Gołdap (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Obszary chronione i pomniki przyrody) |
|||
| (Nie pokazano 37 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
|Gmina = Gołdap | |Gmina = Gołdap | ||
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Gołdap.png |Herb gminy Gołdap |
|flaga_gminy = | |flaga_gminy = | ||
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj_gminy = miejsko-wiejska | |rodzaj_gminy = miejsko-wiejska | ||
|zarządzający = Burmistrz | |zarządzający = Burmistrz | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Konrad Kazaniecki |
|adres_ug = pl. Zwycięstwa 14 | |adres_ug = pl. Zwycięstwa 14 | ||
|kod_poczt_ug = 19-500 Gołdap | |kod_poczt_ug = 19-500 Gołdap | ||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
|www = http://www.goldap.pl/pl | |www = http://www.goldap.pl/pl | ||
| − | |bip = | + | |bip = |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina Gołdap''' – gmina miejsko-wiejska położona w północno-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] | + | '''Gmina Gołdap''' – gmina miejsko-wiejska położona w północno-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w centralnej części [[Powiat gołdapski|powiatu gołdapskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Gołdap|Gołdapi]]. |
| − | + | Gmina uzdrowiskowa z terenami nieskażonymi działalnością przemysłową, posiadająca status jedynego w województwie warmińsko-mazurskim uzdrowiska. Usytuowana w makroregionach [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i [[Pojezierze Litewskie|Pojezierza Litewskiego]], położona na terenach o dużym zróżnicowaniu wysokości. Najwyżej położone jest pasmo [[Wzgórza Szeskie|Wzgórz Szeskich]], gdzie wysokości sięgają 309 m n.p.m., co oznacza, iż są to najwyższe wzniesienia we wschodniej części Mazur. Najniżej położona jest centralna część [[Puszcza Romincka|Puszczy Rominckiej]] – około 81 m n.p.m. | |
| − | Gmina uzdrowiskowa z terenami | + | Gmina zajmuje prawie połowę (46,8%) powierzchni powiatu gołdapskiego. |
| − | Gmina zajmuje prawie połowę (46,8%) powierzchni | + | Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Konrad Kazaniecki]]. |
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[ | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina miejsko-wiejska Gołdap zajmuje powierzchnię 361,64 km<sup>2</sup><ref name="p2"> | + | Gmina miejsko-wiejska Gołdap zajmuje powierzchnię 361,64 km<sup>2</sup><ref name="p2">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4137 Bank Danych lokalnych GUS ]</ref>, w tym: |
*użytki rolne: 60,5% (21879,2 ha) | *użytki rolne: 60,5% (21879,2 ha) | ||
| − | *lasy: 27,2% (9834,2 ha)<ref>http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/goldapski/goldap.pdf</ref> | + | *lasy: 27,2% (9834,2 ha)<ref>[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/goldapski/goldap.pdf UStat Olsztyn]</ref> |
*wody: 1,34% (484,6 ha) | *wody: 1,34% (484,6 ha) | ||
| + | Gmina stanowi 46,8% powierzchni powiatu gołdapskiego. | ||
| − | |||
| − | |||
== Demografia == | == Demografia == | ||
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>: | ||
| − | + | ||
| − | + | [[Plik: Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Gołdapi.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Gołdapi Fot. Rimantas Lazdynas. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Go%C5%82dap,_Konkatedra_pw._NMP_Matki_Ko%C5%9Bcio%C5%82a.jpg Commons Wikimedia] ]] | |
| − | + | [[Plik: Kościół pw. św. Leona w Gołdapi.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Leona w Gołdapi.<br>Źródło: [http://www.sw.leon.goldap.pl/historia.htm www.sw.leon.goldap.pl]]] | |
| − | + | [[Plik: Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Grabowie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Grabowie.<br/> Autor: Mieczysław Kalski]] | |
| − | + | [[Plik: Jezioro Gołdap.jpg|thumb|right|290px|Jezioro Gołdap.<br>Źródło: [http://www.goldap.pl/pl/17313/1,0/lot.html Urząd Miasta i Gminy Gołdap]]] | |
| − | + | [[Plik: Rzeka Gołdapa.jpg|thumb|right|290px|Rzeka Gołdapa.<br>Źródło: [http://www.goldap.pl/pl/17313/1,0/lot.html Urząd Miasta i Gminy Gołdap] | |
| − | + | ]] | |
| − | + | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
|- | |- | ||
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || 20438 || 100 || 10287 || 50,3 || 10151 || 49,7 | + | |liczba ||20438 ||100 ||10287 ||50,3 ||10151 ||49,7 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 56 || colspan=2| 28 || colspan=2| 28 | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|56 ||colspan=2|28 ||colspan=2|28 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Gołdap wynosiło -74 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi aż 66% migracji w | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Gołdap wynosiło -74 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi aż 66% migracji w powiecie gołdapskim oraz 2% w województwie warmińsko-mazurskim. |
<br/> | <br/> | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Gminę Gołdap | + | Gminę Gołdap z siedzibą w [[Gołdap|Gołdapi]] utworzono w 1973 roku z terenów istniejącej od 1972 roku gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. Gołdap na mocy ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy. Gmina stała się częścią powiatu gołdapskiego w województwie białostockim. |
| − | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat gołdapski. Gmina i miasto Gołdap zostały bezpośrednio częścią województwa suwalskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. |
| − | |||
| − | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapsko-oleckim. | |
| − | Gmina Gołdap graniczy z: [[Banie Mazurskie (gmina wiejska)| gminą Banie Mazurskie]], [[Dubeninki (gmina wiejska)| gminą Dubeninki]] oraz [[Kowale Oleckie (gmina wiejska)| Kowale Oleckie]]. Północną granicę gminy wyznacza granica państwa. | + | 1 stycznia 2002 gmina miejsko-wiejska Gołdap na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku<ref>Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> weszła w skład reaktywowanego powiatu gołdapskiego. |
