Iława
Iława | |||||
| |||||
| |||||
Ratusz w Iławie [2] [dostęp: 10.12.2104]
| |||||
Państwo | Polska | ||||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||||
Powiat | iławski | ||||
Gmina | Iława | ||||
Liczba ludności (2012) | 33 331 | ||||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Iława (niem. Deutsch Eylau) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. Miasto jest siedzibą władz powiatu. Miejscowość w 2012 roku liczyła 33 331 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje Włodzimierz Ptasznik [1].
Spis treści
Położenie
Iława jest położona nad rzeką Iławką, nad południowym krańcem jeziora Jeziorak, w odległości 72 km od Olsztyna i 65 km od Morąga.
Dzieje miejscowości
W 2010 roku Iława uczestniczyła w imprezie 150-lecie Kanału Ostródzko-Elbląskiego
Gmina Iława należy do Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko", Związku Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin Kanału Ostródzko-Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego, Związku Gmin "Jeziorak" oraz do stowarzyszenia LGD Kanał Elbląski. Gmina należy również do obszaru strategicznej intwerwencji, tzw. Tygrysa warmińsko-mazurskiego oraz do Warmińsko-Mazurskiej Strefy Ekonomicznej.
Gospodarka
- PHGT "Pod Omegą" Stanisław Kasprzak Sp.j.
- Optima Szkło
- Zakład drobiarski
- Zakład produkcji Odzieży Męskiej Exellent
- CSY S.A.
Kultura
- Kinoteatr Pasja
- Iławskie Centrum Kultury
- Miejska Biblioteka Publiczna
- Zespół death/grindcore metalowy Decimated, założony w 1999 r.
- The Tonator, założony w 2006 roku zespół thrash metalowy
- Festiwal Jeziorak Szanty
- Iławskie Rockowe Granie – Iława 2010
- Międzynarodowe Spotkania z Szantą Jeziorak Shanties Meeting
- Iławskie Spotkania Kabaretowe
- Iławska Fama Rock Festival
- Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego Old Jazz Meeting Złota Tarka
- lkwim:Międzynarodowy Festiwal Tańca Baltic Cup
- Młodzieżowa Orkiestra Dęta
- Radio PlanetaFM
- Stowarzyszenie Badaczy Historii Deutsch Eylau Ylavia
- Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Pojezierze. Oddział w Iławie
Organizacje i stowarzyszenia
- Iławska Izba Gospodarcza
- Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło
- Stowarzyszenie "Przystań"
- Stowarzyszenie na rzecz Osób Niepełnosprawnych Powiatu Iławskiego "Promyk"
- Fundacja Aktywnej Rehabilitacji Biuro Regionalne w Iławie
- Fundacja Rozwoju Warmii i Mazur w Iławie
- Stowarzyszenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku
- Fundacja Bezpieczeństwa Żeglugi i Ochrony Środowiska
Religia
- Parafia pw. Świętego Brata Alberta
- Parafia pw. Przemienienia Pańskiego
- Parafia pw. św. Andrzeja Boboli
- Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
- Parafia pw. Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata
- Parafia greckokatolicka pw. Świętego Jana Apostoła
Ludzie związani z miejscowością
- Zbigniew Kieżun (ur. 1950) - trener piłki nożnej; szkoleniowiec najsilniejszych klubów piłkarskich na Warmii i Mazurach; prowadził KS Jeziorak Iława
- Stanisław Hertel (1905-1996) - działacz społeczno-oświatowy, nauczyciel w iławskim Liceum Ogólnokształcącym, współzałożyciel Towarzystwa Miłośników Ziemi Iławskiej
- Józef Łobocki (1946-2004) - zasłużony trener piłkarski, w II lidzie prowadził zespół KS Jeziorak Iława
- Arkadiusz Klimek (ur.1975) - urodzony w Iławie piłkarz, napastnik
- Henryk Goralski (1922-1980) - lekarz-neurolog, inicjator założenia oddziałów neurologicznych w Iławie, Olsztynie i Ostródzie
- Honorata Cybula - dyrygentka, animatorka ruchu chóralnego w Iławie
- Wiesław Niesiobędzki (ur.1946) - historyk, regionalista, archiwista, poeta związany z Iławą
- Patrycja Polak (ur. 1991) - urodzona w Iławie siatkarka, reprezentantka Polski
- Tomasz Lewandowski (1959-2012) - polski żeglarz, pierwszy Polak, który samotnie opłynął samotnie ziemię
- Rafał Kuptel (ur. 1976) - urodzony w Iławie siatkarz, reprezentant Polski, srebrny medalista mistrzostw świata w Niemczech
- Hellmuth Stieff (1901-1944) - urodzony w Iławie niemiecki generał, inicjator zamachu na Adolfa Hitlera
- Józef Alicki (1913-1989) - wachmistrz Wojska Polskiego, członek oddziału mjr. Henryka Dobrzańskiego "Hubala"
- Jarosław Kotewicz (ur. 1969) - urodzony w Iławie lekkoatleta
- Karl Friedrich Giese (1879-1945) - burmistrz Iławy w latach 1910-1933
Sport
- MKS Zryw Volley Iława
- Klub sportowy KS Jeziorak Iława
- Memoriał Huberta Wagnera w latach 2003-2008
- Iławskie Centrum Sportu, Turystyki i Rekreacji
