, braci Adama i Jana Pastewków. Bracia ukryli w jeziorze ciała zabitych przez tutejszą ludność Francuzów, którzy mieli skrzywdzić miejscową dziewczynę. Pastewkowie zostali aresztowani i rozstrzelani.
Do roku 1848 ze względu na dużą liczbę stodół i słomiane strzechy domów mieszkalnych obowiązywał zakaz palenia tytoniu na ulicach. Miasto w XIX i na początku XX wieku wyróżniało się znacznym odsetkiem osób trudniących się zawodem szewca. W roku 1835 było ich 46, w 1851 liczba wzrosła do 50, aby w 1904 roku osiągnąć wynik 124 osób. W latach 1883–1884 pod redakcją Jana Karola Sembrzyckiego ukazywało się pismo "Mazur", zaś na początku XX wieku Franciszek Pośpieszyński wydawał "Gońca Mazurskiego".
W latach 1871-1873 powstała magistrala kolejowa Toruń – Iława – Ostróda – Korsze – Wystruć. Magistrala stała się jednym z odcinków szlaku łączącego Paryż z Petersburgiem. W czasie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w 60%.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach wynosiła
- 1787 r. – 1 539 osób
- 1816 r. – 2 180 osób
- 1895 r. – 11 278 osób
- 1910 r. – 14 364 osoby
- 1939 r. – 19 949 osób
Gospodarka
W mieście działają przede wszystkim firmy handlowo–usługowe, sklepy spożywcze, odzieżowe i wielobranżowe, firmy związane ze sportami wodnymi: "Ostróda Yacht" Sp. z o.o., AM JACHT SERVICE, AM YACHT Daniel Margalski, Aquapark Ostróda. Kolejną ważną część lokalnej gospodarki stanowi gastronomia, budownictwo (m.in. OPB Development), usługi agroturystyczne, hurtownie, zakłady meblarskie, zakłady przetwórstwa i produkcji artykułów spożywczych – Morliny, Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowe Indyk-Mazury Sp. z o.o., Sp. k., Zakład Przetwórstwa Mięsnego "Pabich" Dariusz Pabich. W mieście istnieje Zakład Poligraficzny OSTGRAF, a także księgarnie: "Popularna", "Impuls" i "Lexica" (zob. też Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji). W mieście znajduje się biuro powiatowe Warmińsko–Mazurskiego Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko–mazurskiego z 2013 r. obszar gminy Ostróda został zakwalifikowany do tzw. Tygrysów warmińsko–mazurskich – obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.
Kultura
W miejscowości działa Centrum Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna, filia Warmińsko–Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej w Elblągu, a od 2000 r. muzeum. Funkcjonowała tu także Agencja Ochrony Dóbr Kultury – Izba Muzealna w Ostródzie.
W Ostródzie wydawane są: Panorama Powiatu Ostródzkiego, "Nasz Głos – tygodnik lokalny regionu ostródzkiego", a także "Rozmaitości Ostródzkie" i "Gazeta Ostródzka", będąca wkładką do piątkowego wydania "Gazety Olsztyńskiej".