| + | |||
| + | Gmina Gołdap graniczy z: [[Banie Mazurskie (gmina wiejska)|gminą Banie Mazurskie]], [[Dubeninki (gmina wiejska)|gminą Dubeninki]] oraz [[Kowale Oleckie (gmina wiejska)|Kowale Oleckie]]. Północną granicę gminy wyznacza granica państwa. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Babki]], [[Bałupiany]], [[Barkowo]], [[Bitkowo]], [[Botkuny]], [[Dunajek]], [[Dzięgiele]], [[Galwiecie]], [[Główka]], [[Grabowo]], [[Górne]], [[Jabłońskie]], [[Jany]], [[Jeziorki Wielkie]], [[Juchnajcie]], [[Konikowo]], [[Kośmidry]], [[Kowalki]], | + | Sołectwa: [[Babki]], [[Bałupiany]], [[Barkowo]], [[Bitkowo]], [[Botkuny]], [[Dunajek]], [[Dzięgiele]], [[Galwiecie]], [[Główka]], [[Grabowo (gmina Gołdap)|Grabowo]], [[Górne]], [[Jabłońskie]], [[Jany]], [[Jeziorki Wielkie]], [[Juchnajcie]], [[Konikowo]], [[Kośmidry]], [[Kowalki]], |
| − | [[Kozaki]], [[Łobody]], [[Marcinowo (gmina Gołdap)| Marcinowo]], [[Nasuty]], [[Osowo]], [[Pietraszki]], [[Pogorzel]], [[ | + | [[Kozaki]], [[Łobody]], [[Marcinowo (gmina Gołdap)|Marcinowo]], [[Nasuty]], [[Osowo]], [[Pietraszki]], [[Pogorzel]], [[Rożyńsk Wielki (gmina Gołdap)|Rożyńsk Wielki]], [[Siedlisko]], [[Skocze]], [[Suczki (gmina Gołdap)|Suczki]], [[Wiłkajcie]], [[Zatyki (gmina Gołdap)|Zatyki]]. |
| − | Pozostałe miejscowości: [[Błażejewo]], [[Boćwinka]], [[Boćwiński Młyn]], [[Bronisze]], [[Czarnowo Wielkie]], [[Dąbie]], [[Dunajek Mały]], [[Galwiecie (osada)]], [[Gieraliszki]], [[Gołdap (osada)]], [[Grygieliszki]], [[Jabramowo]], [[Janowo]], [[Jeziorki Małe]], [[Jurkiszki]], [[Kalniszki]], [[Kamionki]], [[Kolniszki]], [[Kołkowo]], [[Mażucie]], [[Niedrzwica]], [[Nowa Boćwinka]],[[Okrasin]], [[Osieki]], [[Pietrasze]], [[Piękne Łąki]], [[Regiele]], [[Rostek]], [[Rożyńsk Mały]], [[Rudzie]], [[Samoniny]], [[Skup]], [[Sokoły]], [[Somaniny]], [[Szyliny]], [[Użbale]], [[Wronki Wielkie]], [[Wrotkowo]], [[Wilkasy (gmina Gołdap)| Wilkasy]], [[Włosty]], [[Zielonka]], [[Żelazki]]. | + | Pozostałe miejscowości: [[Błażejewo]], [[Boćwinka (gmina Gołdap)|Boćwinka]], [[Boćwiński Młyn]], [[Bronisze]], [[Czarnowo Wielkie]], [[Dąbie]], [[Dunajek Mały]], [[Galwiecie (osada)]], [[Gieraliszki]], [[Gołdap (osada)]], [[Grygieliszki]], [[Jabramowo]], [[Janowo (gmina Gołdap)|Janowo]], [[Jeziorki Małe]], [[Jurkiszki]], [[Kalniszki]], [[Kamionki (gmina Gołdap)|Kamionki]], [[Kolniszki]], [[Kołkowo]], [[Mażucie]], [[Niedrzwica]], [[Nowa Boćwinka]],[[Okrasin]], [[Osieki]], [[Pietrasze (gmina Gołdap)|Pietrasze]], [[Piękne Łąki]], [[Regiele]], [[Rostek]], [[Rożyńsk Mały]], [[Rudzie]], [[Samoniny]], [[Skup (gmina Gołdap)|Skup]], [[Sokoły]], [[Somaniny]], [[Szyliny]], [[Użbale]], [[Wronki Wielkie]], [[Wrotkowo]], [[Wilkasy (gmina Gołdap)|Wilkasy]], [[Włosty (gmina Gołdap)|Włosty]], [[Zielonka (gmina Gołdap)|Zielonka]], [[Żelazki (gmina Gołdap)|Żelazki]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | Nadrzędną rolę w gospodarce gminy Gołdap odgrywa turystyka. Gmina | + | Nadrzędną rolę w gospodarce gminy Gołdap odgrywa turystyka. Gmina jako jedyne uzdrowisko na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] jest rozwijającym się ośrodkiem turystyczno-wypoczynkowym. Dzięki niepowtarzalnym walorom klimatycznym, czystemu powietrzu oraz zasobom borowinowym, Gołdap jest uzdrowiskiem borowinowo-klimatycznym (leczy się tu przede wszystkim schorzenia ortopedyczne, dolnych dróg oddechowych, kobiece oraz choroby kardiologiczne i neurologiczne), które przyciąga zarówno kuracjuszy, jak i turystów. Malownicze tereny leżące na skraju [[Garb Szeski|Garbu Szeskiego]], nad jeziorem i rzeką, gdzie rozciąga się [[Puszcza Romincka]] zachęcają do uprawiania wielu rodzajów turystyki zarówno latem, jak i zimą. Dodatkowym atutem gminy, jako ośrodka turystycznego jest bardzo dobrze rozwinięta baza turystyczna, którą stanowią hotele, ośrodki wypoczynkowe, schroniska, pola namiotowe i campingowe, gospodarstwa agroturystyczne. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Bitkowo, Dunajek, Galwiecie, Górne, Grabowo<ref> [http://uzdrowiskogoldap.pl/informacja-turystyczna-centrum-promocji-regionu-goldap/ Centrum Informacji Turystycznej w Gołdapi] [20.10.2014]</ref>. |
Drugim kierunkiem rozwoju gospodarczego w gminie Gołdap jest rolnictwo. Jest to głównie rolnictwo indywidualne. Większość stanowią gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 15 ha). Użytki rolne zajmują ponad 60% powierzchni gminy, w tym: grunty orne 35,1% (12697 ha), łąki i pastwiska 25,3% (9170 ha), a sady 0,03% (12 ha). W gminie dominują gleby IV klasy bonitacyjnej, występują także gleby klasy III i V. W produkcji rolnej przeważa uprawa zbóż (takich jak: jęczmień, owies, pszenica, żyto, pszenżyto, uprawiane są również ziemniaki) oraz hodowla bydła.<br/> | Drugim kierunkiem rozwoju gospodarczego w gminie Gołdap jest rolnictwo. Jest to głównie rolnictwo indywidualne. Większość stanowią gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 15 ha). Użytki rolne zajmują ponad 60% powierzchni gminy, w tym: grunty orne 35,1% (12697 ha), łąki i pastwiska 25,3% (9170 ha), a sady 0,03% (12 ha). W gminie dominują gleby IV klasy bonitacyjnej, występują także gleby klasy III i V. W produkcji rolnej przeważa uprawa zbóż (takich jak: jęczmień, owies, pszenica, żyto, pszenżyto, uprawiane są również ziemniaki) oraz hodowla bydła.<br/> | ||
| Linia 92: | Linia 91: | ||
