Biskupiec (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Biskupiec |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...") |
|||
| (Nie pokazano 26 wersji utworzonych przez 8 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
| − | |Gmina = | + | |Gmina = Biskupiec |
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Biskupiec.png|Herb gminy Biskupiec |
| − | |flaga_gminy = | + | |flaga_gminy = |
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
|mapa_powiatu = | |mapa_powiatu = | ||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
|rodzaj_gminy = miejsko-wiejska | |rodzaj_gminy = miejsko-wiejska | ||
| − | |zarządzający = | + | |zarządzający = Burmistrz |
| − | |wójt = | + | |wójt = Kamil Kozłowski |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = Al. Niepodległości 2 |
| − | |kod_poczt_ug = 11- | + | |kod_poczt_ug = 11-300 Biskupiec |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 290,41 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 29 |
| − | |miejscowości = | + | |miejscowości = 53 |
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 19187 |
| − | |gęstość = | + | |gęstość = 66 |
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
|nr_kier = 89 | |nr_kier = 89 | ||
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NOL |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2814023 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = http://www. | + | |www = http://www.biskupiec.pl/index.htm |
| − | |bip = http://bip. | + | |bip = http://www.bip.biskupiec.pl/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina | + | '''Gmina Biskupiec''' – gmina miejsko-wiejska położona w centralnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[Powiat olsztyński|powiatu olsztyńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Biskupiec|Biskupcu]]. |
| − | + | Gmina rolnicza położona na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Mrągowskiego, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.<br/> | |
| − | warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] | + | Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Kamil Kozłowski]]<ref>[http://www.bip.biskupiec.pl/16750,16751/16751/ bip.biskupiec.pl]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | [[Powiat | ||
| − | + | [[Plik: Kościół Kobułty.jpg|right|290px|thumb|Kościół pw. św. Józefa w Kobułtach. Fot. Paweł Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kobu%C5%82ty_-_Saint_Joseph_church_01.jpg?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | |
| − | [[ | + | [[Plik: Kościół ewangelicki w Raszągu.jpg|right|290px|thumb|Kościół ewangelicki w Raszągu. Fot. Stanisław Czachorowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Raszag_sc_02.JPG?uselang=pl Ccommons Wikimedia] ]] |
| − | + | [[Plik: Kapliczka ul. Niepodległości.jpg|right|290px|thumb|Kapliczka przydrożna przy ulicy Niepodległości w Biskupcu. Fot. Bonasera1. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kapliczka_przydro%C5%BCna,_ul._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci.JPG#mediaviewer/File:Kapliczka_przydro%C5%BCna,_ul._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci.JPG Commons Wikimedia] ]] | |
| − | + | [[Plik: Kapliczka ul.Słowackiego.jpg|right|290px|thumb|Kapliczka przydrożna przy ulicy Słowackiego w Biskupcu. Fot. Bonasera1. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kapliczka_przydro%C5%BCna,_ul._S%C5%82owackiego.JPG?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska | + | Gmina miejsko-wiejska Biskupiec zajmuje powierzchnię 290,41 km<sup>2</sup><ref name="p1"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3207 Bank Danych Lokalnych GUS]</ref>, w tym: |
| − | + | *użytki rolne: 57,8% (16776 ha) | |
| − | name=" | + | *lasy: 26,1% (7584 ha) |
| − | + | *wody: 5,5% (1600 ha) | |
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | + | Gmina stanowi 10,2% powierzchni powiatu olsztyńskiego. |
| − | *użytki rolne: | ||
| − | *lasy: | ||
| − | *wody: | ||
| − | |||
| − | Gmina stanowi | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name=" | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: |
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
| − | |||
| − | |||
|-- | |-- | ||
| − | | | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |liczba ||19187 ||100 ||9846 ||51,3 ||9341 ||48,7 |
| + | |-- | ||
| + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|66 ||colspan=2|34 ||colspan=2|32 | ||
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko- | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec wynosiło -125 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 23% migracji w powiecie olsztyńskim oraz 3,4% w województwie warmińsko-mazurskim. |
| − | + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | |
| + | Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Biskupiec były częścią powiatu reszelskiego z siedzibą w Biskupcu, w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | ||
| + | |||
