Dywity (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(→‎Demografia)
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
−
  |wójt            = [[Jacek Szydło]]
+
  |wójt            = Jacek Szydło
 
  |adres_ug        = ul. Olsztyńska 32
 
  |adres_ug        = ul. Olsztyńska 32
 
  |kod_poczt_ug    = 11-001 Dywity
 
  |kod_poczt_ug    = 11-001 Dywity
Linia 32: Linia 32:
 
Gmina rolnicza położona w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Olsztyn.
 
Gmina rolnicza położona w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Olsztyn.
  
−
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Jacek Szydło]]<ref>Urząd Gminy Dywity [http://gminadywity.pl/strona/3]</ref>.
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Jacek Szydło]]<ref>[http://gminadywity.pl/strona/3 Urząd Gminy Dywity ]</ref>.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
−
Gmina wiejska Dywity zajmuje powierzchnię 161,16 km<sup>2</sup><ref name="p1">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3213]</ref>, w tym:
+
Gmina wiejska Dywity zajmuje powierzchnię 161,16 km<sup>2</sup><ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3213 Bank Danych Lokalnych GUS ]</ref>, w tym:
 
*użytki rolne: 60%  
 
*użytki rolne: 60%  
 
*lasy: 27%  
 
*lasy: 27%  
 
*wody: 2%  
 
*wody: 2%  
−
 
+
Gmina stanowi 5,7% powierzchni powiatu olsztyńskiego.
−
Gmina stanowi 5,7% powierzchni [[Powiat olsztyński| powiatu olsztyńskiego]].
 
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
 
{{Galeria|Nazwa=Dywity (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
 
{{Galeria|Nazwa=Dywity (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
−
|Plik: Kapliczka w Redykajnach.jpg| Kapliczka w Redykajnach<br/>  autor: S.Czachorowski  
+
|Plik: Kapliczka w Redykajnach.jpg| Kapliczka w Redykajnach<br/>  fot. S.Czachorowski  
−
|Plik: Kościół w Bukwałdzie.jpg| Kościół pw. św. Józefa w Bukwałdzie<br/> autor: Wesoły Geodeta  
+
|Plik: Kościół w Bukwałdzie.jpg| Kościół pw. św. Józefa w Bukwałdzie<br/> fot. Wesoły Geodeta  
−
|Plik: Kościół w Brąswałdzie.jpg|Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie<br/> autor: Wesoły Geodeta  
+
|Plik: Kościół w Brąswałdzie.jpg|Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie<br/> fot. Wesoły Geodeta  
 
}}  
 
}}  
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
Linia 61: Linia 60:
  
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
−
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Dywity były częścią [[Powiat olsztyński| powiatu olsztyńskiego]] w [[Województwo olsztyńskie| województwie olsztyńskim]]<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177]</ref>.<br/>
+
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Dywity były częścią [[Powiat olsztyński| powiatu olsztyńskiego]] w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl]</ref>.
−
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>. Gromada Dywity przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>.<br/>
+
 
−
Nowoutworzona gmina Dywity została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład  nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Brąswałd]], [[Bukwałd]], [[Dąbrówka Wielka]], [[Dywity]], [[Frączki]], [[Gady]], [[Gradki]], [[Kieźliny]], [[Ługwałd]], [[Nowe Włóki]], [[Plutki]], [[Redykajny]], [[Rozgity]], [[Różnowo]], [[Sętal]], [[Spręcowo]], [[Tuławki]], [[Zalbki]]. <br/> 
+
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl]</ref>. Gromada Dywity przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl]</ref>.
−
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Dywity została bezpośrednio częścią [[wojewódzwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]].<br/>
+
 
−
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa <ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref>umiejscowiły gminę Dywity w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński| powiecie olsztyńskim]].
+
Nowo utworzona gmina Dywity została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W skład  nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Brąswałd]], [[Bukwałd]], [[Dąbrówka Wielka]], [[Dywity]], [[Frączki]], [[Gady]], [[Gradki]], [[Kieźliny]], [[Ługwałd]], [[Nowe Włóki]], [[Plutki]], [[Redykajny]], [[Rozgity]], [[Różnowo]], [[Sętal]], [[Spręcowo]], [[Tuławki]], [[Zalbki]].  
 +
 
 +
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]</ref>, przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Dywity została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
 +
 
 +
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa <ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl]</ref>umiejscowiły gminę Dywity w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.
  