Wydarzenia kulturalne
Ostróda znana jest z organizowanych cyklicznie festiwali muzycznych: Alter Kultur Fest, a przede wszystkim najpopularniejszego Ostróda Reggae Festival, którego historia sięga 1983 roku. W mieście organizowane były też inne imprezy i wydarzenia artystyczne, zarówno cykliczne, jak i jednorazowe, jak np.:
- Ogólnopolski Festiwal Ognia
- Ogólnopolski Festiwal Blues w Ostródzie
- Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy – Grand Prix Polski Młodzieży i Juniorów
- Ostródzkie Kaziuki Wileńskie
- Plener Rzeźbiarsko–Malarski Ziemi Ostródzkiej
- Dni Kultury Chrześcijańskiej
- Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe
- Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej
- Ogólnopolski Konkurs Poetycki o "Laur Zielonego Liścia" im. Michała Kajki
- Dni Ostródy
- Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO
- Festiwal Piosenki Niemieckiej
- Zamkowe Spotkania Taneczne
- 150–lecie Kanału Ostródzko–Elbląskiego
- 150 rocznica śmierci Gustawa Hermana Marcina Gizewiusza
- Wystawa Fotografii PANGEA
- Jesień Poetycka 2007
- Konkurs Literacki z okazji 40–lecia Wyzwolenia Ostródy
- Konkurs Literacki z okazji 41–lecia Wyzwolenia Ostródy
- Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy
- Sesja Literacka ‘75
- Sesja naukowa "Grunwald w świadomości Polaków"
- Polskie 50–lecie Literackie
- Konkurs "Ostróda–Osterode nasze miasta"
- Konkurs plastyczny "Dary Lasu"
- Koncert "Epopeja Grunwaldzka"
- imprezy towarzyszące w ramach Dni Bretanii, Warmińsko–Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie, Dni Muzyki im. Feliksa Nowowiejskiego, Europejskich Dni Dziedzictwa na Warmii i Mazurach
Zespoły i grupy artystyczne związane z Ostródą
- Agonya
- Blues Children
- Chór "Collegium Vocale"
- Duet Egzotyczny na Trzy Gitary plus Bębenek
- Failies
- Feto in Fetus
- Golden Beer
- Grupa "Exodus" – tancerze ognia z Ostródy
- Grupa Teatralna "Przebudzeni"
- Grupa Teatralna "Zmysł"
- Hush
- Increase
- Kabaret "Delicet"
- Kapela "Ostródzianie"
- NoXX
- Pink Roses
- Popcore
- Positive
- Powrót Do Nałogu
- Sidhe
- "Teatr Pierwszy"
- Teatr Seniora
- The Wheeler’s Band
- Thule
- Triquetra
- Tuesday
- Zespół Śpiewaczy "Jodły"
Religia
- Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka
- Parafia pw. Świętego Franciszka z Asyżu
- Parafia pw. Świętej Faustyny
- Parafia Ewangelicko–Augsburska
- Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów
Szkolnictwo
Szkolnictwo lokalne reprezentuje: 6 przedszkoli, 7 szkół podstawowych, 5 gimnazjów, 7 liceów, 2 szkoły policealne, szkoła specjalna], 2 ośrodki szkolno–wychowawcze, 6 szkół technicznych oraz 4 zasadnicze szkoły zawodowe.
- Przedszkole Miejskie nr 1
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Armii Krajowej
- Gimnazjum nr 2 im.Zdzisława Krzyszkowiaka
- Salezjańskie Gimnazjum im. św. Dominik Savio
- Społeczna Szkoła Muzyczna I i II st. w Ostródzie
- I Liceum Ogólnokształcące
- Państwowe Liceum Pedagogiczne
- Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące
- Zespół Szkół Rolniczych
- Uniwersytet Trzeciego Wieku w Ostródzie
Organizacje i stowarzyszenia
- Alarmowy Fundusz Nadziei na Życie
- Fundacja Niepełnosprawnych "Sanus"
- Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości ATUT
- Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury „Ziemi Ostródzkiej”
- Klub Plastyka Amatora
- Ostródzkie Stowarzyszenie Kulturowe „Sasinia”
- Stowarzyszenie Gmin "Polskie Zamki Gotyckie"
- Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Ostródzie
- Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej SALOS
- Stowarzyszenie Mniejszości Niemieckiej „Jodły” w Ostródzie
- Towarzystwo Miłośników Ziemi Ostródzkiej „Grunwald”
- Stowarzyszenie na rzecz Jakości Opieki Medycznej
- Zachodniomazurskie Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych i Pilotów Wycieczek w Ostródzie
- Związek Gmin Kanału Ostródzko–Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego
- Związek Gmin Regionu Ostródzko–Iławskiego "Czyste Środowisko"
Bezpieczeństwo
W Ostródzie znajduje się Komenda Powiatowa Policji, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, a także Wojskowa Komenda Uzupełnień. W mieście działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Sport
W Ostródzie działa klub sportowy MLKS Foto Ola, Stowarzyszenie "Gladius", UKS Shizoku", KS Sokół Ośrodek Sportów Wodnych, OKS Sokół, MLKS Ostródzianka, sekcja lekkoatletyczna dziewcząt i chłopców MLKSoraz UMKS Orkan. W mieście funkcjonuje Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Ostródzie.