| + | W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>. Gromada Biskupiec pozostała w powiecie reszelskim, który w 1958 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 roku został przemianowany na powiat biskupiecki<ref>Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19580760393 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | ||
| − | + | W 1972 roku zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Biskupiec z siedzibą w [[Biskupiec|Biskupcu]] została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Adamowo]], [[Biesowo]], [[Biesówko]], [[Borki Wielkie]], [[Botowo]], [[Bredynki]], [[Czerwonka (gmina Biskupiec)|Czerwonka]], [[Kamionka (gmina Biskupiec)|Kamionka]], [[Kobułty]], [[Labuszewo]], [[Lipowo (gmina Biskupiec)|Lipowo]], [[Łabuchy]], [[Mojtyny (gmina Biskupiec)|Mojtyny]], [[Najdymowo]], [[Nowe Marcinkowo]], [[Parleza Mała]], [[Pudląg]], [[Rasząg]], [[Rudziska]], [[Rukławki]], [[Rzeck]], [[Sadowo]], [[Stanclewo]], [[Stryjewo]], [[Węgój]], [[Wilimy]], [[Wólka Wielka]], [[Zabrodzie]], [[Zarębiec]]. | |
| − | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat biskupiecki. Gmina Biskupiec została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. | |
| − | + | W 1991 roku miasto i gmina Biskupiec stały się jedną jednostką administracyjną<ref>Dz.U. 1991, nr 3, poz. 12, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1990 r. w sprawie połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910030012 isap.sejm.gov.pl]</ref>. | |
| − | |||
| − | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> nie przywróciły powiatu biskupieckiego. Umiejscowiły gminę Biskupiec w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim. | |
| − | [[ | + | Gmina miejsko-wiejska Biskupiec graniczy z gminami: [[Kolno (gmina wiejska)|Kolno]], [[Sorkwity (gmina wiejska)|Sorkwity]], [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Barczewo (gmina miejsko-wiejska)|Barczewo]], [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)|Jeziorany]]. |
| − | + | == Miejscowości na terenie gminy == | |
| − | + | Sołectwa: [[Biesowo]], [[Biesówko]], Biskupiec - Kolonia Druga, [[Borki Wielkie]], [[Botowo]], [[Bredynki]], [[Czerwonka (gmina Biskupiec)|Czerwonka]], [[Droszewo]], [[Kamionka (gmina Biskupiec)|Kamionka]], [[Kobułty]], [[Kojtryny]], [[Labuszewo]], [[Lipowo (gmina Biskupiec)|Lipowo]], [[Łabuchy]], [[Mojtyny (gmina Biskupiec)|Mojtyny]], [[Najdymowo]], [[Nowe Marcinkowo]], [[Parleza Wielka]], [[Rasząg]], [[Rudziska]], [[Rukławki]], [[Rzeck]], [[Sadowo]], [[Stanclewo]], [[Stryjewo]], [[Węgój]], [[Wilimy]], [[Zabrodzie]], [[Zarębiec]]. | |
| − | |||
| − | [[ | + | Pozostałe miejscowości: [[Adamowo (gmina Biskupiec)|Adamowo]], Biskupiec – Kolonia Pierwsza, Biskupiec – Kolonia Trzecia, [[Boreczek]], [[Bukowa Góra]], [[Chmielówka]], [[Dębowo]], [[Dworzec]], [[Ługi]], [[Nasy]], [[Parleza Mała]], [[Pudląg]], [[Rozwady]], [[Rudziska]], [[Sadłowo]], [[Wólka Wielka]], [[Zameczek]], [[Zazdrość]]. |
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | + | Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec jest rolnictwo. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. W uprawach dominują zboża, rośliny okopowe, strączkowe, oleiste oraz warzywa, a w hodowli: trzoda chlewna, bydło i drób. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | W gminie rozwinięty jest przemysł budowlany, metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | |
| − | |||
| − | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Biskupiec wynosiła pod koniec 2013 roku 1446. W tym 59 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1387 tworzy sektor prywatny. 323 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 115 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 182 firmy w dziale budownictwo, 79 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 29 firm<ref name="p1"/>. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: PPH "Styropol" Sp. z o.o. w Biskupcu, PPUH POMAROL S.A. w Biskupcu, Zakład Doświadczalny BISKUPIEC Sp. z o.o., Telmex Sp. z o.o. Zakład MMI Sleeping w Biskupcu, Zakłady Mięsne "Warmia" Zakład Przetwórstwa i Rozbioru w Biskupcu. | |
| − | Gmina | + | Gmina Biskupiec stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Dość dobrze rozwinięta jest baza turystyczna, którą stanowią hotele, ośrodki wypoczynkowe, pensjonaty, schronisko młodzieżowe i gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Biesowo, Biskupiec, Najdymowo, Stanclewo, Węgój, Rukławki, Kobułty,Czerwonka, Wilimy, Rzeck, Dębowo, Adamowo, Nowe Marcinkowo<ref>[http://www.biskupiec.pl/agroturystyka.htm biskupiec.pl]</ref>. |
| − | + | Gmina Biskupiec należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]], [[Lokalna Grupa Rybacka "Pojezierze Olsztyńskie"|Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie"]] oraz [[Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie "Południowa Warmia"|Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia "Południowa Warmia"]]. | |
| − | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji|obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] oraz do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski|Tygrysów warmińsko-mazurskich]] ze względu na możliwości rozwojowe. | |
| − | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Biskupiec wynosiła 1734 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 19,4% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim. | |
| − | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,3% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14, | ||
| − | |||
| − | Lokalnych GUS</ref>. | ||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Biskupiecki Dom Kultury]], który sprawuje opiekę nad [[Dom Pracy Twórczej Sorboma w Biskupcu|Domem Pracy Twórczej Sorboma w Biskupcu]] |
| − | + | *[[lkwim: Miejska Biblioteka Publiczna w Biskupcu|Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Liszewskiego w Biskupcu]] | |
| − | *[[Biblioteka Publiczna | + | Filie biblioteki znajdują się w Bredynkach, Czerwonce, Kobułtach oraz w Szpitalu Powiatowym w Biskupcu. |
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | * | + | *Dni Biskupca |
| − | * | + | *[[lkwim: Wojewódzki Przegląd Rzeźby Ludowej i Nieprofesjonalnej w Biskupcu|Wojewódzki Przegląd Rzeźby Ludowej i Nieprofesjonalnej w Biskupcu]] |
| − | * | + | *[[lkwim: Wojewódzki Konkurs Zespołów Teatralnych O Laur Złotej Rybki – Biskupiec 2010|Wojewódzki Konkurs Zespołów Teatralnych O Laur Złotej Rybki]] |
| − | * | + | *Dożynki Gminne |
| − | * | + | *Warmińska Uczta Pierogowa w Biesowie |
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | *[[Walenty Barczewski]] (1856-1928) – ksiądz katolicki, działacz narodowy, etnograf, pisarz, redaktor, historyk; pracował w [[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu|parafii w Biskupcu]]. | |
| − | + | *[[Franciszek Szczepański]] (1842-1907) – bibliotekarz, warmiński działacz społeczno-narodowy | |
| − | w | + | *[[Ignacy Pietraszewski]] (1796-1869) – urodzony w Biskupcu orientalista, polski dyplomata |
| − | + | *[[lkwim: Jan Liszewski|Jan Liszewski]] (1852-1894) – założyciel "Gazety Olsztyńskiej", nauczyciel, poeta, etnograf, warmiński działacz polityczny i społeczny | |
| − | + | *[[lkwim: Otto Szulc|Otto Szulc]] (1909-?) – rzeźbiarz ludowy, mieszkał w Parlezie Małej | |
| − | *[[ | + | *[[Małgorzata Wiewiorra]] (1928-1945) – warmińska męczennica; pochodziła ze Stanclewa |
| − | *[[ | + | *[[Jerzy Kowalski]] (1950-2011) – kolarz, wybitny trener kolarski z Biskupca |
| − | + | *[[lkwim: Cyryla Gwiazda|Cyryla Gwiazda]] (1940-) – malarka, grafik, mieszka w Biskupcu | |
| − | + | *[[lkwim: Jerzy Jurowski|Jerzy Jurowski]] (1925-1984) – rzeźbiarz ludowy z Biskupca | |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Marian Murat|Marian Murat]] (1955- ) – rzeźbiarz ludowy z Biskupca |
| − | + | *[[lkwim: Piotr Socha|Piotr Socha]] (1961-) – uczestnik wielu plenerów plastyki nieprofesjonalnej, malarz amator; mieszka i pracuje w Biskupcu | |
| − | + | *[[lkwim: Ewa Różańska|Ewa Różańska]] (1974- ) – malarka, fotografik, animator kultury z Biskupca | |
| − | *[[Piotr | + | *[[Piotr Kula]] (1987-) – żeglarz, zawodnik [[Biskupieckie Towarzystwo Żeglarskie|Biskupieckiego Towarzystwa Żeglarskiego]], startuje w klasie Finn |
| − | |||
| − | |||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków ]</ref>: |
| − | + | *[[lkwim: Kościół pw. bł. Karoliny Kózkówny w Biskupcu|kościół pw. bł. Karoliny Kózkówny w Biskupcu]] | |
| − | należą<ref> | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu|kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu]] wraz z plebanią |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Mikołaja i św. Antoniego Padewskiego w Biesowie|kościół pw. św. Mikołaja i św. Antoniego Padewskiego w Biesowie]] |
| − | + | *założenia urbanistyczne miasta, ratusz, zabytkowe domy (m.in. przy ulicach: Bolesława Chrobrego, Floriańskiej, Mazurskie Przedmieście, Niepodległości, Pionierów, Syreny, Warszawskiej) w Biskupcu | |
| − | + | *cmentarz ewangelicko-augsburski w Biskupcu (ul. Cmentarna) | |
| − | *[[Kościół pw. | + | *budynki browaru i leżakowni w Biskupcu |
| − | + | *kaplica pw. św. Rocha w Bredynkach | |
| − | + | *[[Kaplica pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Czerwonce|kaplica pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Czerwonce]] | |
| − | + | *[[Kościół pw. św. Józefa w Kobułtach|kościół pw. św. Józefa w Kobułtach]] wraz z przykościelnym cmentarzem | |
| − | *[[Kościół pw. św. | + | *[[Kaplica pw. św. Józefa w Raszągu|kaplica pw. św. Józefa w Raszągu]] |
| − | + | *kościół ewangelicki w Raszągu | |
| − | + | *[[kapliczki]] przydrożne w: Biskupcu (2), Borkach Wielkich, Rzecku (2), Wilimach, Bredynkach, Raszągu oraz murowana kapliczka z dzwonniczką w Biesówku | |
| − | + | *zespoły pałacowe i dworskie w: Borkach Wielkich, Dąbrówce Kobułckiej, Droszewie, Nasach | |
| − | * | ||
| − | *[[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[ | ||