- MMKS Iława - piłka ręczna, koszykówka, lekkoatletyka
- ITR - tenis stołowy
- Stadion Miejski
- Miejska Hala Sportowo-Widowiskowa
Edukacja
- Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 3
- Samorządowa Szkoła Podstawowa
- Szkoła Podstawowa przy Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczych w Iławie
- Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marii Konopnickiej
- Przedszkole nr 2
- Przedszkole nr 3
- Przedszkole nr 4
- Przedszkole nr 5
- Przedszkole nr 6
- Gimnazjum przy Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczych w Iławie
- Gimnazjum przy ZSO w Iławie
- Gimnazjum Samorządowe nr 1 im. M. Kopernika w Iławie
- Gimnazjum Samorządowe nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Polskich Noblistów w Iławie
- Zespół Szkół im. Konstytucji 3 Maja w Iławie
- Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
- Technikum przy Zespole Szkół im. Bohaterów Września 1939 Roku w Iławie
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa przy Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczych w Iławie
- Szkoła Przysposabiająca do Pracy przy Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczych w Iławie
- Zespół Placówek Szkolno-Wychowawczych w Iławie
- Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku. Filia w Iławie
- Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Iławie Uniwersytetu Karola Wielkiego w Bydgoszczy
- Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Tadeusza Bairda
- Centrum Edukacji Dorosłych "Alfa"
Turystyka
- Kanał Iławski
- Obszar Natura 2000 Ostoja Iławska
- Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego
- Rezerwat Jezioro Karaś
- Rezerwat Jezioro Gaudy
- Szlak św. Jakuba: Olsztyn - Lipowiec: Olsztyn – Łupstych – Gietrzwałd – Tomaryny – Guzowy Piec – Parwółki – Stare Jabłonki – Ostróda – Samborowo – Frednowy – Tynwałd – Szałkowo – Iława – Radomno – Nowe Miasto Lubawskie – Lipowiec – dalej do Torunia
- Szlak pieszy Iława - Siemiany
- Szlak Napoleoński: Kamieniec – Iława
- Szlak pieszy Samborowo - Łąkorek: Samborowo – Makowo – Iława – Radomno – Łąkorek
Zabytki
- Układ urbanistyczny Starego Miasta
- Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia
- Kościół pw. Przemienienia Pańskiego, wzniesiony w XIV wieku
- Budynek dworca kolejowego, wzniesiony ok. 1900 r.
- Pozycja Iławska, którą tworzą schrony i bunkry wybudowane przez 1939 r.
- Fragmenty murów miejskich
- Mury obronne
- Ratusz
- Kamienica wraz z otoczeniem, ul. Kościuszki 14
- Budynek szkoły, ul. Kościuszki 2
- Dom, ul. Kościuszki 6
- Dom, ul. Kościuszki 15
- Kamienica wraz z oficyną, ul. Kościuszki 27
- Dom, ul. Niepodległości 4
- Hala miejska, ul. Niepodległości 13b
- Willa, ul.Sienkiewicza 10
- Budynek stajni i wozowni, ul. Jana III Sobieskiego
- Budynek dawnej gazowni, ul. Jagiellończyka
- Wieża ciśnień, ul. 1 Maja
- Wieża ciśnień, ul. Broniewskiego
- Wieża ciśnień, ul. Kolejowa
- Domy mieszkalne, m.in. ul. Grudziądzka, ul. Grunwaldzka, ul. Jagiełły, ul. Jasielska, ul. Kopernika, ul. Kresowa, ul. Królowej Jadwigi, ul. Mazurska, ul. Mickiewicza
- Budynek szpitalna, ul. Andersa 3
- Młyn-magazyn, ul. Sobieskiego 2
- Pałacyk, ul. Kościuszki 27
- Dom parafialny, ul. Kościelna 1
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
- Achremczyk Stanisław, Iława: dzieje miasta, Olsztyn 2005.
- Hoffmann Mieczysław, Sikorski Jerzy, Iława i okolice, Poznań 1971.
- Hoffmann Mirosław J., Iława, Olsztyn 1999.
- Iława 1305-2005: siedemset lat dziejów, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2006.
- Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Maria Lossman, Olsztyn 1972.
- Kaufmann Karl Joseph, Dzieje miasta Iławy, tłum. Jędrzej Skrobot, Wiesław Skrobot, Iława 2010.
- Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski: dzieje miast i wsi. Szkice historyczne od czasów krzyżackich do 1945 roku, Iława 2006.
- Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski: dzieje, zabytki, pejzaż i kultura, Iława 2008.
- Niesiobędzki Wiesław, Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego: przewodnik historyczno-krajoznawczy, Iława 2003.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Ludność. Stan i struktura [dostęp: 24.11.2014].
- Iławskie Centrum Kultury [dostęp: 24.11.2014].
- Oficjalna strona gminy Iława [dostęp: 24.11.2014].
- Oficjalny serwis Miasta [dostęp: 24.11.2014].
Przypisy
- ↑ http://www.ilawa.pl/wladze-miasta [dostęp: 10.12.2104].
<references>
Zobacz też