Barczewo (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Barczewo |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...") |
|||
| (Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
| − | |Gmina = | + | |Gmina = Barczewo |
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Barczewo.png |Herb gminy Barczewo |
| − | |flaga_gminy = | + | |flaga_gminy = |
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
|mapa_powiatu = | |mapa_powiatu = | ||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
|rodzaj_gminy = miejsko-wiejska | |rodzaj_gminy = miejsko-wiejska | ||
| − | |zarządzający = | + | |zarządzający = Burmistrz |
| − | |wójt = | + | |wójt = Grzegorz Matłoka |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = Plac Ratuszowy 1 |
| − | |kod_poczt_ug = 11 | + | |kod_poczt_ug = 11 – 010 Barczewo |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 320 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 32 |
| − | |miejscowości = | + | |miejscowości = 53 |
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 17358 |
| − | |gęstość = | + | |gęstość = 54 |
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
|nr_kier = 89 | |nr_kier = 89 | ||
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NOL |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2814013 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = http:// | + | |www = http://portal.barczewo.pl/ |
| − | |bip = http://bip. | + | |bip = http://barczewo.bip.net.pl/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina | + | '''Gmina Barczewo''' – gmina miejsko-wiejska położona w centralnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[Powiat olsztyński|powiatu olsztyńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Barczewo|Barczewie]]. |
| − | + | Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. | |
| − | się w [[ | + | Władzę w gminie sprawuje burmistrz [[Grzegorz Matłoka]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Władzę w gminie sprawuje | ||
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska | + | Gmina miejsko-wiejska Barczewo zajmuje powierzchnię 320 km<sup>2</sup><ref name="p1"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3204 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS]</ref>, w tym: |
| − | *użytki rolne: | + | *użytki rolne: 50,2% (16073,8 ha) |
| − | *lasy: | + | *lasy: 33,8% (10822,3 ha) |
| − | *wody: | + | *wody: 5,3% (1705,9ha) |
| − | + | Gmina stanowi 11,3% powierzchni [[Powiat olsztyński|powiatu olsztyńskiego]]. | |
| − | Gmina stanowi | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name=" | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: |
| + | [[Plik: Kościół pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie.jpg|right|290px|thumb|Kościół pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie. Fot. ZeroJeden. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Barczewo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Anny_i_%C5%9Bw._Szczepana_-_ZJ001.jpg?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | ||
| + | [[Plik: Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie.jpg|right|290px|thumb|Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie. Fot. Maly LOLek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ramsowo_kosciol.jpg?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | ||
| + | [[Plik: Synagoga w Barczewie..jpg|right|290px|thumb|Synagoga w Barczewie. Fot. Maly LOLek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ramsowo_kosciol.jpg?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | ||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
| − | |- | + | |-- |
| − | |jednostka || osób || % || osób || % || osób || % | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |liczba || | + | |liczba ||17358 ||100 ||8734 ||50,3 ||8624 ||49,7 |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|54 ||colspan=2|27 ||colspan=2|27 |
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Barczewo było dodatnie i wynosiło 44 osoby<ref name="p1"/>. |
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == |
| − | + | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref> zostały przekształcone w gminy. Na terenie ówczesnego powiatu olsztyńskiego utworzono 7 gmin. | |
| − | [[ | + | Gmina Barczewo z siedzibą w [[Barczewo|Barczewie]] została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Barczewko, Bark, Bartołty Wielkie, Bogdany, Jedzbark, Kaplityny, Kierzliny, Kromerowo, Kronowo, Lamkowo, Lamkówko, Leszno, Łapka, Łęgajny, Maruny, Mokiny, Nikielkowo, Próle, Radosty, Ramsowo, |
| + | Ramsówko, Rejczuchy, Ruszajny, Skajboty, Stare Włóki, Wipsowo, Wójtowo, Zalesie. W tym samym czasie gmina i miasto Barczewo stały się jedną jednostką administracyjną<ref>Uchwała NrXXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. | ||
| − | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Barczewo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. | |
| − | = | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref> umiejscowiły gminę Barczewo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim. |
| − | |||
| − | + | Gmina miejsko-wiejska Barczewo graniczy z gminami: [[Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)|Biskupiec]], [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Purda (gmina wiejska)|Purda]], [[Dywity (gmina wiejska)|Dywity]], [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)|Jeziorany]] oraz z miastem [[Olsztyn]]. | |