| − | * | ||
| − | *[[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | * | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | *szlak | + | *szlaki rowerowe: |
| − | + | **"Ścieżka Rowerowa słoneczny szlak" na terenie Biskupca | |
| − | + | **"Rowerem po złote runo": Biskupiec – Rukławki – Najdymowo – Bukowa Góra – Łabuchy – Węgój – Dębowo – Stryjewo – Bredynki – Biskupiec | |
| − | * | + | *ścieżka dydaktyczna "Aleja Dymerska" w Biskupcu |
| − | * | + | *skansen maszyn rolniczych w Węgoju |
| − | * | + | *liczne zabytki architektury sakralnej, w tym kapliczki |
| − | *liczne zabytki architektury, w tym | + | *zabytkowe parki, m.in. w: Borkach Wielkich, Dąbrówce Kobułckiej, Droszewie, Kobułtach, Kojtrynach, Mojtynach, Parlezie Wielkiej, Sadowie, Raszągu, Zabrodziu |
| − | + | *punkt widokowy w Biskupcu (w wieży kościelnej kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu) | |
| − | + | *obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody | |
| − | *zabytkowe parki | + | *jeziora, lasy, rzeki |
| − | *obszary chronionego krajobrazu, | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Biskupiec można uzyskać w Biurze Informacji Turystycznej Miasta i Gminy Biskupiec, Pl. Wolności 5c, 11-300 Biskupiec. |
| − | + | ==Religia== | |
| − | + | *[[Parafia pw. bł. Karoliny Kózkówny w Biskupcu Reszelskim]] | |
| − | + | *[[Parafia pw. Chrystusa Króla w Węgoju]] | |
| + | *[[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Józefa i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Stanclewie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Józefa w Kobułtach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Mikołaja i św. Antoniego w Biesowie]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie miejsko-wiejskiej | + | W gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | *Przedszkole | + | *[[Niepubliczne Przedszkole "Jacek i Agatka" w Biskupcu ]] |
| − | *Przedszkole nr | + | *[[Niepubliczne Przedszkole "Bajka" w Biskupcu]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa nr | + | *[[Przedszkole Samorządowe nr 5 "Piątka" w Biskupcu]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Szkoła Podstawowa nr 3 im. Orła Białego w Biskupcu]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Biskupcu]] |
| − | *[[Szkoła | + | *Punkt przedszkolny "Radosne przedszkolaki" w Borkach Wielkich |
| − | *[[Gimnazjum nr | + | *[[Społeczna Szkoła Podstawowa w Borkach Wielkich]] |
| − | + | *Punkt Przedszkolny "Słoneczko" w Bredynkach | |
| − | + | *[[Społeczna Szkoła w Bredynkach]] | |
| − | *[[ | + | *[[Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Biskupcu]] |
| − | *[[ | + | *[[Katolickie Gimnazjum Społeczne im. Jana Pawła II w Biskupcu]] |
| − | + | *[[Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Biskupcu]] | |
| − | + | *[[Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Biskupcu]] | |
| − | + | *[[Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 Biskupcu]] | |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa nr 2 im. mjr. Henryka Dobrzańskiego Pseud. "HUBAL" w Biskupcu]] | |
| − | *[[Zespół Szkół | + | *[[Zespół Szkół w Biskupcu]] – [[Liceum Ogólnokształcące im. Komisja Edukacji Narodowej w Biskupcu]], II Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Technikum w Zespole Szkół w Biskupcu, Zasadnicza Szkoła Zawodowa |
| − | + | *[[Zespół Szkół w Czerwonce]] – [[Szkoła Podstawowa w Czerwonce]], [[Gimnazjum w Czerwonce]] | |
| − | + | *[[Zespół Szkół w Kobułtach]] – Szkoła Podstawowa w Kobułtach, Zespół wychowania przedszkolnego przy Szkole Podstawowej w Kobułtach, Gimnazjum w Kobułtach | |
| + | *[[Zespół Szkół Węgojskiego Stowarzyszenia Edukacji Lokalnej CEL]] – Zespół Przedszkolny w Węgoju, Społeczna Szkoła Podstawowa w Węgoju, Społeczne Gimnazjum w Węgoju | ||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: | + | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostw Województwa LZS w Piłce Nożnej, Warmińskie Biegi Przełajowe w Droszewie, Międzynarodowe Kryterium Kolarskie w Biskupcu - Memoriał im. Jerzego Kowalskiego, zawody Ligi Halowej Piłki Nożnej "Futsal", turniej szachowy, Turniej rodzinno-towarzyski "Wymiatacze" w Biskupcu, [[Otwarte Mistrzostwa Biskupca w Bule Francuskie]].<br/> |
| − | + | Na terenie gminy działa [[Biskupiecka Federacja Sportu]] oraz kluby: | |
| − | + | *KS "Tęcza" Biskupiec | |
| − | + | *[[LKK "Warmia" Biskupiec]] | |
| − | + | *MKS "KORKI" Biskupiec | |
| − | + | *Klub Turystyki Motorowej "Dadaj" | |
| − | Na terenie gminy | + | oraz [[LZS Biskupiec]], Biskupieckie Towarzystwo Tenisowe, Biskupieckie Towarzystwo Żeglarskie. |
| − | |||
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Teatr Dźwięku z Biskupca|Teatr Dźwięku z Biskupca]] |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Węgojska Strużka|zespół folklorystyczny Węgojska Strużka]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Kulturalne "Nasz Kawałek Warmii" w Biskupcu]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ]</ref>: |
