Iława (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Kultura i turystyka) |
|||
| Linia 127: | Linia 127: | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
*szlaki żeglarskie: | *szlaki żeglarskie: | ||
| − | **[[Kanał Elbląski| Szlak Kanału Elbląskiego]] – [[Ostróda]] | + | **[[Kanał Elbląski| Szlak Kanału Elbląskiego]] – [[Ostróda]] – [[Miłomłyn]] – [[Morąg]] – [[Małdyty]] – [[Pasłęk]] – [[Elbląg]] – [[Raczki Elbląskie]] – [[Jelonki]] – [[Drulity]] – [[Zalewo]] – [[Susz]] – [[Kisielice]] – [[Szymbark]] – [[Iława]] – [[Tynwałd]] – [[Boreczno]] – [[Miłomłyn]] – [[Ostróda]] |
| − | **szlak żeglarski jezior Jeziorak i [[Jezioro Ewingi| Ewingi]]: Iława | + | **szlak żeglarski jezior Jeziorak i [[Jezioro Ewingi| Ewingi]]: Iława – Siemiany – Jerzwałd – Zalewo (39 km) |
| − | **szlak: Iława | + | **szlak: Iława – Jeżdżówki – Chmielówka – Miłomłyn (32,2 km) – Małdyty – [[Jezioro Drużno]] – [[Elbląg]] (63,3 km) – [[Zalew Wiślany]] – Gdańsk – Morze Bałtyckie (73,4 km) |
| − | **szlak: Iława | + | **szlak: Iława – Jeżdżówki – Chmielówka – Miłomłyn – Ostróda – Stare Jabłonki (63,4 km) |
*szlaki piesze: | *szlaki piesze: | ||
**[[Szlak pieszy Iława - Siemiany]] | **[[Szlak pieszy Iława - Siemiany]] | ||
| Linia 139: | Linia 139: | ||
**leśne ścieżki dydaktyczne [[Nadleśnictwo Susz|Nadleśnictwa Susz]] i [[Nadleśnictwo Iława|Nadleśnictwa Iława]] | **leśne ścieżki dydaktyczne [[Nadleśnictwo Susz|Nadleśnictwa Susz]] i [[Nadleśnictwo Iława|Nadleśnictwa Iława]] | ||
*szlaki rowerowe: | *szlaki rowerowe: | ||
| − | **szlak niebieski Zalewo – Iława: Rąbity | + | **szlak niebieski Zalewo – Iława: Rąbity – Śliwa – Boreczno – Duba – Mozgowo – Karnity – Dębinka – Miłomłyn – Lubień – Liwa – Zalewo – Gil Mały – Gil Wielki – Wiewiórka – Frednowy – Tynwałd – Jezierzyce – Jażdżówki – Kwiry – Szakowo – Iława (68,5 km) |
| − | **szlak zielony Elbląg – Iława: Elbląg (Rubno Wielkie) | + | **szlak zielony Elbląg – Iława: Elbląg (Rubno Wielkie) – [[Nowakowo]] – [[Kępa Rybacka]] – [[Bielnik II]] – [[Kazimierzowo]] – [[Władysławowo]] – [[Wikrowo]] – [[Jegłownik]] – [[Gronowo Elbląskie]] – [[Różany]] – [[Zwierzno]] – [[Kępniewo]] – [[Brudzędy]] – [[Stare Dolno]] – [[Święty Gaj]] – [[Kwietniewo]] – [[Rychliki]] – [[Jelonki]] – [[Lepno]] – [[Kreki]] – [[Jarnołtowo]] – [[Zalewo]] – [[Jerzwałd]] – [[Siemiany]] – [[Piotrkowo]]– [[Starzykowo]] – Szymbark – Ząbrowo – Kamionka – Iława (ok. 136 km) |
**kilku etapowy szlak czerwony wokół Jezioraka | **kilku etapowy szlak czerwony wokół Jezioraka | ||
*szlaki konne | *szlaki konne | ||
Wersja z 15:06, 24 sty 2015
| Gmina Iława | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | iławski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Krzysztof Harmaciński | ||
| Powierzchnia | 424,21 km² | ||
| Liczba sołectw | 27 | ||
| Liczba miejscowości | 61 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
12855 30 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 89 | ||
| Tablice rejestracyjne | NIL | ||
| TERYT | 2807032 | ||
| Urząd gminy ul. gen. Władysława Andersa 2A 14-200 Iława
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Iława – gmina wiejska położona w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i w centralnej części powiatu iławskiego. Siedziba gminy znajduje się w Iławie.