Zabytki
- zamek położony nad Jeziorem Drwęckim był siedzibą komturstwa; jego budowa trwała od 1349 do około 1380 roku; odbudowywany od 1977 roku
- Kanał Elbląski – budowę rozpoczęto w Miłomłynie 28 października 1848 roku, budowniczym kanału był Georg Jacob Steenke
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, pochowano na nim 254 żołnierzy niemieckich zmarłych wskutek odniesionych ran, a także weteranów zmarłych w latach dwudziestych; obok Niemców pochowano 5 żołnierzy rosyjskich i 1 żołnierza rumuńskiego
- na terenie cmentarza rzymskokatolickiego pochowano w nieustalonej lokalizacji 4 żołnierzy niemieckich, którzy prawdopodobnie zmarli wskutek odniesionych ran w miejscowym lazarecie; kolejna kwatera wojenna o nieustalonej lokalizacji znajduje się na starym cmentarzu ewangelickim przy ulicy Spokojnej – pochowano w niej 11 żołnierzy niemieckich
- pojedyncze mogiły żołnierzy niemieckich położone są w nieustalonej lokalizacji na terenie nowego cmentarza ewangelickiego oraz na cmentarzu żydowskim
- kościół neogotycki z lat 1856–1875, wieża dobudowana na początku XX wieku; w kościele znajduje się słynna gotycka rzeźba
- kościół ewangelicko–metodystyczny neogotycki z lat 1907–1909; wieża kościelna, na którą wiedzie 105 schodów, stanowi punkt widokowy na całą Ostródę, ponadto mieści w sobie 3 dzwony (największy o średnicy 148 cm) oraz mechanizm zegarowy
- fragment gotyckich murów obronnych z XV wieku
- kościół gotycki odbudowany po zniszczeniach wojennych, pochodzący z XIV wieku
- neogotycka wieża ciśnień pochodząca z przełomu XIX i XX wieku
Pomniki
- Fontanna Trzech Cesarzy
- Pomnik Gustawa Gizewiusza
- Pomnik Jedności Europejskiej
- Pomnik Pamięci Dawnych Mieszkańców Ostródy
- Pomnik Plebiscytowy z 1920 roku
- Tablica Adolfa Tetzlaffa
- Tablica Georga Jacoba Steenke
- Tablica Hugo Carstensena
- Tablica Ludwika Pelczarskiego
- Tablica Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
- Tablica V Wileńskiej Brygady AK
- Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie
Turystyka
- szlak kajakowy o długości 79 km – przebieg trasy: Idzbark – Ostróda – Samborowo – Nowe Miasto Lubawskie – Kurzętnik – Nielbark
- szlak pieszy Ostróda – Jezioro Drwęckie – Piławki
- szlak pieszy Ostróda – śluza Mała Ruś – Piławki
- szlak św. Jakuba – przebieg trasy: Olsztyn – Łupstych – Gietrzwałd – Tomaryny – Guzowy Piec – Parwółki – Stare Jabłonki – Ostróda – Samborowo – Frednowy – Tynwałd – Szałkowo – Iława – Radomno – Nowe Miasto Lubawskie – Lipowiec – dalej do Torunia
- szlak Kanału Elbląskiego – Ostróda – Miłomłyn – Morąg – Małdyty – Pasłęk – Elbląg – Raczki Elbląskie – Jelonki – Drulity – Zalewo – Susz – Kisielice – Szymbark – Iława – Tynwałd – Boreczno – Miłomłyn – Ostróda
Ludzie związani z miejscowością
- Romuald Aramowicz (ur. 1943) – fotografik amator, bibliotekarz
- Ireneusz Betlewicz (ur. 1954) – poeta, artysta malarz
- Hugo Bonk (1861-1936) - nauczyciel, wydawca źródeł historycznych, historiograf Olsztyna
- Ryszard Bogucki (ur. 1959) – pedagog, fotografik amator, działacz społeczno–kulturalny, prezes Ostródzkiego Stowarzyszenia Kulturowego „Sasinia”
- Włodzimierz Brodiuk (ur. 1954) – samorządowiec, radny miasta, starosta powiatu ostródzkiego
- Gustaw Marek Brzezin (ur. 1958) – doktor nauk rolniczych, wieloletni samorządowiec, wójt gminy Ostróda, wicemarszałek województwa warmińsko–mazurskiego