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Gołdap wynosiła w 2013 roku 1798. W tym 83 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1715 tworzy sektor prywatny. 374 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 185 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 235 firm w dziale budownictwo, 96 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 44<ref name="p2"/>. Do przedsiębiorstw na terenie gminy należą: NC Koperty Sp. z o.o., TORFEX Sp. z o.o., PPH "GICOR", BAK Sp. z o.o., [[Budomex Puza Sp.k.]]. | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Gołdap wynosiła w 2013 roku 1798. W tym 83 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1715 tworzy sektor prywatny. 374 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 185 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 235 firm w dziale budownictwo, 96 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 44<ref name="p2"/>. Do przedsiębiorstw na terenie gminy należą: NC Koperty Sp. z o.o., TORFEX Sp. z o.o., PPH "GICOR", BAK Sp. z o.o., [[Budomex Puza Sp.k.]]. | ||
| − | Gmina Gołdap leży na terenie [[Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna| suwalskiej specjalna strefy ekonomicznej]], która ma służyć przyspieszeniu wzrostu gospodarczego w danej części kraju. Realizacja założonych celów osiągana jest głównie poprzez umożliwienie prowadzenia działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach. | + | Gmina Gołdap leży na terenie [[Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna|suwalskiej specjalna strefy ekonomicznej]], która ma służyć przyspieszeniu wzrostu gospodarczego w danej części kraju. Realizacja założonych celów osiągana jest głównie poprzez umożliwienie prowadzenia działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach. |
| − | Gmina Gołdap należy do [[Związek Międzygminny "Gospodarka Komunalna"| międzygminnego związku "Gospodarka Komunalna"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[LGD "Lider w EGO"]], [[Euroregion Niemen| obszaru Euroregionu Niemen]]. | + | Gmina Gołdap należy do [[Związek Międzygminny "Gospodarka Komunalna"|międzygminnego związku "Gospodarka Komunalna"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[LGD "Lider w EGO"]], [[Euroregion Niemen|obszaru Euroregionu Niemen]]. |
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji]], [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej| obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia. | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji|obszarów wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji]], [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej|obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]] oraz [[Obszary przygraniczne|obszarów przygranicznych]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Gołdap wynosiła 1663 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 69,4% bezrobotnych w [[Powiat gołdapski| powiecie gołdapskim]]. | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Gołdap wynosiła 1663 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 69,4% bezrobotnych w [[Powiat gołdapski|powiecie gołdapskim]]. |
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 10,3% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 10,3% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | ||
| Linia 106: | Linia 105: | ||
*[[Dom Kultury w Gołdapi]] | *[[Dom Kultury w Gołdapi]] | ||
| − | *[[Biblioteka Publiczna w Gołdapi]] | + | *[[Biblioteka Publiczna w Gołdapi]] (filia biblioteki znajduje się w Grabowie) |
| − | *[[lkwim: Muzeum Ziemi Gołdapskiej| Muzeum Ziemi Gołdapskiej im. M. Ratasiewicza]] | + | *[[lkwim: Muzeum Ziemi Gołdapskiej|Muzeum Ziemi Gołdapskiej im. M. Ratasiewicza]] |
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| Linia 118: | Linia 117: | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | + | *[[Marian Podziewski]] – urodzony w Gołdapi samorządowiec, wiceburmistrz miasta i gminy Gołdap, wojewoda warmińsko-mazurski. | |
| − | *[[Marian Podziewski]] | + | *[[Jarosław Słoma]] – pochodzący z Gołdapi polityk, samorządowiec, burmistrz miasta i gminy Gołdap, wicewojewoda suwalski, członek zarządu województwa warmińsko-mazurskiego, wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego. |
| − | *[[Jarosław Słoma]] | + | *[[lkwim: Jan Jastrzębski|Jan Jastrzębski]] – poeta, prozaik; mieszka i pracuje w Gołdapii. |
| − | *[[lkwim: Jan Jastrzębski| Jan Jastrzębski]] – poeta, prozaik; mieszka i pracuje w Gołdapii. | + | *[[lkwim: Marianna Osiecka|Marianna Osiecka]] – artystka ludowa zamieszkała w Gołdapi, pisankarka, hafciarka. |
| − | *[[lkwim: Marianna Osiecka| Marianna Osiecka]] – artystka ludowa zamieszkała w Gołdapi, pisankarka, hafciarka. | + | *[[lkwim: Mieczysław Marian Ratasiewicz|Mieczysław Marian Ratasiewicz]] (1939-2007) – nauczyciel, publicysta, prozaik, działacz regionalny, muzealnik. |
| − | *[[lkwim: Mieczysław Marian Ratasiewicz| Mieczysław Marian Ratasiewicz]] (1939-2007) – nauczyciel, publicysta, prozaik, działacz regionalny, muzealnik. | + | *[[lkwim: Mirosław Słapik|Mirosław Słapik]] – poeta, redaktor, wydawca, związany z Gołdapią. |
| − | *[[lkwim: Mirosław Słapik| Mirosław Słapik]] – poeta, redaktor, wydawca, związany z Gołdapią. | + | *[[lkwim: Tadeusz Krzywicki|Tadeusz Krzywicki]] – fotografik i filmowiec, mieszka i tworzy w Gołdapi. |
| − | *[[lkwim: Tadeusz Krzywicki| Tadeusz Krzywicki]] – fotografik i filmowiec, mieszka i tworzy w Gołdapi. | + | *[[lkwim: Zbigniew Mieruński|Zbigniew Mieruński]] – artysta, malarz; mieszka w Gołdapi. |
| − | *[[lkwim: Zbigniew Mieruński| Zbigniew Mieruński]] – artysta, malarz; mieszka w Gołdapi. | ||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy Gołdap należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa]</ref>: |
| − | *[[ | + | *[[kościół pw. św. Leona w Gołdapi]] |
| − | *[[ | + | *[[kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Gołdapi]] |
| − | *[[ | + | *[[kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Grabowie]] |
*wiadukty kolejowe w Botkunach | *wiadukty kolejowe w Botkunach | ||
