Ostróda: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 22 wersji utworzonych przez 7 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Ostródy
 
  |dopełniacz wsi        = Ostródy
−
  |zdjęcie              =  
+
  |zdjęcie              = miasta_ostroda.jpg
−
  |opis zdjęcia          =  
+
  |opis zdjęcia          = Ostróda, fot. Marek Czasnojć
 
  |rodzaj miejscowości  = miasto
 
  |rodzaj miejscowości  = miasto
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
−
}}<br/>
+
}}
 
'''Ostróda''' (dawn. ''Ostród'', niem. ''Osterode'', prus. ''Austrati'') – miasto i gmina położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]].  
 
'''Ostróda''' (dawn. ''Ostród'', niem. ''Osterode'', prus. ''Austrati'') – miasto i gmina położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]].  
−
W latach 1975–1998 miasto [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należało do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku miasto liczyło 34 020 mieszkańców. Aktualnie funkcję wójta sprawuje [[Bogusław Fijas]]<ref>[http://www.gminaostroda.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=637&Itemid=207/ Strona Gminy Ostróda] [20.09.2013]</ref>.
+
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku miasto liczyło 34 020 mieszkańców. W Wyborach Samorządowych 2024 mandat burmistrza uzyskał Rafał Dąbrowski.<ref>https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/281501#results_vote_elect_mayor_round_2</ref>
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
−
 
+
[[File: Kościół ewangelicki w Ostródzie.jpg|thumb|right|290px|Kościół ewangelicki w Ostródzie. Fot. Diacre. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kosciol_ewangel_ostroda.jpg Commons Wikimedia] [13.10.2014]
 +
]]
 +
[[image:ostroda kdp.jpg|thumb|right|290px|Ostróda i okolice na mapie z XIX w.<br>Źródło: Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich, 1:300000, Paryż 1859 r.]]
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
−
Miejscowość położona jest na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko–Ostródzkie]]) nad [[Jezioro Drwęckie|Jeziorem Drwęckim]]. Przez Ostródę przepływa rzeka [[Rzeka Drwęca |Drwęca]]. Miasto jest położone w odległości 36 km na zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]].
+
Miejscowość położona jest na Mazurach, w [[Dolina Drwęcy|Dolinie Drwęcy]]<ref>[https://warmaz.pl/mapy/regiony/ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r.]</ref>, nad [[Jezioro Drwęckie|Jeziorem Drwęckim]]. Przez Ostródę przepływa rzeka [[Rzeka Drwęca |Drwęca]]. Miasto jest położone w odległości 36 km na zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]].
−
<br/>
 
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
 
Geneza nazwy miasta związana jest z miejscowością ''Osterode'' w górach Harzu w Dolnej Saksonii. Z tego miasta pochodzili pierwsi dolnosaksońscy osadnicy. W źródłach spotykamy się między innymi z następującymi odmianami nazwy: ''Ostirroda'', ''Osterroda'', ''Osteroda'', ''Osterode'', ''Osterrodt''.
 
Geneza nazwy miasta związana jest z miejscowością ''Osterode'' w górach Harzu w Dolnej Saksonii. Z tego miasta pochodzili pierwsi dolnosaksońscy osadnicy. W źródłach spotykamy się między innymi z następującymi odmianami nazwy: ''Ostirroda'', ''Osterroda'', ''Osteroda'', ''Osterode'', ''Osterrodt''.
−
Początki Ostródy sięgają drugiej połowy XIII wieku. W okolicach 1270 roku, a najpewniej w roku 1302 [[Zakon Krzyżacki] w miejsce [[Prusowie |staropruskiego]] grodu wzniósł warownię, wokół której zaczęło rozwijać się osiedle. Władze  krzyżackie w roku 1341 utworzyły osobne [[Komturstwo ostródzkie |komturstwo ostródzkie]] – jedno z 27 okręgów w państwie. Prawo miejskie chełmińskie otrzymała Ostróda prawdopodobnie w 1329 roku od [[Komturstwo dzierzgońskie |komtura dzierzgońskiego]] [[Luter z Brunszwiku|Lutra z Brunszwiku]]. Informacje dotyczące tego dokumentu zachowały się w potwierdzeniach lokacji z lat 1335 i 1348. W tym okresie Ostródę zamieszkiwali głównie Niemcy, Prusowie i częściowo Polacy. W połowie XIV wieku miasto pełniło funkcję siedziby prokuratorów w komturstwie dzierzgońskim. W drugiej połowie XIV wieku komtur [[Günther von Hohenstein]] rozpoczął budowę zamku. Miasto wokół zamku rozbudowywano przez cały omawiany okres. 18 lipca 1410 roku wojska polsko–litewskie zajęły Ostródę. 22 lipca mieszkańcy złożyli hołd wierności królowi polskiemu. Władysław Jagiełło nadał Ostródę jako lenno księciu Januszowi Mazowieckiemu. 19 września miasto ponownie przejęli Krzyżacy. Do założonego w 1440 roku [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]] skierowanego przeciw Zakonowi przystąpiło 13 delegatów ostródzkiego rycerstwa. Od roku 1525 miasto było siedzibą starostwa, a następnie od 1818 roku powiatu.
 
  
−
Istnienie szkoły w mieście jest poświadczone w źródłach z początku XV wieku. Od XVI do XVIII wieku funkcjonowały oddzielnie szkoły polska i niemiecka. W 1825 roku zostały  połączone. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] w Ostródzie działały 4 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, szkoła zawodowa i szkoła gospodarstwa domowego.  
+
Początki Ostródy sięgają drugiej połowy XIII wieku. W okolicach 1270 roku, a najpewniej w roku 1302 [[zakon krzyżacki] w miejsce [[Prusowie |staropruskiego]] grodu wzniósł warownię, wokół której zaczęło rozwijać się osiedle. Władze krzyżackie w roku 1341 utworzyły osobne komturstwo ostródzkie – jeden z 27 okręgów w państwie. Prawo miejskie chełmińskie otrzymała Ostróda prawdopodobnie w 1329 roku od komtura dzierzgońskiego [[Luther von Braunschweig|Lutra z Brunszwiku]]. Informacje dotyczące tego dokumentu zachowały się w potwierdzeniach lokacji z lat 1335 i 1348. W tym okresie Ostródę zamieszkiwali głównie Niemcy, Prusowie i częściowo Polacy.
 +
 
