Jonkowo (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Jonkowo |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...")
 
Linia 1: Linia 1:
 
{{Gmina infobox
 
{{Gmina infobox
  |Gmina          = Jonkowo  
+
  |Gmina          = Jonkowo
  |herb_gminy      =   
+
  |herb_gminy      =  Plik:Herb_gminy_Jonkowo.gif|Herb gminy Jonkowo
  |flaga_gminy    =
+
  |flaga_gminy    =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_powiatu    =  
 
  |mapa_powiatu    =  
Linia 9: Linia 9:
 
  |województwo    = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo    = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat          = olsztyński
 
  |powiat          = olsztyński
  |rodzaj_gminy    = miejsko-wiejska
+
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
  |wójt            = [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]
+
  |wójt            = [[Wojciech Giecko]]
  |adres_ug        = ul. Kolejowa 7
+
  |adres_ug        = ul. Klonowa 2
  |kod_poczt_ug    = 11-730 Mikołajki
+
  |kod_poczt_ug    = 11-042 Jonkowo
  |powierzchnia    = 149,21
+
  |powierzchnia    = 168,69
  |sołectwa        = 13
+
  |sołectwa        = 20
  |miejscowości    = 19
+
  |miejscowości    = 28
 
  |rok            = 2013
 
  |rok            = 2013
  |populacja      = 3651
+
  |populacja      = 7014
  |gęstość        = 24
+
  |gęstość        = 42
 
  |urbanizacja    =  
 
  |urbanizacja    =  
 
  |nr_kier        = 89
 
  |nr_kier        = 89
  |tablica_rej    = NLI
+
  |tablica_rej    = NOL
  |TERYT          = 2809042
+
  |TERYT          = 2814072
 
  |TERC10          =  
 
  |TERC10          =  
  |www            = http://www.lubomino.ug.gov.pl/
+
  |www            = http://www.jonkowo.pl/
  |bip            = http://bip.lubomino.tensoft.pl/
+
  |bip            = http://bip.warmia.mazury.pl/jonkowo_gmina_wiejska/
 
}}  
 
}}  
'''Gmina Barczewo''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i we wschodniej części [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]]. Siedziba gminy znajduje  
+
'''Gmina Jonkowo''' – gmina wiejska położona w centralnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w zachodniej części [[Powiat olsztyński| powiatu olsztyńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Jonkowo| Jonkowie]].
  
się w [[Olecko| Olecku]].
+
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia oraz urozmaiconym, malowniczym terenie, pokrytym licznymi, niewielkimi jeziorami.
  
Tereny gminy położone są na [[Równina Ornecka| Równinie Orneckiej]], pomiędzy [[Wzniesienie Górowskie| Wzniesieniem Górowskim]] a [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzem Olsztyńskim]]. Gmina o charakterze rolniczym z udziałem
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Wojciech Giecko]]<ref>BIP Urzędu Gminy Jonkowo [http://bip.warmia.mazury.pl/jonkowo_gmina_wiejska/93/Wojt/]</ref>.
 
 
gospodarki leśnej (ze względu na dużą powierzchnię kompleksów leśnych). Gmina o wysokim saldzie migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały oraz wysokim bezrobociu.
 
 
 
 
 
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]<ref name="p1">BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
Gmina wiejska Świętajno Oleckie zajmuje powierzchnię 149,21km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3175]</ref>, w tym:
+
Gmina wiejska Jonkowo zajmuje powierzchnię 168,69 km<sup>2</sup><ref name="p1">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3218]</ref>, w tym:
*użytki rolne: 56%  
+
*użytki rolne: 50%  
*lasy: 31%  
+
*lasy: 38%  
*wody: 1,06%  
+
*wody: 1%  
  
Gmina stanowi 26,4% powierzchni [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]].
+
Gmina stanowi 5,9% powierzchni [[Powiat olsztyński| powiatu olsztyńskiego]].
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
+
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
 +
{{Galeria|Nazwa=Jonkowo (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
 +
|Plik: Kościół w Jonkowie.jpg| Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie<br/>  autor: S.Czachorowski
 +
|Plik: Jonkowo_kapliczka_przed_wsia.jpg| Jonkowo - kapliczka przed wsią<br/> autor: S.Czachorowski 
 +
|Plik: Imitacja drewnianego ula w okolicach Szałstr.jpg| Imitacja drewnianego ula w okolicach Szałstr<br/> autor: Gokjonkowo
 +
}}
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
 