*zespół dworski w Gieraliszkach | *zespół dworski w Gieraliszkach | ||
| − | *[[lkwim: Dwór w Dunajku| | + | *[[lkwim: Dwór w Dunajku|dwór w Dunajku]] |
*zespół koszar dawnego Pułku Piechoty hrabiego Dönhoffa | *zespół koszar dawnego Pułku Piechoty hrabiego Dönhoffa | ||
*cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Bronisze, Dzięgiele, Gołdap, Podgórz | *cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Bronisze, Dzięgiele, Gołdap, Podgórz | ||
| Linia 149: | Linia 147: | ||
*szlaki piesze: | *szlaki piesze: | ||
| − | **szlak zielony: jest fragmentem większej całości i rozpoczyna się w pobliżu [[Kruklanki| Kruklanek]] nieopodal [[Jezioro Gołdopiwo| jeziora Gołdopiwo]], prowadząc wzdłuż doliny Gołdapy i Puszczę Romincką | + | **szlak zielony: jest fragmentem większej całości i rozpoczyna się w pobliżu [[Kruklanki|Kruklanek]] nieopodal [[Jezioro Gołdopiwo|jeziora Gołdopiwo]], prowadząc wzdłuż doliny Gołdapy i Puszczę Romincką (wzdłuż granicy z Rosją) do [[Wiadukty kolejowe w Stańczykach|wiaduktów kolejowych w Stańczykach]] (51 km) |
| − | **szlak czerwony: wiedzie południowym skrajem Puszczy Rominckiej | + | **szlak czerwony: wiedzie południowym skrajem Puszczy Rominckiej przez [[Stańczyki]], brzegiem [[Jezioro Pobłędzie|jeziora Pobłędzie]] prowadzi do [[Rakówek|Rakówka]] i Oklin (po drodze jest fragment nasypu dawnej, zabytkowej linii kolejowej Gołdap-Żytkiejmy) (46,5 km) |
| − | prowadzi do [[Rakówek| Rakówka]] i Oklin (po drodze jest fragment nasypu dawnej, zabytkowej linii kolejowej Gołdap-Żytkiejmy) (46,5 km) | ||
**szlak żółty: prowadzi z Gołdapi do Węgorzewa (60 km) | **szlak żółty: prowadzi z Gołdapi do Węgorzewa (60 km) | ||
| − | *ścieżki przyrodnicze Puszczy Rominckiej | + | *ścieżki przyrodnicze Puszczy Rominckiej |
*szlak rowerowy: "Śladami Rominckich Jeleni" | *szlak rowerowy: "Śladami Rominckich Jeleni" | ||
| − | *[[Puszcza Romincka]] wraz z [[Jezioro Gołdap| jeziorem Gołdap]] | + | *[[Puszcza Romincka]] wraz z [[Jezioro Gołdap|jeziorem Gołdap]] |
*spływy kajakowe rzeką Gołdap | *spływy kajakowe rzeką Gołdap | ||
| − | *najwyższe w północno-wschodniej Polsce wzgórza z urokliwą [[Piękna Góra| Piękną Górą]], a na niej trasy zjazdowe (350, 500 i 750 m), wyciągi narciarskie, w tym jedyna w Polsce północno-wschodniej kolej linowo-krzesełkowa | + | *najwyższe w północno-wschodniej Polsce wzgórza z urokliwą [[Piękna Góra|Piękną Górą]], a na niej trasy zjazdowe (350, 500 i 750 m), wyciągi narciarskie, w tym jedyna w Polsce północno-wschodniej kolej linowo-krzesełkowa |
*park linowy w Konikowie | *park linowy w Konikowie | ||
*oferta turystyki konnej (w zimę kuligi) | *oferta turystyki konnej (w zimę kuligi) | ||
*"Tatarska Góra" z najwyżej położonym jeziorem na Mazurach oraz jedną z największych w Polsce hodowli dzikich zwierząt | *"Tatarska Góra" z najwyżej położonym jeziorem na Mazurach oraz jedną z największych w Polsce hodowli dzikich zwierząt | ||
| − | *liczne zabytki archeologiczne po plemieniu [[Jaćwingowie| Jaćwingów]] | + | *liczne zabytki archeologiczne po plemieniu [[Jaćwingowie|Jaćwingów]] |
*uzdrowisko Gołdap wraz z jego atrakcjami: pijalnią wód mineralnych i leczniczych, tężniami solankowymi, jaskinią solną | *uzdrowisko Gołdap wraz z jego atrakcjami: pijalnią wód mineralnych i leczniczych, tężniami solankowymi, jaskinią solną | ||
| Linia 167: | Linia 164: | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Gołdapi]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Józefa Robotnika w Gołdapi]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Leona i św. Bonifacego w Gołdapi]] | ||
| + | |||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie miejsko-wiejskiej Gołdap istnieją następujące placówki edukacyjne: | W gminie miejsko-wiejskiej Gołdap istnieją następujące placówki edukacyjne: | ||
| − | *Przedszkole Samorządowe | + | *Przedszkole Samorządowe nr 1 w Gołdapi |
*Przedszkole Niepubliczne "U Kubusia Puchatka" w Gołdapi | *Przedszkole Niepubliczne "U Kubusia Puchatka" w Gołdapi | ||
*Przedszkole Niepubliczne "Bajka" w Gołdapi | *Przedszkole Niepubliczne "Bajka" w Gołdapi | ||
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Mikołaja Kopernika w Gołdapi]] | *[[Szkoła Podstawowa nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Mikołaja Kopernika w Gołdapi]] | ||
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gołdapi]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa nr 3 w Gołdapi| Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Gołdapi]] | + | *[[Szkoła Podstawowa nr 3 w Gołdapi|Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Gołdapi]] |
| + | * [[Szkoła Podstawowa Specjalna przy Zespole Placówek Edukacyjno-Wychowawczych w Gołdapi]] | ||
*[[Gimnazjum nr 1 im. Noblistów Polskich w Gołdapi]] | *[[Gimnazjum nr 1 im. Noblistów Polskich w Gołdapi]] | ||
*[[Publiczne Gimnazjum w Gołdapi]] | *[[Publiczne Gimnazjum w Gołdapi]] | ||
| − | *[[Liceum Ogólnokształcące w Gołdapi| Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Gołdapi]] | + | *[[Liceum Ogólnokształcące w Gołdapi|Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Gołdapi]] |
| − | *[[Zespół Szkół Zawodowych w Gołdapi]] - w jego skład wchodzą: Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Szkoła policealna | + | *[[Zespół Szkół Zawodowych w Gołdapi]] - w jego skład wchodzą: Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Szkoła policealna nr 1 |
*[[Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy w Gołdapi]] - Szkoła Podstawowa Specjalna w Gołdapi, Gimnazjum Specjalne w Gołdapi, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy w Gołdapi | *[[Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy w Gołdapi]] - Szkoła Podstawowa Specjalna w Gołdapi, Gimnazjum Specjalne w Gołdapi, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy w Gołdapi | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Galwieciach]] | *[[Szkoła Podstawowa w Galwieciach]] | ||