 +
W połowie XIV wieku miasto pełniło funkcję siedziby prokuratorów w komturstwie dzierzgońskim. W drugiej połowie XIV wieku komtur [[Günther von Hohenstein]] rozpoczął budowę [[lkwim: Zamek w Ostródzie|zamku]]. Miasto wokół zamku rozbudowywano przez cały omawiany okres. 18 lipca 1410 roku wojska polsko–litewskie zajęły Ostródę. 22 lipca mieszkańcy złożyli hołd wierności królowi polskiemu. Władysław Jagiełło nadał Ostródę jako lenno księciu Januszowi Mazowieckiemu. 19 września miasto ponownie przejęli Krzyżacy. Do założonego w 1440 roku [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]] skierowanego przeciw Zakonowi przystąpiło 13 delegatów ostródzkiego rycerstwa. Od roku 1525 miasto było siedzibą starostwa, a następnie od 1818 roku powiatu.
 +
 
 +
Istnienie szkoły w mieście jest poświadczone w źródłach z początku XV wieku. Od XVI do XVIII wieku funkcjonowały oddzielnie szkoły polska i niemiecka. W 1825 roku zostały  połączone. Przed wybuchem II wojny światowej w Ostródzie działały 4 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, szkoła zawodowa i szkoła gospodarstwa domowego.  
  
 
W XVI–XVIII wieku w Ostródzie krzyżowały się ważne drogi handlowe. Jedna z dróg lądowych biegła od Warszawy przez Mławę, [[Działdowo]], [[Nidzica|Nidzicę]], Ostródę, [[Morąg]] do [[Elbląg|Elbląga]] i Gdańska. Kolejnym popularnym szlakiem była trasa Gdańsk - Ostróda przez Elbląg, [[Pasłęk]], Morąg, [[Ruś]] i [[Szeląg]].
 
W XVI–XVIII wieku w Ostródzie krzyżowały się ważne drogi handlowe. Jedna z dróg lądowych biegła od Warszawy przez Mławę, [[Działdowo]], [[Nidzica|Nidzicę]], Ostródę, [[Morąg]] do [[Elbląg|Elbląga]] i Gdańska. Kolejnym popularnym szlakiem była trasa Gdańsk - Ostróda przez Elbląg, [[Pasłęk]], Morąg, [[Ruś]] i [[Szeląg]].
 
W pierwszej połowie XVII wieku miasto ucierpiało z powodu zarazy, a następnie stacjonowania wojsk szwedzkich Gustawa Adolfa.
 
W pierwszej połowie XVII wieku miasto ucierpiało z powodu zarazy, a następnie stacjonowania wojsk szwedzkich Gustawa Adolfa.
−
[[File: Kościół ewangelicki w Ostródzie.jpg|thumb|right|290px|Kościół ewangelicki w Ostródzie [http://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_ewangelicki_w_Ostr%C3%B3dzie/ Wikipedia] [13.10.2014]]]
 
  
 
W 1788 wybuchł pożar, który strawił prawie całe miasto. Po pożarze opustoszała i zniszczona Ostróda liczyła zaledwie 400 mieszkańców.
 
W 1788 wybuchł pożar, który strawił prawie całe miasto. Po pożarze opustoszała i zniszczona Ostróda liczyła zaledwie 400 mieszkańców.
−
W 1807 roku na zamku w Ostródzie gościł cesarz Napoleon Bonaparte. Napoleon spędził w mieście ponad dwa miesiące (od 21 lutego do 1 kwietnia), po czym przeniósł się do pałacu hrabiów Dohna–Finckenstein w [[Kamieniec| Kamieńcu]] koło [[Susz| Susza]]. W tym okresie pojawiła się nowa nazwa jeziora [[Jezioro Załk|Załk]], które zaczęto nazywać [[Jezioro Francuskie|Jeziorem Francuskim]]. Znaleziono w nim bowiem zwłoki 18 żołnierzy francuskich utopionych przez dwóch [[Mazurzy|Mazurów]], braci Adama i Jana Pastewków. Bracia ukryli w jeziorze ciała zabitych przez tutejszą ludność Francuzów, którzy mieli skrzywdzić miejscową dziewczynę. Pastewkowie zostali aresztowani i rozstrzelani.
 
−
Do roku 1848 ze względu na dużą liczbę stodół i słomiane strzechy domów mieszkalnych obowiązywał zakaz palenia tytoniu na ulicach. Miasto w XIX i na początku XX wieku wyróżniało się znacznym odsetkiem osób trudniących się zawodem szewca. W roku 1835 było ich 46, w 1851 liczba wzrosła do 50, aby w 1904 roku osiągnąć wynik 124 osób. W latach 1883–1884 pod redakcją [[Jan Sembrzycki |Jana Sembrzyckiego]] ukazywało się [[Pismo „Mazur” |pismo „Mazur”]], zaś na początku XX wieku [[Franciszek Pośpieszyński]] wydawał [[Goniec Mazurski|„Gońca Mazurskiego” ]].
 
  
−
W latach 1871-1873 powstała magistrala kolejowa Toruń – [[Iława]] – Ostróda – [[Korsze]] – [[Wystruć]]. Magistrala stała się jednym z odcinków szlaku łączącego Paryż z Petersburgiem.
+
W 1807 roku na [[lkwim: Zamek w Ostródzie|zamku w Ostródzie]] gościł cesarz Napoleon Bonaparte. Napoleon spędził w mieście ponad dwa miesiące (od 21 lutego do 1 kwietnia), po czym przeniósł się do pałacu hrabiów Dohna–Finckenstein w [[Kamieniec| Kamieńcu]] koło [[Susz| Susza]]. W tym okresie pojawiła się nowa nazwa jeziora [[Jezioro Załk|Załk]], które zaczęto nazywać [[Jezioro Francuskie|Jeziorem Francuskim]]. Znaleziono w nim bowiem zwłoki 18 żołnierzy francuskich utopionych przez dwóch [[Mazurzy|Mazurów]], braci Adama i Jana Pastewków. Bracia ukryli w jeziorze ciała zabitych przez tutejszą ludność Francuzów, którzy mieli skrzywdzić miejscową dziewczynę. Pastewkowie zostali aresztowani i rozstrzelani.
−
W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] miasto zostało zniszczone w 60%.
 
  
 +
Do roku 1848 ze względu na dużą liczbę stodół i słomiane strzechy domów mieszkalnych obowiązywał zakaz palenia tytoniu na ulicach. Miasto w XIX i na początku XX wieku wyróżniało się znacznym odsetkiem osób trudniących się zawodem szewca. W roku 1835 było ich 46, w 1851 liczba wzrosła do 50, aby w 1904 roku osiągnąć wynik 124 osób. W latach 1883–1884 pod redakcją [[Jan Sembrzycki |Jana Karola Sembrzyckiego]] ukazywało się pismo [[Mazur|"Mazur"]], zaś na początku XX wieku [[Franciszek Pośpieszyński]] wydawał [[Goniec Mazurski|"Gońca Mazurskiego"]].
  