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
 
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
|-
+
|--
 
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
 
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
 
|--
 
|--
|liczba || 12409 || 100 || 6346 || 51,1 || 6063 || 48,9
+
|liczba || 7014 || 100 || 3474 || 49,5 || 3540 || 50,5
 
|--
 
|--
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 51 || colspan=2| 26 || colspan=2| 25
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 42 || colspan=2| 21 || colspan=2| 21
 
|}
 
|}
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Orneta wynosiło -79 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 45,9% migracji w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]] oraz 2,1% w
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Jonkowo było dodatnie i wynosiło 114 osób<ref name="p1"/>.
  
[[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].  
+
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 +
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref> zostały przekształcone w gminy. Gmina Jonkowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref> w powiecie i  województwie olsztyńskim. W skład  nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Gamerki]] Wielkie, [[Garzewko]], [[Giedajty]], [[Godki]], [[Gutkowo]], [[Jonkowo]], [[Kajny]], Likusy, [[Łomy]], [[Mątki]], [[Nowe Kawkowo]], [[Polejki]], [[Porbady]], [[Pupki]], [[Stare Kawkowo]], [[Stękiny]], [[Szałstry]], [[Warkały]], [[Węgajty]], [[Wilimowo]], [[Wołowno]], [[Wrzesina]]. <br/> 
 +
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Jonkowo została bezpośrednio częścią [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]].<br/>
 +
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę Jonkowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński| powiecie olsztyńskim]].
 +
 
 +
Gmina wiejska Jonkowo graniczy z gminami: [[Świątki (gmina wiejska)|Świątki]], [[Dywity (gmina wiejska)|Dywity]], [[Gietrzwałd (gmina wiejska)|Gietrzwałd]], [[Łukta (gmina wiejska)|Łukta]] oraz z miastem [[Olsztyn]].
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
Sołectwa: [[Augustyny]], [[Bażyny]], [[Biały Dwór]], [[Chwalęcin]], [[Dąbrówka]], [[Drwęczno]], [[Henrykowo]], [[Karbowo]], [[Karkajmy]], [[Klusajny]], [[Krosno]], [[Krzykały]], [[Kumajny]], [[Miłkowo]], [[Mingajny]], [[Nowy Dwór]], [[Opin]], [[Osetnik]],  
+
Sołectwa: [[Gamerki Wielkie]], [[Garzewko]], [[Giedajty]], [[Godki]], [[Gutkowo]], [[Jonkowo]], [[Kajny]], [[Łomy]], [[Mątki]], [[Nowe Kawkowo]], [[Polejki]], [[Porbady]], [[Pupki]], [[Stare Kawkowo]], [[Stękiny]], [[Szałstry]], [[Warkały (gmina Jonkowo) |Warkały]], [[Węgajty]], [[Wołowno]], [[Wrzesina]].
 
 
[[Wojciechowo (gmina Orneta)| Wojciechowo]], [[Wola Lipecka]].
 
  
Pozostałe miejscowości: [[Lejławki Wielkie]], [[Lejławki Małe]], [[Tawty]], [[Bogatyńskie]], [[Gieduty]], [[Karkajmy Małe]], [[Ostry Kamień]].
+
Pozostałe miejscowości: [[Polejki Leśne]], [[Szatanki]], [[Bobry]], [[Żurawno]], [[Bałąg (gmina Jonkowo)| Bałąg]], [[Szelągowo]], [[Gamerki Małe]], [[Wilimowo]].
  
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Orneta jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję  
+
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Jonkowo jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych, uzupełniane przez produkcję i usługi.<br/>
 
+
W gminie przeważają gospodarstwa małe i średnie (od 1 do 15 ha). Do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, w produkcji zwierzęcej hodowla drobiu.  
roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują  ponad 50% powierzchni gminy, grunty orne: 43,6% (10659 ha), łąki i pastwiska zajmują 12,3% (3000 ha), a sady 0,09% (24 ha). Znajdują się one na glebach średnich - IV klasy bonitacyjnej.
 