| − | + | == Miejscowości na terenie gminy == | |
| + | Sołectwa: [[Barczewko]], [[Bark]], [[Bartołty Wielkie]], [[Biedowo]], [[Bogdany]], [[Jedzbark]], [[Kaplityny]], [[Kierzliny]], [[Kromerowo]], [[Kronowo (gmina Barczewo)|Kronowo]], [[Krupoliny]], [[Lamkowo]], [[Leszno]], [[Łapka]], [[Łęgajny]], [[Maruny]], [[Mokiny]], [[Niedźwiedź]], [[Nikielkowo]], [[Odryty]], [[Radosty]], [[Ramsowo]], [[Ramsówko]], [[Ruszajny]], [[Skajboty]], [[Stare Włóki]], [[Szynowo]], [[Tumiany]], [[Wipsowo]], [[Wójtowo]], [[Wrócikowo]], [[Zalesie (gmina Barczewo)|Zalesie]]. | ||
| − | + | Pozostałe miejscowości: [[Orzechówko (gmina Barczewo)|Orzechówko]], [[Bartołty Małe]], [[Dąbrówka Mała (gmina Barczewo) |Dąbrówka Mała]], [[Żarek]], [[Sapunki]], [[Studzianek]], [[Dobrąg]], [[Kronówko]], [[Lamkówko]], [[Leszno Małe]], [[Sapuny]], [[Klucznik]], [[Dadaj]], [[Koronowo]], [[Czerwony Bór]], [[Barczewski Dwór]], [[Tęguty]], [[Kołaki]], [[Próle]], [[Klimkowo]], [[Kierzbuń]], [[Rycybałt]], [[Rejczuchy]]. | |
| − | + | == Gospodarka == | |
| − | + | Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie miejsko-wiejskiej Barczewo jest rolnictwo. Użytki rolne zajmują nieco ponad 50% ogólnej powierzchni gminy, w tym: grunty orne stanowią 72% (11 565 ha), łąki i pastwiska 27,3% (4386 ha), a sady 0,8% (123 ha). Gminę charakteryzują dobre warunki naturalne do produkcji rolnej. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną<ref>Program ochrony środowiska miasta i gminy Barczewo na lata 2004-2007 z perspektywą działań w latach 2008-2011, [http://barczewo.bip.net.pl/?c=226 barczewo.bip.net.pl]</ref>. Największymi podmiotami prowadzącymi działalność rolniczą są: Gospodarstwo Ogrodnicze Łęgajny Sp. z o.o., Stacja Doświadczalna Oceny Odmian we Wrócikowie, Zakład Rolny w Odrytach oraz Zakład Rolny w Marunach. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | o.o. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. | |
| − | |||
| − | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Barczewo wynosiła w 2013 roku 1451. W tym 46 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1405 tworzy sektor prywatny. 339 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 127 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 219 firm w dziale budownictwo, 66 w dziale rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 34 firmy<ref name="p1"/>. do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: Przedsiębiorstwo Zagraniczne Mazur-Tom w Wójtowie, Metalowa Spółdzielnia Inwalidów w Barczewie, TEWES-BIS Sp. z o.o. Barczewo, ABAKUS WOOD POL w Mokinach, Jumar Sp. z o.o. w Barczewie, Łęgajny.<br/> | |
| − | + | Gmina Barczewo stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu) i historyczne (zabytki architektury). Dość dobrze rozwinięta jest baza turystyczna, którą stanowią hotele, ośrodki wypoczynkowe, motel, pole namiotowe i gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Leszno, Barczewko, Tumiany, Kierzbuń, Skajboty, Bartołty Małe, Jedzbark, Bogdany, Zalesie<ref>[http://portal.barczewo.pl/?page_id=370 portal.barczewo.pl]</ref>. | |
| − | + | Gmina Barczewo należy do [[Warmiński Związek Gmin|Warmińskiego Związku Gmin]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Lokalna Grupa Rybacka "Pojezierze Olsztyńskie"|Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie"]] oraz [[Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie "Południowa Warmia"|Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia "Południowa Warmia"]]. | |
| − | restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Aglomeracja Olsztyna|aglomeracji Olsztyna]], [[Obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji|obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] oraz do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski|Tygrysów warmińsko-mazurskich]] ze względu na możliwości rozwojowe. |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Barczewo wynosiła 1177 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 13,1% bezrobotnych w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]]. |
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 11,5% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. |
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Centrum Kultury i Promocji Gminy w Barczewie]] |
| − | + | *[[lkwim: Salon Muzyczny im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Salon Muzyczny im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie]] | |
| − | *[[Biblioteka Publiczna | + | *[[Miejska Biblioteka Publiczna w Barczewie]] |
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | * | + | *[[lkwim: Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie]] |
| − | * | + | *Dni Barczewa |
| − | * | + | *[[lkwim: Przegląd Zespołów Lokalnych ERROR Barczewo 2011 - 1. edycja|Ogólnopolski Festiwal Zespołów Rockowych ERROR w Barczewie]] |
| − | * | + | *[[lkwim: Przystanek donikąd w Mokinach|Przystanek donikąd w Mokinach]] |
| − | * | + | *Dożynki Gminne |
| + | *Łosiery Barczewskie | ||
| + | *[[lkwim: Konkurs Fotograficzny – Barczewskie Pejzaże|Konkurs Fotograficzny – Barczewskie Pejzaże]] | ||
| + | *[[lkwim: Rejonowy Przegląd Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych Złota Kaczka w Barczewie|Rejonowy Przegląd Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych Złota Kaczka w Barczewie]] | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | *[[ | + | *[[Mateusz Grunenberg]] (1787-1863) – nauczyciel, autor i wydawca polskich podręczników, etnograf. |