| Linia 185: | Linia 188: | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Jabłońskich]] | *[[Szkoła Podstawowa w Jabłońskich]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Pogorzeli]] | *[[Szkoła Podstawowa w Pogorzeli]] | ||
| − | *[[Zespół Szkół w Grabowie]] - Szkoła Podstawowa im. Michała Kajki w Grabowie, Samorządowe Gimnazjum w Grabowie | + | *[[Zespół Szkół w Grabowie]] - [[Szkoła Podstawowa im. Michała Kajki w Grabowie]], [[Samorządowe Gimnazjum w Grabowie]] |
*[[Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Gołdapi]] | *[[Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Gołdapi]] | ||
| + | W Gołdapi działają również: Zakład Doskonalenia Zawodowego w Białymstoku Ośrodek Kształcenia Zawodowego w Gołdapi, Liceum Ogólnokształcące Zaoczne Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Białymstoku z siedzibą w Gołdapi; Liceum Ogólnokształcące Zaoczne, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące Zaoczne oraz Szkoła Policealna prowadzone przez Mazursko-Podlaskie Centrum Edukacji w Gołdapi. | ||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
W gminie Gołdap organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Międzynarodowy Narciarski Bieg Jaćwingów, Regionalny Cross Gołdapski (biegi przełajowe), Międzynarodowy Półmaraton Gusiew - Gołdap (uczestnicy biegów przekraczają granicę państwa), Otwarty Turniej Tenisa Stołowego o Puchar Burmistrza Gołdapi, Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Burmistrza Gołdapi, Turniej Piłki Nożnej im. Mirka Orłowskiego oraz dość niekonwencjonalne zawody: Międzynarodowy Konkurs Krzyku, mistrzostwa świata w jedzeniu kartaczy. | W gminie Gołdap organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Międzynarodowy Narciarski Bieg Jaćwingów, Regionalny Cross Gołdapski (biegi przełajowe), Międzynarodowy Półmaraton Gusiew - Gołdap (uczestnicy biegów przekraczają granicę państwa), Otwarty Turniej Tenisa Stołowego o Puchar Burmistrza Gołdapi, Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Burmistrza Gołdapi, Turniej Piłki Nożnej im. Mirka Orłowskiego oraz dość niekonwencjonalne zawody: Międzynarodowy Konkurs Krzyku, mistrzostwa świata w jedzeniu kartaczy. | ||
| Linia 194: | Linia 197: | ||
Na terenie gminy działa: | Na terenie gminy działa: | ||
*[[MKS Rominta Gołdap]] | *[[MKS Rominta Gołdap]] | ||
| − | *[[UKS Jantar]] przy [[Liceum Ogólnokształcące w Gołdapi| Liceum Ogólnokształcącym w Gołdapi]] | + | *[[UKS Jantar]] przy [[Liceum Ogólnokształcące w Gołdapi|Liceum Ogólnokształcącym w Gołdapi]] |
*[[MUKS Piorun Gołdap]] | *[[MUKS Piorun Gołdap]] | ||
*[[UKS Cresovia Gołdap]] | *[[UKS Cresovia Gołdap]] | ||
| Linia 202: | Linia 205: | ||
*[[UKS Pogorzel]] | *[[UKS Pogorzel]] | ||
*[[UKS Jabłońskie]] | *[[UKS Jabłońskie]] | ||
| − | *[[ | + | *[[LUKS Łoś Gołdap]] |
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
*[[Ełckie Stowarzyszenie Aktywnych "Stopa"]] | *[[Ełckie Stowarzyszenie Aktywnych "Stopa"]] | ||
*[[Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości Regionalnej]] | *[[Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości Regionalnej]] | ||
| − | *[[lkwim: Current Leader| Current Leader]] | + | *[[lkwim: Current Leader|Current Leader]] – gołdapski zespół rockowy |
| − | *[[lkwim: Znienacka| Znienacka]] | + | *[[lkwim: Znienacka|Znienacka]] – gołdapski zespół rockowy |
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | ||
Parki krajobrazowe: | Parki krajobrazowe: | ||
| − | [[Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej]] (14620 ha) | + | *[[Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej]] (14620 ha) |
Rezerwaty przyrody: | Rezerwaty przyrody: | ||
| − | *[[Rezerwat Torfowisko na Tatarskiej Górze| Torfowisko na Tatarskiej Górze]] (1,87 ha) | + | *[[Rezerwat Torfowisko na Tatarskiej Górze|Torfowisko na Tatarskiej Górze]] (1,87 ha) |
| − | *[[Rezerwat Mechacz Wielki| | + | *[[Rezerwat Mechacz Wielki| Mechacz Wielki]] (146,72 ha) |
| − | *[[Rezerwat Czarnówko| Czarnówko]] (32,15 ha) | + | *[[Rezerwat Czarnówko|Czarnówko]] (32,15 ha) |
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| Linia 230: | Linia 231: | ||
Obszary Natura 2000: | Obszary Natura 2000: | ||
| − | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25340,14 ha) | + | *[[Natura 2000 Ostoja Borecka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka]] (25340,14 ha) |
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18962,76 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Borecka|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka]] (18962,76 ha) |
| − | *[[Natura 2000 Puszcza Romincka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Puszcza Romincka]] (14754,34 ha) | + | *[[Natura 2000 Puszcza Romincka|Specjalny obszar ochrony siedlisk Puszcza Romincka]] (14754,34 ha) |
| − | Do Unii Europejskiej został zgłoszony projekt ustanowienia specjalnego obszaru ochrony siedlisk [[Natura 2000 Tatarska Góra| Tatarska Góra]]. | + | Do Unii Europejskiej został zgłoszony projekt ustanowienia specjalnego obszaru ochrony siedlisk [[Natura 2000 Tatarska Góra|Tatarska Góra]]. |
| − | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Gołdap znajdują się 24 pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej<ref name="p3"/>m.in. pojedyncze okazy drzew oraz [[Głaz narzutowy w pobliżu Tatarskej Góry]], [[Głaz narzutowy w | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Gołdap znajdują się 24 pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej<ref name="p3"/>, m.in. pojedyncze okazy drzew oraz [[Głaz narzutowy w pobliżu Tatarskej Góry]], [[Głaz narzutowy w leśnictwie Nasuty]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | W [[Giżycku]] znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej. Został on zrobiony z [[Głaz narzutowy w Giżycku| głazu narzutowego]] przewiezionego z okolic Wydmin. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik. | + | W [[Giżycku]] znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej. Został on zrobiony z [[Głaz narzutowy w Giżycku|głazu narzutowego]] przewiezionego z okolic Wydmin. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik. |