- Marian Brzostek (ur. 1935) – fotografik amator
- Wiesław Brzozowski (ur. 1959) – urodzony w Ostródzie dziennikarz radiowy, nauczyciel
- Andrzej Bukowski (ur. 1969) – urodzony w Ostródzie multiinstrumentalista, aranżer, kompozytor
- Anna Burzyńska (ur. 1934) – bibliotekarka, dyrektorka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostródzie
- Alicja Bykowska–Salczyńska (ur. 1953) – urodzona w Ostródzie poetka, autorka słuchowisk radiowych, wieloletnia nauczycielka języka polskiego
- Krystyna Ceglińska-Gliniewicz (ur. 1940) – nauczycielka, poetka
- Dominika Chyc-Smoleńska (ur. 1978) – poetka, prozaik
- Marian Ciunelis (ur. 1922) – malarz amator
- Alicja Czerniawska (ur. 1955) – bibliotekarka, animatorka kultury, przewodnik turystyczny
- Ryszard Czerwiński (1937–2010) – artysta fotografik
- Alfred Czesla (ur. 1945) – socjolog, mazurski działacz społeczny, w latach 1990–1991 uczestniczył w założeniu Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej w Ostródzie
- Zdzisław Danowski (ur. 1922) – malarz amator
- Jan Dąbrowski (ur. 1942) – fizyk, nauczyciel, publicysta, pisarz, poeta
- Olgierd Dąbrowski (ur. 1952) – dziennikarz, samorządowiec, burmistrz Ostródy
- Jan Dębski–Dzundza (1903–1967) – nauczyciel, redaktor, działacz kulturalno–oświatowy
- Waldemar Dziakiewicz (ur. 1970) – nauczyciel, wykładowca akademicki, śpiewak
- Jadwiga Dzilińska (1953–1984) – instruktorka tańca, choreograf, artystka plastyk, autorka tkanin artystycznych
- Mirosława Barbara Dzilińska (ur. 1959) – bibliotekarka, animatorka kultury
- Andrzej Fabisiak (ur. 1953) – urodzony w Ostródzie reżyser, pedagog, animator kultury, felietonista
- Sławomir Fafiński (ur. 1952) – poeta, redaktor, wydawca
- Adam Feczko (1913–1997) – malarz amator, akwarelista, współzałożyciel Klubu Plastyka Amatora w Ostródzie
- Halina Gamdzyk-Kalińska (ur. 1951) – poetka
- Gustaw Gizewiusz (1810–1848) – pastor polskiej parafii, działacz społeczny, redaktor ełckiego „Przyjaciela Ludu”
- Anna Elżbieta Głowińska (ur. 1958) – bibliotekarka, organizatorka i animatorka kultury, dyrektorka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostródzie
- Franciszek Godek (ur. 1931) – poeta ludowy
- Tomasz Gudaczewski (ur. 1969) – artysta grafik, kolekcjoner, antykwariusz
- Wojciech Gudaczewski (ur. 1969) – animator życia kulturalnego w powiecie ostródzkim
- Lesław Andrzej Hankiewicz – malarz, podróżnik
- Stanisław Hertel (1905–1996) – nauczyciel, działacz społeczno-oświatowy
- Jakub Fryderyk Hoffman (1758–1830) – lekarz legionów polskich we Włoszech, przyrodnik, profesor szkoły lekarskiej Uniwersytetu Warszawskiego i założyciel Ogrodu Botanicznego w Warszawie, członek loży masońskiej
- Grzegorz Igliński (ur. 1956) – urodzony w Ostródzie literaturoznawca, profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
- Edward Ilasz (ur. 1924) – malarz amator
- Jan Jaskółowski (ur. 1934) – malarz amator
- Paweł Jaszczuk (ur. 1954) – urodzony w Ostródzie prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki
- Edmund Kajetanek (ur. 1930) – działacz kulturalny i oświatowy, pedagog, rzeźbiarz amator
- Monika Magdalena Kazimierczyk (ur. 1979) – animatorka kultury, instruktorka teatralna, reżyserka, teatroterapeutka