| − | *[[ | + | *[[Robert Bilitewski]] (1859-1935) – doktor filozofii, działacz narodowy na Warmii, ksiądz katolicki. |
| − | + | *[[Franciszek Szczepański]] (1842-1907) – bibliotekarz, warmiński działacz społeczno-narodowy. | |
| − | + | *[[lkwim: Feliks Nowowiejski|Feliks Nowowiejski]] (1877-1946 ) – polski kompozytor, organista - wirtuoz, dyrygent, pedagog, publicysta, działacz narodowy, organizator życia muzycznego, szambelan papieski. | |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Alojzy Śliwa|Alojzy Śliwa]] (1885-1969) – urodzony w Skojbotach pisarz, poeta, redaktor, działacz polski na Warmii i Mazurach, gawędziarz. |
| + | *[[Augustyna Wiewióra]] (1900-1984) – nauczycielka; jej imię nosi [[Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Augustyny Wiewiorry w Wipsowie|Szkoła Podstawowa w Wipsowie]]. | ||
| + | *[[Salomea Herudaj-Myczek]] (1913-?) – wychowawczyni przedszkoli polskich; pracowała m.in. w ochronce w [[Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich (1927–1939)|Skojbotach]]. | ||
| + | *[[Anna Romańska]] (1918-?) – wychowawczyni w przedszkolach; pracowała w [[Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich (1927–1939)|polskim przedszkolu w Skojbotach]]. | ||
| + | *[[Adam Napieralski]] (1861-1928) – polityk, wydawca, dziennikarz; właściciel pierwszej księgarni w Barczewie. | ||
| + | *[[Walenty Gotzheim]] (1804-1874) – ksiądz katolicki i misjonarz na [[Mazury|Mazurach]]; proboszcz m.in. w Barczewku i Barczewie. | ||
| + | *[[Jadwiga Gnatowska]] (1917-?) – urodzona w Skojbotach przedszkolanka polskich ochronek na Warmii, działaczka harcerska i kulturalno-oświatowa. | ||
| + | *[[lkwim: Barbara Hulanicka|Barbara Hulanicka]] (1924-2012) – autorka tkanin artystycznych tworzonych dawną techniką ludową, inspirowanych m.in. tradycją, folklorem i architekturą Warmii i Mazur, mieszkała i zmarła w Barczewie. | ||
| + | *[[lkwim: Jan Suwała|Jan Suwała]] (1933-2003) – ksiądz, rzeźbiarz, twórca Galerii Rzeźby Sakralnej w Gąsiorowie. | ||
| + | *[[lkwim: Jarosław Kordaczuk|Jarosław Kordaczuk]] (1967- ) – kompozytor, mieszka w Nikielkowie. | ||
| + | *[[lkwim: Janina Szneider|Janina Szneider]] – artystka ludowa zajmująca się tkactwem, mieszkajaca w Barczewie. | ||
| + | *[[lkwim: Teresa Walczak-Wikiert|Teresa Walczak-Wikiert]] (1959-) – rzeźbiarka, dzięki jej staraniom utworzono [[lkwim: Dom Artysty w Lamkowie|Dom Artysty w Lamkowie]]; mieszka w Lamkówku. | ||
| + | *[[lkwim: Wojciech Zenderowski|Wojciech Zenderowski]] (1947- ) – redaktor naczelny "Wiadomości Barczewskich"; działacz społeczny i kulturalny. | ||
| + | *[[lkwim: Jan Połowianiuk|Jan Połowianiuk]] – dyrygent, chórmistrz, animator życia muzycznego, wykładowca uniwersytecki, mieszka w Barczewie. | ||
| + | *[[Kazimierz Brakoniecki]] – urodzony w Barczewie polski poeta, eseista, krytyk literacki, redaktor, animator kultury. | ||
| + | *[[lkwim: Anna Wojszel|Anna Wojszel]] (1976- ) – fotografik, grafik komputerowy; mieszka w Kronowie k. Barczewa. | ||
| + | *[[Małgorzata Jasińska]] (1984-) – najlepsza w historii reprezentantka [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]] w kolarstwie szosowym; wychowanka [[LUKK Krokus Mazur Barczewo]]. | ||
| + | *[[Tomasz Zahorski]] (1984-) – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika, reprezentant Polski; karierę piłkarską rozpoczynał w Pisie Barczewo, obecnie jest zawodnikiem występującej w NASL drużyny San Antonio Scorpions. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Barczewo należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>: |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie|kościół pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie]] |
| − | *[[Kościół pw. | + | *mauzoleum rodziny Bärn, obecnie kaplica przedpogrzebowa w Ramsowie |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie]] |
| − | *[[Kościół pw. św. | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|kościół pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie]] wraz z plebanią |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach Wielkich|kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach Wielkich]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
| − | *[[Kościół pw. św. | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny i św. Wawrzyńca w Barczewku|kościół pw. św. Katarzyny i św. Wawrzyńca w Barczewku]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Kościół pw. św. Mikołaja i św. Augustyna w Lamkowie|kościół pw. św. Mikołaja i św. Augustyna w Lamkowie]] |
| − | * | + | *[[Kaplica pw. Świętych Bonawentury i Floriana w Łęgajnach|kaplica pw. Świętych Bonawentury i Floriana w Łęgajnach]] |
| − | * | + | *[[Kaplica pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Mokinach|kaplica pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Mokinach]] |
| − | * | + | *założenia urbanistyczne starego miasta w Barczewie, mury obronne i zabytkowe domy (m.in. przy ulicach Grunwaldzkiej, Mickiewicza, Traugutta, Wojska Polskiego) oraz zespół dworca kolejowego w Barczewie |
| − | *[[lkwim: | + | *kościół ewangelicki w Barczewie |
| − | *[[ | + | *synagoga w Barczewie |
| − | * | + | *ruiny zamku biskupów warmińskich w Barczewie |
| − | + | *budynki Zakładu Karnego w Barczewie | |