 
 
W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane sa również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewneji bydła. W srukurze gospodarstw rolnych większość
 
 
 
stanowią dospodarstwa małe i średnie (od 1-10 ha)<ref>[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]</ref>.
 
 
 
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Orneta wynosiła w 2013 roku 1163. W tym 132 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1031 tworzy sektor prywatny. 272 firmy były
 
 
 
zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 85 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 125 firm w dziale budownictwo, 63 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami
 
 
 
gastronomicznymi prowadziło 31 firm<ref name="p2"/>.<br/>
 
Orneta jest gminą średnio uprzemysłowioną, dominują tu branże: [[Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń| metalurgiczna]] i odzieżowa. Do wiodących zakładów metalurgicznych należą: Fabryka Śrub i
 
 
 
Elementów Złącznych "Nowa Orneta" Sp. z o.o., Gunnebo Industries Sp z o.o. z siedzibą w Ornecie, Metal Produkt sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe PORKON Sp. z o.o.; branżę odzieżową reprezentują: "Polcotex" Sp. z
 
 
 
o.o. zakład produkcyjny w Ornecie, "Bea-Mode" Sp. z o.o. i inne. W gminie dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.<br/>
 
Liczne zasoby leśne pozwoliły na rozwój przemysłu drzewnego. Na terenie gminy funkcjonuje [[Nadleśnictwo Orneta]], które prowadzi gospodarkę leśną na obszarze ponad 7500 ha.
 
 
 
Turystyka nie odgrywa w gminie Orneta dominującej roli. Jednak duża ilość lasów, bogactwo przyrody, zabytków historycznych Ornety i okolic podnosi w wysokim stopniu walory krajoznawczo – turystyczne regionu i stwarza warunki do jej
 
 
 
rozwoju.<br/>
 
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Orneta, Henrykowo, Opin<ref name="p1"/>.
 
  
Gmina Orneta należy do lokalnej organizacji turystycznej [[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"| Stowarzyszenia "Dom Warmiński"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]] oraz [[LGD "Warmiński
+
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Jonkowo wynosiła pod koniec 2013 roku 740. W tym 13 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 727 tworzy sektor prywatny. 162 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 67 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 120 firm w dziale budownictwo, 28 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 19 firm<ref name="p1"/>. W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: [[Przedsiębiorstwa eksportowe| ERKO sp.j.]] (firma [[Eksport maszyn i urządzeń, systemów zabezpieczeń| eksportuje]] swoje towary do Rosji i krajów Unii europejskiej), Niczuk-Metall PL Wilimowo, [[Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń| GIERA Znaki Drogowe sp.j. Jonkowo, Okno-Drew Warkały.
  
Zakątek"]].
+
Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Wilimowo, Wrzesina, Jonkowo, Stare Kawkowo, Mątki, Godki.
  
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] oraz [[Obszary wymagające
+
Gmina Jonkowo należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Warmiński Związek Gmin| Warmińskiego Związku Gmin]], [[Związek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"| Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko"]].
  
restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.
+
W nowej [[Strategia rozwoju województwa| Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do [[Aglomeracja Olsztyna| aglomeracji Olsztyna]] oraz tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski| Tygrysów warmińsko-mazurskich]] - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.  
  
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Orneta wynosiła 1477 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 35,2%  bezrobotnych w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]].
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Jonkowo wynosiła 404 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 4,5%  bezrobotnych w [[Powiat olsztyński| powiecie olsztyńskim]].
  