| − | |||
| − | nich<ref name="p3"> | ||
| − | |||
| − | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | ||
Rezerwaty przyrody: | Rezerwaty przyrody: | ||
| − | *[[Rezerwat | + | *[[Rezerwat Dębowo]] (25,96 ha) |
| + | *[[Rezerwat Zabrodzie]] (27,3 ha) | ||
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Symsarny]] (19 329,8 ha) |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Legińsko-Mrągowskich]] (20 615,9 ha) |
| + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego]] (40 997,4 ha) | ||
| − | Obszary Natura 2000: | + | Obszary [[Natura 2000]]: |
| − | *[[Natura 2000 | + | *[[Natura 2000 Puszcza Piska|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha) |
| + | *[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,61 ha) | ||
| + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec znajduje się 3 pomniki przyrody oraz użytki ekologiczne: [[Użytek ekologiczny "Parleskie Wzgórza"|"Parleskie Wzgórza"]], [[Użytek ekologiczny "Galk"|"Galk"]], [[Użytek ekologiczny "Korek"|"Korek"]]<ref name="p3"/>. | ||
| − | + | ==Zobacz też:== | |
| − | *[[ | + | *[[Katolicka Szkoła Polska w Stanclewie]] |
| + | *[[Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"]] | ||
| + | *[[lkwim: Międzyszkolny Konkurs Piosenki Regionalnej Warmiński Wróbelek|Międzyszkolny Konkurs Piosenki Regionalnej Warmiński Wróbelek]] | ||
| − | + | ==Multimedia== | |
| + | {{#ev:youtube|XTp5xC86fx8|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | == Bibliografia== | + | ==Bibliografia== |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału | + | Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/> |
| − | + | Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. | + | Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19580760393 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id= | + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | <br/> | + | Dz.U. 1991, nr 3, poz. 12, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1990 r. w sprawie połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910030012 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie | + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | + | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | |
| − | ustawy o radach narodowych | + | [http://archiwum.bip.biskupiec.pl/article/rozwoj_spolecznogospodarczy/index.php/id_item_tree/87bc679c03f0ccddce903d53715464dc/expand/87bc679c03f0ccddce903d53715464dc archiwum.bip.biskupiec.pl, Plan rozwoju lokalnego miasta i gminy Biskupiec na lata 2004-2010]<br/> |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3207 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> | |
| − | isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | + | [http://www.bip.biskupiec.pl/ BIP Urzędu Miasta Biskupiec] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale | + | [http://www.biskupiec.pl/index.htm biskupiec.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | |||
| − | administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | ||
| − | |||
| − | [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014] | ||
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie | ||
| − | |||
| − | określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. | ||
| − | |||
| − | [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id= | ||
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w | ||
| − | |||
| − | sprawie utworzenia powiatów | ||
| − | |||
| − | isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w | ||
| − | |||
| − | sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim | ||
| − | |||
| − | Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| − | [http:// | ||
| − | |||
| − | |||
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | ||
| − | |||
| − | lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | [http://bip. | ||
| − | |||
| − | <br/> | ||
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/> | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | ||
| − | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] | + | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> |
| − | + | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | |
| − | [20.10.2014]<br/> | ||
| − | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Biskupiec (gmina | ||
| − | |||
| − | miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:16, 4 kwi 2016
| Gmina Biskupiec | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | olsztyński | ||
| Rodzaj gminy | miejsko-wiejska | ||
| Burmistrz | Kamil Kozłowski | ||
| Powierzchnia | 290,41 km² | ||
| Liczba sołectw | 29 | ||
| Liczba miejscowości | 53 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
19187 66 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOL | ||
| TERYT | 2814023 | ||
| Urząd gminy Al. Niepodległości 2 11-300 Biskupiec
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Biskupiec – gmina miejsko-wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Biskupcu.