Jedna z największych[1] pod względem powierzchni gmin w Polsce, trzecia co do wielkości powierzchni gmina w województwie warmińsko-mazurskim.
Gmina rolniczo-turystyczna o dużej powierzchni zalesienia i wielu walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Na jej terenie znajdują się liczne jeziora (w tym jedno z największych i najdłuższe jezioro w Polsce[2], tj. jezioro Jeziorak), lasy, urozmaicona rzeźba terenu, obszary objęte ochroną przyrody z unikatową roślinnością i gatunkami zwierząt.
Władzę w gminie sprawuje wójt Krzysztof Harmaciński[2].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Iława zajmuje powierzchnię 424,21 km2[3], w tym:
- użytki rolne: 42,6% (18082 ha)
- lasy: 43,8% (18570 ha)
- wody: 7,2% (3041 ha)
Gmina stanowi 30,6% powierzchni powiatu iławskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 12855 | 100 | 6323 | 49,2 | 6532 | 50,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
30 | 15 | 15 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Iława wynosiło -16 osoby[3], co stanowi 6,3% migracji w powiecie iławskim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej gmina Iława była częścią powiatu suskiego (z siedzibą w Iławie) w województwie olsztyńskim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[4], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gmina Iława stała się gromadą należącą do powiatu suskiego, który w 1958 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r.[5] został przemianowany na powiat iławski.
Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[6]. W 1973 roku reaktywowano gminę Iława, w jej skład weszły sołectwa: Dół, Dziarny, Gałdowo, Gardzień, Gulb, Karaś, Laseczno, Ławice, Mózgowo, Nejdyki, Nowa Wieś, Radomek, Segnowy, Siemiany, Starzykowo, Stradomno, Szałkowo, Wikielec, Wola Kamieńska, Ząbrowo[7].
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat iławski. Gmina Iława została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego[9]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim.
Gmina Iława graniczy z gminami: Zalewo, Miłomłyn, Ostróda, Lubawa, Nowe Miasto Lubawskie, Biskupiec, Kisielice, Susz.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Dół, Dziarny, Franciszkowo, Frednowy, Gałdowo, Gardzień, Gromoty, Gulb, Kałduny, Karaś, Laseczno, Ławice, Mątyki, Mózgowo, Nowa Wieś, Radomek,Rudzienice, Siemiany, Skarszewo, Starzykowo, Stradomno, Szałkowo, Szymbark, Tynwałd, Wikielec, Wola Kamieńska, Ząbrowo.
Pozostałe miejscowości: Dziarnówko, Katarzynki, Kozianka, Mały Bór, Nowy Ostrów, Papiernia, Smolniki, Rodzone, Franciszkowo Dolne, Borek, Drwęca, Pikus, Stanowo, Wiewiórka, Prasneta, Jachimówka, Owczarnia, Dąbrowa, Sarnówek, Zazdrość, Julin, Lowizowo, Laseczno Małe, Tchórzanka, Przejazd, Urwisko, Szeplerzyzna, Rudzienice-Kałdunki, Rudzienice-Karłowo, Jeziorno, Tłokowisko, Szwalewo, Solniki, Nejdyki, Szczepkowo, Jażdżówki, Jezierzyce, Wilczany, Makowo, Emilianowo, Praszki, Sąpy, Kaletka, Kamień Duży, Kamień Mały, Kwiry, Windyki, Segnowy, Kamionka.
Gospodarka
Jedną z głównych gałęzi rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Iława jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują ponad 42% powierzchni gminy (jest to znacznie niższy, w porównaniu do areałów województwa, udział użytków rolnych w ogólnej powierzchni gruntów gminy), w tym: 28,1% stanowią grunty orne, 14% użytki zielone, a 0,3% sady. W większości są one na glebach IV klasy bonitacyjnej. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż i roślin okopowych. Hodowana jest trzoda chlewna, bydło opasowe i mleczne. W strukturze gospodarstw przeważają gospodarstwa małe i średnie (od 1 do 15 ha)[11].