| − | < | + | {{Przypisy}} |
| + | <references/> | ||
== Bibliografia== | == Bibliografia== | ||
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw | + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu | + | Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | [http://bip.goldap.pl/pl/53887/1,15111/program-ochrony-srodowiska-gminy-goldap-na-lata-2004-2007-z-uwzglednieniem-perspektywy-na-lata-2008-2011.html Program ochrony środowiska gminy Gołdap na lata 2004 - 2007 zuwzględnieniem perspektywy na lata | + | [http://bip.goldap.pl/pl/53887/1,15111/program-ochrony-srodowiska-gminy-goldap-na-lata-2004-2007-z-uwzglednieniem-perspektywy-na-lata-2008-2011.html bip.goldap.pl, Program ochrony środowiska gminy Gołdap na lata 2004 - 2007 zuwzględnieniem perspektywy na lata 2008–2011] [20.10.2014]<br/> |
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4137 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4137 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/goldapski/goldap.pdf UStat Olsztyn] [20.10.2014]<br/> | [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/goldapski/goldap.pdf UStat Olsztyn] [20.10.2014]<br/> | ||
| Linia 258: | Linia 257: | ||
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://www.goldap.pl/pl Urząd Miasta i Gminy Gołdap] [20.10.2014]<br/> | [http://www.goldap.pl/pl Urząd Miasta i Gminy Gołdap] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | + | ||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat gołdapski]][[Kategoria: Gołdap (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat gołdapski]][[Kategoria: Gołdap (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:36, 5 cze 2024
| Gmina Gołdap | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | gołdapski | ||
| Rodzaj gminy | miejsko-wiejska | ||
| Burmistrz | Konrad Kazaniecki | ||
| Powierzchnia | 361,64 km² | ||
| Liczba sołectw | 31 | ||
| Liczba miejscowości | 72 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
20438 56 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 87 | ||
| Tablice rejestracyjne | NGO | ||
| TERYT | 2818033 | ||
| Urząd gminy pl. Zwycięstwa 14 19-500 Gołdap
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
Gmina Gołdap – gmina miejsko-wiejska położona w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w centralnej części powiatu gołdapskiego. Siedziba gminy znajduje się w Gołdapi.
Gmina uzdrowiskowa z terenami nieskażonymi działalnością przemysłową, posiadająca status jedynego w województwie warmińsko-mazurskim uzdrowiska. Usytuowana w makroregionach Pojezierza Mazurskiego i Pojezierza Litewskiego, położona na terenach o dużym zróżnicowaniu wysokości. Najwyżej położone jest pasmo Wzgórz Szeskich, gdzie wysokości sięgają 309 m n.p.m., co oznacza, iż są to najwyższe wzniesienia we wschodniej części Mazur. Najniżej położona jest centralna część Puszczy Rominckiej – około 81 m n.p.m.
Gmina zajmuje prawie połowę (46,8%) powierzchni powiatu gołdapskiego.
Władzę w gminie sprawuje burmistrz Konrad Kazaniecki.
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina miejsko-wiejska Gołdap zajmuje powierzchnię 361,64 km2[1], w tym:
- użytki rolne: 60,5% (21879,2 ha)
- lasy: 27,2% (9834,2 ha)[2]
- wody: 1,34% (484,6 ha)
Gmina stanowi 46,8% powierzchni powiatu gołdapskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:
Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Gołdapi Fot. Rimantas Lazdynas. Źródło: Commons Wikimedia
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 20438 | 100 | 10287 | 50,3 | 10151 | 49,7 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
56 | 28 | 28 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Gołdap wynosiło -74 osoby[1], co stanowi aż 66% migracji w powiecie gołdapskim oraz 2% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Gminę Gołdap z siedzibą w Gołdapi utworzono w 1973 roku z terenów istniejącej od 1972 roku gromady[3]. Gołdap na mocy ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[4], która przywracała w Polsce podział państwa na gminy. Gmina stała się częścią powiatu gołdapskiego w województwie białostockim.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[5], przestał istnieć powiat gołdapski. Gmina i miasto Gołdap zostały bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[6].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapsko-oleckim.
1 stycznia 2002 gmina miejsko-wiejska Gołdap na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[8] weszła w skład reaktywowanego powiatu gołdapskiego.
Gmina Gołdap graniczy z: gminą Banie Mazurskie, gminą Dubeninki oraz Kowale Oleckie. Północną granicę gminy wyznacza granica państwa.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Babki, Bałupiany, Barkowo, Bitkowo, Botkuny, Dunajek, Dzięgiele, Galwiecie, Główka, Grabowo, Górne, Jabłońskie, Jany, Jeziorki Wielkie, Juchnajcie, Konikowo, Kośmidry, Kowalki, Kozaki, Łobody, Marcinowo, Nasuty, Osowo, Pietraszki, Pogorzel, Rożyńsk Wielki, Siedlisko, Skocze, Suczki, Wiłkajcie, Zatyki.
Pozostałe miejscowości: Błażejewo, Boćwinka, Boćwiński Młyn, Bronisze, Czarnowo Wielkie, Dąbie, Dunajek Mały, Galwiecie (osada), Gieraliszki, Gołdap (osada), Grygieliszki, Jabramowo, Janowo, Jeziorki Małe, Jurkiszki, Kalniszki, Kamionki, Kolniszki, Kołkowo, Mażucie, Niedrzwica, Nowa Boćwinka,Okrasin, Osieki, Pietrasze, Piękne Łąki, Regiele, Rostek, Rożyńsk Mały, Rudzie, Samoniny, Skup, Sokoły, Somaniny, Szyliny, Użbale, Wronki Wielkie, Wrotkowo, Wilkasy, Włosty, Zielonka, Żelazki.