−
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
+
W latach 1871-1873 powstała magistrala kolejowa Toruń – [[Iława]] – Ostróda – [[Korsze]] – [[Wystruć]]. Magistrala stała się jednym z odcinków szlaku łączącego Paryż z Petersburgiem.
 +
W czasie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w 60%.
  
 +
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach wynosiła
 
*1787 r. – 1 539 osób
 
*1787 r. – 1 539 osób
−
 
 
*1816 r. – 2 180 osób
 
*1816 r. – 2 180 osób
−
 
 
*1895 r. – 11 278 osób
 
*1895 r. – 11 278 osób
−
 
 
*1910 r. – 14 364 osoby
 
*1910 r. – 14 364 osoby
−
 
 
*1939 r. – 19 949 osób
 
*1939 r. – 19 949 osób
−
 
 
==Gospodarka==
 
==Gospodarka==
−
W mieście działają przede wszystkim firmy handlowo–usługowe, sklepy spożywcze, odzieżowe i wielobranżowe, firmy związane ze sportami wodnymi: [["Ostróda Yacht" Sp. z o.o.]], [[AM JACHT SERVICE]], [[AM YACHT Daniel Margalski]], [[Aquapark Ostróda]]. Kolejną ważną część lokalnej gospodarki stanowi gastronomia, budownictwo (m.in. [[OPB Development]]), usługi [[Agroturystyka |agroturystyczne]], hurtownie, zakłady meblarskie, zakłady przetwórstwa i produkcji artykułów spożywczych – [[Morliny]], [[Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowe Indyk-Mazury Sp. z o.o., Sp. k.]], [[Zakład Przetwórstwa Mięsnego "Pabich" Dariusz Pabich]]. W mieście istnieje [[Zakład Poligraficzny OSTGRAF]], a także księgarnie: [[Księgarnia „Popularna” w Ostródzie |"Popularna"]], [[Księgarnia „Impuls” w Ostródzie | "Impuls"]] i [[Księgarnia „Lexica” w Ostródzie |"Lexica"]] (zob. też [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji]]). W mieście znajduje się także biuro powiatowe [[Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Warmińsko–Mazurski Oddział Regionalny w Olsztynie |Warmińsko–Mazurskiego Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa]].
+
W mieście działają przede wszystkim firmy handlowo–usługowe, sklepy spożywcze, odzieżowe i wielobranżowe, firmy związane ze sportami wodnymi: [["Ostróda Yacht" Sp. z o.o.]], [[AM JACHT SERVICE]], [[AM YACHT Daniel Margalski]], [[Aquapark Ostróda]]. Kolejną ważną część lokalnej gospodarki stanowi gastronomia, budownictwo (m.in. [[OPB Development]]), usługi [[Agroturystyka |agroturystyczne]], hurtownie, zakłady meblarskie, zakłady przetwórstwa i produkcji artykułów spożywczych – [[Morliny]], [[Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowe Indyk-Mazury Sp. z o.o., Sp. k.]], [[Zakład Przetwórstwa Mięsnego "Pabich" Dariusz Pabich]]. W mieście istnieje [[Zakład Poligraficzny OSTGRAF]], a także księgarnie: "Popularna", "Impuls" i "Lexica" (zob. też [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji]]). W mieście znajduje się biuro powiatowe [[Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Warmińsko–Mazurski Oddział Regionalny w Olsztynie |Warmińsko–Mazurskiego Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa]].
  
 
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko–mazurskiego]] z 2013 r. obszar gminy Ostróda został zakwalifikowany do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski | Tygrysów warmińsko–mazurskich]] – obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.  
 
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko–mazurskiego]] z 2013 r. obszar gminy Ostróda został zakwalifikowany do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski | Tygrysów warmińsko–mazurskich]] – obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.  
−
[[File: Panorama współczesnej Ostródy.jpg|thumb|290px| Panorama współczesnej Ostródy [http://www.skarbymazur.pl/ostroda/ Skarby Mazur] [13.10.2014]]]
 
  
 
==Kultura==
 
==Kultura==
 
W miejscowości działa [[lkwim:Centrum Kultury w Ostródzie |Centrum Kultury]], [[lkwim: Miejska Biblioteka Publiczna w Ostródzie|Miejska Biblioteka Publiczna]], [[Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna w Elblągu Filia w Ostródzie | filia Warmińsko–Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej w Elblągu]], a od 2000 r. [[lkwim:Muzeum w Ostródzie|muzeum]]. Funkcjonowała tu także [[lkwim:Agencja Ochrony Dóbr Kultury – Izba Muzealna w Ostródzie |Agencja Ochrony Dóbr Kultury – Izba Muzealna w Ostródzie]].
 
W miejscowości działa [[lkwim:Centrum Kultury w Ostródzie |Centrum Kultury]], [[lkwim: Miejska Biblioteka Publiczna w Ostródzie|Miejska Biblioteka Publiczna]], [[Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna w Elblągu Filia w Ostródzie | filia Warmińsko–Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej w Elblągu]], a od 2000 r. [[lkwim:Muzeum w Ostródzie|muzeum]]. Funkcjonowała tu także [[lkwim:Agencja Ochrony Dóbr Kultury – Izba Muzealna w Ostródzie |Agencja Ochrony Dóbr Kultury – Izba Muzealna w Ostródzie]].
  
−
W Ostródzie wydawane są: [[lkwim:Panorama Powiatu Ostródzkiego|Panorama Powiatu Ostródzkiego]], [["Nasz Głos – tygodnik lokalny regionu ostródzkiego"]], a także [["Rozmaitości Ostródzkie"]] i [["Gazeta Ostródzka"]], będąca wkładką do piątkowego wydania [[lkwim:Gazeta Olsztyńska|"Gazety Olsztyńskiej"]].  
+
W Ostródzie wydawane są: [[lkwim:Panorama Powiatu Ostródzkiego|Panorama Powiatu Ostródzkiego]], "[[Nasz Głos – tygodnik lokalny regionu ostródzkiego]]", a także "[[Rozmaitości Ostródzkie"]] i "[[Gazeta Ostródzka]]", będąca wkładką do piątkowego wydania [[lkwim:Gazeta Olsztyńska|"Gazety Olsztyńskiej"]].  
  