−
Gmina wiejska Dywity graniczy z gminami: [[Jonkowo (gmina wiejska)| Jonkowo]], [[Świątki (gmina wiejska)|Świątki]], [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)| Dobre Miasto]], [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| Jeziorany]], [[Barczewo (gmina miejsko-wiejska)| Barczewo]] oraz z misatem [[Olsztyn]].
+
Gmina wiejska Dywity graniczy z gminami: [[Jonkowo (gmina wiejska)| Jonkowo]], [[Świątki (gmina wiejska)|Świątki]], [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)| Dobre Miasto]], [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| Jeziorany]], [[Barczewo (gmina miejsko-wiejska)| Barczewo]] oraz z miastem [[Olsztyn]].
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
Linia 75: Linia 78:
  
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
−
Głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Dywity są przemysł i usługi, które uzupełnia rolnictwo.<br/>
+
Głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Dywity są przemysł i usługi, które uzupełnia rolnictwo.
−
W rolnictwie większość gospodarstw stanowią gospodarstwa indywidualne. Struktura ich wielkości jest niekorzystna. Większość, to gospodarstw małe (do 1 ha) i  średnie (od 1-10 ha), brakuje natomiast dużych.
+
 
−
Do podstawowych form gospodarowania w gminie zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej przeważa uprawa zbóż, roślin przemysłowych i pastewnych; w produkcji zwierzęcej dominuje hodowla trzody chlewnej i drobiu. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną.
+
W rolnictwie większość gospodarstw stanowią gospodarstwa indywidualne. Struktura ich wielkości jest niekorzystna. Większość z nich to gospodarstw małe (do 1 ha) i  średnie (od 1-10 ha), brakuje natomiast dużych. Do podstawowych form gospodarowania w gminie zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej przeważa uprawa zbóż, roślin przemysłowych i pastewnych; w produkcji zwierzęcej dominuje hodowla trzody chlewnej i drobiu. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną.
  
 
Gmina należy do średnio uprzemysłowionych. Rozwinięty jest przemysł drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
 
Gmina należy do średnio uprzemysłowionych. Rozwinięty jest przemysł drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
 +
 
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Dywity wynosiła pod koniec 2013 roku 1386. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1367 tworzy sektor prywatny. 291 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 160 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 179 firm w dziale budownictwo, 41 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 25 firm<ref name="p1"/>. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Kieźliny" w Kieźlinach, Wipasz S.A. w Wadągu, Majjwerr Catering Dywity, PHU MYK POL w Mykach, PGF CEFARM w Dywitach, ASIMPEX w Dywitach, Zakłady Drzewne w Dywitach, Mebel Styl w Słupach, EUROGAZ-BOMBI w Słupach.
 
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Dywity wynosiła pod koniec 2013 roku 1386. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1367 tworzy sektor prywatny. 291 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 160 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 179 firm w dziale budownictwo, 41 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 25 firm<ref name="p1"/>. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Kieźliny" w Kieźlinach, Wipasz S.A. w Wadągu, Majjwerr Catering Dywity, PHU MYK POL w Mykach, PGF CEFARM w Dywitach, ASIMPEX w Dywitach, Zakłady Drzewne w Dywitach, Mebel Styl w Słupach, EUROGAZ-BOMBI w Słupach.
  
−
Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej  roli. Gmina nie posiada atrakcji turystycznych o znaczeniu ponadlokalnym; dysponuje terenami o walorach krajobrazowych (urozmaicona rzeźba terenu, jezioro Wadąg, rzeki, lasy), jednak brak odpowiedniego zagospodarowania terenu i infrastruktury zmusza mieszkańców do korzystania z usług turystycznych w Olsztynie.<br/>   
+
Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej  roli. Gmina nie posiada atrakcji turystycznych o znaczeniu ponadlokalnym; dysponuje terenami o walorach krajobrazowych (urozmaicona rzeźba terenu, [[jezioro Wadąg]], rzeki, lasy), jednak brak odpowiedniego zagospodarowania terenu i infrastruktury zmusza mieszkańców do korzystania z usług turystycznych w Olsztynie.<br/>   
−
W gminie funkcjonują gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Ługwałd, Spręcowo, Różnowo, Sętal, Gady, Bukwałd, Brąswałd, Redykajny<ref>UG Dywity [http://dywity2.bloomnet.pl/strona/43]</ref>.
+
W gminie funkcjonują gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Ługwałd, Spręcowo, Różnowo, Sętal, Gady, Bukwałd, Brąswałd, Redykajny<ref>[http://dywity2.bloomnet.pl/strona/43 Urząd Gminy Dywity]</ref>.
  