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
+
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 10,4% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
  
 
== Kultura i turystyka ==
 
== Kultura i turystyka ==
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
*[[Miejski Dom Kultury im. Franciszka Chruściela w Ornecie]]
+
*[[Gminny Ośrodek Kultury w Jonkowie]]
*Galeria ART-NOVA
+
W strukturach GOK działa [[Gminna Biblioteka Publiczna w Jonkowie]] z filiami w Wołownie, Łomach
*[[Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Orneta]] - filie biblioteki w Henrykowie i Bażynach
 
  
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
*Kaziuki Wilnuki w Ornecie
+
*[[lkwim: Festiwal Wioska Teatralna|Festiwal Wioska Teatralna]]
*Ornecki Festiwal Kobiet - Baba Fest
+
*[[lkwim: Napoleoniada|Napoleoniada]]
*Festiwal "ŁAŁ KULTURA"
 
*Dni Ornety
 
*dożynki gminne
 
  
 
'''Ludzie związani z gminą'''
 
'''Ludzie związani z gminą'''
*[[Eberhard z Nysy]] (1250-1326) - biskup warmiński; wydał dokumenty lokacyjne m.in. dla Ornety, za jego czasów rozpoczęto budowę tamtejszego [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamku]], przeznaczył też środki na budowę kościoła w Ornecie.
+
*[[Mirosław Pampuch]] (1967-) - radca prawny, wykładowca prawa podatkowego, samorządowiec, starosta powiatu olsztyńskiego; były wójt gminy Jonkowo.
*[[Szymon Rudnicki]] (1552-1621) - sekretarz koronny, biskup warmiński; podczas jego urzędowania został wyremontowany i odnowiony [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamek biskupi w Ornecie]]; fundator głównego ołtarza  w kościele we wsi
+
*[[lkwim: Swietłana Bucka|Swietłana Bucka]] - etnomuzykolog, doktor muzykologii, stała współpracownica [[lkwim: Teatr Węgajty|Teatru "Węgajty"]]; mieszka w Mińsku (Białoruś).  
 +
*[[lkwim: Alfred Markowski|Alfred Markowski]] (1930-2002) - poeta, pisarz, satyryk; mieszka łw Jonkowie i Mątkach. 
 +
*[[lkwim: Johann Wolfgang Niklaus|Johann Wolfgang Niklaus]] - aktor, śpiewak, muzyk, reżyser, teatrolog, etnolog, animator kultury, wiceprezes Stowarzyszenia Teatr "Węgajty", kierownik [[lkwim: Schola Teatru Węgajty| Scholi Teatru "Węgajty"]].
 +
*[[lkwim: Jan Sobaszek|Jan Sobaszek]] - wórca multimedialny, animator kultury, aktor, hejnalista, autor tekstów piosenek.
 +
*[[lkwim: Wacław Sobaszek|Wacław Sobaszek]] (1953- ) - reżyser teatralny, aktor, muzyk, kierownik artystyczny Teatru "Węgajty"
 +
*[[lkwim: Elżbieta Suchowiecka|Elżbieta Suchowiecka]] (1956- ) - malarka amatorka, bibliotekarka; mieszka w Jonkowie.
  
Bogatyńskie.
 
*[[Herman z Pragi]]  (1280 - noc noworoczna 1349/1350) - biskup warmiński, za jego czasów rozpoczęto budowę [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|kościoła pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana
 
 
Ewangelisty w Ornecie]], zmarł w Ornecie.
 
*[[Eugeniusz Buchholz]] (1865 -1928 ) - literat, redaktor, tłumacz, księgarz.
 
*[[Jan Wulff  (1735 - 1807) - urodzony w Ornecie, cysters, budowniczy organów w katedrze oliwskiej.
 
*[[Zygmunt Kamiński]] - piłkarz Warmii Olsztyn w latach 60-tych w najlepszym okresie historii klubu, trener  "Błękitnych" Orneta.
 
*[[Piotr Zrada]] -  lekkoatleta, specjalista w biegu na 400 metrów, mistrz świata i Europy juniorów młodszych.
 