Gmina rolnicza położona na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Mrągowskiego, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.
Władzę w gminie sprawuje burmistrz Kamil Kozłowski[1].
Kościół pw. św. Józefa w Kobułtach. Fot. Paweł Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół ewangelicki w Raszągu. Fot. Stanisław Czachorowski. Źródło: Ccommons Wikimedia
Kapliczka przydrożna przy ulicy Niepodległości w Biskupcu. Fot. Bonasera1. Źródło: Commons Wikimedia
Kapliczka przydrożna przy ulicy Słowackiego w Biskupcu. Fot. Bonasera1. Źródło: Commons Wikimedia
Spis treści
- 1 Powierzchnia gminy
- 2 Demografia
- 3 Historia gminy jako jednostki administracyjnej
- 4 Miejscowości na terenie gminy
- 5 Gospodarka
- 6 Kultura i turystyka
- 7 Religia
- 8 Szkolnictwo
- 9 Sport
- 10 Inne organizacje i instytucje
- 11 Obszary chronione i pomniki przyrody
- 12 Zobacz też:
- 13 Multimedia
- 14 Przypisy
- 15 Bibliografia
Powierzchnia gminy
Gmina miejsko-wiejska Biskupiec zajmuje powierzchnię 290,41 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 57,8% (16776 ha)
- lasy: 26,1% (7584 ha)
- wody: 5,5% (1600 ha)
Gmina stanowi 10,2% powierzchni powiatu olsztyńskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 19187 | 100 | 9846 | 51,3 | 9341 | 48,7 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
66 | 34 | 32 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec wynosiło -125 osób[2], co stanowi 23% migracji w powiecie olsztyńskim oraz 3,4% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Biskupiec były częścią powiatu reszelskiego z siedzibą w Biskupcu, w województwie olsztyńskim[3].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Biskupiec pozostała w powiecie reszelskim, który w 1958 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 roku został przemianowany na powiat biskupiecki[5].
W 1972 roku zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy[6], w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Biskupiec z siedzibą w Biskupcu została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[7]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Adamowo, Biesowo, Biesówko, Borki Wielkie, Botowo, Bredynki, Czerwonka, Kamionka, Kobułty, Labuszewo, Lipowo, Łabuchy, Mojtyny, Najdymowo, Nowe Marcinkowo, Parleza Mała, Pudląg, Rasząg, Rudziska, Rukławki, Rzeck, Sadowo, Stanclewo, Stryjewo, Węgój, Wilimy, Wólka Wielka, Zabrodzie, Zarębiec.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat biskupiecki. Gmina Biskupiec została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
W 1991 roku miasto i gmina Biskupiec stały się jedną jednostką administracyjną[9].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] nie przywróciły powiatu biskupieckiego. Umiejscowiły gminę Biskupiec w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.
Gmina miejsko-wiejska Biskupiec graniczy z gminami: Kolno, Sorkwity, Dźwierzuty, Barczewo, Jeziorany.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Biesowo, Biesówko, Biskupiec - Kolonia Druga, Borki Wielkie, Botowo, Bredynki, Czerwonka, Droszewo, Kamionka, Kobułty, Kojtryny, Labuszewo, Lipowo, Łabuchy, Mojtyny, Najdymowo, Nowe Marcinkowo, Parleza Wielka, Rasząg, Rudziska, Rukławki, Rzeck, Sadowo, Stanclewo, Stryjewo, Węgój, Wilimy, Zabrodzie, Zarębiec.
Pozostałe miejscowości: Adamowo, Biskupiec – Kolonia Pierwsza, Biskupiec – Kolonia Trzecia, Boreczek, Bukowa Góra, Chmielówka, Dębowo, Dworzec, Ługi, Nasy, Parleza Mała, Pudląg, Rozwady, Rudziska, Sadłowo, Wólka Wielka, Zameczek, Zazdrość.
Gospodarka
Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec jest rolnictwo. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. W uprawach dominują zboża, rośliny okopowe, strączkowe, oleiste oraz warzywa, a w hodowli: trzoda chlewna, bydło i drób.
W gminie rozwinięty jest przemysł budowlany, metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Biskupiec wynosiła pod koniec 2013 roku 1446. W tym 59 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1387 tworzy sektor prywatny. 323 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 115 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 182 firmy w dziale budownictwo, 79 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 29 firm[2]. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: PPH "Styropol" Sp. z o.o. w Biskupcu, PPUH POMAROL S.A. w Biskupcu, Zakład Doświadczalny BISKUPIEC Sp. z o.o., Telmex Sp. z o.o. Zakład MMI Sleeping w Biskupcu, Zakłady Mięsne "Warmia" Zakład Przetwórstwa i Rozbioru w Biskupcu.