 
Gmina Dywity należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Warmiński Związek Gmin| Warmińskiego Związku Gmin]] oraz [[LGD "Warmiński Zakątek"]].   
 
Gmina Dywity należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], [[Warmiński Związek Gmin| Warmińskiego Związku Gmin]] oraz [[LGD "Warmiński Zakątek"]].   
  
−
W nowej [[Strategia rozwoju województwa| Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do [[Aglomeracja Olsztyna| aglomeracji Olsztyna]] oraz tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski| Tygrysów warmińsko-mazurskich]] - obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.  
+
W nowej [[Strategia rozwoju województwa| Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do [[Aglomeracja Olsztyna| aglomeracji Olsztyna]] oraz tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski| Tygrysów warmińsko-mazurskich]] – obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.  
  
−
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Dywity wynosiła 514 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 5,7%  bezrobotnych w [[Powiat olsztyński| powiecie olsztyńskim]].
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Dywity wynosiła 514 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 5,7%  bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.
  
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 7,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 7,9% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
Linia 96: Linia 100:
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
*[[Gminny Ośrodek Kultury w Dywitach]]
 
*[[Gminny Ośrodek Kultury w Dywitach]]
−
W ramach Gminnego Ośrodka Kultury funkcjonują: [[Gminna Biblioteka Publiczna w Dywitach]] - filie biblioteki znajdują się w Kieźlinach, Sętalu, oraz [[Ośrodek Rzemiosł Zapomnianych w Gadach]]  
+
W ramach Gminnego Ośrodka Kultury funkcjonują: [[Gminna Biblioteka Publiczna w Dywitach]] (filie biblioteki znajdują się w Kieźlinach i Sętalu) oraz [[Ośrodek Rzemiosł Zapomnianych w Gadach]]  
  
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
Linia 106: Linia 110:
  
 
'''Ludzie związani z gminą'''
 
'''Ludzie związani z gminą'''
−
*[[Franciszek Barcz]] (1892-1939) - urodzony w Różnowie działacz oświatowy i narodowy na Warmii i Powiślu.
+
*[[Franciszek Barcz]] (1892-1939) – urodzony w Różnowie działacz oświatowy i narodowy na [[Warmia|Warmii]] i Powiślu
−
*[[Józef Tomke]] (1911-) - nauczyciel, kierownik [[Katolicka Szkoła Polska w Brąswałdzie| Katolickiej Szkoły Polskiej w Brąswałdzie]] w latach 1935–1938. 
+
*[[Józef Tomke]] (1911-) – nauczyciel, kierownik [[Katolicka Szkoła Polska w Brąswałdzie| Katolickiej Szkoły Polskiej w Brąswałdzie]] w latach 1935–1938  
−
*[[Kazimierz Dawcewicz|ks.Kazimierz Dawcewicz]] (1958-) - duchowny katolicki, proboszcz [[Parafia pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach|  parafii pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach]].   
+
*[[Kazimierz Dawcewicz|ks. Kazimierz Dawcewicz]] (1958-) – duchowny katolicki, proboszcz [[Parafia pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach|  parafii pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach]]
−
*[[lkwim: Tomasz Kardacz|Tomasz Kardacz]] (1963- ) - lekarz, malarz amator, rysownik, tłumacz, pisarz; mieszka w  Barkwedzie.
+
*[[lkwim: Tomasz Kardacz|Tomasz Kardacz]] (1963- ) – lekarz, malarz amator, rysownik, tłumacz, pisarz; mieszka w  Barkwedzie
−
*[[lkwim: Barbara Zawistowska|Barbara Zawistowska]] - garncarz, ceramik, pracuje z bratem [[lkwim: Wiesław Zawistowski|Wiesławem Zawistowskim]] w pracowni w Dywitach.  
+
*[[lkwim: Barbara Zawistowska|Barbara Zawistowska]] – garncarka, ceramik, pracuje z bratem [[lkwim: Wiesław Zawistowski|Wiesławem Zawistowskim]] w pracowni w Dywitach.
−
*[[lkwim: Wiesław Zawistowski| Wiesław Zawistowski]] - garncarz, ceramik, pracuje z siostrą [[lkwim: Barbara Zawistowska| Barbarą Zawistowską]] w pracowni w Dywitach.
+
*[[lkwim: Maria Zientara-Malewska|Maria Zientara-Malewska]] (1894-1984) – urodzona w Brąswałdzie poetka i prozaik, publicystka, nauczycielka, zbieraczka folkloru warmińskiego  
−
*[[lkwim: Maria Zientara-Malewska|Maria Zientara-Malewska]] (1894-1984) - urodzona w Brąswałdzie poetka i prozaik, publicystka, nauczycielka, zbieraczka folkloru warmińskiego.
 