Bardzo ważną rolę w gospodarce gminy odgrywa turystyka. Największymi atutami decydującymi o atrakcyjności turystycznej gminy wiejskiej Iława są występujące na jej terenie jeziora, lasy, tereny objęte ochroną przyrody, w tym rezerwaty. Jeziora z bogatą linią brzegową i duże połacie lasów pozwalają na uprawianie turystyki wodnej, pieszej, żeglarstwa, kajakarstwa i wędkarstwa. Na terenie gminy zlokalizowane są liczne szlaki turystyczne: wodne, piesze i rowerowe. Jednym z głównych szlaków wodnych jest Kanał Elbląski. Dodatkowym atutem gminy jest dobrze rozwinięta baza turystyczna, w tym baza noclegowa: hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe, pola namiotowe i gospodarstwa agroturystyczne.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Dół, Rudzienice, Szałkowo, Rudzienice-Karłowo, Makowo, Gardzień, Radomek, Siemiany.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Iława wynosiła w 2013 roku 893. W tym 12 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 881 tworzy sektor prywatny. 206 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 98 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 127 firm w dziale budownictwo, 119 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 26 firm[3]. Na terenie gminy dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. W gminie dominują mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 10 pracowników.
Gmina Iława należy do Związku Gmin "Jeziorak", Związku Gmin Kanału Ostródzko-Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego, Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego "Czyste Środowisko", LGD Kanał Elbląski.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji oraz do tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.
Gmina wiejska Iława współpracuje z gminami partnerskimi: gminą Mysłakowice (województwo dolnośląskie), gminą Istebna (województwo śląskie) oraz z gminami Pagegai (Litwa), Arona (Łotwa) i miastem Sovetsk z obwodu kaliningradzkiego.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Iława wynosiła 605 osób[3], co stanowi 14,2% bezrobotnych w powiecie iławskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 16,6% ludności[12].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminny Ośrodek Kultury w Lasecznie
- Biblioteki Gminne w strukturach GOK w Lasecznie: Laseczno, Ławice, Rudzienice, Siemiany, Ząbrowo
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Festiwal "Nad Jeziorakiem" w Siemianach
- Rock Blues Festiwal w Siemianach
- Festyn Behringowski w Ławicach
- "Spotkania z Folklorem" Festiwal folklorystyczny w Szałkowie
- Rejonowy Festiwal Pieśni i Piosenki Polskiej w Lasecznie
- dożynki gminne
Ludzie związani z gminą
- Zbigniew Kieżun – jeden z najbardziej znanych trenerów piłki nożnej na Warmii i Mazurach, szkoleniowiec najsilniejszych klubów w regionie: Stomilu Olsztyn, Olimpii Elbląg, Drwęcy Nowe Miasto Lubawskie, Jezioraka Iława
- Józef Kulesza (1910-2005) – rzeźbiarz amator z Nowej Wsi koło Iławy.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Iława należą[13]:
- kościół pw. Świętej Trójcy w Frednowych wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. Świętego Wojciecha w Gałdowie
- kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Lasecznie
- kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Rudzienicach
- kościół pw. Zesłania Ducha Świętego w Szymbarku wraz z przykościelnym cmentarzem
- pałac w Gardzieniu
- ruiny zamku w Szymbarku
- zespół folwarczny wraz z terenem dawnych ogrodów w Szymbarku
Szlaki i atrakcje turystyczne
- szlaki żeglarskie:
- Szlak Kanału Elbląskiego – Ostróda – Miłomłyn – Morąg – Małdyty – Pasłęk – Elbląg – Raczki Elbląskie – Jelonki – Drulity – Zalewo – Susz – Kisielice – Szymbark – Iława – Tynwałd – Boreczno – Miłomłyn – Ostróda
- szlak żeglarski jezior Jeziorak i Ewingi: Iława – Siemiany – Jerzwałd – Zalewo (39 km)
- szlak: Iława – Jeżdżówki – Chmielówka – Miłomłyn (32,2 km) – Małdyty – Jezioro Drużno – Elbląg (63,3 km) – Zalew Wiślany – Gdańsk – Morze Bałtyckie (73,4 km)
- szlak: Iława – Jeżdżówki – Chmielówka – Miłomłyn – Ostróda – Stare Jabłonki (63,4 km)
- szlaki piesze:
- szlaki rowerowe:
- szlak niebieski Zalewo – Iława: Rąbity – Śliwa – Boreczno – Duba – Mozgowo – Karnity – Dębinka – Miłomłyn – Lubień – Liwa – Zalewo – Gil Mały – Gil Wielki – Wiewiórka – Frednowy – Tynwałd – Jezierzyce – Jażdżówki – Kwiry – Szakowo – Iława (68,5 km)
- szlak zielony Elbląg – Iława: Elbląg (Rubno Wielkie) – Nowakowo – Kępa Rybacka – Bielnik II – Kazimierzowo – Władysławowo – Wikrowo – Jegłownik – Gronowo Elbląskie – Różany – Zwierzno – Kępniewo – Brudzędy – Stare Dolno – Święty Gaj – Kwietniewo – Rychliki – Jelonki – Lepno – Kreki – Jarnołtowo – Zalewo – Jerzwałd – Siemiany – Piotrkowo– Starzykowo – Szymbark – Ząbrowo – Kamionka – Iława (ok. 136 km)
- kilku etapowy szlak czerwony wokół Jezioraka
- szlaki konne
- rejsy po kanale elbląskim
- liczne atrakcje przyrodnicze: jeziora, Kanał Iławski, Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego, rezerwaty i pomniki przyrody
- liczne zabytki architektury sakralnej
- liczne zabytki archeologiczne, m.in.: grodziska w Golubiu, Smolnikach, Łaniochu, cmentarzyska w Łaniochu i Tynwałdzie
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Iława można uzyskać na stronie internetowej UG Iława.