| − | * | + | *[[Figury przydrożne|figura Chrystusa w Barczewie]] |
| − | + | *[[lkwim: Dwór w Tumianach|dwór w Tumianach]] | |
| − | * | + | *zespoły dworskie w Kierzbuniu, Krupolinach, Sapunach |
| + | *[[Kapliczki|kapliczki]] przydrożne w Barczewku, [[Kapliczki w Barczewie|kapliczki Barczewie]], Bartołtach Wielkich, [[Kapliczka w Dobrągu|kapliczka w Dobrągu]], Kromerowie, [[Kapliczki w Lamkowie|kapliczki w Lamkowie]] | ||
| + | *kapliczki z dzwonniczką w Biedowie oraz [[Kapliczka z dzwonniczką w Dobrągu|kapliczka z dzwonniczką w Dobrągu]] | ||
| + | *[[Dzwonniczki ludowe|dzwonniczka w Łęgajnach]] | ||
| + | *cmentarz w Jedzbarku | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | *szlak | + | *szlaki rowerowe: |
| − | * | + | **szlak niebieski: Barczewo – Lamkówko – Lamkowo – Radosty – Szynowo – Kolonia Maruny - Barczewko – Barczewo (33 km) |
| − | * | + | **szlak żółty: Barczewo – Kierźliny – Studzianek – Tumiany – Kierzbuń – Bartołty Wielkie – Odryty – Jedzbark – Barczewo (35 km) |
| − | *[[ | + | **szlak czerwony: Barczewo – Lamkówko – Lamkowo – Stare Włóki – Próle – Wipsowo – Dadaj – Kromerowo – Niedźwiedź – Ramsowo – Wipsowo – Czerwony Bór – Zalesie – Barczewo (60 km) |
| − | + | **szlak zielony: Barczewo – Mokiny – Bogdany – Kaplityny – Łęgajny – Barczewko – Barczewo (27 km) | |
| − | *zabytkowe parki | + | *szlaki kajakowe: |
| − | *obszary chronionego krajobrazu | + | **trasa I : [[Jezioro Dadaj]] – [[rzeka Dadaj]] – Klimkowo – [[Jezioro Tumiańskie]] – Tumiany – [[Jezioro Pisz]] – [[rzeka Pisa Warmińska]] – Barczewo – rzeka Pisa Warmińska – [[Jezioro Wadąg]] – [[rzeka Wadąg]] |
| + | **trasa II : [[Jezioro Bogdańskie]] – [[rzeka Kiermas]] – [[Jezioro Umląg]] – rzeka Kiermas – Jezioro Kiermas – rzeka Kiermas – rzeka Pisa Warmińska – Jezioro Wadąg – rzeka Wadąg | ||
| + | **trasa III : Zalesie – [[Jezioro Orzyc]] – [[Jezioro Orzyc Mały]] – Jezioro Pisz – rzeka Pisa Warmińska – Jezioro Orzyc – Zalesie | ||
| + | *zabytkowe parki, m.in. w: Dadaju, Kierzbuniu, Krupolinach, Marunach, Nikielkowie, Szynowie oraz parki miejskie w Barczewie | ||
| + | *obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody | ||
| + | *jeziora, lasy, rzeki | ||
| + | *Stadnina Koni Kierzbuń oraz Ekwador – Kompleks Jeździecki w Dąbrówce Małej | ||
| + | *[[lkwim: Dom Artysty w Lamkowie|prywatna galeria sztuki - Dom Artysty w Lamkowie]] | ||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Barczewo można uzyskać w Biurze Informacji Turystycznej Miasta i Gminy Barczewo, ul. Mickiewicza 12, 11-010 Barczewo. |
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Męczenników w Wójtowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Anny w Barczewie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Jakuba w Bartołtach Wielkich]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Jana Vianneya i Narodzenia NMP w Wipsowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Łęgajnach]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Mikołaja w Lamkowie]] | ||
| + | *[[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Barczewku]] | ||
| + | |||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie miejsko-wiejskiej | + | W gminie miejsko-wiejskiej Barczewo istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | *Przedszkole | + | *[[Przedszkole Miejskie w Barczewie]] |
| − | * | + | *[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie]] |
| − | *[[ | + | *[[Gimnazjum nr 1 im. Ziemi Warmińskiej w Barczewie]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Gimnazjum nr 2 w Barczewie]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w | + | *[[Szkoła Podstawowa w Bartołtach Wielkich]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa w | + | *[[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Łęgajnach]]: [[Przedszkole Publiczne w Łęgajnach]], [[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Łęgajnach]] oraz [[Szkoła Filialna w Barczewku]] |
| − | *[[ | + | *[[Niepubliczny Zespół Szkół i Placówek "Edukacja dla Przyszłości"]]: [[Niepubliczne Przedszkole "Warmińska Bajka" w Lamkowie]], [[Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Franciszka Szczepańskiego w Lamkowie]] |
| − | *[[Gimnazjum | + | *[[Niepubliczny Zespół Szkół i Placówek w Kronowie]]: [[Niepubliczne Przedszkole w Kronowie]], [[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Kronowie]] |
| − | *[[Zespół Szkół | + | *[[Niepubliczny Zespół Szkół i Placówek w Ramsowie]]: [[Niepubliczne Przedszkole w Ramsowie]], [[Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Ramsowie]], [[Niepubliczne Gimnazjum w Ramsowie]] |
| − | *[[ | + | *[[Niepubliczny Zespół Szkół i Placówek w Wipsowie]]: [[Niepubliczne Przedszkole w Wipsowie]], [[Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Augustyny Wiewiorry w Wipsowie]], [[Niepubliczne Gimnazjum w Wipsowie]] |
| + | *[[Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych]] | ||
| + | W gminie funkcjonuje również [[Zakład Poprawczy w Barczewie|Zakład Poprawczy]]. | ||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: | + | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Halowy Puchar Polski w jeździectwie, Halowy Puchar Warmii i Mazur w jeździectwie, Otwarte Mistrzostwa Barczewa WKSF.<br/> |
| − | |||
Na terenie gminy działają kluby: | Na terenie gminy działają kluby: | ||
| − | *[[ | + | *UKS BUKS Barczewo |
| − | * | + | *UKS Gala w Barczewie |