  
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
  
−
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Dywity należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Dywity należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków ]</ref>:
 
*[[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie| kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie]] wraz z przykościelnym cmentarzem  
 
*[[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie| kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie]] wraz z przykościelnym cmentarzem  
 
*[[lkwim: Kościół pw. św. Józefa w Bukwałdzie| kościół pw. św. Józefa w Bukwałdzie]]
 
*[[lkwim: Kościół pw. św. Józefa w Bukwałdzie| kościół pw. św. Józefa w Bukwałdzie]]
Linia 157: Linia 160:
 
*[[Zespół Szkół w Dywitach]] - [[Szkoła Podstawowa im "Gazety Olsztyńskiej" w Dywitach|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Publiczne im. Marii Zientary Malewskiej w Dywitach| gimnazjum]]   
 
*[[Zespół Szkół w Dywitach]] - [[Szkoła Podstawowa im "Gazety Olsztyńskiej" w Dywitach|szkoła podstawowa]], [[Gimnazjum Publiczne im. Marii Zientary Malewskiej w Dywitach| gimnazjum]]   
 
*[[Powiatowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Dywitach]]
 
*[[Powiatowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Dywitach]]
−
 
 
== Sport ==
 
== Sport ==
 
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Siatkarski MIX, gminny turniej tenisa stołowego, turnieje piłki nożnej.<br/>
 
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Siatkarski MIX, gminny turniej tenisa stołowego, turnieje piłki nożnej.<br/>
 
Na terenie gminy działa klub:
 
Na terenie gminy działa klub:
 
*[[SRWSiO Burza Słupy]]
 
*[[SRWSiO Burza Słupy]]
−
 
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
*[[Stowarzyszenie "Ługwałd"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Ługwałd"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Nasze Gady"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Nasze Gady"]]
 
*[[lkwim: Fundacja Prymus|Fundacja Prymus w Bukwałdzie]]
 
*[[lkwim: Fundacja Prymus|Fundacja Prymus w Bukwałdzie]]
−
 
−
 
−
 
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
−
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
+
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ]</ref>:  
  
 
Obszary chronionego krajobrazu:
 
Obszary chronionego krajobrazu:
Linia 182: Linia 180:
  
 
==Ciekawostki==
 
==Ciekawostki==
−
Gmina bierze udział w projekcie "Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur" prowadzonym przez [[lkwim:Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie| Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie]]. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie systemu gromadzenia i archiwizowania pamięci o krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur. Utrwalenie i udostępnienie szerokiej publiczności tego, co mieszkańcy małych wsi i miasteczek opowiadają o miejscach, w których żyją.
+
Gmina bierze udział w projekcie "Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur" prowadzonym przez [[lkwim:Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie| Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie]]. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie systemu gromadzenia i archiwizowania pamięci o krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur, utrwalanie i udostępnienie szerokiej publiczności tego, co mieszkańcy małych wsi i miasteczek opowiadają o miejscach, w których żyją.
  