- Szczepan Keller (1827–1872) – ksiądz katolicki, działacz społeczno–oświatowy, pisarz ludowy
- Zbigniew Kieżun (ur. 1950) – trener piłki nożnej, szkoleniowiec ostródzkiego "Sokoła"
- Hans Hellmut Kirst (1914–1989) – urodzony w Ostródzie powieściopisarz, krytyk filmowy
- Tadeusz Klabuhn (ur. 1949) – poeta
- Stefan Kochanowski (ur. 1936) – malarz amator, fotografik
- Andrzej Kowalski (ur. 1959) – nauczyciel, chórmistrz i dyrygent
- Wolfgang Kowalski (1888–1977) – nauczyciel, redaktor, popularyzator historii i kultury Ziemi Ostródzkiej
- Jerzy Józef Korkozowicz (1919–2003) – pisarz, polonista, pedagog
- Christian Kraus (1753-1807) – filozof niemiecki, profesor filozofii praktycznej i kameralistyki, nauk politycznych i finansów, profesor w Królewcu, przyjaciel Immanuela Kanta
- Marian Krawczyk (ur. 1930) – malarz amator, rysownik
- Tomasz Krzeszewski (ur. 1974) – tenisista stołowy, zawodnik oraz trener związany z Ostródą, uczestnik Igrzysk Olimpijskich w Sydney w 2000 r.
- Anna Kiwitt-Samulowska (1907–1982) – przedszkolanka polskich ochronek w byłych Prusach Wschodnich
- Krystyna Maciejewska (ur. 1953) – poetka, publicystka
- Marian Mackiewicz (ur. 1948) – rzeźbiarz, dekorator, muzyk
- Oskar Maczkowski (1890–1970) – działacz społeczny, popularyzator wiedzy o Gustawie Gizewiuszu
- Teresa Manturo – malarka amator
- Teresa Marchwicka (ur. 1922) – bibliotekarka, animatorka kultury
- Alfred Markowski (1930–2002) – poeta, pisarz, satyryk, był współzałożycielem Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury im. Michała Kajki w Ostródzie
- Edward Zbigniew Martuszewski (1921–1982) – krytyk literacki i teatralny, publicysta, tłumacz, prozaik, historyk
- Jan Masztaler (1920–2011) – zasłużony działacz kultury fizycznej, współzałożyciel ostródzkiego "Sokoła"
- Aleksander Miśta (ur. 1983) – szachista
- Ewa Mojska-Daszczuk (ur. 1957) – nauczycielka
- Wojciech Jerzy Muchlado (1921–1992) – tancerz, choreograf, animator kultury
- Czesław Najmowicz (ur. 1955) – polski lekkoatleta, wielokrotny zwycięzca maratonów, działacz społeczny, samorządowiec, burmistrz miasta Ostróda
- Danuta Nowakowska (ur. 1946) – nauczycielka, malarz amator
- Dariusz Ociepski (ur. 1965) – malarz, rysownik, grafik
- Tadeusz Oracki (ur. 1930) – historyk literatury i kultury polskiej, badacz dziejów Warmii i Mazur, krytyk literacki, publicysta, encyklopedysta
- Wiesław Pańczak (ur. 1959) – malarz amator, prezes Klubu Plastyka Amatora w Ostródzie
- Agnieszka Pawlak (ur. 1976) – urodzona w Ostródzie aktorka filmowa i teatralna, śpiewaczka, związana z Teatrem im. Stefana Jaracza w Olsztynie
- Ludwik Pelczarski (1906–1984) – nauczyciel, działacz społeczny, bibliotekarz
- Tadeusz Peter (ur. 1932) – publicysta, pedagog i nauczyciel
- Ala Pisarska – poetka, pisarka
- Joanna Krystyna Purzycka (ur. 1945) – bibliotekarka, dyrektorka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostródzie
- Jan Purzycki (ur. 1948) – urodzony w Ostródzie scenarzysta, pisarz, filmowiec
- Wanda Rakowicz (ur. 1948) – nauczycielka, instruktorka plastyki, malarz amator
- Wiesław Reginis – malarz amator
- Anna Grażyna Rutkiewicz (ur. 1955) – nauczycielka, menedżer kultury, malarz amator
- Irena Sitarz (ur. 1950) – nauczycielka, kompozytorka
- Maria Skowrońska (ur. 1950) – nauczycielka, malarz amator, prezes Klubu Plastyka Amatora w Ostródzie.