Gmina Biskupiec stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Dość dobrze rozwinięta jest baza turystyczna, którą stanowią hotele, ośrodki wypoczynkowe, pensjonaty, schronisko młodzieżowe i gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Biesowo, Biskupiec, Najdymowo, Stanclewo, Węgój, Rukławki, Kobułty,Czerwonka, Wilimy, Rzeck, Dębowo, Adamowo, Nowe Marcinkowo[11].
Gmina Biskupiec należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin "Czyste Mazury", Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie" oraz Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia "Południowa Warmia".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji oraz do tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Biskupiec wynosiła 1734 osób[2], co stanowi 19,4% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,3% ludności[12].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Biskupiecki Dom Kultury, który sprawuje opiekę nad Domem Pracy Twórczej Sorboma w Biskupcu
- Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Liszewskiego w Biskupcu
Filie biblioteki znajdują się w Bredynkach, Czerwonce, Kobułtach oraz w Szpitalu Powiatowym w Biskupcu.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Dni Biskupca
- Wojewódzki Przegląd Rzeźby Ludowej i Nieprofesjonalnej w Biskupcu
- Wojewódzki Konkurs Zespołów Teatralnych O Laur Złotej Rybki
- Dożynki Gminne
- Warmińska Uczta Pierogowa w Biesowie
Ludzie związani z gminą
- Walenty Barczewski (1856-1928) – ksiądz katolicki, działacz narodowy, etnograf, pisarz, redaktor, historyk; pracował w parafii w Biskupcu.
- Franciszek Szczepański (1842-1907) – bibliotekarz, warmiński działacz społeczno-narodowy
- Ignacy Pietraszewski (1796-1869) – urodzony w Biskupcu orientalista, polski dyplomata
- Jan Liszewski (1852-1894) – założyciel "Gazety Olsztyńskiej", nauczyciel, poeta, etnograf, warmiński działacz polityczny i społeczny
- Otto Szulc (1909-?) – rzeźbiarz ludowy, mieszkał w Parlezie Małej
- Małgorzata Wiewiorra (1928-1945) – warmińska męczennica; pochodziła ze Stanclewa
- Jerzy Kowalski (1950-2011) – kolarz, wybitny trener kolarski z Biskupca
- Cyryla Gwiazda (1940-) – malarka, grafik, mieszka w Biskupcu
- Jerzy Jurowski (1925-1984) – rzeźbiarz ludowy z Biskupca
- Marian Murat (1955- ) – rzeźbiarz ludowy z Biskupca
- Piotr Socha (1961-) – uczestnik wielu plenerów plastyki nieprofesjonalnej, malarz amator; mieszka i pracuje w Biskupcu
- Ewa Różańska (1974- ) – malarka, fotografik, animator kultury z Biskupca
- Piotr Kula (1987-) – żeglarz, zawodnik Biskupieckiego Towarzystwa Żeglarskiego, startuje w klasie Finn
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec należą[13]:
- kościół pw. bł. Karoliny Kózkówny w Biskupcu
- kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu wraz z plebanią
- kościół pw. św. Mikołaja i św. Antoniego Padewskiego w Biesowie
- założenia urbanistyczne miasta, ratusz, zabytkowe domy (m.in. przy ulicach: Bolesława Chrobrego, Floriańskiej, Mazurskie Przedmieście, Niepodległości, Pionierów, Syreny, Warszawskiej) w Biskupcu
- cmentarz ewangelicko-augsburski w Biskupcu (ul. Cmentarna)
- budynki browaru i leżakowni w Biskupcu
- kaplica pw. św. Rocha w Bredynkach
- kaplica pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Czerwonce
- kościół pw. św. Józefa w Kobułtach wraz z przykościelnym cmentarzem
- kaplica pw. św. Józefa w Raszągu
- kościół ewangelicki w Raszągu
- kapliczki przydrożne w: Biskupcu (2), Borkach Wielkich, Rzecku (2), Wilimach, Bredynkach, Raszągu oraz murowana kapliczka z dzwonniczką w Biesówku
- zespoły pałacowe i dworskie w: Borkach Wielkich, Dąbrówce Kobułckiej, Droszewie, Nasach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlaki rowerowe:
- "Ścieżka Rowerowa słoneczny szlak" na terenie Biskupca
- "Rowerem po złote runo": Biskupiec – Rukławki – Najdymowo – Bukowa Góra – Łabuchy – Węgój – Dębowo – Stryjewo – Bredynki – Biskupiec
- ścieżka dydaktyczna "Aleja Dymerska" w Biskupcu
- skansen maszyn rolniczych w Węgoju
- liczne zabytki architektury sakralnej, w tym kapliczki
- zabytkowe parki, m.in. w: Borkach Wielkich, Dąbrówce Kobułckiej, Droszewie, Kobułtach, Kojtrynach, Mojtynach, Parlezie Wielkiej, Sadowie, Raszągu, Zabrodziu
- punkt widokowy w Biskupcu (w wieży kościelnej kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu)
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
- jeziora, lasy, rzeki
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Biskupiec można uzyskać w Biurze Informacji Turystycznej Miasta i Gminy Biskupiec, Pl. Wolności 5c, 11-300 Biskupiec.