 
==Zobacz też:==
 
==Zobacz też:==
−
*[[Wały podłużne]]  
+
*[[wały podłużne]]  
−
*[[Bitwa pod Barkwedą]]
+
*[[bitwa pod Barkwedą]]
 
*[[Katolicka Szkoła Polska w Brąswałdzie]]
 
*[[Katolicka Szkoła Polska w Brąswałdzie]]
−
*[[Biblioteki polskie na Warmii]]
+
*[[biblioteki polskie na Warmii]]
−
*[[Polski ruch teatralny na Warmii]]
+
*[[polski ruch teatralny na Warmii]]
−
*[[lkwim: Gazeta Dywicka|Gazeta Dywicka]]
+
*[[lkwim: Gazeta Dywicka|"Gazeta Dywicka"]]
−
 
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
−
 
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>
+
Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>
−
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1954, nr 43. poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
−
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1972. nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
−
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.10.2014]<br/>
−
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
−
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
−
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
+
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
 
Plan rozwoju lokalnego gminy Dywity, Olsztyn 2004.<br/>
 
Plan rozwoju lokalnego gminy Dywity, Olsztyn 2004.<br/>
−
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3213 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3213 Bank Danych lokalnych GUS] [20.10.2014]<br/>
 
[http://www.domwarminski.pl/ Stowarzyszenie Dom Warmiński]] [20.12.2014]<br/>
 
[http://www.domwarminski.pl/ Stowarzyszenie Dom Warmiński]] [20.12.2014]<br/>
 
[http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Dywity] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Dywity] [20.10.2014]<br/>
 
[http://gminadywity.pl/ Urząd Gminy Dywity] [20.10.2014]<br/>
 
[http://gminadywity.pl/ Urząd Gminy Dywity] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
 
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
−
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
+
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
 
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
−
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.10.2014]<br/>
+
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.10.2014]<br/>
 +
 
 +
 
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Dywity (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Dywity (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]

Wersja z 00:56, 23 sty 2015

Gmina Dywity
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Jacek Szydło
Powierzchnia 161,16 km²
Liczba sołectw 19
Liczba miejscowości 27
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		11011
68 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NOL
TERYT 2814042
Urząd gminy
ul. Olsztyńska 32 11-001 Dywity
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Dywity – gmina wiejska położona w centralnej części województwa warmińsko-mazurskiego oraz powiatu olsztyńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Dywitach.

Gmina rolnicza położona w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Olsztyn.

Władzę w gminie sprawuje wójt Jacek Szydło[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Dywity zajmuje powierzchnię 161,16 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 60%
  • lasy: 27%
  • wody: 2%

Gmina stanowi 5,7% powierzchni powiatu olsztyńskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Dywity (gmina wiejska)
Kapliczka w Redykajnach fot. S.Czachorowski
Kapliczka w Redykajnach
fot. S.Czachorowski
 
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 11011 100 5544 50,3 5467 49,7
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		68 34 34

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Dywity było dodatnie i wynosiło 162 osób[2].

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Dywity były częścią powiatu olsztyńskiego w województwie olsztyńskim[3].

W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Dywity przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała podział państwa na gminy[5].

Nowo utworzona gmina Dywity została powołana na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Brąswałd, Bukwałd, Dąbrówka Wielka, Dywity, Frączki, Gady, Gradki, Kieźliny, Ługwałd, Nowe Włóki, Plutki, Redykajny, Rozgity, Różnowo, Sętal, Spręcowo, Tuławki, Zalbki.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat olsztyński. Gmina Dywity została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa [8]umiejscowiły gminę Dywity w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim.

Gmina wiejska Dywity graniczy z gminami: Jonkowo, Świątki, Dobre Miasto, Jeziorany, Barczewo oraz z miastem Olsztyn.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Barkweda, Brąswałd, Bukwałd, Dąbrówka Wielka, Dywity, Frączki, Gady, Gradki, Kieźliny, Ługwałd, Nowe Włóki, Redykajny, Rozgity, Różnowo, Sętal, Słupy, Spręcowo, Tuławki, Zalbki.

Pozostałe miejscowości: Lipniak, Wopy, Bukowina, Dągi, Plutki, Myki, Szypry, Wadąg.

Gospodarka

Głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego gminy Dywity są przemysł i usługi, które uzupełnia rolnictwo.

W rolnictwie większość gospodarstw stanowią gospodarstwa indywidualne. Struktura ich wielkości jest niekorzystna. Większość z nich to gospodarstw małe (do 1 ha) i średnie (od 1-10 ha), brakuje natomiast dużych. Do podstawowych form gospodarowania w gminie zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej przeważa uprawa zbóż, roślin przemysłowych i pastewnych; w produkcji zwierzęcej dominuje hodowla trzody chlewnej i drobiu. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną.

