Jonkowo (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 57: | Linia 57: | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> zostały przekształcone w gminy. Gmina Jonkowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref> w powiecie i województwie olsztyńskim. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Gamerki]] Wielkie, [[Garzewko]], [[Giedajty]], [[Godki]], [[Gutkowo]], [[Jonkowo]], [[Kajny]], Likusy, [[Łomy]], [[Mątki]], [[Nowe Kawkowo]], [[Polejki]], [[Porbady]], [[Pupki]], [[Stare Kawkowo]], [[Stękiny]], [[Szałstry]], [[Warkały]], [[Węgajty]], [[Wilimowo]], [[Wołowno]], [[Wrzesina]]. | + | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> zostały przekształcone w gminy. Gmina Jonkowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim</ref> w powiecie i województwie olsztyńskim. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Gamerki Wielkie (gmina Jonkowo)|Gamerki]] Wielkie, [[Garzewko]], [[Giedajty]], [[Godki]], [[Gutkowo]], [[Jonkowo]], [[Kajny]], Likusy, [[Łomy]], [[Mątki]], [[Nowe Kawkowo]], [[Polejki]], [[Porbady]], [[Pupki]], [[Stare Kawkowo]], [[Stękiny]], [[Szałstry]], [[Warkały (gmina Jonkowo)|Warkały]], [[Węgajty]], [[Wilimowo]], [[Wołowno]], [[Wrzesina]]. |
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Jonkowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Jonkowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego. | ||
| Linia 66: | Linia 66: | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Gamerki Wielkie]], [[Garzewko]], [[Giedajty]], [[Godki]], [[Gutkowo]], [[Jonkowo]], [[Kajny]], [[Łomy]], [[Mątki]], [[Nowe Kawkowo]], [[Polejki]], [[Porbady]], [[Pupki]], [[Stare Kawkowo]], [[Stękiny]], [[Szałstry]], [[Warkały (gmina Jonkowo) |Warkały]], [[Węgajty]], [[Wołowno]], [[Wrzesina]]. | + | Sołectwa: [[Gamerki Wielkie (gmina Jonkowo)|Gamerki Wielkie]], [[Garzewko]], [[Giedajty]], [[Godki]], [[Gutkowo]], [[Jonkowo]], [[Kajny]], [[Łomy]], [[Mątki]], [[Nowe Kawkowo]], [[Polejki]], [[Porbady]], [[Pupki]], [[Stare Kawkowo]], [[Stękiny]], [[Szałstry]], [[Warkały (gmina Jonkowo) |Warkały]], [[Węgajty]], [[Wołowno]], [[Wrzesina]]. |
| − | Pozostałe miejscowości: [[Polejki Leśne]], [[Szatanki]], [[Bobry]], [[Żurawno]], [[Bałąg (gmina Jonkowo)| Bałąg]], [[Szelągowo]], [[Gamerki Małe]], [[Wilimowo]]. | + | Pozostałe miejscowości: [[Polejki Leśne]], [[Szatanki]], [[Bobry (gmina Jonkowo)|Bobry]], [[Żurawno]], [[Bałąg (gmina Jonkowo)| Bałąg]], [[Szelągowo]], [[Gamerki Małe]], [[Wilimowo]]. |
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
Wersja z 00:16, 20 lut 2015
| Gmina Jonkowo | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | olsztyński | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Wojciech Giecko | ||
| Powierzchnia | 168,69 km² | ||
| Liczba sołectw | 20 | ||
| Liczba miejscowości | 28 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
7014 42 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOL | ||
| TERYT | 2814072 | ||
| Urząd gminy ul. Klonowa 2 11-042 Jonkowo
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Jonkowo – gmina wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w zachodniej części powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Jonkowie. Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia oraz urozmaiconym, malowniczym terenie, pokrytym licznymi, niewielkimi jeziorami.
Władzę w gminie sprawuje wójt Wojciech Giecko[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Jonkowo zajmuje powierzchnię 168,69 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 50%
- lasy: 38%
- wody: 1%
Gmina stanowi 5,9% powierzchni powiatu olsztyńskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 7014 | 100 | 3474 | 49,5 | 3540 | 50,5 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
42 | 21 | 21 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Jonkowo było dodatnie i wynosiło 114 osób[2].
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[3], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady[4] zostały przekształcone w gminy. Gmina Jonkowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[5] w powiecie i województwie olsztyńskim. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Gamerki Wielkie, Garzewko, Giedajty, Godki, Gutkowo, Jonkowo, Kajny, Likusy, Łomy, Mątki, Nowe Kawkowo, Polejki, Porbady, Pupki, Stare Kawkowo, Stękiny, Szałstry, Warkały, Węgajty, Wilimowo, Wołowno, Wrzesina.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Jonkowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły gminę Jonkowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.
Gmina wiejska Jonkowo graniczy z gminami: Świątki, Dywity, Gietrzwałd, Łukta oraz z miastem Olsztyn.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Gamerki Wielkie, Garzewko, Giedajty, Godki, Gutkowo, Jonkowo, Kajny, Łomy, Mątki, Nowe Kawkowo, Polejki, Porbady, Pupki, Stare Kawkowo, Stękiny, Szałstry, Warkały, Węgajty, Wołowno, Wrzesina.
