Susz (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Miejscowości na terenie gminy) |
|||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
}} | }} | ||
'''Gmina Susz''' – gmina miejsko-wiejska położona w zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i w północno-zachodniej części [[Powiat iławski| powiatu iławskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Susz| Suszu]]. | '''Gmina Susz''' – gmina miejsko-wiejska położona w zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i w północno-zachodniej części [[Powiat iławski| powiatu iławskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Susz| Suszu]]. | ||
| − | |||
Gmina o charakterze rolniczym, położona na [[Pojezierze Iławskie| pojezierzu iławskim]], o dużym potencjale rozwoju turystyki ze względu na posiadanie wielu walorów przyrodniczych i krajobrazowych. | Gmina o charakterze rolniczym, położona na [[Pojezierze Iławskie| pojezierzu iławskim]], o dużym potencjale rozwoju turystyki ze względu na posiadanie wielu walorów przyrodniczych i krajobrazowych. | ||
| − | + | Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Krzysztof Pietrzykowski]]<ref name="p1"> [http://www.susz.pl/pl/content/burmistrz-susza Urząd Miejski w Suszu]</ref>. | |
| − | Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Krzysztof Pietrzykowski]]<ref name="p1"> | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina miejsko-wiejska Susz zajmuje powierzchnię 259,05 km<sup>2</sup><ref name="p2"> | + | Gmina miejsko-wiejska Susz zajmuje powierzchnię 259,05 km<sup>2</sup><ref name="p2">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3157 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS ]</ref>, w tym: |
*użytki rolne: 57,7% (14938 ha) | *użytki rolne: 57,7% (14938 ha) | ||
*lasy: 30,4% (7874 ha) | *lasy: 30,4% (7874 ha) | ||
| − | Gmina stanowi 18,7% powierzchni | + | Gmina stanowi 18,7% powierzchni powiatu iławskiego. |
== Demografia == | == Demografia == | ||
| Linia 63: | Linia 61: | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy | + | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Susz z siedzibą w [[Susz| Suszu]] została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref> i weszła w skład [[powiat iławski| powiatu iławskiego]] w województwie olsztyńskim. Miasto i gmina stały się jedną jednostką administracyjną<ref>Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim.</ref>, |
w której skład weszły sołectwa: [[Adamowo]], [[Babięty Wielkie]], [[Bornice]], [[Brusiny]], [[Chełmżyca]], [[Czerwona Woda]], [[Emilianowo]], [[Grabowiec]], [[Jakubowo Kisielickie]], [[Jawty Małe]], [[Jawty Wielkie]], [[Krzywiec]], [[Lubnowy Małe]], [[Michałowo]], [[Olbrachtowo]], [[Olbrachtówko]], [[Piotrkowo]], [[Redaki]], [[Różnowo]], [[Żakowice]]. | w której skład weszły sołectwa: [[Adamowo]], [[Babięty Wielkie]], [[Bornice]], [[Brusiny]], [[Chełmżyca]], [[Czerwona Woda]], [[Emilianowo]], [[Grabowiec]], [[Jakubowo Kisielickie]], [[Jawty Małe]], [[Jawty Wielkie]], [[Krzywiec]], [[Lubnowy Małe]], [[Michałowo]], [[Olbrachtowo]], [[Olbrachtówko]], [[Piotrkowo]], [[Redaki]], [[Różnowo]], [[Żakowice]]. | ||
| − | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat iławski]]. Gmina Susz została bezpośrednio częścią | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć [[powiat iławski]]. Gmina Susz została bezpośrednio częścią województwa elbląskiego<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]</ref>.<br/> |
| − | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat iławski| powiecie iławskim]]. | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat iławski| powiecie iławskim]]. |
Gmina Susz graniczy z: [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)| gminą Zalewo]], [[Iława (gmina wiejska)| gminą Iława]], [[Kisielice (gmina miejsko-wiejska)| gminą Kisielice]] oraz gminami Stary Dzierzgoń i Prabuty w województwie pomorskim. | Gmina Susz graniczy z: [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)| gminą Zalewo]], [[Iława (gmina wiejska)| gminą Iława]], [[Kisielice (gmina miejsko-wiejska)| gminą Kisielice]] oraz gminami Stary Dzierzgoń i Prabuty w województwie pomorskim. | ||