 
==Wydarzenia kulturalne==
 
==Wydarzenia kulturalne==
 
Ostróda znana jest z organizowanych cyklicznie festiwali muzycznych: [[lkwim:Alter Kultur Fest - Ostróda|Alter Kultur Fest]], a przede wszystkim najpopularniejszego [[lkwim: Ostróda Reggae Festival|Ostróda Reggae Festival]], którego historia sięga 1983 roku. W mieście organizowane były też inne imprezy i wydarzenia artystyczne, zarówno cykliczne, jak i jednorazowe, jak np.:  
 
Ostróda znana jest z organizowanych cyklicznie festiwali muzycznych: [[lkwim:Alter Kultur Fest - Ostróda|Alter Kultur Fest]], a przede wszystkim najpopularniejszego [[lkwim: Ostróda Reggae Festival|Ostróda Reggae Festival]], którego historia sięga 1983 roku. W mieście organizowane były też inne imprezy i wydarzenia artystyczne, zarówno cykliczne, jak i jednorazowe, jak np.:  
 
*[[lkwim: Ogólnopolski Festiwal Ognia w Ostródzie|Ogólnopolski Festiwal Ognia]]
 
*[[lkwim: Ogólnopolski Festiwal Ognia w Ostródzie|Ogólnopolski Festiwal Ognia]]
−
*[[lkwim:Ogólnopolski Festiwal „Blues w Ostródzie” |Ogólnopolski Festiwal „Blues w Ostródzie”]]
+
*[[lkwim:Ogólnopolski Festiwal „Blues w Ostródzie” |Ogólnopolski Festiwal ''Blues w Ostródzie'']]
 
*[[lkwim: Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy - Grand Prix Polski Młodzieży i Juniorów | Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy – Grand Prix Polski Młodzieży i Juniorów]]
 
*[[lkwim: Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy - Grand Prix Polski Młodzieży i Juniorów | Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego FOCUS 2011 O Puchar Burmistrza Ostródy – Grand Prix Polski Młodzieży i Juniorów]]
 
*[[lkwim:Ostródzkie Kaziuki Wileńskie 2011 |Ostródzkie Kaziuki Wileńskie]]
 
*[[lkwim:Ostródzkie Kaziuki Wileńskie 2011 |Ostródzkie Kaziuki Wileńskie]]
Linia 88: Linia 85:
 
*[[lkwim:Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe |Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe]]
 
*[[lkwim:Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe |Letnie Ostródzkie Fanaberie Filmowe]]
 
*[[lkwim:Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej - Ostróda 2010|Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej]]
 
*[[lkwim:Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej - Ostróda 2010|Ogólnopolski Festiwal Muzyki Tanecznej]]
−
*[[lkwim:Ogólnopolski Konkurs Poetycki O „Laur Zielonego Liścia” im. Michała Kajki |Ogólnopolski Konkurs Poetycki O „Laur Zielonego Liścia” im. Michała Kajki]]
+
*[[lkwim:Ogólnopolski Konkurs Poetycki O „Laur Zielonego Liścia” im. Michała Kajki |Ogólnopolski Konkurs Poetycki o "Laur Zielonego Liścia" im. Michała Kajki]]
 
*[[lkwim:Dni Ostródy 1980 |Dni Ostródy]]
 
*[[lkwim:Dni Ostródy 1980 |Dni Ostródy]]
 
*[[lkwim:Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO |Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO]]
 
*[[lkwim:Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO |Festiwal Muzyki Folkowej FOLKOWO]]
Linia 101: Linia 98:
 
*[[lkwim:Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy|Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy]]
 
*[[lkwim:Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy|Konkurs Poetycki z okazji 43 Rocznicy Wyzwolenia Ostródy]]
 
*[[lkwim:Sesja Literacka ‘75 w Ostródzie |Sesja Literacka ‘75]]
 
*[[lkwim:Sesja Literacka ‘75 w Ostródzie |Sesja Literacka ‘75]]
−
*[[lkwim:Sesja naukowa „Grunwald w świadomości Polaków” |Sesja naukowa „Grunwald w świadomości Polaków”]]
+
*[[lkwim:Sesja naukowa „Grunwald w świadomości Polaków” |Sesja naukowa "Grunwald w świadomości Polaków"]]
 
*[[lkwim:Polskie 50-lecie Literackie |Polskie 50–lecie Literackie]]
 
*[[lkwim:Polskie 50-lecie Literackie |Polskie 50–lecie Literackie]]
−
*[[lkwim:Konkurs „Ostróda-Osterode nasze miasta" 2004 |Konkurs „Ostróda–Osterode nasze miasta"]]
+
*[[lkwim:Konkurs „Ostróda-Osterode nasze miasta" 2004 |Konkurs "Ostróda–Osterode nasze miasta"]]
−
*[[lkwim:Konkurs plastyczny „Dary Lasu” |Konkurs plastyczny „Dary Lasu”]]
+
*[[lkwim:Konkurs plastyczny „Dary Lasu” |Konkurs plastyczny "Dary Lasu"]]
−
*[[lkwim:Uroczysty Koncert „Epopeja Grunwaldzka” |Koncert „Epopeja Grunwaldzka”]]
+
*[[lkwim:Uroczysty Koncert „Epopeja Grunwaldzka” |Koncert "Epopeja Grunwaldzka"]]
 
*imprezy towarzyszące w ramach [[lkwim:Dni Bretanii |Dni Bretanii]], [[lkwim:Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie |Warmińsko–Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie]], [[lkwim:Dni Muzyki im. Feliksa Nowowiejskiego - 1988 |Dni Muzyki im. Feliksa Nowowiejskiego]], [[lkwim:Europejskie Dni Dziedzictwa 2009 na Warmii i Mazurach |Europejskich Dni Dziedzictwa na Warmii i Mazurach]]
 
*imprezy towarzyszące w ramach [[lkwim:Dni Bretanii |Dni Bretanii]], [[lkwim:Warmińsko-Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie |Warmińsko–Mazurskie Spotkania z Teatrem... na Wodzie]], [[lkwim:Dni Muzyki im. Feliksa Nowowiejskiego - 1988 |Dni Muzyki im. Feliksa Nowowiejskiego]], [[lkwim:Europejskie Dni Dziedzictwa 2009 na Warmii i Mazurach |Europejskich Dni Dziedzictwa na Warmii i Mazurach]]
−
 
 
==Zespoły i grupy artystyczne związane z Ostródą==
 
==Zespoły i grupy artystyczne związane z Ostródą==
 
*[[lkwim:Agonya |Agonya]]
 
*[[lkwim:Agonya |Agonya]]
Linia 136: Linia 132:
 
*[[lkwim:Tuesday |Tuesday]]
 
*[[lkwim:Tuesday |Tuesday]]
 
*[[Zespół Śpiewaczy "Jodły"]]
 
*[[Zespół Śpiewaczy "Jodły"]]
−
 
 
==Religia==
 
==Religia==
 
*[[Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka w Ostródzie |Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka]]
 
*[[Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka w Ostródzie |Parafia pw. Błogosławionych Hiacynty i Franciszka]]
Linia 143: Linia 138:
 
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ostródzie|Parafia Ewangelicko–Augsburska]]
 
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ostródzie|Parafia Ewangelicko–Augsburska]]
 
*[[Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Ostródzie |Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów]]
 
*[[Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Ostródzie |Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów]]
−
 
 
==Szkolnictwo==
 
==Szkolnictwo==
 
Szkolnictwo lokalne reprezentuje:  6 przedszkoli, 7 szkół podstawowych, 5 gimnazjów, 7 liceów, 2 szkoły policealne, szkoła specjalna], 2 ośrodki szkolno–wychowawcze, 6 szkół technicznych oraz 4 zasadnicze szkoły zawodowe.
 