Pozostałe miejscowości: Polejki Leśne, Szatanki, Bobry, Żurawno, Bałąg, Szelągowo, Gamerki Małe, Wilimowo.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Jonkowo jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych, uzupełniane przez produkcję i usługi.
W gminie przeważają gospodarstwa małe i średnie (od 1 do 15 ha). Do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, w produkcji zwierzęcej hodowla drobiu.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Jonkowo wynosiła pod koniec 2013 roku 740. W tym 13 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 727 tworzy sektor prywatny. 162 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 67 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 120 firm w dziale budownictwo, 28 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 19 firm[2]. W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: ERKO sp.j. (firma eksportuje swoje towary do Rosji i krajów Unii europejskiej), Niczuk-Metall PL Wilimowo, GIERA Znaki Drogowe sp.j. Jonkowo, Okno-Drew Warkały.
Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Wilimowo, Wrzesina, Jonkowo, Stare Kawkowo, Mątki, Godki.
Gmina Jonkowo należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Warmińskiego Związku Gmin, Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko".
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do aglomeracji Olsztyna oraz tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Jonkowo wynosiła 404 osób[2], co stanowi 4,5% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 10,4% ludności[8].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
W strukturach GOK działa Gminna Biblioteka Publiczna w Jonkowie z filiami w Wołownie i Łomach.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
Ludzie związani z gminą
- Mirosław Pampuch (1967-) – radca prawny, wykładowca prawa podatkowego, samorządowiec, starosta powiatu olsztyńskiego; były wójt gminy Jonkowo
- Swietłana Bucka – etnomuzykolog, doktor muzykologii, stała współpracownica Teatru "Węgajty"; mieszka w Mińsku (Białoruś)
- Alfred Markowski (1930-2002) – poeta, pisarz, satyryk; mieszka łw Jonkowie i Mątkach
- Johann Wolfgang Niklaus – aktor, śpiewak, muzyk, reżyser, teatrolog, etnolog, animator kultury, wiceprezes Stowarzyszenia Teatr "Węgajty", kierownik Scholi Teatru "Węgajty"
- Jan Sobaszek – twórca multimedialny, animator kultury, aktor, hejnalista, autor tekstów piosenek
- Wacław Sobaszek (1953- ) – reżyser teatralny, aktor, muzyk, kierownik artystyczny Teatru "Węgajty"
- Elżbieta Suchowiecka (1956- ) – malarka amatorka, bibliotekarka; mieszka w Jonkowie
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Jonkowo należą[9]:
- kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie
- kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Nowym Kawkowie
- kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie wraz z przykościelnym cmentarzem i plebanią
- liczne kapliczki m.in. kapliczka z dzwonniczką w Gotkach, kapliczki Stękinach, Łomach, Jonkowie, Warkałach, we Wrzesinie
- oraz krzyż drewniany we Wrzesinie i dzwonniczka w Giedajtach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- Szlak Napoleoński Barkweda - Konradowo
- szlaki rowerowe:
- czarny: Jonkowo – Węgajty – Porbady – Wołowno – Gamerki Małe – Stare Kawkowo – Nowe Kawkowo – Pupki – Jonkowo
- niebieski: Stare Kawkowo – Skolity – Pupki – Godki – Bałąg – Wołowno – Szałstry – Stare Kawkowo
- obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
- liczne zabytki architektury sakralnej oraz kapliczki
- grodzisko Stary Szaniec (Ruski Szaniec)
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Jonkowo można uzyskać na stronie internetowej: jonkowo.pl.
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Jonkowo istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Przedszkole Samorządowe w Jonkowie
- Przedszkole "Patryk" w Jonkowie
- Niepubliczne Przedszkole EKOLANDIA w Gutkowie
- Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Jonkowie
- Szkoła Podstawowa w Nowym Kawkowie
- Publiczna Szkoła Podstawowa we Wrzesinie
- Gimnazjum w Jonkowie
W gminie działa również Punkt Przedszkolny w Szałstrach.
Sport
Na terenie gminy działają kluby:
Inne organizacje i instytucje
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[10]:
Rezerwaty:
- rezerwat Kamienna Góra (95,14 ha)
- rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce (4239,97 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki (43 307,3 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Środkowej Łyny (15 307,8 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki (20 669,89 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka (8 418,46 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Jonkowo-Warkały (226,53 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Warmińskie Buczyny (1 525,85 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Jonkowo znajdują się 4 pomniki przyrody (ochroną objęto, m.in.: głaz narzutowy w Pupkach) oraz użytek ekologiczny "Giedajty" [10].
Zobacz też:
- Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"
- Związek Stowarzyszeń "Kraina Drwęcy i Pasłęki"
- Joculatores Dei
- Ludus Danielis
- Ludus Paschalis
- Ludus Passionis
- Miracula Sancti Nicolai
- Missa Aurea
- Ordo Annuntiatione
- Ordo Stellae
- Planctus Mariae
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Gminy Jonkowo [20.10.2014]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [1]
- ↑ 10,0 10,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [2]
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju lokalnego gminy Jonkowo na lata 2004–2013, Olsztyn 2004
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński] [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Jonkowo [20.10.2014]
Urząd Gminy Jonkowo [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.10.2014]