| Linia 77: | Linia 75: | ||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | Główną rolę w gospodarce gminy Susz odgrywa rolnictwo. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcja roślinna i zwierzęca. Użytki rolne zajmują ponad 50% powierzchni gminy, w tym: grunty orne 73,3% (10955 ha), łąki i pastwiska 14,7% (2195 ha), sady 0,2% (23 ha). W większości są one na glebach III i IV klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż: pszenicy, jęczmienia, pszenżyta, żyta, mieszanek zbożowych, uprawiane są również rzepak, kukurydza, buraki i ziemniaki. Hodowana jest trzoda chlewna, bydło opasowe i mleczne. W strukturze gospodarstw przeważają gospodarstwa duże (od 15 ha do 50 ha)<ref>[http://bip.susz.pl/zalaczniki/539/Plan_Rozwoju_Lokalnego_GiM_Susz.pdf Plan Rozwoju Lokalnego Gminy i Miasta Susz, 2004.]</ref>.<br/> | + | Główną rolę w gospodarce gminy Susz odgrywa rolnictwo. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcja roślinna i zwierzęca. Użytki rolne zajmują ponad 50% powierzchni gminy, w tym: grunty orne 73,3% (10955 ha), łąki i pastwiska 14,7% (2195 ha), sady 0,2% (23 ha). W większości są one na glebach III i IV klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż: pszenicy, jęczmienia, pszenżyta, żyta, mieszanek zbożowych, uprawiane są również rzepak, kukurydza, buraki i ziemniaki. Hodowana jest trzoda chlewna, bydło opasowe i mleczne. W strukturze gospodarstw przeważają gospodarstwa duże (od 15 ha do 50 ha)<ref>[http://bip.susz.pl/zalaczniki/539/Plan_Rozwoju_Lokalnego_GiM_Susz.pdf bip.susz.pl, Plan Rozwoju Lokalnego Gminy i Miasta Susz, 2004.]</ref>.<br/> |
| − | Największymi atutami decydującymi o atrakcyjności turystycznej gminy Susz są występujące na jej terenie jeziora, lasy oraz rzeźba terenu. Atrakcją są również tereny objęte ochroną przyrody z unikatową roślinnością i gatunkami zwierząt. Wszystko to stwarza dobre warunki do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, wędkarstwa i myślistwa. Jednak potencjał turystyczny gminy Susz jest słabo wykorzystywany. Szans rozwoju upatruje się na terenach położonych w okolicach jezior. Doinwestowanie tych terenów, ze szczególnym naciskiem na bazę noclegową oraz publiczne i prywatne obiekty infrastruktury technicznej, spowoduje wzrost atrakcyjności turystycznej gminy. | + | Największymi atutami decydującymi o atrakcyjności turystycznej gminy Susz są występujące na jej terenie jeziora, lasy oraz rzeźba terenu. Atrakcją są również tereny objęte ochroną przyrody z unikatową roślinnością i gatunkami zwierząt. Wszystko to stwarza dobre warunki do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, wędkarstwa i myślistwa. Jednak potencjał turystyczny gminy Susz jest słabo wykorzystywany. Szans rozwoju upatruje się na terenach położonych w okolicach jezior. Doinwestowanie tych terenów, ze szczególnym naciskiem na bazę noclegową oraz publiczne i prywatne obiekty infrastruktury technicznej, spowoduje wzrost atrakcyjności turystycznej gminy. |
Gospodarstwa agroturystyczne znajduje się w miejscowościach: Kamieniec, Chełmżyca, Ulnowo. | Gospodarstwa agroturystyczne znajduje się w miejscowościach: Kamieniec, Chełmżyca, Ulnowo. | ||
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Susz wynosiła w 2013 roku 855. W tym 42 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 813 tworzy sektor prywatny. 230 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 95 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 137 firm w dziale budownictwo, 47 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm<ref name="p2"/>. Na terenie gminy rozwinięty jest przemysł rolno-spożywczy, dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych zakładów produkcyjnych i usługowych na terenie gminy należą: [[Przedsiębiorstwa eksportowe| P.P.H.U. | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Susz wynosiła w 2013 roku 855. W tym 42 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 813 tworzy sektor prywatny. 230 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 95 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 137 firm w dziale budownictwo, 47 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm<ref name="p2"/>. Na terenie gminy rozwinięty jest przemysł rolno-spożywczy, dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych zakładów produkcyjnych i usługowych na terenie gminy należą: [[Przedsiębiorstwa eksportowe| P.P.H.U. Rolmax Sp. z o.o Susz]], SBP PASZE Sp. z o.o. Susz, ZIARN-POL Sp. z o.o. - Elewator Dąbrówka, SM Susz, INCO-VERITAS S.A. Zakład Produkcyjny w Suszu (chemia gospodarcza, nawozy ogrodnicze), JURKOP s.c. Olbrachtówko (producent stolarki budowlanej), Jagram-Pro S.A. Susz (producent drewnianych elementów gięto - klejonych), Chris. ZP. Balewski (producent garniturów męskich i dziecięcych) i inne. |