| − | * | + | *[[KS Egida Barczewo – Olsztynek]] |
| − | * | + | *[[KS Łęgajny]] |
| − | * | + | *[[GKS Pisa Baczewo]] |
| − | + | *[[Klub Piłkarski Tempo Wipsowo Ramsowo]] | |
| + | *LUKK Krokus Mazur Barczewo | ||
| + | *[[AGATSU Barczewo]] | ||
| + | *Barczewskie Morsy | ||
| + | *Jeździecki Klub Sportowy "U Robsonów" w Dąbrówce Małej | ||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w Barczewie]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[lkwim: Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Pojezierze. Oddział w Barczewie|Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Pojezierze. Oddział w Barczewie]] |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Chór Moderato z Barczewa|Chór Moderato z Barczewa]] |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Chór przy Więzieniu w Barczewie|Chór przy Więzieniu w Barczewie]] |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: TRANSkabel|zespół TRANSkabel]] |
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Zespół Nastyle z Barczewa|Zespół Nastyle z Barczewa]] |
| − | *[[Stowarzyszenie Rozwoju | + | *[[Stowarzyszenie Na Rzecz Edukacji Dzieci i Rozwoju Obszarów Wiejskich WROTA w Lamkowie]] |
| − | |||
| − | |||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
| − | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3"> | + | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie]</ref>: |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Środkowej Łyny]] (15 307,8 ha) |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego]] (40 997,4 ha) |
| − | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejsko-wiejskiej Barczewo znajduje się 8 pomników przyrody oraz użytki ekologiczne: [[użytek ekologiczny "Bogdany"]]i [[użytek ekologiczny "Łęgajny"]]<ref name="p3"/>. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej | ||
| − | Zobacz też: | + | ==Zobacz też:== |
| − | [[ | + | *[[wały podłużne]] |
| − | + | *[[szkoły polskie na Warmii w 1920 roku]] | |
| + | *[[bractwa warmińskie]] | ||
| + | *[[lkwim: Aby do Wokandy|Aby do Wokandy]] | ||
| + | *[[lkwim: Centrum Tkactwa Warmii i Mazur w Barczewie|Centrum Tkactwa Warmii i Mazur w Barczewie]] | ||
| + | *[[lkwim: Kielich z kościoła pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|kielich z kościoła pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie]] | ||
| + | *[[lkwim: Krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie|krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie]] | ||
| + | *[[lkwim: Ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie|ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie]] | ||
| + | *[[lkwim: Ołtarz św. Franciszka w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|ołtarz św. Franciszka w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie]] | ||
| + | *[[lkwim: Ołtarz św. Szczepana w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie|ołtarz św. Szczepana w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie]] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | == Bibliografia== | + | ==Bibliografia== |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | <br/> | + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1991, nr 87, poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> | |
| − | [20.10.2014]<br/> | + | Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw | + | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> |
| − | + | Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | |
| − | [20.10.2014]<br/> | + | [http://barczewo.bip.net.pl/?c=226 barczewo.bip.net.pl, Program ochrony środowiska miasta i gminy Barczewo na lata 2004-2007 z perspektywą działań w latach 2008-2011]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id= | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3204 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/> |
| − | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> | + | [http://barczewo.bip.net.pl/ BIP Urzędu Miasta i Gminy Barczewo] [20.10.2014]<br/> |
| − | [http:// | + | [http://portal.barczewo.pl/ Gmina Barczewo] [20.10.2014]<br/> |
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | ||
| − | [http://bip. | ||
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/> | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/> | ||
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.barczewo.home.pl/ckipg/szlaki/index.htm barczewo.home.pl, Szlaki kajakowe i trasy rowerowe gminy Barczewo] [20.10.2014]<br/> | ||
| + | |||
| + | |||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Barczewo (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Barczewo (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:45, 5 cze 2024
| Gmina Barczewo | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | olsztyński | ||
| Rodzaj gminy | miejsko-wiejska | ||
| Burmistrz | Grzegorz Matłoka | ||
| Powierzchnia | 320 km² | ||
| Liczba sołectw | 32 | ||
| Liczba miejscowości | 53 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
17358 54 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOL | ||
| TERYT | 2814013 | ||
| Urząd gminy Plac Ratuszowy 1 11 – 010 Barczewo
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Barczewo – gmina miejsko-wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Barczewie. Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki. Władzę w gminie sprawuje burmistrz Grzegorz Matłoka.