 
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
  
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Orneta należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Jonkowo należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
*[[Kościół pw. Świętych Mikołaja Biskupa i Rocha w Bażynach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie| kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie]]
*[[Kościół pw. Świętej Trójcy i św. Michała w Bogatyńskich]]
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Nowym Kawkowie| kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Nowym Kawkowie]]
*[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie|kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie]] wraz z przykościelnym cmentarzem i plebanią
*[[Kościół pw. św. Katarzyny w Henrykowie]] wraz z plebanią
+
*liczne [[Kapliczki| kapliczki]] m.in. w: [[Kapliczka z dzwonniczką w Gotkach| Gotkach]], [[Kapliczki w Stękinach|Stękinach]], [[Kapliczki w Łomach| Łomach]], [[Kapliczki w Jonkowie| Jonkowie]], Warkałach, we Wrzesinie     
*[[Kościół pw. Nawiedzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie]], krużganki z kaplicami
+
*oraz [[Krzyż drewniany we Wrzesinie|krzyż drewniany we Wrzesinie]] i dzwonniczka w Giedajtach       
*[[Kościół pw. św. Wawrzyńca w Mingajnach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
 
*[[Kościół pw. Świętego Krzyża w Opinie]]
 
*zespoły pałacowe w: Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
 
*układ urbanistyczny miasta Orneta z rynkiem i ratuszem oraz liczne zabytkowe kamieniczki w rynku i przy okolicznych ulicach
 
*pozostałości murów obronnych
 
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie| Kościół pw. św. Jana Chrzciciela Ornecie]] wraz z plebanią
 
*[[Cerkiew św. Mikołaja w Ornecie]]  
 
*klasztor sióstr katarzynek wraz z otaczającym go ogrodem
 
*[[Kaplice jerozolimskie| Kaplica Jerozolimska]] (przy drodze do Elbląga)
 
*zabytkowy spichlerz
 
*ruiny kościoła pw. św. Jakuba w Osetniku
 
*młyn w Osetniku
 
  
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
*szlak przyrodniczo-dydaktyczny "Czarci Jar" oraz ścieżki rowerowe wyznaczone przez [[Nadleśnictwo Orneta]]
+
*[[Szlak Napoleoński Barkweda - Konradowo |Szlak Napoleoński Barkweda - Konradowo]]
*umocnienia i fortyfikacje tzw.[[ "Trójkąt Lidzbarski'| "Trójkata Lidzbarskiego"]]
+
*szlaki rowerowe:
*mini skatepark przy Jeziorze Mieczowym
+
**czarny: Jonkowo – Węgajty – Porbady – Wołowno – Gamerki Małe – Stare Kawkowo – Nowe Kawkowo – Pupki – Jonkowo
*[[lkwim: Zamek w Ornecie| pozostałości po zamku biskupim w Ornecie]]
+
**niebieski: Stare Kawkowo – Skolity – Pupki – Godki – Bałąg – Wołowno – Szałstry – Stare Kawkowo
*liczne zabytki architektury, w tym kaplicaki przydrożne, m.in. [[Kapliczka w Osetniku| kapliczka w Osetniku]]
+
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody  
*zabytkowe parki dworskie, m.in. w Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
+
*liczne zabytki architektury sakralnej oraz [[Kapliczki| kapliczki]]
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
+
 
+
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Jonkowo można uzyskać na stronie internetowej: [http://www.jonkowo.pl/ UG Jonkowo].
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Orneta można uzyskać na stronie internetowej [http://www.orneta.pl/informacja/ UMiG Orneta].
 
  
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
W gminie miejsko-wiejskiej Orneta istnieją następujące placówki edukacyjne:  
+
W gminie wiejskiej Jonkowo istnieją następujące placówki edukacyjne:  
*Przedszkole nr 1 w Ornecie
+
*[[Przedszkole Samorządowe w Jonkowie]]
*Przedszkole nr 2 w Ornecie
+
*Przedszkole "PATRYK" w Jonkowie
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. mjr. Henryka Sucharskiego w Ornecie]]
+
*Niepubliczne Przedszkole EKOLANDIA w Gutkowie
*[[Szkoła Podstawowa nr 4 im. Janusza Korczaka w Ornecie]]
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Jonkowie]]
*[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Bażynach]]
+
*[[Szkoła Podstawowa w Nowym Kawkowie]]
*[[Szkoła Podstawowa w Mingajnach]]
+
*[[Publiczna Szkoła Podstawowa we Wrzesinie]]  
*[[Gimnazjum nr 2 w Ornecie im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego| Gimnazjum nr 2 im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Ornecie]]
+
*[[Gimnazjum w Jonkowie]]
*[[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]]
+
W gminie działa również Punkt Przedszkolny w Szałstrach.  
*[[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Ornecie]] - [[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]] przy ZSO w Ornecie, [[Liceum Ogólnokształcące im. Bojowników o Polskość Warmii w Ornecie]], Szkoła Policealna Nr 2
 
*[[Zespół Szkół Zawodowych Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stanisława Staszica w Ornecie]]
 
  
 
== Sport ==
 
== Sport ==
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje: siatkówki, "Majówka Rowerowa", [[Warmia Mazury Senior Games]] - badminton. 
 