Gospodarka
Nadrzędną rolę w gospodarce gminy Gołdap odgrywa turystyka. Gmina jako jedyne uzdrowisko na Warmii i Mazurach jest rozwijającym się ośrodkiem turystyczno-wypoczynkowym. Dzięki niepowtarzalnym walorom klimatycznym, czystemu powietrzu oraz zasobom borowinowym, Gołdap jest uzdrowiskiem borowinowo-klimatycznym (leczy się tu przede wszystkim schorzenia ortopedyczne, dolnych dróg oddechowych, kobiece oraz choroby kardiologiczne i neurologiczne), które przyciąga zarówno kuracjuszy, jak i turystów. Malownicze tereny leżące na skraju Garbu Szeskiego, nad jeziorem i rzeką, gdzie rozciąga się Puszcza Romincka zachęcają do uprawiania wielu rodzajów turystyki zarówno latem, jak i zimą. Dodatkowym atutem gminy, jako ośrodka turystycznego jest bardzo dobrze rozwinięta baza turystyczna, którą stanowią hotele, ośrodki wypoczynkowe, schroniska, pola namiotowe i campingowe, gospodarstwa agroturystyczne. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Bitkowo, Dunajek, Galwiecie, Górne, Grabowo[9].
Drugim kierunkiem rozwoju gospodarczego w gminie Gołdap jest rolnictwo. Jest to głównie rolnictwo indywidualne. Większość stanowią gospodarstwa małe i średnie (od 1 ha do 15 ha). Użytki rolne zajmują ponad 60% powierzchni gminy, w tym: grunty orne 35,1% (12697 ha), łąki i pastwiska 25,3% (9170 ha), a sady 0,03% (12 ha). W gminie dominują gleby IV klasy bonitacyjnej, występują także gleby klasy III i V. W produkcji rolnej przeważa uprawa zbóż (takich jak: jęczmień, owies, pszenica, żyto, pszenżyto, uprawiane są również ziemniaki) oraz hodowla bydła.
Gmina Gołdap należy do obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski, na którym dominuje polityka mająca na celu zachowanie i wzmocnienie działań ekologicznych. Dotyczy to również kierunków rozwoju rolnictwa w gminie, które mają prowadzić do zwiększenia produkcji ekologicznej w gospodarstwach rolnych. Oprócz rolnictwa na tym terenie rozwija się gospodarka rybacka w licznych stawach hodowlanych.
Na obszarze gminy brak jest znaczących zakładów przetwórczych i produkcyjnych. Dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Gołdap wynosiła w 2013 roku 1798. W tym 83 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1715 tworzy sektor prywatny. 374 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 185 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 235 firm w dziale budownictwo, 96 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a firm prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi było 44[1]. Do przedsiębiorstw na terenie gminy należą: NC Koperty Sp. z o.o., TORFEX Sp. z o.o., PPH "GICOR", BAK Sp. z o.o., Budomex Puza Sp.k.. Gmina Gołdap leży na terenie suwalskiej specjalna strefy ekonomicznej, która ma służyć przyspieszeniu wzrostu gospodarczego w danej części kraju. Realizacja założonych celów osiągana jest głównie poprzez umożliwienie prowadzenia działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach.
Gmina Gołdap należy do międzygminnego związku "Gospodarka Komunalna", Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, LGD "Lider w EGO", obszaru Euroregionu Niemen.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej oraz obszarów przygranicznych wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak również wymagających troski ze względu na występujące zapóźnienia.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Gołdap wynosiła 1663 osób[1], co stanowi 69,4% bezrobotnych w powiecie gołdapskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 10,3% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Dom Kultury w Gołdapi
- Biblioteka Publiczna w Gołdapi (filia biblioteki znajduje się w Grabowie)
- Muzeum Ziemi Gołdapskiej im. M. Ratasiewicza
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- "Kierunek Gołdap"
- Świąteczno-Noworoczny Koncert Charytatywny w Gołdapi
- Dni Gołdapi
- Regionalny Festiwal Pogranicza "Kartaczewo"
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Marian Podziewski – urodzony w Gołdapi samorządowiec, wiceburmistrz miasta i gminy Gołdap, wojewoda warmińsko-mazurski.
- Jarosław Słoma – pochodzący z Gołdapi polityk, samorządowiec, burmistrz miasta i gminy Gołdap, wicewojewoda suwalski, członek zarządu województwa warmińsko-mazurskiego, wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego.
- Jan Jastrzębski – poeta, prozaik; mieszka i pracuje w Gołdapii.
- Marianna Osiecka – artystka ludowa zamieszkała w Gołdapi, pisankarka, hafciarka.
- Mieczysław Marian Ratasiewicz (1939-2007) – nauczyciel, publicysta, prozaik, działacz regionalny, muzealnik.
- Mirosław Słapik – poeta, redaktor, wydawca, związany z Gołdapią.
- Tadeusz Krzywicki – fotografik i filmowiec, mieszka i tworzy w Gołdapi.