| − | Gmina Susz należy do [[Związek Gmin "Jeziorak"| Związku Gmin "Jeziorak"]] | + | Gmina Susz należy do [[Związek Gmin "Jeziorak"| Związku Gmin "Jeziorak"]] i [[LGD Kanał Elbląski]]. |
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] oraz do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski | Tygrysów warmińsko-mazurskich]] | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] oraz do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski | Tygrysów warmińsko-mazurskich]] wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe. |
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Susz wynosiła 944 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 22% bezrobotnych w [[Powiat iławski| powiecie iławskim]]. | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Susz wynosiła 944 osoby<ref name="p2"/>, co stanowi 22% bezrobotnych w [[Powiat iławski| powiecie iławskim]]. | ||
| Linia 107: | Linia 105: | ||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy Susz należą<ref> | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy Susz należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: |
*[[Kościół pw. Św. Rodziny w Bałoszycach]] wraz z przykościelnym cmentarzem | *[[Kościół pw. Św. Rodziny w Bałoszycach]] wraz z przykościelnym cmentarzem | ||
*[[Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Świata w Kamieńcu]] wraz z przykościelnym cmentarzem | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Świata w Kamieńcu]] wraz z przykościelnym cmentarzem | ||
| Linia 114: | Linia 112: | ||
*[[lkwim: Kościół pw. św. Rozalii w Suszu| Kościół pw. św. Rozalii w Suszu]] | *[[lkwim: Kościół pw. św. Rozalii w Suszu| Kościół pw. św. Rozalii w Suszu]] | ||
*zespoły pałacowe i dworskie w miejscowościach: [[lkwim: Pałac w Bałoszycach| Bałoszyce]], [[lkwim: Pałac w Januszewie| Januszewo]], [[lkwim: Pałac w Kamieńcu| Kamieńcu]], Nipkowie, Wiśniówek | *zespoły pałacowe i dworskie w miejscowościach: [[lkwim: Pałac w Bałoszycach| Bałoszyce]], [[lkwim: Pałac w Januszewie| Januszewo]], [[lkwim: Pałac w Kamieńcu| Kamieńcu]], Nipkowie, Wiśniówek | ||
| − | *układ urbanistyczny, pozostałości murów obronnych oraz | + | *układ urbanistyczny, pozostałości murów obronnych oraz zabytkowe domy w Suszu |
*wodociągowa wieża ciśnień w Suszu | *wodociągowa wieża ciśnień w Suszu | ||
*założenia urbanistyczne (układ ruralistyczny) Kamieńca | *założenia urbanistyczne (układ ruralistyczny) Kamieńca | ||
| Linia 131: | Linia 129: | ||
*liczne atrakcje przyrodnicze: jeziora, [[Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego]], rezerwaty i pomniki przyrody | *liczne atrakcje przyrodnicze: jeziora, [[Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego]], rezerwaty i pomniki przyrody | ||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Susz można uzyskać na stronie internetowej [http://www.susz.pl/ | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Susz można uzyskać na stronie internetowej [http://www.susz.pl/ susz.pl]. |
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| Linia 145: | Linia 143: | ||
*[[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Lubnowach Małych]] | *[[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Lubnowach Małych]] | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Kamieńcu]] | *[[Szkoła Podstawowa w Kamieńcu]] | ||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
W gminie Susz działa [[Centrum Sportu i Rekreacji im. Jana Pawła II w Suszu]], które organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje ligi siatkówki i siatkówki plażowej, turnieje suskiej Ligi Futsalu, Mistrzostwa Powiatu w Tenisie Stołowym, | W gminie Susz działa [[Centrum Sportu i Rekreacji im. Jana Pawła II w Suszu]], które organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje ligi siatkówki i siatkówki plażowej, turnieje suskiej Ligi Futsalu, Mistrzostwa Powiatu w Tenisie Stołowym, | ||
| Linia 160: | Linia 157: | ||
*UKS "Towarzystwo Rozwoju Sportu" Susz | *UKS "Towarzystwo Rozwoju Sportu" Susz | ||