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina miejsko-wiejska Barczewo zajmuje powierzchnię 320 km2[1], w tym:
- użytki rolne: 50,2% (16073,8 ha)
- lasy: 33,8% (10822,3 ha)
- wody: 5,3% (1705,9ha)
Gmina stanowi 11,3% powierzchni powiatu olsztyńskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[1]:
Kościół pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie. Fot. ZeroJeden. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie. Fot. Maly LOLek. Źródło: Commons Wikimedia
Synagoga w Barczewie. Fot. Maly LOLek. Źródło: Commons Wikimedia
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 17358 | 100 | 8734 | 50,3 | 8624 | 49,7 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
54 | 27 | 27 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Barczewo było dodatnie i wynosiło 44 osoby[1].
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[2], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy w dniu 1 stycznia 1973 roku istniejące dotychczas w powiatach gromady[3] zostały przekształcone w gminy. Na terenie ówczesnego powiatu olsztyńskiego utworzono 7 gmin.
Gmina Barczewo z siedzibą w Barczewie została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[4]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Barczewko, Bark, Bartołty Wielkie, Bogdany, Jedzbark, Kaplityny, Kierzliny, Kromerowo, Kronowo, Lamkowo, Lamkówko, Leszno, Łapka, Łęgajny, Maruny, Mokiny, Nikielkowo, Próle, Radosty, Ramsowo, Ramsówko, Rejczuchy, Ruszajny, Skajboty, Stare Włóki, Wipsowo, Wójtowo, Zalesie. W tym samym czasie gmina i miasto Barczewo stały się jedną jednostką administracyjną[5].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Barczewo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły gminę Barczewo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.
Gmina miejsko-wiejska Barczewo graniczy z gminami: Biskupiec, Dźwierzuty, Purda, Dywity, Jeziorany oraz z miastem Olsztyn.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Barczewko, Bark, Bartołty Wielkie, Biedowo, Bogdany, Jedzbark, Kaplityny, Kierzliny, Kromerowo, Kronowo, Krupoliny, Lamkowo, Leszno, Łapka, Łęgajny, Maruny, Mokiny, Niedźwiedź, Nikielkowo, Odryty, Radosty, Ramsowo, Ramsówko, Ruszajny, Skajboty, Stare Włóki, Szynowo, Tumiany, Wipsowo, Wójtowo, Wrócikowo, Zalesie.
Pozostałe miejscowości: Orzechówko, Bartołty Małe, Dąbrówka Mała, Żarek, Sapunki, Studzianek, Dobrąg, Kronówko, Lamkówko, Leszno Małe, Sapuny, Klucznik, Dadaj, Koronowo, Czerwony Bór, Barczewski Dwór, Tęguty, Kołaki, Próle, Klimkowo, Kierzbuń, Rycybałt, Rejczuchy.
Gospodarka
Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie miejsko-wiejskiej Barczewo jest rolnictwo. Użytki rolne zajmują nieco ponad 50% ogólnej powierzchni gminy, w tym: grunty orne stanowią 72% (11 565 ha), łąki i pastwiska 27,3% (4386 ha), a sady 0,8% (123 ha). Gminę charakteryzują dobre warunki naturalne do produkcji rolnej. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną[8]. Największymi podmiotami prowadzącymi działalność rolniczą są: Gospodarstwo Ogrodnicze Łęgajny Sp. z o.o., Stacja Doświadczalna Oceny Odmian we Wrócikowie, Zakład Rolny w Odrytach oraz Zakład Rolny w Marunach.
W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Barczewo wynosiła w 2013 roku 1451. W tym 46 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1405 tworzy sektor prywatny. 339 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 127 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 219 firm w dziale budownictwo, 66 w dziale rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 34 firmy[1]. do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: Przedsiębiorstwo Zagraniczne Mazur-Tom w Wójtowie, Metalowa Spółdzielnia Inwalidów w Barczewie, TEWES-BIS Sp. z o.o. Barczewo, ABAKUS WOOD POL w Mokinach, Jumar Sp. z o.o. w Barczewie, Łęgajny.
Gmina Barczewo stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu) i historyczne (zabytki architektury). Dość dobrze rozwinięta jest baza turystyczna, którą stanowią hotele, ośrodki wypoczynkowe, motel, pole namiotowe i gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się w miejscowościach: Leszno, Barczewko, Tumiany, Kierzbuń, Skajboty, Bartołty Małe, Jedzbark, Bogdany, Zalesie[9].
Gmina Barczewo należy do Warmińskiego Związku Gmin, Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Lokalnej Grupy Rybackiej "Pojezierze Olsztyńskie" oraz Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia "Południowa Warmia".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do aglomeracji Olsztyna, obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji oraz do tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Barczewo wynosiła 1177 osób[1], co stanowi 13,1% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 11,5% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Centrum Kultury i Promocji Gminy w Barczewie
- Salon Muzyczny im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie
- Miejska Biblioteka Publiczna w Barczewie
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie
- Dni Barczewa
- Ogólnopolski Festiwal Zespołów Rockowych ERROR w Barczewie
- Przystanek donikąd w Mokinach
- Dożynki Gminne
- Łosiery Barczewskie
- Konkurs Fotograficzny – Barczewskie Pejzaże
- Rejonowy Przegląd Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych Złota Kaczka w Barczewie
Ludzie związani z gminą
- Mateusz Grunenberg (1787-1863) – nauczyciel, autor i wydawca polskich podręczników, etnograf.
- Robert Bilitewski (1859-1935) – doktor filozofii, działacz narodowy na Warmii, ksiądz katolicki.