Religia
- Parafia pw. bł. Karoliny Kózkówny w Biskupcu Reszelskim
- Parafia pw. Chrystusa Króla w Węgoju
- Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupcu
- Parafia pw. św. Józefa i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Stanclewie
- Parafia pw. św. Józefa w Kobułtach
- Parafia pw. św. Mikołaja i św. Antoniego w Biesowie
Szkolnictwo
W gminie miejsko-wiejskiej Biskupiec istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Niepubliczne Przedszkole "Jacek i Agatka" w Biskupcu
- Niepubliczne Przedszkole "Bajka" w Biskupcu
- Przedszkole Samorządowe nr 5 "Piątka" w Biskupcu
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Orła Białego w Biskupcu
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Biskupcu
- Punkt przedszkolny "Radosne przedszkolaki" w Borkach Wielkich
- Społeczna Szkoła Podstawowa w Borkach Wielkich
- Punkt Przedszkolny "Słoneczko" w Bredynkach
- Społeczna Szkoła w Bredynkach
- Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Biskupcu
- Katolickie Gimnazjum Społeczne im. Jana Pawła II w Biskupcu
- Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Biskupcu
- Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Biskupcu
- Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 Biskupcu
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. mjr. Henryka Dobrzańskiego Pseud. "HUBAL" w Biskupcu
- Zespół Szkół w Biskupcu – Liceum Ogólnokształcące im. Komisja Edukacji Narodowej w Biskupcu, II Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Technikum w Zespole Szkół w Biskupcu, Zasadnicza Szkoła Zawodowa
- Zespół Szkół w Czerwonce – Szkoła Podstawowa w Czerwonce, Gimnazjum w Czerwonce
- Zespół Szkół w Kobułtach – Szkoła Podstawowa w Kobułtach, Zespół wychowania przedszkolnego przy Szkole Podstawowej w Kobułtach, Gimnazjum w Kobułtach
- Zespół Szkół Węgojskiego Stowarzyszenia Edukacji Lokalnej CEL – Zespół Przedszkolny w Węgoju, Społeczna Szkoła Podstawowa w Węgoju, Społeczne Gimnazjum w Węgoju
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Mistrzostw Województwa LZS w Piłce Nożnej, Warmińskie Biegi Przełajowe w Droszewie, Międzynarodowe Kryterium Kolarskie w Biskupcu - Memoriał im. Jerzego Kowalskiego, zawody Ligi Halowej Piłki Nożnej "Futsal", turniej szachowy, Turniej rodzinno-towarzyski "Wymiatacze" w Biskupcu, Otwarte Mistrzostwa Biskupca w Bule Francuskie.
Na terenie gminy działa Biskupiecka Federacja Sportu oraz kluby:
- KS "Tęcza" Biskupiec
- LKK "Warmia" Biskupiec
- MKS "KORKI" Biskupiec
- Klub Turystyki Motorowej "Dadaj"
oraz LZS Biskupiec, Biskupieckie Towarzystwo Tenisowe, Biskupieckie Towarzystwo Żeglarskie.
Inne organizacje i instytucje
- Teatr Dźwięku z Biskupca
- zespół folklorystyczny Węgojska Strużka
- Stowarzyszenie Kulturalne "Nasz Kawałek Warmii" w Biskupcu
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[14]:
Rezerwaty przyrody:
- Rezerwat Dębowo (25,96 ha)
- Rezerwat Zabrodzie (27,3 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Symsarny (19 329,8 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Legińsko-Mrągowskich (20 615,9 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego (40 997,4 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska (172 802,21 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska (57 826,61 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec znajduje się 3 pomniki przyrody oraz użytki ekologiczne: "Parleskie Wzgórza", "Galk", "Korek"[14].
Zobacz też:
- Katolicka Szkoła Polska w Stanclewie
- Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"
- Międzyszkolny Konkurs Piosenki Regionalnej Warmiński Wróbelek
Multimedia
Przypisy
- ↑ bip.biskupiec.pl
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1991, nr 3, poz. 12, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1990 r. w sprawie połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,isap.sejm.gov.pl
- ↑ biskupiec.pl
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ 14,0 14,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1991, nr 3, poz. 12, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1990 r. w sprawie połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
archiwum.bip.biskupiec.pl, Plan rozwoju lokalnego miasta i gminy Biskupiec na lata 2004-2010
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Miasta Biskupiec [20.10.2014]
biskupiec.pl [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