- Sylwia Skowrońska–Tyszkiewicz (ur. 1975) – psycholog, architekt wnętrz, malarz amator
- Janusz Skowroński (ur. 1952) – rzeźbiarz amator
- Wiesław Skrobot (ur. 1958) – archeolog, muzealnik, badacz dziejów i kultury zachodniego pogranicza dawnych Prus Wschodnich, licencjonowany przewodnik po Warmii i Mazurach
- Tadeusz Stępowski (1908–1971) – prozaik, publicysta, redaktor, działacz społeczno–oświatowy
- Aleksandra Urszula Stolla–Kawaler (ur. 1949) – dekoratorka, malarka
- Rafał Strychalski – poeta, filozof
- Stanisław Szostakowski (1929–1994) – nauczyciel, pracownik naukowy, popularyzator historii
- Józef Włodzimierz Szymkowski (ur. 1936) – poeta
- Bronisława Świerzewska (ur. 1922) – malarz amator
- Roman Tchórz (1949–1999) – prozaik, publicysta, dziennikarz
- Kazimierz Tomaszewski (1954–2014 – urodzony w Ostródzie społecznik, samorządowiec, wójt gminy Biskupiec
- Józef Wejland (1923–1982 ) – malarz
- Aleksander Wydorski (1940–1998) – malarz, zorganizował Klub Plastyka Amatora w Ostródzie
- Zbigniew Zajączkowski (ur. 1962) – urodzony w Ostródzie malarz, grafik, rysownik, rzeźbiarz, nauczyciel
- Barbara Zamaro–Falińska – poetka, pisarka
- Marian Zieliński (ur. 1948) – malarz
- Michał Zieliński (1905–1972) – nauczyciel muzyki i śpiewu, poeta i kompozytor
- Mieczysław Ziółkowski (ur. 1950) – urodzony w Ostródzie samorządowiec, wójt gminy Gietrzwałd
Inne
Przypisy
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I–II, Olsztyn 2011.
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach, Olsztyn 2006.
Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466–1939, Olsztyn 2005.
Jasiński Janusz, Skowronek Sławomir, Wschodniopruskie kampanie Napoleona, Olsztyn 2007.
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Kowalski Ryszard, Ostróda w kalejdoskopie historycznym, Ostróda 2009.
Legendy i opowieści z ziemi ostródzkiej, red. Krystyna Dembczyńska, Krystyna Dołżyńska, Patryk Janowski, Grażyna Mikulewicz, Ostróda 2010.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2012 r., Warszawa 2012; Bank Danych Lokalnych GUS [09.08.2013]
Martuszewski Edward, Szkice z dziejów Ostródy, Nidzicy i powiatu nidzickiego, Olsztyn 1976.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
Peter Tadeusz, 60 lat powojennej Ostródy, Olsztyn 2006.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Zabytki Ostródy, Ostróda 1982.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [09.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [09.08.2013]