- Franciszek Szczepański (1842-1907) – bibliotekarz, warmiński działacz społeczno-narodowy.
- Feliks Nowowiejski (1877-1946 ) – polski kompozytor, organista - wirtuoz, dyrygent, pedagog, publicysta, działacz narodowy, organizator życia muzycznego, szambelan papieski.
- Alojzy Śliwa (1885-1969) – urodzony w Skojbotach pisarz, poeta, redaktor, działacz polski na Warmii i Mazurach, gawędziarz.
- Augustyna Wiewióra (1900-1984) – nauczycielka; jej imię nosi Szkoła Podstawowa w Wipsowie.
- Salomea Herudaj-Myczek (1913-?) – wychowawczyni przedszkoli polskich; pracowała m.in. w ochronce w Skojbotach.
- Anna Romańska (1918-?) – wychowawczyni w przedszkolach; pracowała w polskim przedszkolu w Skojbotach.
- Adam Napieralski (1861-1928) – polityk, wydawca, dziennikarz; właściciel pierwszej księgarni w Barczewie.
- Walenty Gotzheim (1804-1874) – ksiądz katolicki i misjonarz na Mazurach; proboszcz m.in. w Barczewku i Barczewie.
- Jadwiga Gnatowska (1917-?) – urodzona w Skojbotach przedszkolanka polskich ochronek na Warmii, działaczka harcerska i kulturalno-oświatowa.
- Barbara Hulanicka (1924-2012) – autorka tkanin artystycznych tworzonych dawną techniką ludową, inspirowanych m.in. tradycją, folklorem i architekturą Warmii i Mazur, mieszkała i zmarła w Barczewie.
- Jan Suwała (1933-2003) – ksiądz, rzeźbiarz, twórca Galerii Rzeźby Sakralnej w Gąsiorowie.
- Jarosław Kordaczuk (1967- ) – kompozytor, mieszka w Nikielkowie.
- Janina Szneider – artystka ludowa zajmująca się tkactwem, mieszkajaca w Barczewie.
- Teresa Walczak-Wikiert (1959-) – rzeźbiarka, dzięki jej staraniom utworzono Dom Artysty w Lamkowie; mieszka w Lamkówku.
- Wojciech Zenderowski (1947- ) – redaktor naczelny "Wiadomości Barczewskich"; działacz społeczny i kulturalny.
- Jan Połowianiuk – dyrygent, chórmistrz, animator życia muzycznego, wykładowca uniwersytecki, mieszka w Barczewie.
- Kazimierz Brakoniecki – urodzony w Barczewie polski poeta, eseista, krytyk literacki, redaktor, animator kultury.
- Anna Wojszel (1976- ) – fotografik, grafik komputerowy; mieszka w Kronowie k. Barczewa.
- Małgorzata Jasińska (1984-) – najlepsza w historii reprezentantka Warmii i Mazur w kolarstwie szosowym; wychowanka LUKK Krokus Mazur Barczewo.
- Tomasz Zahorski (1984-) – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika, reprezentant Polski; karierę piłkarską rozpoczynał w Pisie Barczewo, obecnie jest zawodnikiem występującej w NASL drużyny San Antonio Scorpions.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Barczewo należą[11]:
- kościół pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie
- mauzoleum rodziny Bärn, obecnie kaplica przedpogrzebowa w Ramsowie
- kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie
- kościół pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie wraz z plebanią
- kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach Wielkich wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. św. Katarzyny i św. Wawrzyńca w Barczewku wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. św. Mikołaja i św. Augustyna w Lamkowie
- kaplica pw. Świętych Bonawentury i Floriana w Łęgajnach
- kaplica pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Mokinach
- założenia urbanistyczne starego miasta w Barczewie, mury obronne i zabytkowe domy (m.in. przy ulicach Grunwaldzkiej, Mickiewicza, Traugutta, Wojska Polskiego) oraz zespół dworca kolejowego w Barczewie
- kościół ewangelicki w Barczewie
- synagoga w Barczewie
- ruiny zamku biskupów warmińskich w Barczewie
- budynki Zakładu Karnego w Barczewie
- figura Chrystusa w Barczewie
- dwór w Tumianach
- zespoły dworskie w Kierzbuniu, Krupolinach, Sapunach
- kapliczki przydrożne w Barczewku, kapliczki Barczewie, Bartołtach Wielkich, kapliczka w Dobrągu, Kromerowie, kapliczki w Lamkowie
- kapliczki z dzwonniczką w Biedowie oraz kapliczka z dzwonniczką w Dobrągu
- dzwonniczka w Łęgajnach
- cmentarz w Jedzbarku
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlaki rowerowe:
- szlak niebieski: Barczewo – Lamkówko – Lamkowo – Radosty – Szynowo – Kolonia Maruny - Barczewko – Barczewo (33 km)
- szlak żółty: Barczewo – Kierźliny – Studzianek – Tumiany – Kierzbuń – Bartołty Wielkie – Odryty – Jedzbark – Barczewo (35 km)
- szlak czerwony: Barczewo – Lamkówko – Lamkowo – Stare Włóki – Próle – Wipsowo – Dadaj – Kromerowo – Niedźwiedź – Ramsowo – Wipsowo – Czerwony Bór – Zalesie – Barczewo (60 km)
- szlak zielony: Barczewo – Mokiny – Bogdany – Kaplityny – Łęgajny – Barczewko – Barczewo (27 km)
- szlaki kajakowe:
- trasa I : Jezioro Dadaj – rzeka Dadaj – Klimkowo – Jezioro Tumiańskie – Tumiany – Jezioro Pisz – rzeka Pisa Warmińska – Barczewo – rzeka Pisa Warmińska – Jezioro Wadąg – rzeka Wadąg
- trasa II : Jezioro Bogdańskie – rzeka Kiermas – Jezioro Umląg – rzeka Kiermas – Jezioro Kiermas – rzeka Kiermas – rzeka Pisa Warmińska – Jezioro Wadąg – rzeka Wadąg
- trasa III : Zalesie – Jezioro Orzyc – Jezioro Orzyc Mały – Jezioro Pisz – rzeka Pisa Warmińska – Jezioro Orzyc – Zalesie
- zabytkowe parki, m.in. w: Dadaju, Kierzbuniu, Krupolinach, Marunach, Nikielkowie, Szynowie oraz parki miejskie w Barczewie
- obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
- jeziora, lasy, rzeki
- Stadnina Koni Kierzbuń oraz Ekwador – Kompleks Jeździecki w Dąbrówce Małej
- prywatna galeria sztuki - Dom Artysty w Lamkowie
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Barczewo można uzyskać w Biurze Informacji Turystycznej Miasta i Gminy Barczewo, ul. Mickiewicza 12, 11-010 Barczewo.