Szkolnictwo lokalne reprezentuje:  6 przedszkoli, 7 szkół podstawowych, 5 gimnazjów, 7 liceów, 2 szkoły policealne, szkoła specjalna], 2 ośrodki szkolno–wychowawcze, 6 szkół technicznych oraz 4 zasadnicze szkoły zawodowe.
Linia 174: Linia 168:
 
*[[Związek Gmin Kanału Ostródzko–Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego]]   
 
*[[Związek Gmin Kanału Ostródzko–Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego]]   
 
*[[Związek Gmin Regionu Ostródzko–Iławskiego "Czyste Środowisko"]]
 
*[[Związek Gmin Regionu Ostródzko–Iławskiego "Czyste Środowisko"]]
−
 
 
== Bezpieczeństwo ==
 
== Bezpieczeństwo ==
 
W Ostródzie znajduje się [[Komenda Powiatowa Policji w Ostródzie |Komenda Powiatowa Policji]], [[Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Ostródzie |Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej]], a także [[Wojskowa Komenda Uzupełnień w Ostródzie |Wojskowa Komenda Uzupełnień]]. W mieście działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Ostródzie|Ochotniczej Straży Pożarnej]].
 
W Ostródzie znajduje się [[Komenda Powiatowa Policji w Ostródzie |Komenda Powiatowa Policji]], [[Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Ostródzie |Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej]], a także [[Wojskowa Komenda Uzupełnień w Ostródzie |Wojskowa Komenda Uzupełnień]]. W mieście działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Ostródzie|Ochotniczej Straży Pożarnej]].
−
<br/>
 
  
 
==Sport==
 
==Sport==
−
W Ostródzie działa klub sportowy [[MLKS Foto „Ola”]], [[Stowarzyszenie „Gladius”]], [[UKS „Shizoku”]], [[KS „Sokół” Ośrodek Sportów Wodnych]], [[OKS „Sokół”]], [[MLKS „ Ostródzianka”]], sekcja lekkoatletyczna dziewcząt i chłopców [[MLKS]]oraz [[UMKS „Orkan”]]. W mieście funkcjonuje [[Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Ostródzie]].
+
W Ostródzie działa klub sportowy [[MLKS Foto Ola]], [[Stowarzyszenie "Gladius"]], [[UKS Shizoku"]], [[KS Sokół Ośrodek Sportów Wodnych]], [[OKS Sokół]], [[MLKS Ostródzianka]], sekcja lekkoatletyczna dziewcząt i chłopców [[MLKS]]oraz [[UMKS Orkan]]. W mieście funkcjonuje [[LZS|Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe]] w Ostródzie.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
 
*[[lkwim:zamek w Ostródzie|zamek]] położony nad Jeziorem Drwęckim był siedzibą komturstwa; jego budowa trwała od 1349 do około 1380 roku; odbudowywany od 1977 roku
 
*[[lkwim:zamek w Ostródzie|zamek]] położony nad Jeziorem Drwęckim był siedzibą komturstwa; jego budowa trwała od 1349 do około 1380 roku; odbudowywany od 1977 roku
−
*[[Kanał Ostródzko–Elbląski]] – budowę rozpoczęto w [[Miłomłyn|Miłomłynie]] 28 października 1848 roku, budowniczym kanału był [[Georg Steenke]]  
+
*[[Kanał Elbląski]] – budowę rozpoczęto w [[Miłomłyn|Miłomłynie]] 28 października 1848 roku, budowniczym kanału był [[Georg Jacob Steenke]]  
 
*[[Cmentarz wojenny w Ostródzie|cmentarz wojenny]] z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]], pochowano na nim 254 żołnierzy niemieckich zmarłych wskutek odniesionych ran, a także  weteranów zmarłych w latach dwudziestych; obok Niemców pochowano 5 żołnierzy rosyjskich i 1 żołnierza rumuńskiego
 
*[[Cmentarz wojenny w Ostródzie|cmentarz wojenny]] z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]], pochowano na nim 254 żołnierzy niemieckich zmarłych wskutek odniesionych ran, a także  weteranów zmarłych w latach dwudziestych; obok Niemców pochowano 5 żołnierzy rosyjskich i 1 żołnierza rumuńskiego
 
*na terenie [[Cmentarz rzymskokatolicki w Ostródzie|cmentarza rzymskokatolickiego]] pochowano w nieustalonej lokalizacji 4 żołnierzy niemieckich, którzy prawdopodobnie zmarli wskutek odniesionych ran w miejscowym lazarecie; kolejna kwatera wojenna o nieustalonej lokalizacji znajduje się na starym cmentarzu ewangelickim przy ulicy Spokojnej – pochowano w niej 11 żołnierzy niemieckich
 
*na terenie [[Cmentarz rzymskokatolicki w Ostródzie|cmentarza rzymskokatolickiego]] pochowano w nieustalonej lokalizacji 4 żołnierzy niemieckich, którzy prawdopodobnie zmarli wskutek odniesionych ran w miejscowym lazarecie; kolejna kwatera wojenna o nieustalonej lokalizacji znajduje się na starym cmentarzu ewangelickim przy ulicy Spokojnej – pochowano w niej 11 żołnierzy niemieckich
Linia 194: Linia 186:
 
*[[lkwim:Kościół pw. św. Dominika Savio w Ostródzie|kościół gotycki]] odbudowany po zniszczeniach wojennych, pochodzący z XIV wieku
 
*[[lkwim:Kościół pw. św. Dominika Savio w Ostródzie|kościół gotycki]] odbudowany po zniszczeniach wojennych, pochodzący z XIV wieku
 
*neogotycka [[Wieża ciśnień w Ostródzie|wieża ciśnień]] pochodząca z przełomu XIX i XX wieku
 