*Warmińsko-Mazurski Związek Triathlonu w Suszu | *Warmińsko-Mazurski Związek Triathlonu w Suszu | ||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
*[[Stowarzyszenie Rozwoju Sołectwa Bałoszyce]] | *[[Stowarzyszenie Rozwoju Sołectwa Bałoszyce]] | ||
| Linia 167: | Linia 163: | ||
*[[Towarzystwo Miłośników Ziemi Suskiej]] | *[[Towarzystwo Miłośników Ziemi Suskiej]] | ||
*[[lkwim: Sto Lat w Szopie| Sto Lat w Szopie]] | *[[lkwim: Sto Lat w Szopie| Sto Lat w Szopie]] | ||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie]</ref>: |
Parki krajobrazowe: | Parki krajobrazowe: | ||
| Linia 188: | Linia 183: | ||
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Susz znajdują się 52 pomniki przyrody<ref name="p3"/>. Są to pojedyncze okazy i aleja drzew. | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Susz znajdują się 52 pomniki przyrody<ref name="p3"/>. Są to pojedyncze okazy i aleja drzew. | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
== Bibliografia== | == Bibliografia== | ||
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | + | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> | ||
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | + | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | + | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | ||
Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | ||
Wersja z 17:01, 19 lut 2015
| Gmina Susz | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | iławski | ||
| Rodzaj gminy | miejsko-wiejska | ||
| Burmistrz | Krzysztof Pietrzykowski | ||
| Powierzchnia | 259,05 km² | ||
| Liczba sołectw | 29 | ||
| Liczba miejscowości | 45 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
13064 50 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 55 | ||
| Tablice rejestracyjne | NIL | ||
| TERYT | 2807063 | ||
| Urząd gminy ul. Józefa Wybickiego 6 14-240 Susz
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Susz – gmina miejsko-wiejska położona w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i w północno-zachodniej części powiatu iławskiego. Siedziba gminy znajduje się w Suszu.
Gmina o charakterze rolniczym, położona na pojezierzu iławskim, o dużym potencjale rozwoju turystyki ze względu na posiadanie wielu walorów przyrodniczych i krajobrazowych.
Władzę w gminie sprawuje burmistrz Krzysztof Pietrzykowski[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina miejsko-wiejska Susz zajmuje powierzchnię 259,05 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 57,7% (14938 ha)
- lasy: 30,4% (7874 ha)
Gmina stanowi 18,7% powierzchni powiatu iławskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 13064 | 100 | 6460 | 49,4 | 6604 | 50,6 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
50 | 25 | 25 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Susz wynosiło -30 osoby[2], co stanowi 11,8% migracji w powiecie iławskim oraz 0,8% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[3], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Gmina Susz z siedzibą w Suszu została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[4] i weszła w skład powiatu iławskiego w województwie olsztyńskim. Miasto i gmina stały się jedną jednostką administracyjną[5], w której skład weszły sołectwa: Adamowo, Babięty Wielkie, Bornice, Brusiny, Chełmżyca, Czerwona Woda, Emilianowo, Grabowiec, Jakubowo Kisielickie, Jawty Małe, Jawty Wielkie, Krzywiec, Lubnowy Małe, Michałowo, Olbrachtowo, Olbrachtówko, Piotrkowo, Redaki, Różnowo, Żakowice.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat iławski. Gmina Susz została bezpośrednio częścią województwa elbląskiego[7].
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim.
Gmina Susz graniczy z: gminą Zalewo, gminą Iława, gminą Kisielice oraz gminami Stary Dzierzgoń i Prabuty w województwie pomorskim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Adamowo, Babięty Wielkie, Bałoszyce, Bornice, Bronowo, Brusiny, Chełmżyca, Czerwona Woda, Dąbrówka, Emilianowo, Falknowo, Grabowiec, Jakubowo Kisielickie, Januszewo, Jawty Małe, Jawty Wielkie, Kamieniec, Krzywiec, Lubnowy Małe, Michałowo, Nipkowie, Olbrachtowo, Olbrachtówko, Piotrkowo, Redaki, Różnowo, Rudniki, Ulnowo, Żakowice
Pozostałe miejscowości: Susz, Lubnowy Wielkie, Bałoszyce Małe, Boleszów, Brusiny Małe, Fabianki, Falknowo Małe, Huta, Karolewo, Lisiec, Piaski, Różanki, Stawiec, Wiśniówek, Wądoły, Zieleń.