- Zbigniew Mieruński – artysta, malarz; mieszka w Gołdapi.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy Gołdap należą[11]:
- kościół pw. św. Leona w Gołdapi
- kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Gołdapi
- kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Grabowie
- wiadukty kolejowe w Botkunach
- zespół dworski w Gieraliszkach
- dwór w Dunajku
- zespół koszar dawnego Pułku Piechoty hrabiego Dönhoffa
- cmentarze ewangelickie w miejscowościach: Bronisze, Dzięgiele, Gołdap, Podgórz
- cmentarze z okresu I i II wojny światowej w miejscowości: Gołdap, Grabowo, Wronki Wielkie
- cmentarz żydowski w Gołdapi
- zabytkowa część miasta Gołdap
- wieża ciśnień w Gołdapi
- ruiny kościoła ewangelickiego w Górnem
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlaki piesze:
- szlak zielony: jest fragmentem większej całości i rozpoczyna się w pobliżu Kruklanek nieopodal jeziora Gołdopiwo, prowadząc wzdłuż doliny Gołdapy i Puszczę Romincką (wzdłuż granicy z Rosją) do wiaduktów kolejowych w Stańczykach (51 km)
- szlak czerwony: wiedzie południowym skrajem Puszczy Rominckiej przez Stańczyki, brzegiem jeziora Pobłędzie prowadzi do Rakówka i Oklin (po drodze jest fragment nasypu dawnej, zabytkowej linii kolejowej Gołdap-Żytkiejmy) (46,5 km)
- szlak żółty: prowadzi z Gołdapi do Węgorzewa (60 km)
- ścieżki przyrodnicze Puszczy Rominckiej
- szlak rowerowy: "Śladami Rominckich Jeleni"
- Puszcza Romincka wraz z jeziorem Gołdap
- spływy kajakowe rzeką Gołdap
- najwyższe w północno-wschodniej Polsce wzgórza z urokliwą Piękną Górą, a na niej trasy zjazdowe (350, 500 i 750 m), wyciągi narciarskie, w tym jedyna w Polsce północno-wschodniej kolej linowo-krzesełkowa
- park linowy w Konikowie
- oferta turystyki konnej (w zimę kuligi)
- "Tatarska Góra" z najwyżej położonym jeziorem na Mazurach oraz jedną z największych w Polsce hodowli dzikich zwierząt
- liczne zabytki archeologiczne po plemieniu Jaćwingów
- uzdrowisko Gołdap wraz z jego atrakcjami: pijalnią wód mineralnych i leczniczych, tężniami solankowymi, jaskinią solną
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Gołdap można uzyskać w Centrum Informacji Turystycznej w Gołdapi i na stronie internetowej CIT Gołdap
Religia
- Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Gołdapi
- Parafia pw. św. Józefa Robotnika w Gołdapi
- Parafia pw. św. Leona i św. Bonifacego w Gołdapi
Szkolnictwo
W gminie miejsko-wiejskiej Gołdap istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole Samorządowe nr 1 w Gołdapi
- Przedszkole Niepubliczne "U Kubusia Puchatka" w Gołdapi
- Przedszkole Niepubliczne "Bajka" w Gołdapi
- Szkoła Podstawowa nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Mikołaja Kopernika w Gołdapi
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gołdapi
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Gołdapi
- Szkoła Podstawowa Specjalna przy Zespole Placówek Edukacyjno-Wychowawczych w Gołdapi
- Gimnazjum nr 1 im. Noblistów Polskich w Gołdapi
- Publiczne Gimnazjum w Gołdapi
- Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Gołdapi
- Zespół Szkół Zawodowych w Gołdapi - w jego skład wchodzą: Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Szkoła policealna nr 1
- Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy w Gołdapi - Szkoła Podstawowa Specjalna w Gołdapi, Gimnazjum Specjalne w Gołdapi, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy w Gołdapi
- Szkoła Podstawowa w Galwieciach
- Szkoła Podstawowa w Boćwince
- Szkoła Podstawowa w Jabłońskich
- Szkoła Podstawowa w Pogorzeli
- Zespół Szkół w Grabowie - Szkoła Podstawowa im. Michała Kajki w Grabowie, Samorządowe Gimnazjum w Grabowie
- Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Gołdapi
W Gołdapi działają również: Zakład Doskonalenia Zawodowego w Białymstoku Ośrodek Kształcenia Zawodowego w Gołdapi, Liceum Ogólnokształcące Zaoczne Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Białymstoku z siedzibą w Gołdapi; Liceum Ogólnokształcące Zaoczne, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące Zaoczne oraz Szkoła Policealna prowadzone przez Mazursko-Podlaskie Centrum Edukacji w Gołdapi.
Sport
W gminie Gołdap organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Międzynarodowy Narciarski Bieg Jaćwingów, Regionalny Cross Gołdapski (biegi przełajowe), Międzynarodowy Półmaraton Gusiew - Gołdap (uczestnicy biegów przekraczają granicę państwa), Otwarty Turniej Tenisa Stołowego o Puchar Burmistrza Gołdapi, Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Burmistrza Gołdapi, Turniej Piłki Nożnej im. Mirka Orłowskiego oraz dość niekonwencjonalne zawody: Międzynarodowy Konkurs Krzyku, mistrzostwa świata w jedzeniu kartaczy.
Na terenie gminy działa:
- MKS Rominta Gołdap
- UKS Jantar przy Liceum Ogólnokształcącym w Gołdapi
- MUKS Piorun Gołdap
- UKS Cresovia Gołdap
- UKS "Jaćwingowie" Gołdap
- UKS Boćwinka
- ULKS Lider Grabowo
- UKS Pogorzel
- UKS Jabłońskie
- LUKS Łoś Gołdap
Inne organizacje i instytucje
- Ełckie Stowarzyszenie Aktywnych "Stopa"
- Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości Regionalnej
- Current Leader – gołdapski zespół rockowy
- Znienacka – gołdapski zespół rockowy
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Parki krajobrazowe:
- Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej (14620 ha)
Rezerwaty przyrody:
- Torfowisko na Tatarskiej Górze (1,87 ha)
- Mechacz Wielki (146,72 ha)
- Czarnówko (32,15 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Błędzianki (5994,5 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Grabowo (3764,5 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Szeskich (12495,1 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy (30534 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Rominckiej (7740 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej (22860,9 ha)
Obszary Natura 2000:
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Borecka (25340,14 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Borecka (18962,76 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Puszcza Romincka (14754,34 ha)
Do Unii Europejskiej został zgłoszony projekt ustanowienia specjalnego obszaru ochrony siedlisk Tatarska Góra. Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Gołdap znajdują się 24 pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej[12], m.in. pojedyncze okazy drzew oraz Głaz narzutowy w pobliżu Tatarskej Góry, Głaz narzutowy w leśnictwie Nasuty.
Ciekawostki
W Giżycku znajduje się pomnik poświęcony Bojownikom o Polskość Ziemi Mazurskiej. Został on zrobiony z głazu narzutowego przewiezionego z okolic Wydmin. Głaz ten ze względu na rozmiary był zabytkiem przyrody, lecz mimo to w 1987 roku został zabrany przez lokalne władze i przerobiony na pomnik.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bank Danych lokalnych GUS
- ↑ UStat Olsztyn
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Centrum Informacji Turystycznej w Gołdapi [20.10.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [1]
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
bip.goldap.pl, Program ochrony środowiska gminy Gołdap na lata 2004 - 2007 zuwzględnieniem perspektywy na lata 2008–2011 [20.10.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
UStat Olsztyn [20.10.2014]
BIP Urzędu Miasta i Gminy Gołdap [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Miasta i Gminy Gołdap [20.10.2014]