Religia
- Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Męczenników w Wójtowie
- Parafia pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie
- Parafia pw. św. Anny w Barczewie
- Parafia pw. św. Jakuba w Bartołtach Wielkich
- Parafia pw. św. Jana Vianneya i Narodzenia NMP w Wipsowie
- Parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Łęgajnach
- Parafia pw. św. Mikołaja w Lamkowie
- Parafia pw. św. Wawrzyńca w Barczewku
Szkolnictwo
W gminie miejsko-wiejskiej Barczewo istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole Miejskie w Barczewie
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie
- Gimnazjum nr 1 im. Ziemi Warmińskiej w Barczewie
- Gimnazjum nr 2 w Barczewie
- Szkoła Podstawowa w Bartołtach Wielkich
- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Łęgajnach: Przedszkole Publiczne w Łęgajnach, Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Łęgajnach oraz Szkoła Filialna w Barczewku
- Niepubliczny Zespół Szkół i Placówek "Edukacja dla Przyszłości": Niepubliczne Przedszkole "Warmińska Bajka" w Lamkowie, Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Franciszka Szczepańskiego w Lamkowie
- Niepubliczny Zespół Szkół i Placówek w Kronowie: Niepubliczne Przedszkole w Kronowie, Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Kronowie
- Niepubliczny Zespół Szkół i Placówek w Ramsowie: Niepubliczne Przedszkole w Ramsowie, Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Ramsowie, Niepubliczne Gimnazjum w Ramsowie
- Niepubliczny Zespół Szkół i Placówek w Wipsowie: Niepubliczne Przedszkole w Wipsowie, Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Augustyny Wiewiorry w Wipsowie, Niepubliczne Gimnazjum w Wipsowie
- Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
W gminie funkcjonuje również Zakład Poprawczy.
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Halowy Puchar Polski w jeździectwie, Halowy Puchar Warmii i Mazur w jeździectwie, Otwarte Mistrzostwa Barczewa WKSF.
Na terenie gminy działają kluby:
- UKS BUKS Barczewo
- UKS Gala w Barczewie
- KS Egida Barczewo – Olsztynek
- KS Łęgajny
- GKS Pisa Baczewo
- Klub Piłkarski Tempo Wipsowo Ramsowo
- LUKK Krokus Mazur Barczewo
- AGATSU Barczewo
- Barczewskie Morsy
- Jeździecki Klub Sportowy "U Robsonów" w Dąbrówce Małej
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w Barczewie
- Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Pojezierze. Oddział w Barczewie
- Chór Moderato z Barczewa
- Chór przy Więzieniu w Barczewie
- zespół TRANSkabel
- Zespół Nastyle z Barczewa
- Stowarzyszenie Na Rzecz Edukacji Dzieci i Rozwoju Obszarów Wiejskich WROTA w Lamkowie
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Środkowej Łyny (15 307,8 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego (40 997,4 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejsko-wiejskiej Barczewo znajduje się 8 pomników przyrody oraz użytki ekologiczne: użytek ekologiczny "Bogdany"i użytek ekologiczny "Łęgajny"[12].
Zobacz też:
- wały podłużne
- szkoły polskie na Warmii w 1920 roku
- bractwa warmińskie
- Aby do Wokandy
- Centrum Tkactwa Warmii i Mazur w Barczewie
- kielich z kościoła pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie
- krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie
- ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie
- ołtarz św. Franciszka w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie
- ołtarz św. Szczepana w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Uchwała NrXXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Program ochrony środowiska miasta i gminy Barczewo na lata 2004-2007 z perspektywą działań w latach 2008-2011, barczewo.bip.net.pl
- ↑ portal.barczewo.pl
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1991, nr 87, poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
barczewo.bip.net.pl, Program ochrony środowiska miasta i gminy Barczewo na lata 2004-2007 z perspektywą działań w latach 2008-2011
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Miasta i Gminy Barczewo [20.10.2014]
Gmina Barczewo [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
barczewo.home.pl, Szlaki kajakowe i trasy rowerowe gminy Barczewo [20.10.2014]