 
 
Na terenie gminy działają kluby:
 
Na terenie gminy działają kluby:
*[[MKS "Błękitni" Orneta]]
+
*[[KS Jonkovia]]
*SLKS "Tramp" w Ornecie
+
*[[GLKS Jonkowo]]
*UKS "Bystry" w Ornecie
 
*Uczniowski Integracyjny Klub Sportowy "MIG"
 
*Integracyjny Klub Sportowy "SMOK"
 
  
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Ornecie]]  
+
*[[lkwim: Schola Teatru Węgajty|Schola Teatru Węgajty]]
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Orneta "Ornecianie"]]
+
*[[lkwim: Teatr Węgajty|Teatr Węgajty]]
*[[Stowarzyszenie Orneckie "AGRORELAKS"]]
 
*[[Stowarzyszenie na rzecz Wspierania Rozwoju Wsi, Świetlicy i Punktu Przedszkolnego w Bażynach "DOGONIĆ MARZENIA"]]
 
*[[Stowarzyszenie MIASTOWIEŚ w Ornecie]]
 
*[[Stowarzyszenie Arkadia z siedzibą w Dąbrówce]]
 
*[[Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Karbowo]]
 
*[[Stowarzyszenie Nowe Drwęczno]]
 
  
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
  
Rezerwaty przyrody:
+
Rezerwaty:
 +
*[[Rezerwat Kamienna Góra]] (95,14 ha)
 
*[[Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce]] (4239,97 ha)
 
*[[Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce]] (4239,97 ha)
  
 
Obszary chronionego krajobrazu:
 
Obszary chronionego krajobrazu:
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki]] (43307,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki]] (43 307,3 ha)
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Orneckiej]] (11511,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Środkowej Łyny]] (15 307,8 ha)
  
Obszary Natura 2000:
+
Obszary [[Natura 2000]]:
 +
*[[Natura 2000 Dolina Pasłęki| Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki]] (20 669,89 ha)
 
*[[Natura 2000 Rzeka Pasłęka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka]] (8 418,46 ha)
 
*[[Natura 2000 Rzeka Pasłęka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka]] (8 418,46 ha)
*[[Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki]] (20 669,89 ha)
+
*[[Natura 2000 Jonkowo-Warkały| Specjalny obszar ochrony siedlisk Jonkowo-Warkały]] (226,53 ha)
 
+
*[[Natura 2000 Warmińskie Buczyny| Specjalny obszar ochrony siedlisk Warmińskie Buczyny]] (1 525,85 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Orneta znajdują się 43 pomniki przyrody. Ochroną objęto przede wszystkim pojedyncze okazy i aleje drzew<ref name="p3"/>.
+
 +
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Jonkowo znajdują się 4 pomniki przyrody (ochroną objęto, m.in.: [[Głaz narzutowy w Pupkach|głaz narzutowy w Pupkach]]) oraz [[Użytek ekologiczny "Giedajty"|użytek ekologiczny "Giedajty"]] <ref name="p3"/>.
  