Gospodarka
Główną rolę w gospodarce gminy Susz odgrywa rolnictwo. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcja roślinna i zwierzęca. Użytki rolne zajmują ponad 50% powierzchni gminy, w tym: grunty orne 73,3% (10955 ha), łąki i pastwiska 14,7% (2195 ha), sady 0,2% (23 ha). W większości są one na glebach III i IV klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż: pszenicy, jęczmienia, pszenżyta, żyta, mieszanek zbożowych, uprawiane są również rzepak, kukurydza, buraki i ziemniaki. Hodowana jest trzoda chlewna, bydło opasowe i mleczne. W strukturze gospodarstw przeważają gospodarstwa duże (od 15 ha do 50 ha)[9].
Największymi atutami decydującymi o atrakcyjności turystycznej gminy Susz są występujące na jej terenie jeziora, lasy oraz rzeźba terenu. Atrakcją są również tereny objęte ochroną przyrody z unikatową roślinnością i gatunkami zwierząt. Wszystko to stwarza dobre warunki do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, wędkarstwa i myślistwa. Jednak potencjał turystyczny gminy Susz jest słabo wykorzystywany. Szans rozwoju upatruje się na terenach położonych w okolicach jezior. Doinwestowanie tych terenów, ze szczególnym naciskiem na bazę noclegową oraz publiczne i prywatne obiekty infrastruktury technicznej, spowoduje wzrost atrakcyjności turystycznej gminy. Gospodarstwa agroturystyczne znajduje się w miejscowościach: Kamieniec, Chełmżyca, Ulnowo.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Susz wynosiła w 2013 roku 855. W tym 42 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 813 tworzy sektor prywatny. 230 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 95 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 137 firm w dziale budownictwo, 47 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm[2]. Na terenie gminy rozwinięty jest przemysł rolno-spożywczy, dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych zakładów produkcyjnych i usługowych na terenie gminy należą: P.P.H.U. Rolmax Sp. z o.o Susz, SBP PASZE Sp. z o.o. Susz, ZIARN-POL Sp. z o.o. - Elewator Dąbrówka, SM Susz, INCO-VERITAS S.A. Zakład Produkcyjny w Suszu (chemia gospodarcza, nawozy ogrodnicze), JURKOP s.c. Olbrachtówko (producent stolarki budowlanej), Jagram-Pro S.A. Susz (producent drewnianych elementów gięto - klejonych), Chris. ZP. Balewski (producent garniturów męskich i dziecięcych) i inne.
Gmina Susz należy do Związku Gmin "Jeziorak" i LGD Kanał Elbląski.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji oraz do tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Susz wynosiła 944 osoby[2], co stanowi 22% bezrobotnych w powiecie iławskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 24,7% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Suski Ośrodek Kultury
- Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Susz - filie Redaki, Bałoszyce
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Dni Susza
- Regionalny Konkurs Zespołów Ludowych i Biesiadnych w Bałoszycach
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Arkadiusz Klimek - jeden z najbardziej rozpoznawalnych piłkarzy w historii futbolu na Warmii i Mazurach.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy Susz należą[11]:
- Kościół pw. Św. Rodziny w Bałoszycach wraz z przykościelnym cmentarzem
- Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Świata w Kamieńcu wraz z przykościelnym cmentarzem
- Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Olbrachtowie wraz z przykościelnym cmentarzem
- Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Suszu
- Kościół pw. św. Rozalii w Suszu
- zespoły pałacowe i dworskie w miejscowościach: Bałoszyce, Januszewo, Kamieńcu, Nipkowie, Wiśniówek
- układ urbanistyczny, pozostałości murów obronnych oraz zabytkowe domy w Suszu
- wodociągowa wieża ciśnień w Suszu
- założenia urbanistyczne (układ ruralistyczny) Kamieńca
- dom podcieniowy w Różnowie
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak Kanału Elbląskiego – Ostróda - Miłomłyn - Morąg - Małdyty - Pasłęk - Elbląg - Raczki Elbląskie - Jelonki - Drulity - Zalewo - Susz - Kisielice - Szymbark - Iława - Tynwałd - Boreczno - Miłomłyn - Ostróda