*neogotycka [[Wieża ciśnień w Ostródzie|wieża ciśnień]] pochodząca z przełomu XIX i XX wieku
−
 
 
== Pomniki==
 
== Pomniki==
 
*[[lkwim:Fontanna Trzech Cesarzy w Ostródzie |Fontanna Trzech Cesarzy]]
 
*[[lkwim:Fontanna Trzech Cesarzy w Ostródzie |Fontanna Trzech Cesarzy]]
Linia 208: Linia 199:
 
*[[lkwim:Tablica V Wileńskiej Brygady AK w Ostródzie |Tablica V Wileńskiej Brygady AK]]
 
*[[lkwim:Tablica V Wileńskiej Brygady AK w Ostródzie |Tablica V Wileńskiej Brygady AK]]
 
*[[lkwim:Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie |Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie]]
 
*[[lkwim:Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie |Tablica Zdzisława Krzyszkowiaka w Ostródzie]]
−
 
 
== Turystyka ==  
 
== Turystyka ==  
 
*szlak kajakowy o długości 79 km – przebieg trasy: [[Idzbark]] – Ostróda – [[Samborowo]] – [[Nowe Miasto Lubawskie]] – [[Kurzętnik]] – [[Nielbark]]
 
*szlak kajakowy o długości 79 km – przebieg trasy: [[Idzbark]] – Ostróda – [[Samborowo]] – [[Nowe Miasto Lubawskie]] – [[Kurzętnik]] – [[Nielbark]]
Linia 222: Linia 212:
 
*[[lkwim:Ryszard Bogucki |Ryszard Bogucki]] (ur. 1959) – pedagog, fotografik amator, działacz społeczno–kulturalny, prezes Ostródzkiego Stowarzyszenia Kulturowego „Sasinia”
 
*[[lkwim:Ryszard Bogucki |Ryszard Bogucki]] (ur. 1959) – pedagog, fotografik amator, działacz społeczno–kulturalny, prezes Ostródzkiego Stowarzyszenia Kulturowego „Sasinia”
 
*[[Włodzimierz Brodiuk]] (ur. 1954) – samorządowiec, radny miasta, starosta powiatu ostródzkiego
 
*[[Włodzimierz Brodiuk]] (ur. 1954) – samorządowiec, radny miasta, starosta powiatu ostródzkiego
−
*[[Gustaw Brzezin]] (ur. 1958) – doktor nauk rolniczych, wieloletni samorządowiec, wójt gminy Ostróda, wicemarszałek województwa warmińsko–mazurskiego
+
*[[Gustaw Marek Brzezin]] (ur. 1958) – doktor nauk rolniczych, wieloletni samorządowiec, wójt gminy Ostróda, wicemarszałek województwa warmińsko–mazurskiego
 
*[[lkwim:Marian Brzostek |Marian Brzostek]] (ur. 1935) – fotografik amator  
 
*[[lkwim:Marian Brzostek |Marian Brzostek]] (ur. 1935) – fotografik amator  
 
*[[lkwim:Wiesław Brzozowski |Wiesław Brzozowski]] (ur. 1959) – urodzony w Ostródzie dziennikarz radiowy, nauczyciel  
 
*[[lkwim:Wiesław Brzozowski |Wiesław Brzozowski]] (ur. 1959) – urodzony w Ostródzie dziennikarz radiowy, nauczyciel  
Linia 322: Linia 312:
 
*[[Strajk w PKS Ostróda|strajk w PKS Ostróda]]
 
*[[Strajk w PKS Ostróda|strajk w PKS Ostróda]]
  
−
== Multimedia ==
+
{{Przypisy}}
−
Radio Olsztyn. Audycja Turystyczny Ekspress. Autor: Alicja Kulik, emisja:14.07.2008 r. :
+
<references/>
−
[[Plik:Turystyczny Express Ostróda - jeziora i rzeki -A.Kulik.mp3|center| Ostróda - jeziora i rzeki]]
 
−
 
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
−
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I–II, Olsztyn 2011.
+
Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I–II, Olsztyn 2011.<br/>
−
#Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998.
+
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998.<br/>
−
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław,  ''Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach'', Olsztyn 2006.
+
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław,  ''Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach'', Olsztyn 2006.<br/>
−
#Gąsiorowski Andrzej, ''Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466–1939'', Olsztyn 2005.
+
Gąsiorowski Andrzej, ''Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466–1939'', Olsztyn 2005.<br/>
−
#Jasiński Janusz, Skowronek Sławomir, ''Wschodniopruskie kampanie Napoleona'', Olsztyn 2007,
+
Jasiński Janusz, Skowronek Sławomir, ''Wschodniopruskie kampanie Napoleona'', Olsztyn 2007.<br/>
−
#Knercer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim'', Warszawa 1995.
+
Knercer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim'', Warszawa 1995.<br/>
−
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.  
+
Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. <br/>
−
#Kowalski Ryszard, ''Ostróda w kalejdoskopie historycznym'', Ostróda 2009.
+
Kowalski Ryszard, ''Ostróda w kalejdoskopie historycznym'', Ostróda 2009.<br/>
−
#''Legendy i opowieści z ziemi ostródzkiej'', red. Krystyna Dembczyńska, Krystyna Dołżyńska, Patryk Janowski, Grażyna Mikulewicz, Ostróda 2010.  
+
''Legendy i opowieści z ziemi ostródzkiej'', red. Krystyna Dembczyńska, Krystyna Dołżyńska, Patryk Janowski, Grażyna Mikulewicz, Ostróda 2010. <br/>
−
#''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2012 r.'', Warszawa 2012; [http://www.stat.gov.pl/gus/5840_13647_PLK_HTML.htm/ Bank Danych Lokalnych GUS] [09.08.2013]
+
''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2012 r.'', Warszawa 2012; [http://www.stat.gov.pl/gus/5840_13647_PLK_HTML.htm/ Bank Danych Lokalnych GUS] [09.08.2013]<br/>
−
#Martuszewski Edward, ''Szkice z dziejów Ostródy, Nidzicy i powiatu nidzickiego'', Olsztyn 1976.
+
Martuszewski Edward, ''Szkice z dziejów Ostródy, Nidzicy i powiatu nidzickiego'', Olsztyn 1976.<br/>
−
#''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
+
''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/>
−
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.  
+
Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. <br/>
−
#''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'',  red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
+
''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'',  red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.<br/>
−
#Peter Tadeusz,  ''60 lat powojennej Ostródy'', Olsztyn 2006.
+
Peter Tadeusz,  ''60 lat powojennej Ostródy'', Olsztyn 2006.<br/>
−
#Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.
+
Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.<br/>
−
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
+
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
−
#''Zabytki Ostródy'', Ostróda 1982.
+
''Zabytki Ostródy'', Ostróda 1982.<br/>
−
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [09.08.2013]
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [09.08.2013]<br/>
−
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [09.08.2013]
+
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [09.08.2013]
  