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Iława istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Niepubliczne przedszkole "Uroczy Zakątek" w Rudzienicach
- Niepubliczne Przedszkole w Ławicach
- Przedszkole we Frednowach
- Samorządowa Szkoła Podstawowa we Franciszkowie
- Samorządowe Gimnazjum im. Olimpijczyków Polskich we Franciszkowie
- Samorządowa Szkoła Podstawowa im. Majora Henryka Dobrzańskiego - Hubala w Gałdowie
- Samorządowa Szkoła Podstawowa w Gromotach
- Samorządowa Szkoła Podstawowa w Wikielcu
- Samorządowa Szkoła Podstawowa w Lasecznie
- Samorządowa Szkoła Podstawowa im. Michała Lengowskiego w Rudzienicach
- Samorządowa Szkoła Podstawowa im. Twórców Literatury Dziecięcej w Ząbrowie
- Samorządowe Gimnazjum w Ząbrowie
- Szkoła Podstawowa we Frednowach
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Ławicach
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Tynwałdzie
Sport
W gminie Iława organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Długodystansowe Mistrzostwa Polski Żeglarzy Niepełnosprawnych w Siemianach, zawody drużyn OSP, Turniej Tańca Towarzyskiego o Puchar Wójta Gminy, turnieje sołectw.
Działalnością sportową na terenie gminy Iława kieruje Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Iławie.
Na terenie gminy działają:
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[14]:
Parki krajobrazowe:
- Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego (25045 ha)
Rezerwaty przyrody:
- Jezioro Gaudy (318,78 ha; 86% stanowią bagna)
- Jezioro Jasne (106,30 ha)
- Jezioro Karaś (815,48 ha)
- Rzeka Drwęca (1344,87 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Drwęcy (17 472,4 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Wel (5 254,1 ha)
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego (13031,7 ha)
Obszary Natura 2000:
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Lasy Iławskie (25218,53 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Aleje Pojezierza Iławskiego (377,25 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Iławska (21029,35 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Radomno (929,37 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Drwęcy (12 561,56 ha)
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Jezioro Karaś (814,84 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Iława znajdują się 54 pomniki przyrody pojedyncze okazy i aleje drzew), m.in. aleja około 100 sosen rosnących wzdłuż drogi gruntowej wiodącej z Szymbarka w kierunku północnym do szosy Iława–Susz[14].
Ciekawostki
- W 2012 roku Jeziorak uznany został przez czytelników magazynu podróżniczego "National Geographic Traveler" za jeden z siedmiu nowych cudów Polski[2].
- Przed II wojną światową woda z jeziora Jasne była wykorzystywana przez Niemców do produkcji piwa.
Zobacz też:
- Międzynarodowy Plener Plastyczny W co wierzymy? W pejzażu iławskim
- Wiosenny Plener Rzeźby Monumentalnej w Smolnikach
Przypisy
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Urząd Gminy Iława [20.10.2014]
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [1]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl
- ↑ Strategia rozwoju gminy Iława na lata 2000 - 2015, Iława 2000 [20.10.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
- ↑ 14,0 14,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [2]
Bibliografia
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1958, nr 76, poz. 393, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1958 r. w sprawie zmiany nazw niektórych powiatów w województwach olsztyńskim, poznańskim i zielonogórskim, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program Ochrony Środowiska Gminy Ilawa na lata 2011 - 2014 z perspektywą na lata 2015 - 2018, Iława 2011
Strategia rozwoju gminy Iława na lata 2000-2015, Iława 2000.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.10.2014]
BIP Urzędu Gminy w Iławie [20.10.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.10.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
PKPI [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]
Urząd Gminy Iława [20.10.2014]