- szlaki piesze:
- "Szlak Napoleoński" (zielony) - Iława - Jezioro Silm - Kamionka - Szymbark zamek - Szymbark - Piotrkowo - Jezioro Czerwica - Kamieniec (41,3 km)
- "Trasa piotrkowska" - baza żeglarska "Pod Omegą" w Iławie - Jezioro Silm - Kamionka - Poganek - Jezioro Szymbarskie - Dolina Osy - Jezioro Ząbrowskie - Szymbark - Stawki - Gardzień - Starzykowo - Piotrkowo - Januszewo - Solniki - Jeioro Jasne - Stare Szwale - Jezioro Gardzień - Łanioch - Jezioro Stęgwica - Browarne Wybrzeże. (ok. 55 km)
- szlak rowerowy Iława - Kamieniec - Iława - Szczepkowo - Starzykowo - Piotrkowo - Januszewo - Brusiny - Olbrachtówko - Olbrachtowo - Kamieniec - Susz - Ulnowo - Chełmżyca
- historyczno-przyrodniczy szlak turystyczny Szymbark - Kamieniec (60km)
- szlaki konne
- ruiny dawnych pałaców, m.in. Bałoszyce, Januszewo, Kamieńcu
- Izba Historii Regionu w Suszu
- liczne atrakcje przyrodnicze: jeziora, Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego, rezerwaty i pomniki przyrody
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Susz można uzyskać na stronie internetowej susz.pl.
Szkolnictwo
W gminie miejsko-wiejskiej Susz istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole w Suszu
- Niepubliczne Przedszkole "Przedszkolak" w Suszu
- Publiczna Sześcioletnia Szkoła Podstawowa im. gen. Józefa Bema w Suszu
- Publiczne Gimnazjum im. Kawalerii Polskiej w Suszu
- Zespół Szkół im. Ireny Kosmowskiej w Suszu
- Szkoła Podstawowa im. Ziemi Suskiej w Babiętach Wielkich
- Szkoła Podstawowa w Jawtach Wielkich
- Szkoła Podstawowa w Piotrkowie
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Lubnowach Małych
- Szkoła Podstawowa w Kamieńcu
Sport
W gminie Susz działa Centrum Sportu i Rekreacji im. Jana Pawła II w Suszu, które organizuje liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: turnieje ligi siatkówki i siatkówki plażowej, turnieje suskiej Ligi Futsalu, Mistrzostwa Powiatu w Tenisie Stołowym, Turniej Piłki Nożnej Sołectw, zawody Susz Triathlon, Gminne Zawody Siłaczy, Ogólnopolski Wyścig MTB Susz. W gminie organizowany jest również Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o Puchar Burmistrza Susza.
Na terenie gminy działają:
- KS UNIA Susz
- KS Tęcza Kamieniec
- LUKS "MAGMA" Susz
- LZS "IKADER" Redaki
- UKS "GROM" w Lubnowych
- UKS "HERKULES" w Babiętach Wielkich
- UKS "PROMYK" w Piotrkowie
- UKS "Towarzystwo Rozwoju Sportu" Susz
- Warmińsko-Mazurski Związek Triathlonu w Suszu
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Rozwoju Sołectwa Bałoszyce
- Stowarzyszenie na Rzecz Społeczności Lokalnej Miasta i Gminy Susz "Arka"
- Stowarzyszenie Rozwoju i Przedsiębiorczości Ziemi Suskiej
- Towarzystwo Miłośników Ziemi Suskiej
- Sto Lat w Szopie
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Parki krajobrazowe:
- Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego (25045 ha)[13]
Rezerwaty przyrody:
- Jezioro Gaudy (318,78 ha - 86% stanowią bagna)
- Czerwica (7,42 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego (13031,7 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Liwy (1937,2 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Lasy Iławskie (25218,53 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Aleje Pojezierza Iławskiego (377,25 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Iławska (21029,35 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Susz znajdują się 52 pomniki przyrody[12]. Są to pojedyncze okazy i aleja drzew.
Przypisy
- ↑ Urząd Miejski w Suszu
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
- ↑ bip.susz.pl, Plan Rozwoju Lokalnego Gminy i Miasta Susz, 2004.
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
- ↑ PKPI
Bibliografia
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy i Miasta Susz, 2004.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
Urzędu Miejskiego w Suszu [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
PKPI [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Miejski w Suszu [20.10.2014]
UStat Olsztyn [20.10.2014]