−
{{Przypisy}}
 
−
<references/>
 
 
<br/>
 
<br/>
  
−
[[Kategoria: Powiat ostródzki]]   
+
[[Kategoria: Powiat ostródzki]]  [[Kategoria:Napoleon na Warmii i Mazurach]]
 
[[Kategoria: Ostróda]]
 
[[Kategoria: Ostróda]]
−
[[Kategoria: Miasta]]  
+
[[Kategoria: Miejscowość]]
 +
[[Kategoria:Miasta]]
 
[[Kategoria: 1201-1300]]
 
[[Kategoria: 1201-1300]]

Aktualna wersja na dzień 09:11, 23 kwi 2024

Ostróda
Herb
Herb Ostródy
Ostróda, fot. Marek Czasnojć
Ostróda, fot. Marek Czasnojć
Rodzaj miejscowości miasto
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ostródzki
Gmina Ostróda
Liczba ludności (2012) 34 020
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 14-100 do 14-104
Tablice rejestracyjne NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Ostróda
Ostróda
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Ostróda
Ostróda
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Ostróda (dawn. Ostród, niem. Osterode, prus. Austrati) – miasto i gmina położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku miasto liczyło 34 020 mieszkańców. W Wyborach Samorządowych 2024 mandat burmistrza uzyskał Rafał Dąbrowski.[1]

Kościół ewangelicki w Ostródzie. Fot. Diacre. Źródło: Commons Wikimedia [13.10.2014]
Ostróda i okolice na mapie z XIX w.
Źródło: Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich, 1:300000, Paryż 1859 r.

Położenie

Miejscowość położona jest na Mazurach, w Dolinie Drwęcy[2], nad Jeziorem Drwęckim. Przez Ostródę przepływa rzeka Drwęca. Miasto jest położone w odległości 36 km na zachód od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Geneza nazwy miasta związana jest z miejscowością Osterode w górach Harzu w Dolnej Saksonii. Z tego miasta pochodzili pierwsi dolnosaksońscy osadnicy. W źródłach spotykamy się między innymi z następującymi odmianami nazwy: Ostirroda, Osterroda, Osteroda, Osterode, Osterrodt.

Początki Ostródy sięgają drugiej połowy XIII wieku. W okolicach 1270 roku, a najpewniej w roku 1302 [[zakon krzyżacki] w miejsce staropruskiego grodu wzniósł warownię, wokół której zaczęło rozwijać się osiedle. Władze krzyżackie w roku 1341 utworzyły osobne komturstwo ostródzkie – jeden z 27 okręgów w państwie. Prawo miejskie chełmińskie otrzymała Ostróda prawdopodobnie w 1329 roku od komtura dzierzgońskiego Lutra z Brunszwiku. Informacje dotyczące tego dokumentu zachowały się w potwierdzeniach lokacji z lat 1335 i 1348. W tym okresie Ostródę zamieszkiwali głównie Niemcy, Prusowie i częściowo Polacy.

W połowie XIV wieku miasto pełniło funkcję siedziby prokuratorów w komturstwie dzierzgońskim. W drugiej połowie XIV wieku komtur Günther von Hohenstein rozpoczął budowę zamku. Miasto wokół zamku rozbudowywano przez cały omawiany okres. 18 lipca 1410 roku wojska polsko–litewskie zajęły Ostródę. 22 lipca mieszkańcy złożyli hołd wierności królowi polskiemu. Władysław Jagiełło nadał Ostródę jako lenno księciu Januszowi Mazowieckiemu. 19 września miasto ponownie przejęli Krzyżacy. Do założonego w 1440 roku Związku Pruskiego skierowanego przeciw Zakonowi przystąpiło 13 delegatów ostródzkiego rycerstwa. Od roku 1525 miasto było siedzibą starostwa, a następnie od 1818 roku powiatu.

Istnienie szkoły w mieście jest poświadczone w źródłach z początku XV wieku. Od XVI do XVIII wieku funkcjonowały oddzielnie szkoły polska i niemiecka. W 1825 roku zostały połączone. Przed wybuchem II wojny światowej w Ostródzie działały 4 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, szkoła zawodowa i szkoła gospodarstwa domowego.

W XVI–XVIII wieku w Ostródzie krzyżowały się ważne drogi handlowe. Jedna z dróg lądowych biegła od Warszawy przez Mławę, Działdowo, Nidzicę, Ostródę, Morąg do Elbląga i Gdańska. Kolejnym popularnym szlakiem była trasa Gdańsk - Ostróda przez Elbląg, Pasłęk, Morąg, Ruś i Szeląg. W pierwszej połowie XVII wieku miasto ucierpiało z powodu zarazy, a następnie stacjonowania wojsk szwedzkich Gustawa Adolfa.

W 1788 wybuchł pożar, który strawił prawie całe miasto. Po pożarze opustoszała i zniszczona Ostróda liczyła zaledwie 400 mieszkańców.

W 1807 roku na zamku w Ostródzie gościł cesarz Napoleon Bonaparte. Napoleon spędził w mieście ponad dwa miesiące (od 21 lutego do 1 kwietnia), po czym przeniósł się do pałacu hrabiów Dohna–Finckenstein w Kamieńcu koło Susza. W tym okresie pojawiła się nowa nazwa jeziora Załk, które zaczęto nazywać Jeziorem Francuskim. Znaleziono w nim bowiem zwłoki 18 żołnierzy francuskich utopionych przez dwóch Mazurów, braci Adama i Jana Pastewków. Bracia ukryli w jeziorze ciała zabitych przez tutejszą ludność Francuzów, którzy mieli skrzywdzić miejscową dziewczynę. Pastewkowie zostali aresztowani i rozstrzelani.

Do roku 1848 ze względu na dużą liczbę stodół i słomiane strzechy domów mieszkalnych obowiązywał zakaz palenia tytoniu na ulicach. Miasto w XIX i na początku XX wieku wyróżniało się znacznym odsetkiem osób trudniących się zawodem szewca. W roku 1835 było ich 46, w 1851 liczba wzrosła do 50, aby w 1904 roku osiągnąć wynik 124 osób. W latach 1883–1884 pod redakcją Jana Karola Sembrzyckiego ukazywało się pismo "Mazur", zaś na początku XX wieku Franciszek Pośpieszyński wydawał "Gońca Mazurskiego".