Gmina należy do średnio uprzemysłowionych. Rozwinięty jest przemysł drzewny, rolno-spożywczy; rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Dywity wynosiła pod koniec 2013 roku 1386. W tym 19 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 1367 tworzy sektor prywatny. 291 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 160 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 179 firm w dziale budownictwo, 41 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 25 firm[2]. Do największych podmiotów gospodarczych w gminie należą: Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Kieźliny" w Kieźlinach, Wipasz S.A. w Wadągu, Majjwerr Catering Dywity, PHU MYK POL w Mykach, PGF CEFARM w Dywitach, ASIMPEX w Dywitach, Zakłady Drzewne w Dywitach, Mebel Styl w Słupach, EUROGAZ-BOMBI w Słupach.

Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gmina nie posiada atrakcji turystycznych o znaczeniu ponadlokalnym; dysponuje terenami o walorach krajobrazowych (urozmaicona rzeźba terenu, jezioro Wadąg, rzeki, lasy), jednak brak odpowiedniego zagospodarowania terenu i infrastruktury zmusza mieszkańców do korzystania z usług turystycznych w Olsztynie.
W gminie funkcjonują gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Ługwałd, Spręcowo, Różnowo, Sętal, Gady, Bukwałd, Brąswałd, Redykajny[9].

Gmina Dywity należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Warmińskiego Związku Gmin oraz LGD "Warmiński Zakątek".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 roku teren gminy został zakwalifikowany do aglomeracji Olsztyna oraz tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich – obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Dywity wynosiła 514 osób[2], co stanowi 5,7% bezrobotnych w powiecie olsztyńskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 7,9% ludności[10].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

W ramach Gminnego Ośrodka Kultury funkcjonują: Gminna Biblioteka Publiczna w Dywitach (filie biblioteki znajdują się w Kieźlinach i Sętalu) oraz Ośrodek Rzemiosł Zapomnianych w Gadach

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

Ludzie związani z gminą

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Dywity należą[11]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • Szlak Kopernikowski - przebiega przez Brąswałd i Barkwedę
  • Szlak Napoleoński Barkweda - Konradowo
  • szlak kajakowy na rzece Łynie,
  • szlaki rowerowe:
    • trasa "czerwona" – Dywity – Lipniak – Barkweda – Bukwałd – Buki – Pistki – Spręcowo – Brąswałd – Ługwałd – Dywity,
    • trasa "zielona" – Dywity – Ługwałd – Różnowo – Setal – Dabrówka Wielka – Kolonia Gady – Różnowo – Dagi – Dywity,
  • "Strusiolandia" w Bukwałdzie
  • obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
  • jeziora, lasy
  • liczne zabytki architektury sakralnej oraz kapliczki

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Dywity można uzyskać na stronie internetowej: UM Dywity.

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Dywity istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Siatkarski MIX, gminny turniej tenisa stołowego, turnieje piłki nożnej.
Na terenie gminy działa klub:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Dywity znajduje się 7 pomników przyrody (ochroną objeto, m.in: głaz narzutowy w leśnictwie Buki, głazy narzutowe w Kieźlinach) oraz użytek ekologiczny "Bagno Bażęgi"[12].

Ciekawostki

Gmina bierze udział w projekcie "Atlas Miejsc Niezwykłych Warmii i Mazur" prowadzonym przez Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie systemu gromadzenia i archiwizowania pamięci o krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur, utrwalanie i udostępnienie szerokiej publiczności tego, co mieszkańcy małych wsi i miasteczek opowiadają o miejscach, w których żyją.

Zobacz też:

Przypisy

  1. ↑ Urząd Gminy Dywity
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bank Danych Lokalnych GUS
  3. ↑ Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl
  4. ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl
  5. ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
  6. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  7. ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl
  8. ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl
  9. ↑ Urząd Gminy Dywity
  10. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  11. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
  12. ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

Bibliografia

Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43. poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972. nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Plan rozwoju lokalnego gminy Dywity, Olsztyn 2004.
Bank Danych lokalnych GUS [20.10.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński] [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Dywity [20.10.2014]
Urząd Gminy Dywity [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.10.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Dywity_(gmina_wiejska)&oldid=49051”