Jonkowo (gmina wiejska)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 13:05, 17 mar 2015 autorstwa Marcin Kapłon (dyskusja | edycje) (Zastępowanie tekstu - "| " na "|")
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gmina Jonkowo
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Wojciech Giecko
Powierzchnia 168,69 km²
Liczba sołectw 20
Liczba miejscowości 28
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		7014
42 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NOL
TERYT 2814072
Urząd gminy
ul. Klonowa 2 11-042 Jonkowo
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Jonkowo – gmina wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w zachodniej części powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Jonkowie. Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia oraz urozmaiconym, malowniczym terenie, pokrytym licznymi, niewielkimi jeziorami. Władzę w gminie sprawuje wójt Wojciech Giecko[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Jonkowo zajmuje powierzchnię 168,69 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 50%
  • lasy: 38%
  • wody: 1%

Gmina stanowi 5,9% powierzchni powiatu olsztyńskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie.
Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia
Jonkowo. Kapliczka przed wsią.
Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia
Imitacja drewnianego ula w okolicach Szałstr.
Fot. Gokjonkowo. Źródło: Commons Wikimedia
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 7014 100 3474 49,5 3540 50,5
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		42 21 21

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Jonkowo było dodatnie i wynosiło 114 osób[2].

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[3], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady[4] zostały przekształcone w gminy. Gmina Jonkowo została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[5] w powiecie i województwie olsztyńskim. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Gamerki Wielkie, Garzewko, Giedajty, Godki, Gutkowo, Jonkowo, Kajny, Likusy, Łomy, Mątki, Nowe Kawkowo, Polejki, Porbady, Pupki, Stare Kawkowo, Stękiny, Szałstry, Warkały, Węgajty, Wilimowo, Wołowno, Wrzesina.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6], przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Jonkowo została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły gminę Jonkowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.

Gmina wiejska Jonkowo graniczy z gminami: Świątki, Dywity, Gietrzwałd, Łukta oraz z miastem Olsztyn.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Gamerki Wielkie, Garzewko, Giedajty, Godki, Gutkowo, Jonkowo, Kajny, Łomy, Mątki, Nowe Kawkowo, Polejki, Porbady, Pupki, Stare Kawkowo, Stękiny, Szałstry, Warkały, Węgajty, Wołowno, Wrzesina.

Pozostałe miejscowości: Polejki Leśne, Szatanki, Bobry, Żurawno, Bałąg, Szelągowo, Gamerki Małe, Wilimowo.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Jonkowo jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych, uzupełniane przez produkcję i usługi.

W gminie przeważają gospodarstwa małe i średnie (od 1 do 15 ha). Do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, w produkcji zwierzęcej hodowla drobiu.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Jonkowo wynosiła pod koniec 2013 roku 740. W tym 13 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 727 tworzy sektor prywatny. 162 firmy były zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 67 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 120 firm w dziale budownictwo, 28 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 19 firm[2]. W gminie rozwinięty jest przemysł metalowy, drzewny, rolno-spożywczy; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: ERKO sp.j. (firma eksportuje swoje towary do Rosji i krajów Unii europejskiej), Niczuk-Metall PL Wilimowo, GIERA Znaki Drogowe sp.j. Jonkowo, Okno-Drew Warkały.

Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Wilimowo, Wrzesina, Jonkowo, Stare Kawkowo, Mątki, Godki.

Gmina Jonkowo należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Warmińskiego Związku Gmin, Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do aglomeracji Olsztyna oraz tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Jonkowo wynosiła 404 osób[2], co stanowi 4,5% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 10,4% ludności[8].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

W strukturach GOK działa Gminna Biblioteka Publiczna w Jonkowie z filiami w Wołownie i Łomach.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

  • Mirosław Pampuch (1967-) – radca prawny, wykładowca prawa podatkowego, samorządowiec, starosta powiatu olsztyńskiego; były wójt gminy Jonkowo
  • Swietłana Bucka – etnomuzykolog, doktor muzykologii, stała współpracownica Teatru "Węgajty"; mieszka w Mińsku (Białoruś)
  • Alfred Markowski (1930-2002) – poeta, pisarz, satyryk; mieszka łw Jonkowie i Mątkach
  • Johann Wolfgang Niklaus – aktor, śpiewak, muzyk, reżyser, teatrolog, etnolog, animator kultury, wiceprezes Stowarzyszenia Teatr "Węgajty", kierownik Scholi Teatru "Węgajty"
  • Jan Sobaszek – twórca multimedialny, animator kultury, aktor, hejnalista, autor tekstów piosenek
  • Wacław Sobaszek (1953- ) – reżyser teatralny, aktor, muzyk, kierownik artystyczny Teatru "Węgajty"
  • Elżbieta Suchowiecka (1956- ) – malarka amatorka, bibliotekarka; mieszka w Jonkowie

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Jonkowo należą[9]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • Szlak Napoleoński Barkweda - Konradowo
  • szlaki rowerowe:
    • czarny: Jonkowo – Węgajty – Porbady – Wołowno – Gamerki Małe – Stare Kawkowo – Nowe Kawkowo – Pupki – Jonkowo
    • niebieski: Stare Kawkowo – Skolity – Pupki – Godki – Bałąg – Wołowno – Szałstry – Stare Kawkowo
  • obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody
  • liczne zabytki architektury sakralnej oraz kapliczki
  • grodzisko Stary Szaniec (Ruski Szaniec)

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Jonkowo można uzyskać na stronie internetowej: jonkowo.pl.

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Jonkowo istnieją następujące placówki edukacyjne:

W gminie działa również Punkt Przedszkolny w Szałstrach.

Sport

Na terenie gminy działają kluby:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[10]:

Rezerwaty:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Jonkowo znajdują się 4 pomniki przyrody (ochroną objęto, m.in.: głaz narzutowy w Pupkach) oraz użytek ekologiczny "Giedajty" [10].

Zobacz też:

Przypisy

  1. ↑ BIP Urzędu Gminy Jonkowo [20.10.2014]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych Lokalnych GUS
  3. ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  4. ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  5. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
  6. ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  7. ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  8. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  9. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [1]
  10. ↑ 10,0 10,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [2]

Bibliografia

Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju lokalnego gminy Jonkowo na lata 2004–2013, Olsztyn 2004
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński] [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Jonkowo [20.10.2014]
Urząd Gminy Jonkowo [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.10.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Jonkowo_(gmina_wiejska)&oldid=140575”