W latach 1871-1873 powstała magistrala kolejowa Toruń – Iława – Ostróda – Korsze – Wystruć. Magistrala stała się jednym z odcinków szlaku łączącego Paryż z Petersburgiem. W czasie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w 60%.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach wynosiła

  • 1787 r. – 1 539 osób
  • 1816 r. – 2 180 osób
  • 1895 r. – 11 278 osób
  • 1910 r. – 14 364 osoby
  • 1939 r. – 19 949 osób

Gospodarka

W mieście działają przede wszystkim firmy handlowo–usługowe, sklepy spożywcze, odzieżowe i wielobranżowe, firmy związane ze sportami wodnymi: "Ostróda Yacht" Sp. z o.o., AM JACHT SERVICE, AM YACHT Daniel Margalski, Aquapark Ostróda. Kolejną ważną część lokalnej gospodarki stanowi gastronomia, budownictwo (m.in. OPB Development), usługi agroturystyczne, hurtownie, zakłady meblarskie, zakłady przetwórstwa i produkcji artykułów spożywczych – Morliny, Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowe Indyk-Mazury Sp. z o.o., Sp. k., Zakład Przetwórstwa Mięsnego "Pabich" Dariusz Pabich. W mieście istnieje Zakład Poligraficzny OSTGRAF, a także księgarnie: "Popularna", "Impuls" i "Lexica" (zob. też Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji). W mieście znajduje się biuro powiatowe Warmińsko–Mazurskiego Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko–mazurskiego z 2013 r. obszar gminy Ostróda został zakwalifikowany do tzw. Tygrysów warmińsko–mazurskich – obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.

Kultura

W miejscowości działa Centrum Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna, filia Warmińsko–Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej w Elblągu, a od 2000 r. muzeum. Funkcjonowała tu także Agencja Ochrony Dóbr Kultury – Izba Muzealna w Ostródzie.

W Ostródzie wydawane są: Panorama Powiatu Ostródzkiego, "Nasz Głos – tygodnik lokalny regionu ostródzkiego", a także "Rozmaitości Ostródzkie" i "Gazeta Ostródzka", będąca wkładką do piątkowego wydania "Gazety Olsztyńskiej".

Wydarzenia kulturalne

Ostróda znana jest z organizowanych cyklicznie festiwali muzycznych: Alter Kultur Fest, a przede wszystkim najpopularniejszego Ostróda Reggae Festival, którego historia sięga 1983 roku. W mieście organizowane były też inne imprezy i wydarzenia artystyczne, zarówno cykliczne, jak i jednorazowe, jak np.:

Zespoły i grupy artystyczne związane z Ostródą

Religia

Szkolnictwo

Szkolnictwo lokalne reprezentuje: 6 przedszkoli, 7 szkół podstawowych, 5 gimnazjów, 7 liceów, 2 szkoły policealne, szkoła specjalna], 2 ośrodki szkolno–wychowawcze, 6 szkół technicznych oraz 4 zasadnicze szkoły zawodowe.

Organizacje i stowarzyszenia

Bezpieczeństwo

W Ostródzie znajduje się Komenda Powiatowa Policji, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, a także Wojskowa Komenda Uzupełnień. W mieście działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Sport

W Ostródzie działa klub sportowy MLKS Foto Ola, Stowarzyszenie "Gladius", UKS Shizoku", KS Sokół Ośrodek Sportów Wodnych, OKS Sokół, MLKS Ostródzianka, sekcja lekkoatletyczna dziewcząt i chłopców MLKSoraz UMKS Orkan. W mieście funkcjonuje Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Ostródzie.

Zabytki

  • zamek położony nad Jeziorem Drwęckim był siedzibą komturstwa; jego budowa trwała od 1349 do około 1380 roku; odbudowywany od 1977 roku
  • Kanał Elbląski – budowę rozpoczęto w Miłomłynie 28 października 1848 roku, budowniczym kanału był Georg Jacob Steenke
  • cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, pochowano na nim 254 żołnierzy niemieckich zmarłych wskutek odniesionych ran, a także weteranów zmarłych w latach dwudziestych; obok Niemców pochowano 5 żołnierzy rosyjskich i 1 żołnierza rumuńskiego
  • na terenie cmentarza rzymskokatolickiego pochowano w nieustalonej lokalizacji 4 żołnierzy niemieckich, którzy prawdopodobnie zmarli wskutek odniesionych ran w miejscowym lazarecie; kolejna kwatera wojenna o nieustalonej lokalizacji znajduje się na starym cmentarzu ewangelickim przy ulicy Spokojnej – pochowano w niej 11 żołnierzy niemieckich
  • pojedyncze mogiły żołnierzy niemieckich położone są w nieustalonej lokalizacji na terenie nowego cmentarza ewangelickiego oraz na cmentarzu żydowskim
  • kościół neogotycki z lat 1856–1875, wieża dobudowana na początku XX wieku; w kościele znajduje się słynna gotycka rzeźba
  • kościół ewangelicko–metodystyczny neogotycki z lat 1907–1909; wieża kościelna, na którą wiedzie 105 schodów, stanowi punkt widokowy na całą Ostródę, ponadto mieści w sobie 3 dzwony (największy o średnicy 148 cm) oraz mechanizm zegarowy
  • fragment gotyckich murów obronnych z XV wieku
  • kościół gotycki odbudowany po zniszczeniach wojennych, pochodzący z XIV wieku
  • neogotycka wieża ciśnień pochodząca z przełomu XIX i XX wieku

Pomniki

Turystyka

Ludzie związani z miejscowością

Inne

Przypisy

  1. ↑ https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/281501#results_vote_elect_mayor_round_2
  2. ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r.

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I–II, Olsztyn 2011.
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach, Olsztyn 2006.
Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466–1939, Olsztyn 2005.
Jasiński Janusz, Skowronek Sławomir, Wschodniopruskie kampanie Napoleona, Olsztyn 2007.
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Kowalski Ryszard, Ostróda w kalejdoskopie historycznym, Ostróda 2009.
Legendy i opowieści z ziemi ostródzkiej, red. Krystyna Dembczyńska, Krystyna Dołżyńska, Patryk Janowski, Grażyna Mikulewicz, Ostróda 2010.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2012 r., Warszawa 2012; Bank Danych Lokalnych GUS [09.08.2013]
Martuszewski Edward, Szkice z dziejów Ostródy, Nidzicy i powiatu nidzickiego, Olsztyn 1976.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
Peter Tadeusz, 60 lat powojennej Ostródy, Olsztyn 2006.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Zabytki Ostródy, Ostróda 1982.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [09.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [09.08.2013]


Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Ostróda&oldid=158076”