Zobacz też:
+
==Zobacz też:==
[[Referendum w Ornecie 2013]]
+
*[[Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"]]
+
*[[Związek Stowarzyszeń "Kraina Drwęcy i Pasłęki"]]
 +
*[[lkwim: Joculatores Dei|Joculatores Dei]]
 +
*[[lkwim: Ludus Danielis|Ludus Danielis]]
 +
*[[lkwim: Ludus Paschalis|Ludus Paschalis]]
 +
*[[lkwim: Ludus Passionis|Ludus Passionis]]
 +
*[[lkwim: Miracula Sancti Nicolai|Miracula Sancti Nicolai]]
 +
*[[lkwim: Missa Aurea|Missa Aurea]]
 +
*[[lkwim: Ordo Annuntiatione|Ordo Annuntiatione]]
 +
*[[lkwim: Ordo Stellae|Ordo Stellae]]
 +
*[[lkwim: Planctus Mariae|Planctus Mariaeśś
 +
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
  
== Bibliografia==
+
==Bibliografia==
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
+
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
 
<br/>
 
 
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]
+
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
 
+
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
[20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]  
 
 
 
[20.10.2014]<br/>
 
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
 
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]<br/>
+
[http://bip.warmia.mazury.pl/jonkowo_gmina_wiejska/195/Plan_Rozwoju_Lokalnego/ Plan rozwoju lokalnego gminy Jonkowo na lata 2004 – 2013, Olsztyn 2004]
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3174 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3218 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
[http://bip.warmia.mazury.pl/kiwity_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Kiwity] [20.10.2014]<br/>
+
[http://www.domwarminski.pl/ Stowarzyszenie Dom Warmiński]] [20.12.2014]<br/>
 +
[http://bip.warmia.mazury.pl/jonkowo_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Jonkowo] [20.10.2014]<br/>
 +
[http://www.jonkowo.pl/ Urząd Gminy Jonkowo] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Jonkowo (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
+
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.10.2014]<br/>
 +
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Jonkowo (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]

Wersja z 00:41, 22 sty 2015

Gmina Jonkowo

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Wojciech Giecko
Powierzchnia 168,69 km²
Liczba sołectw 20
Liczba miejscowości 28
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
7014
42 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NOL
TERYT 2814072
Urząd gminy
ul. Klonowa 2 11-042 Jonkowo
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Jonkowo – gmina wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w zachodniej części powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Jonkowie.

Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia oraz urozmaiconym, malowniczym terenie, pokrytym licznymi, niewielkimi jeziorami.

Władzę w gminie sprawuje wójt Wojciech Giecko[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Jonkowo zajmuje powierzchnię 168,69 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 50%
  • lasy: 38%
  • wody: 1%

Gmina stanowi 5,9% powierzchni powiatu olsztyńskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Jonkowo (gmina wiejska)
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie  autor: S.Czachorowski
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie
autor: S.Czachorowski
 
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 7014 100 3474 49,5 3540 50,5
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
42 21 21

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Jonkowo było dodatnie i wynosiło 114 osób[2].

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[3], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady[4] zostały przekształcone w gminy. Gmina Jonkowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[5] w powiecie i województwie olsztyńskim. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Gamerki Wielkie, Garzewko, Giedajty, Godki, Gutkowo, Jonkowo, Kajny, Likusy, Łomy, Mątki, Nowe Kawkowo, Polejki, Porbady, Pupki, Stare Kawkowo, Stękiny, Szałstry, Warkały, Węgajty, Wilimowo, Wołowno, Wrzesina.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Jonkowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły gminę Jonkowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.

Gmina wiejska Jonkowo graniczy z gminami: Świątki, Dywity, Gietrzwałd, Łukta oraz z miastem Olsztyn.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Gamerki Wielkie, Garzewko, Giedajty, Godki, Gutkowo, Jonkowo, Kajny, Łomy, Mątki, Nowe Kawkowo, Polejki, Porbady, Pupki, Stare Kawkowo, Stękiny, Szałstry, Warkały, Węgajty, Wołowno, Wrzesina.

Pozostałe miejscowości: Polejki Leśne, Szatanki, Bobry, Żurawno, Bałąg, Szelągowo, Gamerki Małe, Wilimowo.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Jonkowo jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych, uzupełniane przez produkcję i usługi.
W gminie przeważają gospodarstwa małe i średnie (od 1 do 15 ha). Do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, w produkcji zwierzęcej hodowla drobiu.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Jonkowo wynosiła pod koniec 2013 roku 740. W tym 13 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 727 tworzy sektor prywatny. 162 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 67 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 120 firm w dziale budownictwo, 28 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 19 firm[2]. W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: ERKO sp.j. (firma eksportuje swoje towary do Rosji i krajów Unii europejskiej), Niczuk-Metall PL Wilimowo, [[Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń| GIERA Znaki Drogowe sp.j. Jonkowo, Okno-Drew Warkały.

Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Wilimowo, Wrzesina, Jonkowo, Stare Kawkowo, Mątki, Godki.

Gmina Jonkowo należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Warmińskiego Związku Gmin, Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do aglomeracji Olsztyna oraz tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Jonkowo wynosiła 404 osób[2], co stanowi 4,5% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 10,4% ludności[8].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

W strukturach GOK działa Gminna Biblioteka Publiczna w Jonkowie z filiami w Wołownie, Łomach

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Mirosław Pampuch (1967-) - radca prawny, wykładowca prawa podatkowego, samorządowiec, starosta powiatu olsztyńskiego; były wójt gminy Jonkowo.
  • Swietłana Bucka - etnomuzykolog, doktor muzykologii, stała współpracownica Teatru "Węgajty"; mieszka w Mińsku (Białoruś).
  • Alfred Markowski (1930-2002) - poeta, pisarz, satyryk; mieszka łw Jonkowie i Mątkach.
  • Johann Wolfgang Niklaus - aktor, śpiewak, muzyk, reżyser, teatrolog, etnolog, animator kultury, wiceprezes Stowarzyszenia Teatr "Węgajty", kierownik Scholi Teatru "Węgajty".
  • Jan Sobaszek - wórca multimedialny, animator kultury, aktor, hejnalista, autor tekstów piosenek.
  • Wacław Sobaszek (1953- ) - reżyser teatralny, aktor, muzyk, kierownik artystyczny Teatru "Węgajty"
  • Elżbieta Suchowiecka (1956- ) - malarka amatorka, bibliotekarka; mieszka w Jonkowie.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Jonkowo należą[9]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • Szlak Napoleoński Barkweda - Konradowo
  • szlaki rowerowe:
    • czarny: Jonkowo – Węgajty – Porbady – Wołowno – Gamerki Małe – Stare Kawkowo – Nowe Kawkowo – Pupki – Jonkowo
    • niebieski: Stare Kawkowo – Skolity – Pupki – Godki – Bałąg – Wołowno – Szałstry – Stare Kawkowo
  • obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
  • liczne zabytki architektury sakralnej oraz kapliczki

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Jonkowo można uzyskać na stronie internetowej: UG Jonkowo.

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Jonkowo istnieją następujące placówki edukacyjne:

W gminie działa również Punkt Przedszkolny w Szałstrach.

Sport

Na terenie gminy działają kluby:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[10]:

Rezerwaty:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Jonkowo znajdują się 4 pomniki przyrody (ochroną objęto, m.in.: głaz narzutowy w Pupkach) oraz użytek ekologiczny "Giedajty" [10].

Zobacz też:

  • Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"
  • Związek Stowarzyszeń "Kraina Drwęcy i Pasłęki"
  • Joculatores Dei
  • Ludus Danielis
  • Ludus Paschalis
  • Ludus Passionis
  • Miracula Sancti Nicolai
  • Missa Aurea
  • Ordo Annuntiatione
  • Ordo Stellae
  • Planctus Mariaeśś

    Przypisy

    1. BIP Urzędu Gminy Jonkowo [1]
    2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
    3. Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[3]
    4. Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[4]
    5. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
    6. Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [5]
    7. Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[6]
    8. Bank Danych Lokalnych GUS
    9. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [7]
    10. 10,0 10,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [8]

    Bibliografia

    Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
    Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
    Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]
    Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
    Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
    Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
    [http://bip.warmia.mazury.pl/jonkowo_gmina_wiejska/195/Plan_Rozwoju_Lokalnego/ Plan rozwoju lokalnego gminy Jonkowo na lata 2004 – 2013, Olsztyn 2004] [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3218 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]
    [http://www.domwarminski.pl/ Stowarzyszenie Dom Warmiński [20.12.2014]

BIP Urzędu Gminy Jonkowo [20.10.2014]
Urząd Gminy Jonkowo [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.10.2014]